دکتر سیدمحمد مرندی: ترامپ نشانه‌ای از شکاف‌های داخل آمریکاست، ترامپ محصول شکاف‌های آمریکاست نه عامل آنها؛ شکاف‌های نژادی، شکاف‌های اقتصادی و شکاف‌های فرهنگی که در این سال‌ها بشدت افزایش یافته و در دوره ترامپ تشدید شده است. این خود نشان‌دهنده حرکت آمریکا به سمت ضعیف‌تر شدن است. از سوی دیگر ترامپ فردی است با اخلاق مشخص که از او سراغ داریم اما نکته قابل توجه این است که سیاست خارجی آمریکا در دوران ترامپ تفاوت چندانی با دولت‌های قبلی نداشته است. در ارتباط با ایران ایده فشار حداکثری توسط اوباما و تیم وی بود. درست است که ترامپ، سردار سلیمانی را به شهادت رساند اما ترور دانشمندان هسته‌ای به دوران اوباما برمی‌گردد. 

جنگ‌های کثیف سوریه، یمن و لیبی در دوران اوباما اتفاق افتاد که بایدن هم در کنار او قرار داشت. علت اینکه این تعداد شهدای مدافع حرم داریم همین جنگ کثیف اوباما، اردوغان، اسرائیل، امارات، قطر و سرویس‌های امنیتی اتحادیه اروپایی است که در منطقه راه انداختند.  بنابراین جهت‌گیری کلی دولت‌های اوباما و ترامپ متفاوت نیست با در نظر گرفتن اینکه ترامپ شخصی غیرقابل پیش‌بینی در رفتارها، کردارها و سخنان است؛ ترامپ زمخت و بی‌حیاتر است. 

به خاطر شکاف‌های داخلی آمریکا، دموکرات‌ها به دلیل دشمنی با ترامپ رابطه آمریکا را با روسیه بر هم زدند و ترامپ هم تا حدودی به خاطر دموکرات‌ها با چین دچار تنش شد، در واقع حاکمیت آمریکا به خاطر اختلافات داخلی به هم کمک کردند تا آمریکا منزوی‌تر شود و البته به دلیل منش ترامپ و اینکه دموکرات‌ها نفوذشان در خارج از مرزهای‌شان بیشتر از جمهوری‌خواهان است ـ بویژه در اروپا ـ ترامپ انزوای آمریکا را بیشتر کرد. بخشی از این انزوا در سطح بین‌الملل و شکاف‌های داخلی آمریکا محصول ترامپ است و بخش زیاد دیگر کار ترامپ نیست و از قبل وجود داشته و هر کس در ایالات متحده روی کار آمده تا حدودی این شکاف‌ها را افزایش داده است. 

بایدن هم خودش بارها اذعان کرده با آمدن من چیز زیادی عوض نخواهد شد؛ نباید توقع داشت با روی کار آمدن بایدن جهت‌گیری جدیدی را در آمریکا شاهد باشیم. کسی که قرار است به عنوان مشاور بایدن انتخاب شود، 12 فوریه 2012 در نامه‌ای به هیلاری کلینتون نوشته بود: در سوریه القاعده با ماست، بنابراین اینها افرادی هستند که چنین رویکردی دارند.

بایدن از اوباما هم راست‌گراتر است چون افرادی که بایدن قصد دارد در دولت آینده آمریکا سر کار بیاورد، تندتر از کسانی هستند که در اطراف اوباما بودند. 

بنابراین با توجه به اعتراف خود بایدن توقع چندانی از وی نمی‌رود، البته بایدن برخی تغییرات را خواهد داشت، زیرا می‌خواهد ثابت کند ضدترامپ است؛ همانطور که ترامپ خود را ضداوباما نشان می‌داد، بایدن هم تلاش خواهد کرد خود را ضدترامپ نشان دهد. با توجه به اینکه بایدن از اوباما راست‌گراتر است و اقدامات زیادی هم علیه ایران انجام داده است، نباید توقع خودمان را از دولت بایدن بالا ببریم.

روح‌الله اژدری: سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی یکی از پربرکت‌ترین و مخلص‌ترین پاسداران انقلاب اسلامی است که در تاریخ انقلاب اسلامی ظهور و تکامل یافته است. وی به لحاظ هستی‌شناسی دارای ابعاد و زوایای گوناگونی از قبیل ابعاد نظامی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و دینی است. نظریه «بزرگ‌مرد» در روان‌شناسی سیاسی بر این اعتقاد است که رویدادهای مهم ملی یا جهانی تحت تأثیر افرادی برجسته است که سازنده و پدیدآورنده آن رخدادها هستند. به یک معنا این مردان بزرگ هستند که تاریخ را می‌سازند و نفوذ خود را هر جا که قرار گیرند، می‌گسترانند. چنین افرادی حائز ویژگی‌های منحصر به‌ فردی همچون معنویت، جذابیت، هوشمندی، قدرت روانی و اراده‌ برتر، استعداد الهام‌بخشی و توانایی متقاعدسازی و هدایت مردم هستند. 

وقتی سال ۲۰۱۷ مجله تایم سردار سلیمانی را در لیست ۱۰۰ فرد بانفوذ جهان قرار داد، کنت ‌ام پولاک تحلیلگر CIA در پروفایل 100 فرد پرنفوذ آن مجله نوشت: «قاسم سلیمانی برای شیعیان خاورمیانه ترکیبی از جیمز باند و آروین رومل است». (Karl Vick2020) 

جیمز باند نام شخصیت داستانی ـ جاسوسی، در دوران جنگ سرد بین شوروی و آمریکاست که همواره شیوه منحصر به فردی دارد. متشخص، خوش‌تیپ، خوش‌صحبت و تواناست که از او قهرمانی متفاوت از قهرمانان سینما می‌سازد. آروین رومل نیز از فرماندهان نیروهای آلمانی است که به مارشال مردم و رومل ۸۸ معروف بوده و در دوران جنگ دوم جهانی پیروزی‌های بزرگی به دست آورده است. رومل به بزرگ‌منشی و رفتار مناسب با زیردستان و اسیران جنگی و دشمنانش شناخته می‌شود. وی به‌رغم حضور در ارتش هیتلری، هیچگاه متهم به جنایات جنگی نشد. 

شخصیت کاریزمای سردار شهید قاسم سلیمانی، چنان مهم و تاثیرگذار است که نشریه نیویورکر به بررسی نقش وی به عنوان فرمانده سپاه قدس در تحولات منطقه و نیز ویژگی‌های شخصیتی ایشان، در سال 2013 از زبان ماموران سیا و موساد می‌پردازد. نویسنده این مقاله می‌نویسد: «او عمدتا برای دیگران نامرئی است. او مثل جان مگوایر، مامور سابق اداره اطلاعات و امنیت CIA ماموریتش را به صورت نامرئی انجام می‌دهد. سلیمانی قدرتمندترین فرد عملیاتی خاور‌‌میانه است». (Dexter Filkins2013)

شخصیت منحصر به فرد سردار سلیمانی حتی دشمنانش را نیز وادار به تکریم و احترام می‌کند. دکستر فیلکینز، روزنامه‌نگار آمریکایی می‌نویسد: «با بسیاری از مقامات خاورمیانه که برخی از آنان را بیش از یک دهه می‌شناسم وقتی از سلیمانی می‌پرسیدم، گفت‌وگو را متوقف می‌کردند. از دید جاسوسان غربی به نظر می‌رسد وی یک کلاس و رتبه خاص دارد و دشمنی سرسخت اما تحسین شده و قابل احترام است». 

بزرگی شخصیت و تاثیر اقدامات او در اقتدار و نفوذ ژئوپلیتیکی ایران در منطقه، حتی وابستگان رژیم پهلوی را نیز به تعظیم و تکریم وا می‌دارد. اردشیر زاهدی، داماد شاه مخلوع و وزیر امور خارجه رژیم پهلوی در مصاحبه با بی‌بی‌سی فارسی او را با ژنرال‌های معروف تاریخ مقایسه می‌کند و می‌گوید: «سلیمانی یکی از شخصیت‌هایی است که در دنیا شناخته شده است؛ سرباز وطن‌پرست و شرافتمند و بچه ساخته ایران بود. در گذشته در جنگ دوم آدم‌هایی داشتیم مثل دوگل یا مونتگمری یا آیزنهاور یا رومل یا مک کارتی که این افراد آدم‌های شرافتمندی هستند... من به او (قاسم سلیمانی) افتخار می‌کردم، افتخار می‌کنم و افتخار خواهم کرد. کسی که جان خودش را در راه مملکتش فدا کرد». (زاهدی، 1399: 6)

گفتمان غالب رهبران کاریزمایی منبعث از مدرنیته، دین‌ستیزی، دین‌گریزی و در رقیق‌ترین شکل آن اعتقاد به انحصار کارکرد دین به محدوده امور شخصی است، در حالی که سردار شهید قاسم سلیمانی، شخصیتی دین‌باور و عامل به دستورات شرعی و دینی است. لذا تبیین شخصیت سردار شهید سلیمانی از زاویه کاریزمای ارزش‌مدار می‌تواند معرف الگوی جدیدی از کنش قدسی در مقابل کنش سکولار در عصر جدید باشد. پیامبران الهی و معصومین رهبران کاریزمای ارزشمدارند که اطاعت از آنان ناشی از تکلیف و حب به آنان قلبی و مستند به امری دینی است، بنابراین در اندیشه شیعی یک نظام کاریزمایی ارزشمدار وجود دارد که مستمر و مستقر بوده است. جایگاه امام خمینی و امام خامنه‌ای را به عنوان ولی‌فقیه جامع‌‌الشرایط و رهبران انقلاب اسلامی باید در همین نظام کاریزمایی تعریف کرد.  

سوال اینجاست: در اندیشه سیاسی شیعه آیا به غیر از پیامبران و معصومین‌(ع) ویژگی‌های کاریزمایی ارزشمدار در کسان دیگری یافت نمی‌شود؟ پاسخ این است: بسیار کسانی از ابتدای تاریخ اسلام تاکنون بوده‌اند که دارای ویژگی‌های رهبران کاریزمای ارزشمدار بوده‌اند اما به حکم تکلیف شرعی اطاعت از ولی خدا، خود را وقف اطاعت و پیشبرد امر ولی حق و امام معصوم و ولایت فقیه کرده‌اند. مصداق چنین رهبران کاریزمایی را می‌توان حضرت ابوالفضل العباس علیه‌السلام و مالک اشتر نخعی و در شرایط کنونی سیدالشهدای مقاومت حاج‌قاسم سلیمانی دانست. برخی ویژگی‌های شخصیتی سردار شهید قاسم سلیمانی با شاخص‌های ارائه شده ماکس وبر، به عنوان ویژگی‌های یک رهبر کاریزما منطبق است. این ویژگی‌ها مثل قدرت تصمیم‌گیری، شجاعت و جسارت هم در سخنان و هم در عملکردشان در دوران فرماندهی لشکر ۴۱ ثارالله و فرماندهی نیروی قدس سپاه نمود پیدا کرده است. اما نمی‌توان در تفسیر شیوه فرماندهی سردار سلیمانی و پذیرش رهبری کاریزماتیک وی تنها به نظریه رهبری کاریزماتیک وبر اکتفا کرد، چرا که رابطه سردار سلیمانی و یاران وی در محور مقاومت را نمی‌توان تنها حول ویژگی‌های شخصیتی و رابطه عاطفی تفسیر کرد. منبع تولید این قدرت فردی، تنها ویژگی‌های شخصیتی نیست، بلکه ایدئولوژی، آرمان‌ها، نیازها و اهداف مشترک است که این پیوند را برقرار می‌کند. نظریه ولایت است که پیروان را با حب سلیمانی و پیروی و یاری رساندن به او، به ولایت فقیه به عنوان یک حلقه از حلقه‌های ولایت الهی، وصل می‌کند. در واقع شخصیت کاریزمای سردار سلیمانی، در قالب یک نظام کاریزمایی ریشه‌دار در اندیشه شیعه، معنا پیدا می‌کند. می‌توان گفت سردار سلیمانی مشروعیت و مقبولیت و محبوبیت کاریزماتیک خود را از پذیرش سیادت کاریزمایی امام خمینی و حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای که متصل به ولایت ائمه هداست، کسب کرده است. 

حاج‌قاسم سلیمانی خود را ذوب در ولایت می‌دانست. معتقد بود: «امام دو ثقلین ارزشمند را برای ما به یادگار گذاشت؛ یکی نظام جمهوری اسلامی و دیگری ولایت فقیه. این دو لازم و ملزوم همند. مثل خیمه و تیرک وسط خیمه است. خیمه بدون تیرک پابرجا نمی‌ماند». (مهروان‌فر، ۱۳۹۷: ۲۳)

ایشان پیروی از رهبری را امری صرفا سیاسی نمی‌داند، بلکه امری اعتقادی و کلامی می‌داند که با سلسله ائمه هدی(ع) و نبی مکرم اسلام به ولایت الهی وصل می‌شود. سردار شهید سلیمانی، ایران را به یک کشتی تعبیر می‌کند که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای  در جایگاه ولایت فقیه، ناخدای آن کشتی است. ایشان امام دیروز، یعنی امام خمینی رحمه..‌الله‌ علیه و امام امروز، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مدظله‌العالی را با اصل ولایت متصل به هم می‌داند. (مهروان‌فر، ۱۳۹۷: ۲۵)

وی با اعتقاد به اصل ولایت است که خود را متصل، مطیع و مدافع ولی‌فقیه زمان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای  می‌داند و می‌گوید: «اگر تمام علمای جهان اسلام یک طرف باشند و مقام معظم رهبری یک طرف، مطمئنا من طرف امام خامنه‌ای می‌روم». (مهروان‌فر، ۱۳۹۷: ۳۱)

قاسم سلیمانی از رهبران کاریزمای ارزشمدار شیعی است که به جوامع هدف هم خیر می‌بخشد و هم دنبال عاقبت به خیری برای خودش است. وی معتقد است ولایت فقیه و امام حاضر، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در عصر حاضر منبع خیر و برکت برای مسلمین و بشریت است، لذا نسبت خود را با ایشان چنین تعریف می‌کند: «برادران! رزمندگان! یادگاران جنگ! یکی از شئون عاقبت بخیری، نسبت شما با جمهوری اسلامی و انقلاب است. والله والله والله از مهم‌ترین شئون عاقبت بخیری این است. والله والله والله از مهم‌ترین شئون عاقبت بخیری رابطه قلبی و دلی و حقیقی ما با این حکیمی است که امروز سکان این انقلاب را به دست گرفته است. در قیامت خواهیم دید، مهم‌ترین محور محاسبه این است». (سردار شهید قاسم سلیمانی/ 1398)

تفاوت رهبران کاریزمای ارزشمداری چون حضرت مالک اشتر نخعی که جان خود را در مسیر اطاعت ولایت حضرت علی علیه‌السلام می‌‌دهد و حضرت ابوالفضل العباس علیه‌السلام که دست و سر و جان خود را فدای حسین‌بن‌علی علیه‌السلام می‌نماید و شهید قاسم سلیمانی که تمام وجود و هستی خود را ذوب در ولایت کرده و در راه تحقق راهبرد‌هایش سر و جان می‌بازد و به دست شقی‌ترین افراد اِرباً اِربا می‌شود، با رهبران کاریزمای سکولار در این است که اینان اصولا برای اطاعت از ولایت معنوی ولیّ حق و متصل به خیر، خود را و نفسانیت و منیت خود را کشته‌اند، لذا خودمحور نیستند، بلکه ولایت‌محورند. 

عموم رهبران کاریزما در دوران معاصر بر مبنای اندیشه مدرنیته و ضدیت با دین و ارزش‌های دینی عمل کرده‌اند. در عمل هیچ‌کدام از شخصیت‌های کاریزمایی مثل هیتلر، رومل، موسولینی، چرچیل یا استالین آرمان دینی و تلاش برای حاکمیت ارزش‌های دینی دیده نمی‌شود و حتی افراد فاشیستی مثل هیتلر و موسولینی و کمونیستی مثل استالین عملا درصدد مبارزه با ادیان اقدام کرده‌اند. به نظر بندیتو کروچه، فاشیسم فساد سنت آزادی در ایتالیا بود. او اعتقاد داشت حکومت‌ استبدادی فقط در میان مردمان منحط دوام می‌آورد. در بریتانیا رابین جورج کالینگوود نیز فاشیسم را صورت جدیدی از توحش و نشانه‌ای از سستی ایمان به آزادی و آزادی‌خواهی می‌دانست. به نظر کالینگوود توحش و کفر و الحاد فاشیسم و ناسیونال‌سوسیالیسم، کل سنت مسیحی را به مبارزه می‌طلبید. فاشیسم همچنین جنبه‌ای از نهضت «مرگ خدا» در اندیشه اروپایی دانسته می‌شد که تاریخ آن به آثار فردریش نیچه و سستی کلی اعتقادات مذهبی و ارزش‌های متعالی بازمی‌گشت. نویسندگان کاتولیک، مانند ژان مارتین از همین خط پیروی می‌کردند و فاشیسم را شکلی از وحدت «وجود شیطانی» کافرانه می‌انگاشتند. (وینسنت، اندرو، 1378: 210)

در اندیشه مارکسیست- لنینیستی استالین نیز دین افیون توده‌ها و مانع آگاهی طبقه کارگر قلمداد می‌شد و در دوران عمر حکومت مارکسیستی اتحاد جماهیر شوروی بویژه در دوران رهبری استبدادی استالین، مبارزه با ایدئولوژی دینمدار و نمادهای آن به طور گسترده و سرکوبگرانه‌ای انجام می‌پذیرفت. بسیاری دیگر از شخصیت‌هایی هم که در غرب به عنوان افراد کاریزماتیک معرفی شده و شناخته شده‌اند، اصول و ارزش‌های لیبرال‌دموکراسی را پذیرفته‌اند که معتقد به حذف دین از عرصه زندگی اجتماعی هستند. اما مهم‌ترین ویژگی متمایز سردار سلیمانی با این تیپ رهبران کاریزما اعتقاد و باور عمیق به ایدئولوژی دینی و عمل مومنانه به دستورات دینی است. آرمانی که سردار سلیمانی برای آن تلاش می‌کند، بازگشت حاکمیت دین و ارزش‌های دینی است. او عمیقا فردی ولایتمدار و منتظر ظهور منجی آخرالزمانی بشر(عج) است که دوباره دین برتر یعنی اسلام و ارزش‌های آن را به عرصه زندگی بشر بازگرداند. لذا سردار سلیمانی بیشترین ظرفیت خود را صرف زمینه‌سازی ظهور می‌کند. ایشان در عمل فردی نیز بسیار متشرع و عامل به دستورات دینی است. اهل تقوا و تهجد است. دارای یک روحیه عرفانی است. با مرکز ثقل و تیرک خیمه دینی یعنی ولایت فقیه رابطه عمیق اعتقادی دارد. در میدان جنگ نیز اخلاق و دستورات دینی را الگوی عمل خود و نیروهایش قرار می‌دهد. 

برای اندیشه غربی، مصداق یک فرمانده کاریزمای نظامی، یا «ژنرال رومل» است یا «ژنرال آیزنهاور». این دو به لحاظ الگوهای نظامی تفاوت زیادی با هم ندارند اما در دو جبهه متفاوت و متقابل می‌جنگند. در قاموس اندیشه مدرنیته تنها ویژگی‌ای که برای فرمانده اصالت ندارد، دینمداری و آخرت‌گرایی او است. اما «قاسم سلیمانی» با نبوغ نظامی حیرت‌انگیزش، زمانی که دست به سوی آسمان بلند می‌کند و به نماز می‌ایستد، از تمام ژنرال‌های شناخته شده تاریخ نظامی‌گری مدرن، متمایز می‌شود. در منطق تعریف فرمانده کاریزما، او هیچ تعریفی ندارد. انگار از دنیایی دیگر آمده است اما مجبورند به این ویژگی بارز و متمایز او اعتراف کنند. «دکستر فیلکینز» می‌نویسد: «سلیمانی یک مؤمن واقعی به اسلام بوده و او به مراتب مهذب‌تر از خیلی افراد است». (Dexter Filkins2013)

برخی کارشناسان و نویسندگان غربی، سردار سلیمانی را با شخصیت‌های حقیقی یا افسانه‌ای همچون «کارلا»، «نمسیس»، «فرماندهان روم باستان» و «قیصر سوزو» مقایسه می‌کنند، این در حالی است که تمام آنها فقط و فقط توانسته‌اند نام خود را در بُعد جنگاوری در تاریخچه اذهان ثبت کنند اما دوست و دشمن، سلیمانی را با افتخار، «ژنرال» خطاب کرده و از سوی دیگر وی را یک «فرمانده پارسا» معرفی می‌کنند. در کاخ کرملین که روزگاری افرادی چون استالین در رأس یک ابرقدرت جهانی با ایدئولوژی مارکسیستی در صدد مبارزه با دین و از جمله اسلام بودند، کاری توسط سردار سلیمانی رقم می‌خورد که از روحیه کاریزمای ارزشمدار شیعی ایشان نشأت می‌گیرد. ابراهیم شهریاری، از همرزمان شهید سلیمانی درباره نماز خواندن ایشان در کاخ کرملین می‌گوید: «قصه‌ نماز خوانده‌شده حاج‌قاسم فرق ‌می‌کرد؛ به کاخ کرملین رفته بود و با پوتین قرار داشت. تا رئیس‌جمهور روسیه برسد وقت اذان شد. حاجی هم بلند شد. اذان و اقامه‌اش را گفت. صدایش ‌در سالن پیچید، بعد هم به نماز ایستاد. همه نگاهش ‌می‌کردند. می‌گفت در طول عمرش چنین لذتی از نماز نبرده بوده است. پایان نماز پیشانی‌اش را روی مهر گذاشت، به خدا ‌گفت: «خدایا! این بود کرامت تو، یک روزی در کاخ کرملین برای نابودی اسلام نقشه ‌می‌کشیدند، حالا منِ قاسم سلیمانی آمدم اینجا نماز خواندم»». (شهریاری/ 1398)

مهم‌ترین ویژگی سردار شهید قاسم سلیمانی رهبری و فرماندهی ربانی است. سلیمانی نه آن انسان آسمانی بریده از زمین است و نه زمینی بریده از آسمان. وی در عین زمینی بودن آسمانی است. در نتیجه نه با ضوابط رهبری‌های زمینی و عرفی معمول قابل درک است و نه با ضوابط آسمانیان و عرشیان می‌توان او را درک کرد.

ویژگی دیگر سردار شهید سلیمانی، خدایی بودن در بعد نظر و عمل است. او مردی خداشناس، پیامبرشناس و امام‌شناس است و معرفت نظری و عملی عمیق و همه‌جانبه به ولایت دارد. به همین دلیل است که شهید سلیمانی اصول ایدئولوژی اسلام ناب را با تمام وجود درک کرده و پذیرفته است و این معرفت را در عمل و عینیت فردی یا شخصیت خویش بروز می‌دهد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (حفظه الله) بر متشرع بودن ایشان در میدان جنگ چنین شهادت می‌دهند: «یک خصوصیت دیگر این بود که هم یک فرمانده جنگاور مسلط بر عرصه نظامی بود، در عین حال بشدت مراقب حدود شرعی بود. 

در میدان جنگ گاهی افراد حدود الهی را فراموش می‌کنند. می‌گویند وقت این حرف‌ها نیست. او نه. او مراقب بود. آنجایی که نباید سلاح به کار برود سلاح به کار نمی‌برد. ظلم نشود احتیاط‌هایی می‌کرد، که معمولاً در عرصه نظامی خیلی‌ها این احتیاط‌ها را لازم نمی‌دانند. لکن او احتیاط می‌کرد. به دهان خطر می‌رفت، اما جان دیگران را تا می‌توانست حفظ می‌کرد. مراقب جان نزدیکانش، اطرافیانش، سربازانش، همکارانش در ملت‌های دیگر که در کنار او بودند، بود». (بنی‌لوحی/ 1398: 23)

گروه اجتماعی: نخستین فاز تست انسانی واکسن ایرانی کرونا دیروز نهم دی‌ماه با موفقیت انجام شد و قرار است برای تایید نهایی و تولید انبوه، هزاران دوز واکسن دیگر در روزهای آینده آزمایش شود. 

به گزارش «وطن ‌امروز»، شرکت برکت یکی از زیرمجموعه‌های ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، مجری تهیه واکسن ایرانی کروناست و طیبه مخبر، دختر رئیس ستاد اجرایی فرمان امام نخستین نفری بود که واکسن ایرانی را آزمایش کرد و دومین واکسن کرونا به دکتر عسکری، معاون اجتماعی ستاد اجرایی فرمان امام تزریق شد. حمیدرضا خلیلی، مدیرعامل شرکت نفت پارس یکی از شرکت‌های وابسته به ستاد اجرایی نیز سومین فرد داوطلب بود که واکسن ایرانی کرونا را دریافت کرد. تزریق نخستین دوزهای واکسن ایرانی کرونا واکنش رسانه‌های جهان را در پی داشت و حتی برخی رسانه‌ها این دستاورد ایران در شرایط تحریم را «شگفت‌انگیز» دانستند. قطعا در صورت موفقیت دانشمندان ایرانی، می‌توان گفت واکسن «ما می‌توانیم» کشف و موجب افتخار ایران و ایرانیان شده است. تاکنون ۶۶ هزار داوطلب برای تست واکسن ایرانی ثبت‌نام کرده‌اند و قرار است این واکسن روی بیش از ۵۰ هزار نفر آزمایش شود.

محمد مخبر، رئیس ستاد اجرایی فرمان امام نیز بعد از اولین تست واکسن گفت: همه امکانات و توان علمی و مالی ستاد باید در خدمت این حوزه باشد؛ به‌روزترین امکانات را در ستاد اجرایی داریم. 

وی افزود: روزهای اول، ماسک و مسائل دارویی را به سختی ساختیم. هر دارویی در دنیا که احتمال اثر داشت در ستاد اجرایی ساخته شد. غیر از آن چیزی که امروز اتفاق افتاد ۳ مسیر دیگر تولید واکسن در حال انجام است. این اتفاق یک کار گروهی بود و از یک دستگاه اجرایی چنین چیزی امکان نداشت. 

 رئیس ستاد اجرایی فرمان امام تاکید کرد: ملت را خاطرجمع می‌کنم که در بحث واکسن با تلاش مسؤولان از این لحاظ مشکل نخواهیم داشت. 

وی گفت: ظرف ٢ هفته آینده آمادگی تولید ۵/۱ میلیون دوز واکسن را داریم و تولید ١٢میلیون دوز تا ۶ ماه آینده در دستور کار است. 

 

* ساخت واکسن با توان ملی

سعید نمکی، وزیر بهداشت و سورنا ستاری، معاون علمی رئیس‌جمهور روز گذشته در مراسم نخستین فاز مطالعاتی و تزریق واکسن ایرانی حضور داشتند. نمکی در این مراسم گفت: خوشبختانه با تلاش محققان توانستیم پس از تست واکسن کرونای ایرانی روی مدل‌های حیوانی، مرحله انسانی آن را انجام دهیم. 

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه نخستین داوطلب تست انسانی واکسن کرونای ایرانی طیبه مخبر، دختر رئیس ستاد اجرایی فرمان امام بود، گفت: واکسن کرونا هر عارضه‌ای داشته باشد، ما خودمان با جان و دل خریداریم. 

نمکی تصریح کرد: این حرکت از روز نخست با توان ملی آغاز شد. در این نشست به عنوان مسؤول بهداشت عرض می‌کنم که چگونه در ٣٠ سال گذشته برای تولید واکسن تلاش کردیم. ما سال ١٣٠٣ انستیتو رازی را داشتیم و همه ما با واکسن‌های ایرانی واکسینه شدیم. 

وی با بیان اینکه ما به خیلی از کشور‌های منطقه واکسن صادر کردیم، گفت: در صدد هستیم با کمک معاونت علمی و سایر شرکت‌ها، واکسن‌های نوینی را به دنیا عرضه کنیم. ما در کشور فرم‌های مختلف را آغاز کردیم، به دلیل اینکه از دنیا عقب نمانیم همه راه‌ها را رفتیم و در انستیتو رازی مجوز دریافت خواهیم کرد. 

نمکی در پایان ضمن تشکر از دکتر مینو محرز و همه افرادی که در این راه، این کار علمی را هدایت می‌کنند، گفت: ان‌شاءالله بزودی شاهد اجرای فاز دوم تست واکسن کرونا خواهیم بود.

 

* جزئیات تست انسانی واکسن کرونا

عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در حاشیه نخستین ترزیق واکسن کرونای ایرانی در فاز انسانی اظهار کرد: طبق قانون 56 نفر برای سری اول انتخاب شدند تا واکسن کرونا روی آنها تزریق شود، این افراد کاملا سالم هستند و پیش از این مبتلا به ویروس کرونا نبودند. 

مینو محرز افزود: این افراد هر روز چک می‌شوند، بنابراین اثربخشی واکسن را هم اندازه‌گیری می‌کنیم، سپس نتیجه را برای مرحله دوم ارائه می‌دهیم. 

عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا درباره واکسن کرونای ایرانی گفت: این واکسن، ویروس کشته شده است. 

وی بیان کرد: اینکه در چه تاریخی این واکسن برای همه افراد عرضه شود مشخص نیست، زیرا انجام این مراحل زمان می‌برد. 

محرز در ادامه تصریح کرد: اینکه به عنوان نخستین نفر دختر آقای مخبر این واکسن را تزریق کرده، نشان می‌دهد این واکسن کاملا موثر بوده و پیش از این تمام مراحل حیوانی‌اش را بخوبی گذرانده است و امیدواریم فاز انسانی آن نیز بخوبی طی شود. وی در گفت‌وگو با «وطن امروز» با بیان اینکه ایران قدمت دیرینه‌ای در ساخت واکسن دارد، افزود: توانایی دانشمندان ایرانی در ساخت واکسن کرونا بی‌تردید از استانداردهای بالایی برخوردار است. 

 

* در حوزه تولید واکسن جدی‌تر ورود می‌کنیم

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان در حاشیه تزریق نخستین واکسن کرونای ایرانی اظهار کرد: خوشحالم که اینجا هستم و شرکت‌های زیادی از همکاران دانش‌بنیان مشغول تحقیقات هستند. سورنا ستاری افزود: ۶ شرکت دیگر زیر نظر ستاد کرونا و آقای نمکی در حال تولید واکسن هستند. 

معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد ملی نخبگان گفت: تقریبا هیچ چیزی مثل تجهیزات ساده از جمله کیت‌های تشخیص را وارد نمی‌کنیم. 

ستاری تصریح کرد: امیدواریم در حوزه واکسن نیز به همین شکل باشد و در آینده در حوزه تولید واکسن جدی‌تر ورود می‌کنیم. 

 

*  جمشیدی: تزریق واکسن کرونای ایرانی به سومین داوطلب هم انجام شد

دبیر ستاد ملی مقابله با کرونا هم در نشست مجریان مرحله اول تزریق واکسن ایرانی کرونا اظهار کرد: امروز تست تزریق واکسن ایرانی کرونا را آغاز کردیم. برای فرموله کردن پروسه زیادی طی شد که به هر حال کار به نتیجه رسید. حمیدرضا جمشیدی در ادامه افزود: همه تست‌ها آزمایش شد. دیروز مجوز تزریق انسانی را از سازمان غذا و دارو دریافت کردیم.  وی گفت: امروز نخستین، دومین  و سومین تزریق واکسن کرونای ایرانی انجام شد.

 

* آغاز مطالعه انسانی به معنای رونمایی از واکسن نیست

سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: واکسن کرونای ایرانی هنوز تولید نهایی نشده است و مراحل کارآزمایی بالینی را طی می‌کند و امروز (سه‌شنبه نهم دی‌ماه ۹۹) فاز اول مطالعه انسانی آن عملا آغاز شد. این به معنای رونمایی از واکسن کرونا نیست، بلکه شروع فاز اول مطالعه انسانی است. این واکسن از نوع ویروس غیرفعال شده کرونا یا Inactivated coronavirus است که ترکیبات آلومینیوم هم دارد. 

دکتر کیانوش جهانپور افزود: این واکسن اکنون فاز یک بالینی آن آغاز شده و نخستین داوطلب تزریق آن هم خانم طیبه مخبر بودند. هر وقت این واکسن تایید نهایی شود، ظرفیت تولید انبوه آن هم آماده است. مهم تایید مراحل کارآزمایی بالینی است و اگر تایید نهایی انجام شود سال ۱۴۰۰ قابلیت تولید حداقل ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دوز واکسن را تا آخر سال خواهیم داشت ولی قبل از آن باید همه مراحل کارآزمایی بالینی به تایید سازمان غذا و دارو رسیده باشد.  

سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت: در عین حال تست انسانی حداقل یک واکسن کرونای دیگر هم بزودی با مجوز کمیته اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت آغاز می‌شود. 

جهانپور با بیان اینکه واکسن کرونا مانند هر واکسن دیگری که در کشور تزریق می‌شود، با مجوز سازمان غذا و دارو قابل تولید یا ورود به ایران است، تاکید کرد: هر زمان قرار شد در حوزه صادرات واکسن کرونای ایرانی اقدام کنیم، می‌توان برای دریافت مجوز سازمان جهانی بهداشت یا سازمان‌های مرتبط بین‌المللی یا کشورهای مقصد برای این واکسن هم اقدام کرد. 

جهانپور تاکید کرد: در ضمن تا این لحظه هیچ واکسن خارجی هم مجوز ورود از سازمان غذا و داروی ایران ندارد و هر موردی که بخواهد وارد کشور شود، باید مجوز سازمان غذا و دارو را دریافت کند. در عین حال واکسن کرونای ایرانی هم وارد فاز یک مطالعه بالینی شده که بعد از اتمام این فاز و بررسی نتایج آن، وارد فاز دوم و سپس فاز سوم کارآزمایی بالینی خواهد شد و در نهایت بعد از اتمام فازهای مطالعه انسانی، مجددا بررسی شده و در صورت دریافت مجوز سازمان غذا و دارو وارد مرحله تولید انبوه خواهد شد.

 

***

آمار جان‌باختگان ناشی از بیماری «کووید-19» در کشور مدتی است زیر 150 نفر در هر شبانه‌روز اعلام می‌شود. این آمار امیدوار‌کننده نتیجه رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری‌های اجتماعی توسط عموم مردم است که در صورت تداوم، بزودی شاهد قطع زنجیره این بیماری در کشور خواهیم بود. به گزارش «وطن امروز»، در این میان نخستین تزریق انسانی فاز یک مطالعات بالینی واکسن کرونای ایرانی بارقه امید عبور از این بیماری را در دل همه انداخته است. در همین ارتباط سخنگوی وزارت بهداشت دیروز با بیان اینکه مجموع بیماران «کووید-19» در کشور به یک میلیون و ۲۱۲ هزار و ۴۸۱ نفر رسید، گفت: متاسفانه در طول ۲۴ ساعت گذشته، ۱۳۲ بیمار «کووید-19» جان خود را از دست دادند. سیماسادات لاری گفت: از ظهر روز دوشنبه تا ظهر سه‌شنبه بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، ۶ هزار و ۱۰۸ بیمار جدید مبتلا به «کووید-19» در کشور شناسایی شدند که ۸۱۵ نفر از آنها بستری شدند. بر این اساس مجموع بیماران «کووید-19» در کشور به یک میلیون و ۲۱۲ هزار و ۴۸۱ نفر رسید. وی در ادامه افزود: متاسفانه در یک شبانه‌روز، ۱۳۲ بیمار «کووید-19» جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۵۴ هزار و ۹۴۶ نفر رسید. خوشبختانه تاکنون ۹۶۹ هزار و ۴۰۸ نفر از بیماران بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. لاری با بیان اینکه ۵۱۲۸ نفر از بیماران مبتلا به «کووید-19» در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند، ادامه داد: تاکنون ۷ میلیون و ۵۱۳ هزار و ۵۳۴ آزمایش تشخیص «کووید-19» در کشور انجام شده است. سخنگوی وزارت بهداشت همچنین اظهار کرد: در حال حاضر و بر اساس آخرین تحلیل‌ها، ۱۰۸ شهرستان در وضعیت نارنجی و ۳۴۰ شهرستان در وضعیت زرد بیماری کرونا قرار دارند.

 

* کاهش ۶۹ درصدی میزان مرگ‌و‌میرهای کرونایی در تهران

فرمانده عملیات مقابله با بیماری کرونا در کلانشهر تهران گفت: با توجه به شکننده و بی‌ثبات بودن شرایط استان تهران، هر گونه تغییر یا مداخله در جهت تقلیل رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی می‌تواند موجب افزایش بار بیماری شود. دکتر علیرضا زالی با بیان اینکه بررسی‌ها از یک آذر تا ۶ دی‌ماه، نشان از کاهش ۶۹ درصدی میزان مرگ‌و‌میر در تهران دارد، افزود: میزان بستری عادی نیز در این بازه زمانی نسبت به ۲ ماه اول پاییز ۵۷ درصد و میزان بستری در بخش مراقبت ویژه ۳۷ درصد کاهش داشته است. همچنین مجموع مراجعان به بخش‌های سرپایی و بستری با ۵۲ درصد کاهش رو‌به‌رو بوده است. وی اظهار کرد: با توجه به شکننده و بی‌ثبات بودن شرایط استان تهران، هر گونه تغییر یا مداخله در جهت تقلیل رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، می‌تواند موجب افزایش بار بیماری شود. تجربه موج سوم کرونا در تهران حاکی از آن بود که به صورت جهشی و تصاعدی، در بازه زمانی کمتر از ۱۰ روز آمار کاملا رو به تزاید بوده که نکته قابل توجهی است. دکتر زالی تصریح کرد: طبق آخرین برآوردها از ۶ دی‌ماه شهر تهران، شمیرانات، ری، ورامین، دماوند و شهریار وضعیت نارنجی دارد که منتظر تایید ستاد ملی کرونا هستیم تا درباره محدودیت‌ها تصمیم‌گیری شود. 

 

* واکسیناسیون کرونا از طریق شبکه بهداشت

 رئیس شبکه بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه واکسن کرونا از طریق شبکه بهداشت توزیع و تزریق می‌شود، در عین حال تاکید کرد: بر اساس اولویت‌ها واکسن تزریق می‌شود و ایمنی گروهی در جامعه به وجود می‌آید، بنابراین ضرورتی ندارد که ۱۰۰ درصد افراد جامعه واکسن تزریق کنند. دکتر جعفر صادق تبریزی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره چگونگی توزیع واکسن کرونا گفت: توزیع واکسن کرونا بر اساس اولویت‌بندی‌های وزارت بهداشت از طریق شبکه‌های بهداشتی- درمانی انجام خواهد شد. البته هنوز اولویت‌بندی‌ها انجام نشده است اما توزیع واکسن در شبکه‌های بهداشتی- درمانی در حال انجام است. وی درباره افرادی که اسامی‌ آنها در نظام شبکه بهداشت و سامانه سیب ثبت نشده است نیز اظهار کرد: این افراد هم می‌توانند به مراکز ما مراجعه کنند تا هنگام دریافت واکسن اسامی آنها در سامانه ثبت شود و تفاوتی با سایر کسانی که اکنون نام‌شان در سامانه است ندارند. تبریزی درباره اولویت‌بندی برای تزریق ۱۵۰ هزار دوز واکسن فایرز اهدایی از سوی خیرین، گفت: هر واکسنی از هر مسیری بیاید بر اساس اولویت‌بندی‌های وزارت بهداشت تزریق می‌شود که فعلا این اولویت‌ها اعلام نشده است. 

 

گروه اقتصادی: روز گذشته صحن علنی مجلس پذیرای رئیس‌کل دیوان محاسبات برای استماع گزارش تفریغ بودجه سال 98 بود. متن کامل گزارش دیوان محاسبات از تفریغ بودجه سال 98 که پیش از این تقدیم مجلس شده بود، افزون بر 500 صفحه است و رئیس کل دیوان محاسبات در صحن علنی مجلس خلاصه‌ای از مهم‌ترین موارد تفریغ بودجه 98 را به استحضار نمایندگان مجلس رساند.  رئیس کل دیوان محاسبات در ابتدای سخنان خود ضمن تبریک سالروز حماسه 9 دی و تسلیت به مناسبت ایام سوگواری شهادت حضرت زهرا(س) و سالروز شهادت سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس گفت: خلاصه گزارش درباره بودجه سال 1398 به عنوان سی‌و‌یکمین گزارش تفریغ بودجه پس از پیروزی انقلاب اسلامی مستند به اصل 55 قانون اساسی و ماده 219 آیین‌نامه داخلی مجلس، به‌ رغم ایجاد محدودیت‌های ناشی از شیوع کرونا و تمدید مهلت جذب مصارف دولت در سال 1398 یک ماه قبل از موعد مقرر تهیه و در تاریخ 29 آذرماه سال 1399 به مجلس ارسال شد.  

مهرداد بذرپاش یادآور شد: دیوان محاسبات با حسابرسی بالغ بر 3 هزار و 700 دستگاه اجرایی، بررسی و تلفیق بیش از 6 هزار و800 گزارش حسابرسی، عملکرد تبصره‌های ماده واحده قانون بودجه سال 98 کل کشور، بررسی گزارش‌های تلفیقی تعداد 274 تبصره، بند و جزء را در کارگروه‌های فنی و حقوقی، گزارش ماده واحده و تبصره‌های ذیل آن را در 599 صفحه تهیه و در هیأت عمومی دیوان محاسبات به تصویب رساند. وی در ادامه اظهار کرد: عملکرد بخشی از تبصره‌های 1، 4، 7 و 21 ماده واحده قانون بودجه سال 1398 کل کشور بر اساس نظر مراجع ذی‌صلاح دارای طبقه‌بندی بوده و گزارش آن به ریاست مجلس تقدیم شده است. رئیس کل دیوان محاسبات در ادامه، خلاصه گزارش تفریغ بودجه سال 98 کل کشور را قرائت کرد که مهم‌ترین بخش‌های آن به شرح زیر است. 

 

* تنها یک سوم احکام بودجه 98 اجرایی شد

طبق گزارش دیوان محاسبات، نتایج کلی عملکرد احکام بودجه سال 98 به شرح زیر است:

از مجموع 274 جزء، بند و تبصره، تعداد 94 حکم (معادل 3/34 درصد) به طور کامل اجرا شده، تعداد 114 حکم (معادل 6/41 درصد) به صورت ناقص اجرا شده و تعداد 66 حکم (معادل 1/24 درصد) نیز فاقد عملکرد است.

تعداد 162 حکم (معادل 1/59 درصد) تکلیفی، تعداد 76 حکم (معادل 7/27 درصد) تجویزی و تعداد 36 حکم (معادل 2/13 درصد) نیز وضعی است.

از تعداد 162 حکم تکلیفی، تعداد 46 حکم (معادل 4/28 درصد) به طور کامل اجرا شده، تعداد 89 حکم (معادل 9/54 درصد) به صورت ناقص اجرا شده و تعداد 27 حکم (معادل 7/16 درصد) فاقد عملکرد است.

از تعداد 76 حکم تجویزی، تعداد 26 حکم (معادل 2/34 درصد) به طور کامل اجرا شده، تعداد 16 حکم (معادل 1/21 درصد) به صورت ناقص اجرا شده و تعداد 34 حکم (معادل 7/44 درصد) نیز فاقد عملکرد بوده است.

تعداد 159 حکم (معادل 58 درصد) بر اساس لایحه دولت و تعداد 115 حکم (معادل 42 درصد) نیز بر اساس پیشنهاد نمایندگان مجلس به قانون تبدیل شده است.

از تعداد 159 حکم که بر اساس لایحه دولت در قانون درج شده، تعداد 64 حکم (معادل 3/40 درصد) به طور کامل اجرا شده، تعداد 56 حکم (معادل 2/35 درصد) به صورت ناقص و تعداد 39 حکم (معادل 5/24 درصد) فاقد عملکرد است.

از تعداد 115حکم که بر اساس پیشنهاد نمایندگان مجلس به قانون تبدیل شده است، تعداد 30  حکم (معادل 1/26 درصد) به طور کامل اجرا شده، تعداد 58 حکم (معادل 4/50 درصد) به صورت ناقص و تعداد 27 حکم (معادل 5/23 درصد) نیز فاقد عملکرد است.

تعداد 161حکم تکراری است که 38 حکم (معادل 6/23 درصد) فاقد عملکرد بوده و تعداد 68 حکم (معادل 2/42 درصد) به صورت کامل و تعداد 55 حکم (معادل 2/34 درصد) نیز به صورت ناقص اجرا شده است.

 

* فروش 82 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی

سال 98 جمعا مبلغ 82 هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی منتشر شده که مبلغ 44 هزار میلیارد تومان معادل 7/53 درصد آن به استناد تبصره 5 قانون بودجه سال 98 و 38 هزار میلیارد تومان نیز به استناد مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی منتشر و به ذی‌نفعان واگذار شده است. مجموع اسناد منتشر شده حدود 9/18 درصد از حجم منابع عمومی دولت را تشکیل می‌دهد.  از ابتدای سال 1397 تا انتهای شهریور 1399 حدود 50 میلیارد دلار ارز به نرخ دولتی (42000 ریالی) تأمین شده است که از آن به طور خالص حدود 47 میلیارد دلار (بیش از 94 درصد) صرف واردات کالا و بازپرداخت اقساط حساب ذخیره ارزی و صندوق توسعه مربوط به واردات کالا شده و حدود 3 میلیارد دلار از ارز 4200 تومانی تخصیص یافته فاقد هر گونه واردات بوده است.  در ازای تأمین‌های انجام شده، بررسی سامانه رفع تعهد بانک مرکزی حاکی از آن است که حدود 6/5 میلیارد دلار تعهد ایفا نشده در تاریخ 20 آذرماه 1399 در سامانه تعهدات بانک مرکزی بابت ثبت سفارش‌های تأمین ارز شده در این دوره وجود دارد. البته لازم به ذکر است از این رقم حدود 2 میلیارد دلار دارای فرصت زمانی بوده و 6/3 میلیارد دلار منقضی شده است. در همین راستا حدود 8/1 میلیارد دلار توسط بانک‌ها به تعزیرات حکومتی ارجاع و بعضا تعیین‌تکلیف شده است. با وجود اعمال سیاست‌های حمایتی، قیمت کالاهای اساسی همه گروه‌های کالایی نسبت به اسفند سال 1396 افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است. از ۱۰ قلم کالای اساسی که ارز دولتی دریافت کرده‌اند، بین ۱۴ تا ۱۶۹ درصد رشد قیمت از اسفند 13۹۶ تا آذر 1398 داشته‌اند به طوری که این ۱۰ قلم کالای اساسی در بازه زمانی به طور میانگین 70 درصد رشد قیمت داشته‌اند. در حالی که نرخ ارز وارداتی این کالاها در بازه زمانی مذکور ثابت بوده است و همچنین سیاست اختصاص ارز دولتی (با نرخ 4200 تومانی) از مرداد 13۹۷ با تعیین ۲۵ قلم به عنوان کالاهای اساسی پیگیری شده بود. از اسفندماه سال 1398 مقرر بوده است نهاده‌های دامی و کشاورزی صرفا از طریق سامانه بازارگاه عرضه شود اما به دلیل عدم اتصال سامانه گمرک و انبارها به صورت برخط به سامانه مذکور، تاکنون این امر محقق نشده است، لذا وارد‌کننده می‌تواند کالای خود را خارج از سامانه به قیمت آزاد عرضه کند. طبق برآوردهای نمونه‌ای، شرکت‌های وارد‌کننده حدود 55 درصد از نهاده وارداتی را در سامانه بازارگاه بارگذاری می‌کنند و 45 درصد را از طریق بازار آزاد به فروش می‌رسانند که در تأیید این موضوع به طور نمونه 50 فقره از کوتاژهای وارداتی ثبت ‌سفارش‌های دوره مورد رسیدگی (وارد شده در سال‌های 1398 و 1399)، در سامانه بازارگاه مورد رصد قرار گرفت که اطلاعات حاکی از عدم عرضه این کوتاژها یا عرضه کمتر یا بیشتر از واردات کوتاژ مورد نظر تا تاریخ تهیه گزارش است. ضمن اینکه برای شرکت‌های تولید‌کننده (مرغداری و دامداری) این امکان فراهم است که بخشی از سهمیه نهاده تخصیصی را در واحد تولیدی خود مصرف کرده و مابقی را از طریق بازار آزاد به فروش برسانند. 

 

* واگذاری‌های غیرقانونی شرکت‌های دولتی و اقدامات دیوان

در بخش دیگری از گزارش رئیس کل دیوان محاسبات از تفریغ بودجه سال 98 به مساله واگذاری شرکت‌های دولتی اشاره شده است. طبق گزارش بذرپاش، نتایج حاصل از رسیدگی‌ها و پیگیری‌های مستمر دیوان محاسبات کشور در سال‌های 1398 و 1399 درباره 8 فقره از واگذاری‌ها به ارزش 76/2 هزار میلیارد تومان که دارای ابهامات، اشکالات، انحرافات و تخلفات متعدد از جمله عدم احراز اهلیت متقاضیان، عدم قیمت‌گذاری مناسب و عدم نظارت صحیح پس از واگذاری بر خلاف قوانین و مقررات بوده است، منجر به ارسال 8 پرونده به دادسرای دیوان محاسبات و طرح رسیدگی در هیأت‌های مستشاری حسب مورد شده است. در سال جاری 3 فقره از قراردادهای واگذاری در هیأت داوری فسخ یا ابطال و توسط دادگاه تجدید نظر تأیید شده و 4 فقره در نوبت رسیدگی هیأت داوری قرار دارد. همچنین بر اساس بررسی‌های میدانی ارزش بنگاه‌های مذکور در سال جاری بیش از 35 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. 

 

* عدم وصول مطالبات دولت از محل اقساط معوق واگذاری‌ها

طبق گزارش دیوان محاسبات از مجموع مطالبات معوق واگذاری‌های انجام شده به میزان 64/1 هزار میلیارد تومان، مبلغ 1510 میلیارد تومان معادل 92 درصد از مطالبات مربوط به 9 شرکت خدمات مهندسی آب و خاک کشور (پارس)، پتروشیمی بیستون، خدمات مهندسی خط و ابینه فنی راه‌آهن(تراورس)، نیروگاه سلطانیه زنجان، سرمایه‌گذاری گسترش و توسعه صنعت، حمل‌و‌نقل بین‌المللی خلیج‌فارس، کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه، تولید نیروی برق آبادان و نساجی قائمشهر است که به‌رغم سررسید بدهی و پیگیری‌های انجام شده توسط سازمان مذکور تاکنون منجر به وصول نشده است. در واقع از مجموع 76/2 هزار میلیارد تومان ارزش کل شرکت‌های واگذار شده، هنوز 64/1 هزار میلیارد تومان از آن (معادل 60 درصد) وصول نشده است. 

 

* ناکارآمدی نظارت سازمان خصوصی‌سازی پس از واگذاری

رئیس کل دیوان محاسبات در گزارش خود به برخی ضعف‌های موجود در واگذاری شرکت‌ها هم اشاره کرد. طبق اعلام بذرپاش، عدم پیش‌بینی موضوع نظارت پس از واگذاری بنگاه‌ها در قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی، به‌رغم تأکید در جزء 1 بند «د» سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی مبنی بر «نظارت و پشتیبانی مراجع ذی‌ربط بعد از واگذاری برای تحقق اهداف واگذاری» یکی از نقاط دچار آسیب در این امر است. طبق رویه موجود، نظارت بر اساس چک‌لیست سازمان در شرکت‌های منتخب انجام می‌گیرد که به علت دامنه محدود نظارت که با تأکید بر وصول اقساط واگذاری بوده و موارد نظارتی جهت حصول اطمینان از تحقق اهداف واگذاری را شامل نمی‌شود، این نظارت‌ها تاکنون منجر به وصول مطمئن مطالبات، کشف فساد یا رویداد با اهمیتی نشده است. 

***

عدم پیش‌بینی سقف قانونی حقوق و مزایا برای مدیران و اعضای هیأت مدیره شرکت‌های تابعه صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تأمین اجتماعی، علاوه بر ایجاد بی‌نظمی در پرداخت‌های انجام شده، بستری برای ایجاد حقوق‌های نامتعارف در سطح کشور فراهم می‌کند. مستند به مصوبه مورخ 23/4/1395 شورای حقوق و دستمزد، سقف خالص پرداختی ماهانه به مدیران و کارکنان دستگاه‌های اجرایی مشمول ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری از جمله مستثنیات ماده 117 این قانون و مشمولان بند «ب» ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه، مبلغ 328.230.000 ریال بوده که با لحاظ 30 درصد مناطق جغرافیایی بد آب و هوا و محروم از تسهیلات زندگی، به رقم 426.699.000 ریال در ماه رسیده و با لحاظ مستثنیات این سقف شامل پاداش‌های قانونی و کارانه گروه پزشکی، این رقم تا 450 میلیون ریال در ماه قابل افزایش است.

گروه سیاسی: «این فرمانده بزرگ را شهید قدس، شهید قدس، شهید قدس می‌نامم»، این بند پایانی سخنان اسماعیل هنیه، دبیر سیاسی تشکیلات حماس در حاشیه تشییع تاریخی سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی در تهران بود. اکنون در آستانه نخستین سالگرد شهادت فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، راه قدسی و ماموریت فرامرزی او بیش از هر زمان دیگری در گفتار رهبران گروه‌های مقاومت مورد تاکید قرار می‌گیرد. 

تاثیر انکارناپذیر شهید سلیمانی بر تشکیل یا قوام‌بخشی گروه‌های مقاومت باعث شد در نخستین سالگرد شهادت او، مردم بسیاری از کشورهای منطقه حتی از نهادهای دولتی ایران نیز برای بزرگداشت مقام این شهید پیشی بگیرند. بعد از نصب تصاویر متعدد از شهیدان سلیمانی و ابومهدی المهندس در شهرهای عراق که در روزهای گذشته بسیار خبرساز شده بود، حالا انتشار تصویر بیلبوردی بزرگ از شهید سلیمانی در نوار غزه با واکنش‌های متعددی در فضای مجازی مواجه شده است. استفاده از تعبیر «شهیدالقدس» در این بیلبورد، آن هم در روزهایی که شاهد خیانت زنجیره‌ای رهبران کشورهای عربی در برقراری روابط دوستانه با رژیم صهیونیستی هستیم، نشان‌دهنده باور عمیق محور مقاومت بر پافشاری بر منش و روش مبارزاتی شهید سلیمانی است. در این میان در کنار غزه، خیابان‌های لبنان نیز تبدیل به میدانی برای نمایش بیلبوردهای گرامیداشت سردار مقاومت شد. پیش از این نیز سیدحسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان در گفت‌وگوی تفصیلی با المیادین به بیان سخنانی در تمجید از مقام شهید سلیمانی پرداخته و گفته بود: شهید سلیمانی از لحاظ نظامی فرمانده‌ای راهبردی و همزمان رهبری تاکتیکی بود. در برهه قبل از شهادت حاج‌قاسم بسیار نگران بودم و بارها به وی در این باره هشدار دادم. من دلم برای حاج‌قاسم بسیار تنگ می‌شود، ما بارها با هم کار کردیم و با چالش‌ها مبارزه کردیم. من حس می‌کردم که من و حاج‌قاسم یک فرد واحد هستیم. وی با اشاره به نقش محوری شهید سلیمانی در تقویت مقاومت فلسطین نیز گفته بود: شهید سلیمانی و گروهش در حمایت از فلسطین در تمام سطوح از هیچ چیز دریغ نکردند. بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه هم رابطه ما با حماس بعد از بحران سوریه را درک می‌کرد. حضور شهید قاسم سلیمانی در رسانه‌ها از زمان نبرد با داعش در عراق آغاز شد و این موضوع عمدی نبود. تلاش‌های حاج‌قاسم و سپاه قدس در حمایت از گروه‌های مقاومت فلسطین به دور از رسانه‌ها انجام می‌شد. حاج‌قاسم دنبال رسانه‌ای شدن، حضور در اخبار و مدح و ستایش نبود. 

 

* سوگواری فراملی

یکی از نقاط اصلی پیام رهبر حکیم انقلاب اسلامی پس از انتشار خبر شهادت این سردار مربوط به توصیف «چهره بین‌المللی» وی بود. ایشان در بخشی از پیام خود با یادآوری این مساله نوشته بودند: «شهید سلیمانی چهره‌ بین‌المللی مقاومت است و همه‌ دلبستگان مقاومت خونخواه اویند. همه‌ دوستان-‌ و نیز همه‌ دشمنان- بدانند خط جهاد مقاومت با انگیزه‌ مضاعف ادامه خواهد یافت و پیروزی قطعی در انتظار مجاهدان این راه مبارک است».

بر این مبنا توجه به گستره عظیم حامیان شهید سلیمانی در سطح جهان و بویژه کشورهای منطقه باعث شده تا سرمایه معنوی و ایدئولوژیک این شهید بزرگوار پس از شهادتش بیش از پیش شود به گونه‌ای که فارغ از تشییع میلیونی و تاریخی شهید سلیمانی در شهرهای کاظمین، نجف و کربلا در عراق و اهواز، مشهد، تهران، قم و کرمان در ایران و مجالس یادبود سیدالشهدای مقاومت در نقاط مختلف جهان، تنها در کشور هند در 430 نقطه این کشور آیین سوگواری و بزرگداشت آن شهید برگزار شد. 

در چنین شرایطی نزدیک شدن به سالگرد شهادت شهیدان حاج‌قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس باعث افزایش نگرانی‌های آمریکا از تثبیت یاد و خاطره این شهیدان شده است. برای مثال هفته گذشته بود که شبکه العهد عراق خبر از تهدید فرودگاه بغداد از سوی آمریکا داد. در این خبر براساس ادعای منابع مطلع آمده بود که دولت ترامپ عراق را تهدید کرده و گفته است که اگر تصاویر یادبودی از سردار سلیمانی و ابومهدی در فرودگاه بغداد نصب شود، این فرودگاه تحریم خواهد شد. این واکنش آمریکا در شرایطی اتخاذ شد که حجم گسترده برنامه‌های مردم عراق در جریان گرامیداشت سالگرد شهادت شهیدان سلیمانی و ابومهدی با حیرت همه ناظران مواجه شده بود.

 

* خون حیات‌بخش برای جبهه مقاومت

پیوند گسست‌ناپذیر سیدالشهدای مقاومت اسلامی با گروه‌های متعدد باعث شده این گروه‌ها سالگرد شهادت شهید سلیمانی را تبدیل به یک موقعیت زمانی مهم و موفقیت‌آمیز برای زنده نگه داشتن اندیشه و راه و مسلک شهیدان مقاومت کنند. 

نصب بیلبورد بزرگداشت شهید سلیمانی در غزه، فارغ از واکنش‌های متعدد مقطعی که شاهدش هستیم، یادآور پایان‌ناپذیری ائتلاف و مسیر مشترک این گروه‌ها با اندیشه انقلاب اسلامی است. سال گذشته چند هفته پس از شهادت شهید سلیمانی بود که ناصر ابوشریف، نماینده جهاد اسلامی فلسطین با اشاره به نقش انکارناپذیر شهید سلیمانی در تقویت جریانات مقاومت فلسطینی گفته بود: قاسم سلیمانی یک نمونه برای محور مقاومت منطقه و یک الگو در داخل جمهوری اسلامی ایران بود، طرحی که ایران در منطقه در حال اجرای آن است یک برنامه امپریالیستی و استعماری نیست، بلکه یک طرح مبتنی بر عدالت و توازن در منطقه است. ما نیز باید در کنار ایران برای ظهور حضرت ولی‌عصر(عج) هر چه بیشتر دعا کنیم تا بلکه با حضو ایشان دنیا پر از عدالت و برابری میان مردم شود. طرح محور مقاومت عدالت و استقلال و آزادی است. در این مسیر شهید سلیمانی یکی از مهندسان این طرح بود. ایشان فلسطین و مقاومت را به عنوان نوک پیکان مبارزه تدارک دیده بود. وی با اشاره به موقعیت استثنایی محاصره غزه نیز گفته بود: وضعیت در نوار غزه اینگونه است که اگر بخواهید وارد نوار غزه شوید باید یا از طریق مصر یا از طریق اراضی اشغالی وارد آن شوید و این موضوع، میزان فشار صهیونیست‌ها بر مردم فلسطین و مقاومت را نشان می‌دهد. در همین شرایط بود که حاج‌قاسم سلیمانی به کمک ما آمد و مقاومت نوار غزه را قدرتمند کرده و آن را به یک پایگاه پیشرو تبدیل کرد. 

******

گروه سیاسی: پس از تاخیر معنادار دولت، بالاخره آیین‌نامه اجرایی قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» روز دوشنبه از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ شد. 

به گزارش «وطن امروز»، نگاهی به مواد این آیین‌نامه نشان می‌دهد دولت متنی را در دستور کار قرار داده که تفاوت بسیاری با مصوبه مجلس دارد؛ گویی برای اجرا نشدن تنظیم شده است. روحانی در جریان نشست خبری 24 آذر خود با اصحاب رسانه در این رابطه گفته بود: «دولت موضع‌ خود را نسبت به این قانون اعلام کرده است. این قانون را مفید نمی‌داند و قبل از اینکه به تصویب نهایی برسد نظرم را صریحا اعلام کردم. این نظر شخص من نیست و در دولت اتفاق‌ آرا وجود دارد. دولت به اتفاق آرا این قانون را برای کشور مفید نمی‌داند». روحانی در ادامه تاکید کرده بود: «به وزرای مربوط دستور دادم آیین‌نامه اجرای قانون مصوب مجلس (اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها) را تهیه کنند. آیین‌نامه اجرایی را در چارچوب تفسیرمان از قانون مجلس خواهیم نوشت».

بر اساس مواد 1 و 2 مصوبه مجلس، سازمان انرژی اتمی مکلف شده است بلافاصله پس از ابلاغ قانون، علاوه بر انجام اقدامات لازم برای تولید اورانیوم 20 درصد، میزان تولید اورانیوم غنی‌شده را به طور ماهانه حداقل 500 کیلوگرم افزایش دهد. 

همچنین طبق ماده 3 این قانون، سازمان انرژی اتمی را مکلف کرده است حداکثر ظرف مدت 3 ماه پس از تصویب این قانون، عملیات نصب، تزریق گاز، غنی‌سازی و ذخیره‌سازی مواد را تا درجه غنای مورد نیاز، با حداقل 1000 دستگاه ماشین‌های نسل دوم پیشرفته‌‌(IR-m2)  آغاز کند و همچنین در همین بازه زمانی، عملیات غنی‌سازی و تحقیق و توسعه با ماشین‌های نسل ششم (‌IR-6) را با حداقل 164 ماشین از این نوع آغاز کرده و آن را ظرف مدت یک سال پس از تصویب این قانون به 1000 دستگاه ماشین توسعه بدهد. اما بر اساس آنچه در آیین‌نامه اجرایی دولت به سازمان انرژی اتمی ابلاغ شده، برخلاف قانون مجلس، مهلتی ۲ ماهه داده شده تا ابتدا گزارشی جامع از وضعیت موجود و پیش‌نیازهای فنی و مالی جهت تولید اورانیوم 20درصد تهیه کرده و به دولت ارائه دهد و تازه بعد از آن نیز در صورتی که امکان تامین اعتبار و پیش‌نیازهای فنی فراهم بود، در راستای عملیاتی کردن درخواست مجلس حرکت کند!

این موضوعی است که البته هفته گذشته علی‌اکبر صالحی زمزمه آن را سر داده بود. رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگویی ویدئویی گفته بود: «می‌گویند هزار تا سانتریفیوژ ‌IR-6 بسازید. خب! ما این توانایی را داریم و می‌سازیم اما نگفته‌اند پولش را چه کسی می‌دهد؟ این یک نقص جدی قانون است. بالاخره وقتی شما هزارتا سانتریفیوژ ‌IR-6 می‌خواهید مواد اولیه‌اش را باید تامین کنید. خیلی چیزهای دیگر را باید تامین کنید. پولش از کجا باید بیاید؟»

دولت همچنین در این آیین‌نامه، تفسیر متفاوت خود را از ماده 6 مصوبه اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها لحاظ کرده است. بر اساس ماده 6 مصوبه هسته‌ای مجلس، دولت جمهوری اسلامی موظف است در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای متعاهد طرف از جمله کشورهای 1+4 (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) توافق هسته‌ای در قبال ایران و عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، ۲ ماه پس از لازم‌الاجرا شدن قانون، نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند. 

با این وجود در آیین‌نامه دولت مشابه اجرای مواد یک، ۲ و ۳ قانون هسته‌ای در ارتباط با ماده 6 قانون هسته‌ای برای این بند با مهلتی ۲ ماهه وزارتخانه‌های امور خارجه، نفت، اقتصاد و دارایی، صمت و همچنین بانک مرکزی و معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری مکلف شده‌اند ابتدا اجرای تعهدات طرف‌های برجامی را تا پایان بهمن‌ماه ارائه دهند و سپس دولت بر اساس این گزارش‌ها تصمیمی را اتخاذ کند!

مهم‌تر اینکه در این آیین‌نامه هر گونه کاهش تعهدات مندرج در پروتکل الحاقی از سوی سازمان انرژی اتمی منوط به نظر و مصوبات شورای عالی امنیت ملی و مقررات و ملاحظات پادمانی شده است. مجلس برای افزایش ضمانت اجرایی قانون هسته‌ای، برخی مجازات‌های تعزیری را نیز برای این قانون لحاظ کرده است. بر همین اساس در ماده 9 قانون هسته‌ای تصریح شده است مستنکفان از اجرای این قانون به تناسب امتناع یا ممانعت از اجرا به مجازات تعزیری درجات 2 یا 5 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 محکوم می‌شوند. 

 با این حال دولت در آیین‌نامه خود با هدف دور زدن ماده 9 قانون هسته‌ای، فرد مستنکف را کسی دانسته است که با وجود آماده بودن منابع مالی (طبق نظر رئیس سازمان برنامه و بودجه)، امکانات فنی (طبق نظر رئیس سازمان انرژی اتمی) و شرایط سیاسی (طبق نظر وزیر امور خارجه) قانون هسته‌ای را به عمد انجام ندهد یا به تاخیر بیندازد یا قصد بی‌اثر کردن آن را داشته باشد.

دولت پس از مصوبه اقدام راهبردی برای رفع تحریم‌ها توسط مجلس از همان ابتدا بنای ناسازگاری با این قانون را گذاشت و حسن روحانی، محمدجواد ظریف و دیگر اعضای دولت در اظهاراتی علنی که خلاف منافع و مصالح ملی بود، به قانون هسته‌ای مجلس که با تایید شورای عالی امنیت ملی و شورای نگهبان به تصویب رسید، اعتراض کردند. قانون‌گریزی دولت تا جایی پیش رفت که به علت عدم ابلاغ قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها از سوی دولت در موعد مقرر، رئیس مجلس شورای اسلامی این قانون را برای چاپ در روزنامه رسمی ابلاغ کرد. دولت مکلف بود این قانون را تا 17 آذرماه به مجریان و همچنین به روزنامه رسمی ابلاغ کند اما از این امر استنکاف کرد. 

دولت با تفسیر خلاف خود از مصوبه مجلس، برای بهانه‌جویی در اجرای ناقص و دل خواه این قانون، زمینه لازم را فراهم کرده است. این در حالی است که با گذشت بیش از ۲ سال از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام، هزینه‌های اجرای این توافق بر عهده ایران است. در این میان 5 گام کاهش تعهدات برجامی از سوی دولت نتوانسته طرف‌های مقابل را وادار به انجام تعهدات و تکالیف خود در برجام کند تا جایی که برخی مقامات کشورهای مزبور گام‌های دولت را «نمادین» نامیدند. حالا به نظر می‌رسد دولت اجرای مصوبه هسته‌ای مجلس را هم نمادین می‌خواهد! 

گروه اقتصادی: تصویب کلیات لایحه بودجه 1400 در کمیسیون تلفیق بودجه فرصت مناسبی است که مجلس در اختیار دولت قرار داده تا در یک فضای تعاملی و فارغ از اختلافات گذشته، لایحه بودجه سال آتی را اصلاح کند. 

 به گزارش «وطن امروز»، عضو کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی از تصویب کلیات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در جلسه ظهر دیروز این کمیسیون خبر داد. علی‌اصغر خانی با اشاره به جلسه دیروز کمیسیون متبوع خود، اظهار داشت: بررسی نامه رئیس‌جمهور درباره اصلاح لایحه بودجه و رأی‌گیری درباره کلیات بودجه سال 1400 در دستورکار جلسه امروز اعضای کمیسیون تلفیق قرار داشت. وی در همین راستا، افزود: در ابتدای جلسه نمایندگان مخالف و موافق لایحه بودجه سال 1400 ‌نظرات خود را در رابطه با کلیات لایحه بودجه مطرح کردند و پس از آن نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز مطالبی را پیرامون بودجه عنوان کرد و در نهایت رأی‌گیری درباره کلیات آن انجام شد. این عضو کمیسیون تلفیق بودجه سال 1400 بیان داشت: در نهایت لایحه بودجه با رأی اکثریت آرای نمایندگان به‌تصویب رسید و از جلسات بعدی اعضای کمیسیون بررسی جزئیات لایحه بودجه را در دستور کار خواهند داشت. 

بر این اساس، تایید کلیات لایحه بودجه 1400 در راستای اصلاحات آن با مشارکت مجلس و دولت را می‌توان ظرفیت و فرصت مناسبی در اختیار دولت دانست که در فضایی مسالمت‌آمیز دست به اصلاح لایحه بودجه بزند. دولتی‌ها باید از این فرصت بخوبی استفاده کنند. با تایید کلیات لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق، دولت دیگر هیچ بهانه‌ای برای طرح این موضوع که مجلس یازدهم با آن همکاری ندارد یا مخالفت‌های صورت گرفته سیاسی و جناحی است نخواهد داشت. شاید بتوان لایحه بودجه 1400 را در صورت اصلاحات و همفکری برآمده از مجلس و دولت، تلفیقی از تفکرات مجلس و دولت خواند. نباید فراموش کرد که پیش‌تر دولتی‌ها اعلام کرده بودند در صورت رد کلیات لایحه آنچنان که باید و شاید توان اصلاح آن را ندارند و لایحه کنونی سقف تلاش‌‎های آنها در بودجه‌ریزی است. 

بر این اساس دیروز اتفاق مهم دیگری هم در رابطه با بودجه 1400 رخ داد. حسن روحانی طی نامه‌ای به محمدباقر قالیباف خبر از اصلاح در لایحه بودجه 1400 داد؛ اصلاحاتی که صرفا ناظر به نامه مقام معظم رهبری به رئیس‌جمهور درباره شروط بهره‌گیری از صندوق توسعه ملی بود. البته برخی رسانه‌ها به اشتباه این نامه را اصلاحات لایحه بودجه 1400 قلمداد کردند. 

در نامه حسن روحانی به محمدباقر قالیباف، درباره تغییراتی که طبق پاسخ مقام معظم رهبری اعمال شده، آمده است: «آثار تغییرات مزبور در لایحه بودجه ۱۴۰۰ به شرح زیر است: ۱ - افزایش مصارف به میزان ۵۳ هزار میلیارد تومان شامل: ۱ - ۱- بازپرداخت تعهدات دولت به صندوق توسعه ملی بابت اقساط تسهیلات ۱۷۵ میلیون یورویی به بیمه سلامت به میزان ۳ هزار میلیارد تومان. ۱ - ۲- افزایش مصارف بابت جبران موارد مندرج در جدول بند «ه» تبصره ۴ به میزان ۵۰هزار میلیارد تومان. ٢- کاهش منابع ناشی از مجوز استفاده از ۱۸ درصد سهم صندوق توسعه ملی صرفا در صادرات یک میلیون بشکه در روز به میزان ۴۰ هزار میلیارد تومان. لذا تراز منابع و مصارف در راستای تحقق دستور مقام معظم رهبری به شرح زیر در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ اعمال می‌شود: ۱- مبلغ ۵۳ هزار میلیارد تومان از محل افزایش فروش اوراق مالی ۲- مبلغ ۴۰هزار میلیارد تومان از محل صرفه‌جویی حین اجرا و کاهش تخصیص مصارف توسط سازمان برنامه و بودجه کشور».

 

* فروش اوراق حداقل ۱۸۷ هزار میلیارد تومان شد

در لایحه بودجه پیشنهادی از سوی دولت، ۵۵ هزار میلیارد تومان بابت فروش اوراق مالی دیده شده بود و ۷۰ هزار میلیارد تومانی که برای پیش‌فروش نفت دیده شد نیز امکان تبدیل به اوراق مالی را دارد، یعنی تا قبل از نامه دیروز، بودجه ۱۴۰۰ اتکای ۱۲۵ هزار میلیارد تومانی به انتشار اوراق داشت که با توجه به اصلاحیه جدید دولت، این وابستگی به حداقل ۱۷۸ هزار میلیارد تومان خواهد رسید که در تاریخ بودجه‌ریزی کشور بی‌سابقه است. اصلاح دوم دولت یعنی انجام ۴۰ هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی نیز بسیار کلی و گنگ است. مشخص نیست این صرفه‌جویی از چه محلی و با کاهش کدام هزینه‌ها صورت خواهد گرفت. 

اینطور که پیداست دولت اساسا بنای اصلاحات اساسی در لایحه بودجه مانند گنجاندن منابع پایدار در آن ندارد. یا حداقل اینگونه می‌توان گفت که در این نامه اصلاحات ساختاری آنچنانی در این رابطه اعمال نشده است.