علی باقری، معاون امور بین‌الملل قوه‌ قضائیه با اشاره به سفر آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی به عراق گفت: این سفر علاوه بر مباحث قضایی، ابعاد دیگری هم داشت که در رأس آن انتقال پیام شفاهی مقام معظم رهبری به دولت عراق بود. نکته بعدی سفر، استقبال مردمی باشکوه از رئیس دستگاه قضا به‌ عنوان یک مقام عالیرتبه ایرانی در عراق بود. همچنین شروع سفر از محل عروج شهیدان سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس بود. 

گروه سیاسی: تروئیکای اروپایی نه‌تنها روز به روز از انجام تعهدات خود در برجام فاصله می‌گیرد که در شرایط جدید ایجاد شده پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در پازل دولت بایدن برای فشار بر تهران در بازگشت به محدودیت‌های هسته‌ای ایفای نقش می‌کند. 

 به گزارش «وطن امروز»، معاون وزیر خارجه انگلیس در امور خاورمیانه و شمال آفریقا از ایران خواست به پایبندی کامل به برجام بازگردد. جیمز کلیفرلی بدون اینکه اشاره‌ای به خروج یک‌طرفه آمریکا از برجام و بدعهدی کشورش در اجرای تعهدات برجامی خود کند، در گفت‌وگو با روزنامه سعودی الشرق‌‌الاوسط گفت: انگلیس از تمایل جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا و تلاش‌هایش برای وارد شدن در نسخه جدید برجام استقبال می‌کند. ما به ایرانی‌ها گفتیم که خواهان بازگشت تهران به جامعه بین‌المللی هستیم. موضع کشور ما واضح و ثابت است، ایران باید به طور کامل به تعهدات خود در رابطه با غنی‌سازی اورانیوم بازگردد. 

وی تاکید کرد: تهران اکنون در مقابل یک فرصت حقیقی قرار دارد تا یک مسیر متفاوت و بهتر را انتخاب کند و به سوی کشورهای اروپایی و آمریکا بازگردد. ایران باید به تعهداتش بازگردد تا بتواند از این فرصت مثبت استفاده کند. 

مواضع خصمانه ۳ کشور اروپایی مشارکت‌کننده در برجام در شرایطی است که تروئیکای اروپایی روز جمعه با صدور بیانیه‌ای مشترک، بار دیگر اتهام‌‎زنی به تهران در موضوع پایبندی به تعهدات توافق هسته‌ای را تکرار کرد. 

۳ کشور انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه خود آوردند: «ما دولت‌های فرانسه، آلمان و پادشاهی متحد (انگلیس) با نگرانی بسیار تاییدیه اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را که طی آن اعلام شده ایران در حال تولید اورانیوم فلزی است نگاه کردیم؛ اقدامی که نقض برجام است. طبق برجام، ایران متعهد شده طی 15 سال در زمینه فعالیت‌های تولید یا به دست آوردن اورانیوم فلزی یا تحقیقات و توسعه روی استخراج اورانیوم اقدام نکند». تروئیکای اروپایی در ادامه مدعی شد: «ایران هیچ توجیه معتبری در زمینه فعالیت غیرنظامی (در زمینه برنامه هسته‌ای) درباره این اقدامات ندارد؛ اقداماتی که گامی کلیدی در مسیر تولید سلاح اتمی هستند». 

این بیانیه در واکنش به گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر شد که در آن آژانس مدعی شده بود ایران اقدام به مستقر کردن تجهیزات جدید در تاسیسات هسته‌ای اصفهان کرده و تولید اورانیوم فلزی را از ۸ فوریه (۲۰ بهمن) آغاز کرده است. 

سخنگوی وزارت امور خارجه اما در واکنش به بیانیه ۳ کشور اروپایی اظهار کرد: همان‌گونه که از سوی سازمان انرژی اتمی نیز اعلام شد، بهره‌برداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی اصفهان مندرج در قانون مجلس شورای اسلامی و تولید سوخت پیشرفته (سیلیساید) برای استفاده در رآکتور تحقیقاتی تهران، ۲ موضوع کاملا متفاوت از هم هستند. خطیب‌زاده گفت: آنچه آژانس مبادرت به گزارش‌دهی درباره آن کرده است، ناظر بر آغاز فعالیت تحقیق و توسعه برای طراحی سوخت پیشرفته‌تری برای رآکتور تحقیقاتی تهران تحت عنوان سوخت سیلیساید است که ایران ۲ سال پیش ‌برنامه آن را به اطلاع آژانس رسانده و اخیرا نیز اطلاعات طراحی مربوط را ارائه کرده است. 

خطیب‌زاده با اشاره به اینکه در فرآیند تولید سوخت سیلیساید، اورانیوم فلزی یک محصول میانی است، تصریح کرد: پرسشنامه اطلاعات طراحی کارخانه اورانیوم فلزی اصفهان هنوز به آژانس ارائه نشده و این اقدام، پس از انجام تمهیدات لازم و در مهلت تعیین شده در قانون انجام خواهد شد. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین با انتقاد از جوسازی‌های بی‌اساس در این باره، افزود: اورانیوم فلزی کاربردهای صلح‌آمیز نیز دارد و هم‌اکنون برخی کشورها از سوخت مبتنی بر اورانیوم فلزی برای رآکتورهای خود استفاده می‌کنند و این موضوع، منافاتی نیز با معاهده عدم اشاعه و تعهدات پادمانی کشورها ندارد. ضمن آنکه این فناوری برای ایران که باید نیازهای بیماران خود به رادیوداروها را با بهترین کیفیت تهیه کند، یک الزام است و کاملا از جنبه‌های بشردوستانه و صلح‌آمیز برخوردار است. 

از طرف دیگر سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی در وین هم اعلام کرد فعالیت تحقیق و توسعه برای طراحی نوع ارتقا یافته سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، آغاز شد. کاظم غریب‌آبادی با اشاره به اینکه مدیرکل آژانس با انتشار گزارشی، موضوع را به اطلاع کشورهای عضو رساند، گفت: این فعالیت در ۳ مرحله انجام می‌شود و در مرحله اول آن، اورانیوم فلزی با استفاده از اورانیوم طبیعی تولید می‌شود. نماینده دائم ایران با اشاره به اینکه برنامه ایران از ۲ سال قبل به اطلاع آژانس رسیده است، اظهار کرد: این اقدام، از لحاظ فنی ایران را در ردیف کشورهای پیشرو در تولید سوخت‌های جدید قرار خواهد داد. وی همچنین افزود: همه این مراحل به اطلاع آژانس رسیده و می‌رسد ‌و بازرسان آژانس نیز ۳ روز قبل، از کارخانه تولید صفحه سوخت بازدید کردند. 

از تحولات دیگر مربوط به برجام هم حرکت ایران به سمت اجرایی کردن یکی دیگر از بندهای قانون هسته‌ای مجلس است که تحرکات و لفاظی‌های طرف‌های غربی را شدت بخشیده است. از آنجا که تاکنون تحولی در اجرای تعهدات طرف‌های برجامی و لغو تحریم‌ها از اعضای اروپایی برجام مشاهده نشده و از سوی دیگر دولت بایدن هم با اتخاذ سیاست‌های مبهم درباره برجام چشم‌انداز بازگشت آمریکا به برجام را مخدوش کرده است21 فوریه (سوم اسفندماه) زمان اجرای بند ششم قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» مبنی بر توقف نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی خواهد بود.

طبق ماده ۶ این قانون، دولت جمهوری اسلامی ایران مؤظف است در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای متعاهد از جمله کشورهای 1+4 (آلمان، فرانسه، انگلستان، چین و روسیه) در قبال ایران و عادی نشدن روابط کامل بانکی و عدم رفع کامل موانع صادرات و فروش کامل نفت و فرآورده‌های نفتی ایران و برگشت کامل و سریع ارز منابع حاصل از فروش، ۲ ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون در مجلس شورای اسلامی، نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند (پروتکل) الحاقی را متوقف کند. ایران با علم به عمل نکردن طرف‌های برجامی به تعهدات‌شان، به توسعه برنامه هسته‌ای شتاب بیشتری بخشید. 

در همین باره «کاظم غریب‌آبادی» سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۱۴ بهمن‌ماه در پیامی توئیتری، نوشت: ۲ زنجیره ۳۴۸‌تایی از سانتریفیوژهای IR2m با ظرفیت تقریبی 4 برابر نسبت به نوع IR1 با موفقیت در نطنز نصب شده و در حال کار با UF6 هستند. نصب ۲ زنجیره سانتریفیوژهای IR6 هم در فردو آغاز شده است.

 

* رایزنی وزرای خارجه آمریکا و انگلیس درباره برنامه هسته‌ای ایران

«دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس روز یکشنبه گفت با همتای آمریکایی خود درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت‌وگو کرده است. به نوشته روزنامه ایندیپندنت، راب در مصاحبه با «اندرو مار» مجری شبکه «بی‌بی‌سی» گفت: «تمرکز من روی همکاری با دولت جدید [آمریکا] است. دیروز با آنتونی بلینکن درباره طیف گسترده‌ای از مسائل نظیر برنامه هسته‌ای ایران و دیگر مسائل همچون میانمار صحبت کردم و به این گفت‌وگوها ادامه خواهم داد».

 

* فرصت محدود بایدن

همچنین خبرگزاری فرانسه در گزارشی با اشاره به رویکرد رئیس‌جمهور جدید آمریکا برای بازگشت به مسیر دیپلماسی با ایران تصریح کرد زمان جو بایدن برای تصمیم‌گیری درباره بازگشت به توافق هسته‌ای کوتاه است.

به نقل از خبرگزاری فرانسه، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا خیلی سریع موضع خود را برای بازگشت به مسیر دیپلماسی با ایران مشخص کرد اما آشکارا نشان داد هیچ عجله‌ای برای پیوستن مجدد به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ندارد؛ توافقی که دونالد ترامپ سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از آن خارج شد.

این خبرگزاری در ادامه با اشاره به وعده انتخاباتی جو بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای گزارش داد: یک تاریخ مهم در حال فرارسیدن است؛ ۲۱ فوریه (سوم اسفندماه) که بر اساس مصوبه پارلمان ایران، اگر آمریکا تحریم‌ها را لغو نکند، فعالیت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران محدود خواهد شد.

***

قدردانی افغانستان از ایران برای کمک در مهار آتش‌سوزی اسلام قلعه

معاون اول رئیس‌جمهور افغانستان از کمک‌های جمهوری اسلامی ایران برای مهار آتش در گمرک اسلام‌قلعه این کشور قدردانی کرد. به گزارش تسنیم، امرالله صالح، معاون اول رئیس‌جمهور افغانستان، دیروز صبح در پیامی که در شبکه‌های اجتماعی نیز منتشر شد، ابراز داشت: از دولت جمهوری اسلامی ایران به دلیل اینکه اجازه داد صدها کامیون از خاک افغانستان وارد ایران شود و دچار آتش‌سوزی نشوند و همچنین در مهار آتش همکاری کردند، سپاسگزاری می‌کنم. امرالله صالح افزود: این حادثه دلخراش تلفات جانی نداشته است و فقط چند راننده به طور سطحی زخمی شده‌اند. وی همچنین گفت: نبود زیرساخت‌های مناسب در گمرکات افغانستان یک مشکل جدی است و با اینکه تجارت افغانستان با همسایگان افزایش یافته اما تاسیسات این گمرکات همچنان در دوره انزوای افغانستان (دوره حاکمیت طالبان) باقی مانده است. امرالله صالح از آتش‌سوزی در گمرک اسلام قلعه این کشور به عنوان یک فاجعه یاد کرد و افزود: درباره این آتش‌سوزی تحقیقات همه‌جانبه خواهد شد تا از تکرار آن جلوگیری شود.

***

رزمایش واکنش سریع ارتش در منطقه قصر شیرین

رزمایش واکنش سریع نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه با حضور یگان‌های تیپ ۳۵ ارتش در منطقه عمومی شهرستان قصر شیرین برگزار شد. به گزارش روابط عمومی ارتش، امیر سرتیپ فرهاد آریانفر، فرمانـده قرارگاه عملیاتی ارتش در غرب کشور در حاشیه رزمایش واکنش سریع این نیرو گفت: ارتقای سطح آمادگی و افزایش توان رزمی تیپ ۳۵ و حفظ و حراست از تمامیت ارضی و دفاع از مرزهای جمهوری اسلامی از اهداف برگزاری این رزمایش است. 

وی افزود: رزمایش ارتش جمهوری اسلامی ایران در منطقه عمومی قصر شیرین و با عنوان «لبیک یا امام خامنه‌ای» و با رمز «یا علی‌بن ابی‌طالب‌(ع)» اجرا شد. فرمانـده قرارگاه عملیاتی ارتش در غرب کشور اظهار داشت: در این رزمایش تیپ ۳۵ نیروی مخصوص و همچنین یگان‌های پهپادی، هوانیروز و یگان‌های جنگ الکترونیک حضور داشتند. ارتقای آمادگی رزمی و همچنین مقابله با هرگونه تهدید احتمالی در مرزهای منطقه و حفظ هماهنگی، از اهدافی بود که در این رزمایش بخوبی اجرا شد. فرمانـده قرارگاه عملیاتی ارتش در غرب کشور در ادامه گفت: ما باید بتوانیم هماهنگی و توان نیروهای‌مان را به مرحله آزمایش بگذاریم و ارتقا دهیم. امیر سرتیپ آریانفر اضافه کرد: مهم‌ترین پیام این رزمایش به دشمنان این است که نیروهای قدرتمند ارتش در کنار سایر نیروهای مسلح، آمادگی کامل برای حفاظت از خاک ایران اسلامی در برابر هر نوع تهدیدی را دارند. 

***

وزیر دفاع:

‌تمام موشک‌های ‌ایران دقیق بوده و ‌قدرت انفجاری بالایی دارند

وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح گفت: امروز تمام موشک‌های جمهوری اسلامی ایران دقیق بوده و از قدرت انفجاری لازم برای حفظ بازدارندگی دفاعی کشور کاملا برخوردارند. به گزارش تسنیم، امیر سرتیپ امیر حاتمی با تأکید بر آمادگی کامل دفاعی کشور اظهار داشت: به‌ لطف خداوند متعال امروز جمهوری اسلامی ایران یکی از قدرت‌های مطرح موشکی دنیاست. وی با قدردانی از تلاش متخصصان صنعت دفاعی در نوآوری‌های جدید دفاعی افزود: در صنعت دفاعی و موشکی کشور هر آنچه مورد نیاز است، خودمان طراحی و تولید می‌کنیم و نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران از آن استفاده می‌کنند. 

وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح با ابراز اینکه «امروز در بهترین وضعیت توان دفاعی و موشکی قرار داریم»، تصریح کرد:‌ امروز تمام موشک‌های جمهوری اسلامی ایران دقیق بوده و از مانورپذیری بالا و قدرت انفجاری ‌لازم برای حفظ بازدارندگی دفاعی کشور ‌برخوردار‌ند. وی در پاسخ به این سؤال که «برای گرفتن انتقام از عاملان ترور دانشمند هسته‌ای و دفاعی کشورمان شهید فخری‌زاده چه اقدامی خواهید کرد؟» گفت: آنچه مسلم است عاملان و آمران این جنایت حتما مجازات خواهند شد. امیر سرتیپ حاتمی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران به‌ عنوان یک کشور بزرگ و دارای مدیریت تفکر راهبردی، در زمان ‌و مکان لازم این مجازات را انجام خواهد داد و این اتفاق بدون تردید رخ می‌دهد. 

***

امیر دریادار حبیب‌الله سیاری خبر داد

دومین رزمایش دریایی ایران و روسیه در اقیانوس هند

معاون هماهنگ‌کننده ارتش جمهوری اسلامی ایران از برگزاری دومین رزمایش مشترک دریایی با نیروی دریایی روسیه در شمال اقیانوس هند خبر داد. 

امیر دریادار سیاری در جمع خبرنگاران، درباره برگزاری رزمایش مشترک دریایی میان کشورهای ایران و روسیه گفت: این رزمایش دومین رزمایش کشورهای ایران و روسیه در جنوب کشور است که به منظور برقراری امنیت در شمال اقیانوس هند برگزار خواهد شد. وی افزود: هنگامی‌که نیروی دریایی قدرتمند کشور روسیه با نیروهای دریایی ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رزمایش برگزار می‌کند، این رزمایش حاوی پیام روشنی است که نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران از لحاظ تجهیزات، نیروی انسانی، تکنیک و تاکتیک، هدایت و فرماندهی و کنترل، ارتباطات و دستیابی به تجهیزات نوین در سطح مقیاس قدرت‌های جهانی دریایی قرار گرفته است.

دکتر مصباح‌الهدی باقری*: اینکه گفتمان پیروز در انتخابات کدام است، مساله‌ای مهم و حیاتی برای کاندیداها و ستادهای انتخاباتی و مشاوران تبلیغاتی نامزدها و تحلیلگران سیاسی و اجتماعی و بازاریابان سیاسی است و این گروه بر اساس اولویت نیازهای مخاطبان- که همان رای‌دهندگانند- و شکاف‌های اجتماعی موجود، دال مرکزی و طرح و برنامه رقابتی و استراتژی مبارزاتی خود در دوره انتخابات را می‌چینند. این نگاه و صورت‌بندی در جریان رقابت‌های انتخاباتی کنونی دنیا امری متعارف و مرسوم است، لذا در انتخابات ایران هم هر کاندیدا با سردست گرفتن یک گفتمان که می‌تواند آزادی، عدالت، توسعه یا کارآمدی و شبیه آن باشد، به جنگ رقبا می‌رود. از آنجا که تحزب‌ و دارا بودن یک ایدئولوژی روشن و مرزدار فکری و سیاستی (اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاست داخلی و خارجی و... هر گروه) در انتخابات ایران کم‌رنگ است، لذا یک نامزد انتخاباتی هم می‌تواند دائم رنگ و گفتمان عوض کند و هم می‌تواند عقبه و سابقه‌اش نسبتی با گفتمان انتخابی‌اش نداشته باشد و با خیال راحت و بدون ترس از مؤاخذه و حساب‌کشی و پاسخگویی و ایجاد تصویر نامطلوب، هر چه برایش رای می‌آورد را حقنه اذهان رای‌دهندگان کند. 

تا سال 1372 فضای انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران کمتر رقابتی بود. دوره آغاز انقلاب و التهابات اولیه یک نظام برای شکل‌گیری و تثبیت، بروز جنگ تحمیلی و رحلت امام، شرایط را به گونه‌ای رقم زد که جز در انتخابات دوره اول، در 4 دوره دیگر، شرایط جامعه و انگشت اشاره امام، برای مردم تعیین‌کننده و راهنما بود. اما در دوره‌های بعدی و بنابه اقتضائات جدید جامعه پس از جنگ و فروکش کردن التهابات داخلی، هر نامزدی با توجه به شرایط و اقتضائات، انتخاب گفتمان می‌کرد. هاشمی‌رفسنجانی با گفتمان توسعه (مبتنی بر تکنوکراسی و عملگرایی)، خاتمی با گفتمان آزادی، احمدی‌نژاد با گفتمان عدالت و روحانی با گفتمان کارآمدی و توسعه (مبتنی بر بروکراسی و گفت‌وگو) در انتخابات وارد شدند و با ملغمه‌ای از این گفتمان‌ها همراه با استفاده حداکثری از گفتمان ضدوضع موجود (با رادیکال‌ترین شکلش و بعضا تا سر حد آپوز جلوه کردن) به پیروزی رسیدند. 

حال سوال این است: الان انقلاب اسلامی به چه گفتمانی بیشتر نیاز دارد تا آرمان‌های بلندش در محاق سه‌گانه زر و زور و تزویر قرار نگیرد؟ کدام گفتمان است که رای‌دهنده ایرانی دوست دارد آن را انتخاب کند تا علاوه بر اینکه مسیر رشد و پیشرفت کشورش را مهیا کند، بتواند از تعدی‌ها و تنگ‌‌نظری‌ها هم در امان بماند؟ کدام گفتمان است که هزینه‌های آن را مردم یا صندوق ذخیره یا فروش آینده متحمل نمی‌شوند؟ کدام گفتمان است که فقط خرج پیروزی در انتخابات نمی‌شود؟ کدام گفتمان است که انقلاب را زنده و شاداب و امیدآفرین تجلی می‌دهد؟

اول- بدانیم مطلوب گفتمانی انقلاب اسلامی اگر در دوره‌ای منطبق بر نیاز مردم نیست، یعنی مسیر را اشتباه آمده‌ایم. قرار بوده رابطه مردم و انقلاب یک رابطه تطابقی باشد که هر چه نیاز هر کدام است، نیاز دیگری هم باشد. یعنی انقلاب ما انقلابی مردمی بوده که خواست مردم در آن متجلی است. لذا نمی‌توان انتظار داشت مردم در حوزه آزادی مطالبه‌گر باشند ولی اولویت انقلاب رفع تبعیض و فساد است. این هر دو (خواست مردم و آرمان‌های انقلاب) اگر حرکت درستی در مسیر انقلاب داشته باشیم، نباید متفاوت باشد. 

در دولت اخیر دیدیم، آنچه به عنوان گفتمان کارآمدی و توسعه انتخاب شد و از آن راهبرد گفت‌وگو و مذاکره درآمد، تا جایی که منافع ملی ما را بدون خدشه به استقلال‌مان تامین می‌کرد، ممدوح بود اما از جایی به بعد این دو با هم نامطابق شدند و شد آنچه نباید می‌شد و در نهایت به نقطه‌ای رسیدیم که از بیرون مرزها با جسارت در سیاست داخلی و خارجی ما وارد شده و در برهه‌هایی عزت ملی و استقلال‌مان تحت‌الشعاع قرار گرفت. این همان جایی است که به اشتباه مرزهای گفتمان درست مطابق آرمان‌های‌مان رعایت نشد و به حیثیت ملی‌مان آسیب زد.  

دوم- هر کدام از گفتمان‌های موجود، برای روی زمین آمدن و عملیاتی شدن در زمین انقلاب اسلامی نیازمند نظریه مبنا هستند. به عنوان نمونه، اگر نظریه توسعه و کارآمدی در زمین لیبرال - دموکراسی ریشه داشته باشد، میوه‌اش برای انقلاب تلخ و مریض‌کننده و حتی سرطان‌زاست؛ یعنی فاصله طبقاتی بیشتر، ویژه‌خواری، ایجاد طبقه مترف و... . بدیهی است اگر این نظریه به صورت گرته‌برداری شده اجرا شود، مساله‌های تولیدی‌اش، مساله‌هایی ساختگی است. یعنی فساد و تبعیض و فقر برآمده از آن، ما را به سمت گفتمان عدالت پیش می‌برد، در حالی که اگر نظریه اسلامی و بومی پیشرفت خودمان ملاک باشد، نباید به بازتولید فقر و شکاف‌های اقتصادی منتج شود. در واقع استفاده از هر گفتمان به صورت سطحی و قشری و بدون ابتنا بر نظریه بومی، ما را با مسائل جدید و احتمالا حادی مواجه می‌کند -  و کرده است - که می‌تواند ما را با بحران ناکارآمدی مواجه کند. 

سوم- سلسله دولت‌های منتخب از سال 72 تا امروز، نه تنها نظریه مبنایی برای حرکت خود نداشته‌اند، بلکه با فهم بسیار ناقص از یک گفتمان، آن‌ را به صورت سرهم‌بندی شده و مونتاژی اجرا کرده‌اند به طوری که بسیاری از مسائل امروزمان ناشی از راهکارهای غیرجامع و بخشی دیروزمان است.  به عنوان نمونه دولت آقای احمدی‌نژاد با شعار رفع فقر و فساد و تبعیض، رای اکثریت را تصاحب کرد اما در ادامه بدون سیاست‌گذاری مشخصی به توزیع درآمدهای ملی و پول‌پاشی مشغول شد. آنها بدرستی رسیدگی به مناطق محروم و کمتر برخوردار و روستاها را یکی از مهم‌ترین نقاط هدف خود تعیین کردند ولی بدون آمایش سرزمینی، فقط امکاناتی را به روستاها بردند و طرحی جدی برای نشست درست این امکانات متناسب با اقتضائات، کم شدن مهاجرت از روستاها به شهرها، استفاده از مزیت رقابتی نسبی و بعضا مطلق بخش کشاورزی و دامپروری و روستایی و مدیریت آن در هر نقطه و... نداشتند.

به عبارت دیگر به رفع ظاهری فقر و کم کردن فاصله رسیدند اما به ‌واسطه نبود نظریه پیشرفت، خیلی زود همان وضعیت و فاصله دوباره رخ نمود. لذا هزینه بسیار شد ولی اثربخشی آن حداقل ممکن بود. با اینکه نتیجه انتخابات بعدی (سال 92) همه ریشه در عملکرد دولت نهم و دهم نداشت اما نمی‌توان توجیه کرد اگر بودجه‌های هزینه شده در همین سطح روستاها کارآمد بود، چرا مردم به ادامه آن گفتمان در همان روستاها هم رای ندادند و گفتمان ضد برنده شد. 

چهارم- دال مرکزی گفتمان‌ها که در برنامه‌های نامزدها و ارائه آنها دیده می‌شود همه دلیل اقبال به آنها در هیچ انتخاباتی در دنیای معاصر، نبوده و نیست. در واقع، بخشی از آرای مردم، گفتمانی است و بخش دیگری از آن، از ادراکات مردم نسبت به جامعه، انقلاب، کاندیداهای رقیب وکاندیدای موردنظر خودشان حاصل می‌شود. سیادت خاتمی، مردمی بودن احمدی‌نژاد و آخوند بودن روحانی در رای‌آوری ایشان در بخشی از جامعه که حتی با گفتمان‌شان ارتباطی برقرار نکرده بودند(!) به صورت جدی موثر بود. 

پنجم- گفتمان ضد، اغلب رای‌آور بوده است، خاصه وقتی گفتمان موجود در ادراک مردم به ناکارآمدی رسیده است. لذا در انتخابات ایرانی، یکی از بهترین حربه‌ها برای برنده شدن اتخاذ گفتمان ضد است، بی‌خبر از آنکه این نوع نگاه شاید برای فردی رای‌آوری کند ولی در نهایت موجب زائل شدن و ریزش و کاهش سرمایه اجتماعی نظام است. در انتخابات‌های قبلی، خاصه در ۲ انتخابات اخیر، این نوع ورود برای پیروزی به صورت حداکثری استفاده شد به طوری که در دوره رقابت‌های انتخاباتی، مشاوران رئیس‌جمهور مستقر با توصیه‌های‌شان زمینه‌ای فراهم کردند که بعضا با بیان ادعاها و وارد کردن اتهام‌های نادرست به نظام و انقلاب، رقیب را از صحنه خارج کنند. 

بد ماجرا اینجاست که در قبال این ادعاها و اتهامات هزینه‌ای نیز پرداخت نمی‌شود و عملکرد مجموعه‌های نظارتی و ضعف قوانین خاصه در بخش حقوق عمومی، ‌راه را برای تجری بیشتر برخی هموار کرده است. 

ششم- هر گفتمانی لزوما باید در خود و با خود ایده اداره داشته باشد. یعنی نمی‌توان گفتمانی را به صورت تصادفی و شانسی در دست گرفت و با ۴ برساخت و مفهوم، بازی با کلمات راه انداخت. بسیاری (تاکید می‌کنم بسیاری) از کاندیداها شاید ایده پیروزی در انتخابات و ورود در بازاریابی سیاسی فتح قدرت را داشته باشند اما برای بعد از پیروزی و گرفتن سکان قدرت، هیچ برنامه مشخصی ندارند. در حقیقت می‌توان با هدف‌گذاری‌های مختلف و استفاده از منابع، برنامه‌هایی را محقق کرد اما اینکه چگونه گفتمان پیروز باید ایده اداره جامع مملکت بر اساس آن گفتمان را داشته باشد به نحوی که سایر ارکان و آرمان‌ها دچار خدشه جدی نشوند، امری ضروری و حیاتی است. 

هفتم- هر گفتمانی، با هر انتخاباتی بعد از ۴ یا ۸ سال ارزیابی می‌شود. ظاهری‌ترین معیار توفیق، رای مردم به ادامه آن گفتمان است. اما غیر از این، باید بتوان آن را ارزشیابی نیز کرد. در اینجا باز برمی‌گردم به نظریه مبنا. اگر گفتمان بر اساس نظریه‌ای مشخص و چارچوب‌دار، تنقیح مناط نشود، نمی‌توان برای توفیق و عدم توفیقش حجت آورد. یا به عبارت دیگر هر کس یا گروهی، از ظن خودش می‌تواند به نتیجه دلخواه خود برسد. 

مثلا به همین دولت نگاه کنید. بخشی از زمان آن با یک نظریه اقتصاد لیبرالی اداره شد و بخش دیگری از آن (با پیاده کردن صاحبان آن نظریه از کرسی مشاوره)، با تلفیقی از اندیشه‌های سوسیالیستی و حمایتی به ملغمه‌ای من‌درآوردی تبدیل شده و تقریبا سکان اداره اقتصاد کشور از اختیار دولتمردان خارج شده و بازی‌های بازار آنها را به دنبال خود می‌کشاند و دولت حتی با تغییرات پیاپی هم نتوانسته از عهده اداره یا نظارت بر آن برآید. با این حال دولت ادعای توفیق دارد(!)

نکته جالب ماجرا در نبود نظریه مبنا، این است که هر دولتی در پایان کار خود ادعای کارآمدی و توفیق می‌کند و دولت بعدی با گفتمان ضد آن رای می‌آورد!

هشتم- مبتنی بر اندیشه انقلاب اسلامی، با اینکه همه گفتمان‌های موجود، کلاسیکند و قابلیت یارگیری مستقل دارند ولی به نظر می‌رسد گفتمان عدالت، یک گفتمان زیربنایی در هر انقلابی است و تا وقتی جریان آن ‌انقلاب شاداب و زنده است، گفتمان عدالت نیز خاصیت مادری نسبت به سایر گفتمان‌ها دارد. بهتر بگویم اگر انقلاب و نهضت به ساختار و نظام تبدیل شود، گفتمان عدالت هم تبدیل به یکی از گفتمان‌ها (بدون نقش مادری) می‌شود و برتری ندارد. 

همین‌طور اگر گفتمان عدالت ناکارآمد استفاده شود و به ضد خود تبدیل شود، آرمان‌های انقلاب در معرض خطر جدی قرار می‌گیرد. 

بنابراین گفتمان‌های آزادی و توسعه اگر تولید عدالت نکنند و تبعیض و رانت و فساد و ولنگاری را دامن بزنند، به همان قدری که به ارزش‌های انقلابی لطمه می‌زنند، به همان میزان به عدالت هم لطمه جدی وارد می‌کنند. نکته اینجاست که سر برآوردن عدالت از این نارضایتی (نسبت به گفتمان توسعه و آزادی)، قطعا امر مبارکی نیست؛ چرا؟ چون آزادی و توسعه، به بی‌عدالتی یا تبعیض و فساد منجر شده‌اند، پس باید آنها را به نفع عدالت ذبح کرد. این مفهوم و نتیجه، خوشایند نیست و این عدالت برآمده از ناکارآمدی گفتمان‌های رقیب، پایا نیست. 

دقیق‌تر آنکه اگر سایر گفتمان‌ها خود را با مبنای زیرساختی گفتمان عدالت تنظیم نکنند، مطمئنا در دام افراط و تفریط می‌افتند (همان‌طور که تاکنون افتاده‌اند). 

نهم- مواظب خرج‌کردن‌های بی‌محابا از کیسه انقلاب باشیم. بعضی وقت‌ها برای اثبات خودمان، آرمان‌های متعالی انقلاب مظلوم اسلامی‌مان را مخدوش می‌کنیم تا خودمان برای چند روزی سوار اسب ناآرام قدرت شویم. یادمان باشد انقلاب ما یک انقلاب بی‌سر نبوده تا هر تشنه قدرتی را به جای شیفته خدمت عوضی بگیرد و تا آخر همراهی‌اش کند. فلذا در کوتاه‌ترین زمان ممکن، مردم- این صاحبان اصلی انقلاب- کارگزاران جعلی و بدلی را از اصل تشخیص داده و مسیر درست و کاندیدای اصل را انتخاب می‌کنند. درست است بعضی انتخاب‌ها و تجربه‌های نادرست راه را دور می‌کند ولی پخته‌تر می‌شویم و محکم‌تر و دوست و دشمن را بهتر از قبل می‌شناسیم. 

دهم- باید قبول کرد کاندیدای درست، قبل از آنکه پا به ‌عرصه قدرت برای خدمت بگذارد:

اولا، باید از مردم باشد، با مردم باشد، از مردم بشنود، با مردم- بدون لکنت- حرف بزند و بتواند خود را برای آرمان‌های انقلاب و سعادت مردم فدا کند. ادا و اطوار مردمی بودن در دوره انتخابات، تشت رسوایی را خیلی زود از بام به پایین می‌اندازد و فقط او می‌ماند و هزینه‌هایی که مردم باید پرداخت کنند و البته عافیت و عاقبت‌بخیری که فدای ۲ روز اسب‌سواری ناشیانه می‌کند.

ثانیا، شرط دیگر فهم کشورداری و ایده برای ساختن است. عمده کاندیداها بلدند خرج کنند و هزینه بتراشند حتی تا سرحد جارو کردن صندوق توسعه. اینکه همه صندوق، مال مردم است، حرف درست اما ناقصی است و دلیل بر آن نمی‌شود هر کارنابلدی هزینه بر کرسی قدرت نشستن خود و سوءمدیریتش را از آن تامین کند. صندوق توسعه، صندوق سرمایه‌گذاری است نه سرمایه‌برداری؛ مگر در شرایطی خاص. 

ثالثا، با گفتمانی که انتخاب کرده، زندگی کرده باشد. نمی‌توان عدالت یا کارآمدی یا آزادی را بازی کرد، بلکه باید در زندگی شخصی و سابقه مدیریتی خود با آن حشر و نشر داشته و از مجهز بودن به آن تجربه، انباشته باشد. این رکن سوم در صورت نبود احزاب، خود را بیشتر و پررنگ‌تر نشان می‌دهد. بعضا دیده‌ایم نامزد انتخاباتی دور از گرفتاری‌های روزمره زندگی و معیشت مردم، فقط می‌خواهد به صورت نمایشی ادای مردمی بودن، عدالت‌پیشگی و... را در بیاورد. این فرد شاید در تبلیغات تهاجمی دوره رقابت‌های انتخاباتی (که باید زودتر در آن تجدیدنظر شود) برنده شود ولی هیچ‌وقت نمی‌تواند در گفتمان بر دست گرفته توفیق چندانی حاصل کند. 

یازدهم- در 42 سال گذشته، انقلاب اسلامی توفیقات فراوانی کسب کرده است. در رأس آنها، آرمان استقلال و زیر بار سلطه نرفتن و مبارزه با استکبار آن هم با همه فشار جهانی که دستاوردی است غیرقابل انکار تا جایی‌ که دشمنان خونی این مرز و بوم نیز به آن اقرار می‌کنند. در حوزه رفع فقر و محرومیت و امکان استفاده برابر از امکانات و سرمایه ملی نیز وضعیت الان‌مان با دوره پهلوی به هیچ‌وجه قابل مقایسه نیست (بگذریم از اینکه در رساندن آنچه انقلاب برای مردم انجام داده ناتوان و کم‌کاریم). شاخص‌های ملی و جهانی عدالت، رشد اقتصادی، توسعه انسانی و... این فاصله و بهبود وضعیت زندگی را بخوبی نشان می‌دهد و اذعان می‌کند. 

اما راه طولانی است تا هم عقب‌افتادگی‌های عمیق دوره طاغوت ستمشاهی جبران شود و هم فشار و تحریم استکبار، عقیم شود. ساخت ایران قوی، از دل ظرفیت‌های همین آب و خاک بر می‌آید، اگرنه صرف وقت هنگفت برای راضی کردن دشمن، فقط هزینه (بعضا غیرقابل جبران) ایجاد می‌کند. 

حرف آخر- ایده ساخت ایران قوی از مسیر به‌کارگیری درست نظریه اسلامی عدالت می‌گذرد. ایران قوی هم یک مفهوم سخت‌افزاری است و هم یک برساخت نرم‌افزاری. این هر دو نیازمند کار متقن و بر پایه ارزش‌های اخلاقی فردی و اجتماعی است. یعنی ما هم جامعه‌ای اخلاق‌پایه می‌خواهیم برای قوی شدن و هم پیشرفت مادی و فناورانه می‌خواهیم برای حفظ استقلال‌مان. 

لذا کاندیدایی می‌تواند برای ایران مؤثر و مثمر باشد که اول «من یتق‌الله» باشد تا «یجعل له مخرجا» و «یرزقه من حیث لا یحتسب» برایش مقدر شود و ثانیا جزو طایفه «الذین جاهدوا فینا» باشد تا «لنهدینهم سبلنا» رزقش شود. 

* پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع)

گروه سیاسی: ۲ هفته پس از آنکه طرح شفافیت آرای نمایندگان به رغم کسب اکثریت آرای نمایندگان حائز نصاب دوسوم آرا نشد، مجلس بار دیگر برای تصویب این طرح گام برداشت. 

به گزارش «وطن امروز»، مطالبه شفافیت آرای نمایندگان که در سال‌های اخیر توسط افراد مختلفی مطرح شده بود، در حاشیه یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی بیشتر روی زبان‌ها افتاد و تعداد قابل توجهی از کاندیداهای این انتخابات، طرح شفافیت آرا را به عنوان یکی از برنامه‌های خود در جریان تبلیغات انتخاباتی مطرح کردند. با آغاز به کار مجلس نیز نخستین طرحی که نمایندگان مردم برای تصویب آن امضا جمع کردند همین طرح بود. با این حال طرح شفافیت 9ماه پس از آغاز به کار مجلس جدید به رای گذاشته شد و با 153 رای موافق، 63 رای مخالف و 12 رای ممتنع از مجموع 234 نماینده حاضر در جلسه تصویب نشد و از آنجا که این طرح نیاز به دوسوم آرا داشت، تنها با اختلاف 3 رای با کلیات این طرح مخالفت شد. الیاس نادران که از مخالفان طرح شفافیت بود در مخالفت با کلیات این طرح گفته بود: باید ملاحظه نمایندگان شهرستان‌ها را کنید که چه فشاری از سوی بخش‌های مختلف استانی به آنها وارد خواهد شد. کل کشور تهران نیست، نباید نماینده را در شرایط پوپولیستی قرار دهیم. اما قالیباف که پیش از این جلسه اعلام کرده بود نخستین موافق و امضا‌کننده این طرح است، در واکنش به عدم تصویب طرح شفافیت آرای نمایندگان در توئیتی نوشت: «‏به طرح شفافیت، رای موافق دادم ولی متاسفانه این طرح که به دوسوم آرا نیاز داشت با ۱۵۳ رای (2/65 درصد) موافق و فقط با ۳ رأی کمتر تصویب نشد. ‏امیدوارم با ایجاد اصلاحات مدنظر نمایندگان و افزوده شدن به دامنه شفافیت، طرح مجددا به صحن بیاید و در همین مجلس، قفل تصویب شفافیت آرا شکسته شود». سیدامیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی هم به همراه تعدادی از نمایندگان در نامه‌ای خطاب به هیات‌رئیسه مجلس خواستار بازگشت طرح شفافیت آرا به دستور کار جلسات علنی مجلس شد. در بخشی از این نامه آمده است: بدین وسیله امضاکنندگان، درخواست اعمال ماده ۱۳۰ قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی و نیز اعمال مواد ۱۲۰ و ۱۲۱ آیین‌نامه داخلی یعنی رای‌گیری به صورت قیام و قعود را درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان داریم. امیدواریم در نخستین جلسه رسمی مجلس شورای اسلامی پیشنهاد مذکور مورد بررسی قرار گیرد. طبق ماده ۱۳۰ آیین‌نامه داخلی، اگر طرحی مورد تصویب مجلس شورای اسلامی یا کمیسیون‌های موضوع اصل ۸۵ قانون اساسی واقع نشود بدون تغییر اساسی تا 6 ماه دیگر نمی‌توان آن را مجددا به مجلس پیشنهاد کرد مگر با تقاضای کتبی ۵۰ نماینده و تصویب مجلس. 

 

* طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد

سرانجام روز گذشته بار دیگر مجلس به پیگیری طرح شفافیت آرای نمایندگان چراغ سبز نشان داد. حجت‌الاسلام جواد نیک‌بین در جلسه علنی دیروز مجلس شورای اسلامی طی تذکر شفاهی اظهار داشت: به دلیل آنکه طرح شفافیت آرای نمایندگان در مجلس رأی نیاورد، علیه مجلس و رئیس مجلس شورای اسلامی هجمه‌هایی انجام شد. 

وی بیان کرد: این در حالی است که رئیس مجلس شورای اسلامی در دفاع از شفافیت آرای نمایندگان مطالبی را مطرح کرده است. متأسفانه برخی نمایندگان در رأی‌گیری‌ها شرکت نمی‌کنند و از صبح هم چندین بار شاهد این ماجرا بودیم. نماینده مردم کاشمر در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه موضوع شفافیت باید مجددا در دستور کار مجلس قرار گیرد، گفت: مقصود از شفافیت صرفا در امر قانونگذاری نیست، بلکه در اجرا هم باید شفافیت وجود داشته باشد. نیک‌بین تصریح کرد: ۸ میلیارد ارز ۴۲۰۰ تومانی داده شد که با لایحه بودجه میزان آن به ۱۶۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد و باید مشخص شود این ارز دولتی دست چه کسانی است. وی افزود: برای حفظ انتظام در مجلس باید رأی به طرح شفافیت کاملا شفاف باشد و فرق خادم و خائن کاملاً مشخص شود. بر این اساس لازم است طرح شفافیت آرای نمایندگان روز سه‌شنبه در دستور کار نمایندگان قرار گیرد. 

محمدباقر قالیباف در پاسخ به این تذکر گفت: بحث شفافیت آرای نمایندگان مورد توجه مجلس است اما این طرح نیاز به دوسوم آرای نمایندگان داشت و در زمان رسیدگی فقط ۳ رأی کم آورد. وی تصریح کرد: براساس ماده ۱۳۰ آیین‌نامه داخلی مجلس اگر ۵۰ امضا جمع‌آوری شود، می‌توان این طرح را مجددا در دستور کار قرار داد. بر این اساس، طرح شفافیت آرای نمایندگان در دستور کار هفته جاری مجلس قرار می‌گیرد. 

رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: نمایندگان مجلس لازم است در تمام رأی‌گیری‌های صحن علنی مجلس مشارکت داشته باشند.