شاخص کل بازار بورس دوشنبه ۳۱ خردادماه در ادامه روند صعودی خود، 4 هزار و ۸۳۷ واحد رشد داشت که در نهایت این شاخص به رقم یک میلیون و ۱۶۸ هزار واحد رسید.  بر پایه معاملات دیروز بیش از ۹ میلیارد و ۳۰۹ میلیون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۶۳ هزار و ۴۳۱ میلیارد ریال داد و ستد شد. همچنین شاخص کل هم‌وزن با ۱۳۷ واحد افزایش به ۳۷۰ هزار و ۲۵ واحد رسید.

گروه اقتصادی: حسن روحانی در روزهای پایانی دولت خود بار دیگر اقدام به بیان اظهارات عجیب درباره وضعیت توزیع و تامین کالاهای اساسی کرد و گفت: «بازار کشور پر از جنس است، البته گرانی هست!». این سخنان در حالی توسط رئیس‌جمهور مطرح شد که مردم با گوشت و پوست و استخوان خود در چند سال اخیر کمبود کالاهای اساسی را تجربه کرده و بارها برای تهیه مرغ، روغن، شکر و دیگر کالاهای اساسی در صف ایستاده‌اند. البته به غیر از موارد ذکر شده، مردم در این 8 سال برای دریافت کد بورسی، ارز، سبد کالا و ده‌ها مورد دیگر نیز مجبور شدند در صف بایستند. از سوی دیگر روحانی در بخش دیگر  اظهارات خود گرانی را ناشی از جنگ اقتصادی خوانده است؛ فراری رو به جلو که حاکی از استیصال دولت در هضم و حل کردن مشکلات اقتصادی است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، حسن روحانی در آیین افتتاح طرح‌های ملی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور گفت: ایستادگی و مقاومت مردم به ‌رغم رنج، سختی و مشکلاتی که در این 3 سال و نیم کشیدند، در برابر یک جنگ اقتصادی بی‌نظیر در تاریخ منطقه که در تاریخ جهان هم کم‌نظیر بوده، که ملتی را 5/3 سال به طور کامل محاصره کنند، مانند نداشته است. 

رئیس‌جمهور گفت: این حرفی که در طول این ۳ سال و نیم به مردم می‌زدیم که کشور با چه سختی‌‌ اداره می‌شود، اینکه به مردم گفتیم ماه‌ها طول کشید تا بتوانیم پول واکسن سازمان بهداشت جهانی، یعنی واکسن‌های کوواکس را پرداخت کنیم که آنها بتوانند واکسن در اختیار ایران بگذارند، شاید برای مردم سخت بود باور کنند که چه سختی‌هایی کشیدیم برای اینکه آنچه مورد نیاز هست، وارد کشور شود. 

روحانی افزود: حالا که 3-2 روز پیش آمریکایی‌ها صریحا اعلام کردند و گفتند تازه اجازه خواهیم داد که فقط برای واکسن و ماسک فعالیت بانکی آغاز شود، این نشان می‌دهد که مردم با چه سختی‌ای زندگی کردند اما در عین حال صورت سیاه دشمن را به خاک مالیدند. مردم بزرگوار ایران صورت ترامپ را به خاک مالیدند، صورت همه جلادان کاخ سفید را به خاک مالیدند، بینی آنها را به خاک مالیدند و سرو قامت و با عظمت در این شرایط تحریم ایستادگی و سرمایه‌گذاری کردند، تولید کردند. 

وی همچنین گفت: در همین شرایط آنچه لازم بود با همه سختی‌ها وارد کشور کردیم. بازار کشور پر از جنس است، البته گرانی هست و مردم در سایه این جنگ در فشار هستند اما این جنگ نگذاشت اقتصاد ایران فرو بپاشد و هدفی که آنها داشتند، محقق شود. روحانی افزود: ان‌شاءالله بزودی تحریم برداشته می‌شود و سرمایه‌های خارجی به سمت ایران سرازیر خواهد شد.

 

* یادگاری‌های روحانی

این نخستین‌بار نیست که حسن روحانی در گیر و دار فشار اقتصادی بی‌سابقه بر مردم، اظهاراتی را بیان کرده که هیچ نفعی برای مردم ندارد و صرفا نمکی بر زخم‌های آنهاست. 

روحانی در چند ماه اخیر که روزهای پایانی دولتش سپری می‌شود به جای بیان کارنامه دولت در زمینه‌های مختلف صرفا به بیان جملات تکراری و غیرواقع اکتفا کرده است. وی در همین ایام یک بار دوران دولت خود را «دوران طلایی اقتصاد» می‌نامد و روز دیگر می‌گوید «کار عظیمی در حوزه اقتصاد انجام دادیم». 

صاحب رکورد تورم کالاهای مصرفی نقدینگی، افزایش بدهی دولت به بانک‌ها و بانک مرکزی و ده‌ها شاخص منفی دیگر ابایی از آن ندارد که بگوید «هیچ دولتی پس از انقلاب نمی‌تواند ادعا کند مانند دولت یازدهم و دوازدهم حامی اقشار کم‌درآمد بوده است». 

بررسی‌ها حاکی از آن است که بخش عمده گرانی‌های رخ داده در دولت روحانی ناشی از اشتباهات مدیریتی و اقتصادی است. 

برای مثال در موضوع مرغ؛ با وجود کاهش درآمدهای ارزی که موضوعی عیان است، تامین ارز 4200 تومانی نهاده‌های دامی مرغ دستخوش تغییر نشده است. این یعنی شاید بتوان گرانی برخی کالاها را که ارز تخصیصی آنها متوقف شده، به موضوع تحریم‌ها متصل کرد اما در موضوع نهاده‌های دامی این استدلال قابل پذیرش نیست کما اینکه طبق آمار بانک مرکزی به ترتیب میزان تخصیص ارز کنجاله سویا، جو و ذرت از ابتدای سال گذشته تا اواسط پاییز 99 نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب 19 درصد افزایش، 66 درصد کاهش و 9 درصد افزایش داشته است. در زمینه نهاده‎های دامی صرفا در موضوع جو کاهش تخصیص ارز رخ داده و در دیگر موارد حتی شاهد افزایش میزان تخصیص ارز بوده‌ایم. 

از سوی دیگر اصل واردات نهاده دامی هم بدون تغییر محسوسی رخ داده است. این یعنی در واردات هم مانعی وجود نداشته است. اثبات این ادعا گزارش اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دام و طیور ایران (اوندا) در اسفندماه سال گذشته است که در آن آمده در 11 ماهه سال جاری 14 میلیون و 315 هزار و 994 هزار تن نهاده‌های دامی وارد کشور شده است که این رقم در مقایسه با واردات 16 میلیون و 31 هزار و 830 تنی نهاده‌های دامی در دوره مشابه سال گذشته کاهش وزنی 11 درصدی را تجربه کرده است. 

بر اساس این گزارش، ارزش واردات نهاده‌های دامی در 11 ماهه سال گذشته، 4 میلیارد و 734 میلیون و 740 هزار دلار بوده است که این رقم در سال جاری با کاهش 9 درصدی به 4 میلیارد و 296 میلیون و 960 هزار و 160 دلار رسیده است. 

از سوی دیگر طبق گزارش‌های مختلف نقش دولت در افزایش قیمت مرغ بیان شده است. کمیسیون اصل 90 در بحبوحه افزایش قیمت مرغ در نیمه سال گذشته بخشی از این موارد را برشمرد.

بر این اساس دولت مکلف بوده میزان 5/2 میلیون تن کنجاله و ذرت تحت عنوان ذخایر استراتژیک را در انبارهای سطح کشور ذخیره کند که این میزان در شهریور 99 به 69 هزار تن سویا و 230 هزار تن ذرت رسیده بود. همچنین آمارهای ارائه‌شده از عملکرد برخی شرکت‌ها در ترخیص کنجاله از گمرک و عرضه در سامانه بازارگاه نشان می‌داد این شرکت‌ها حدود 237 هزار تن کنجاله در طول ۶ ماه نخست سال جاری با وجود ترخیص از گمرک در سامانه بازارگاه عرضه نکرده‌اند. در واقع حدود 20درصد از کنجاله ترخیص شده از گمرک در سامانه بازارگاه عرضه نشده که این موضوع عاملی در تشدید بحران در بازار نهاده‌های دامی بوده است. 

در گزارش کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی در موضوع مشکلات تامین ارز و توزیع نهاده‌های دامی، به موارد متعددی از قصور وزارت صمت در پدید آمدن این مساله اشاره شده بود. بخشی از موارد مورد اشاره کمیسیون اصل 90 از قصور وزارت صمت به شرح زیر است:

- مراحل بسیار پیچیده اداری برای واردات در وزارت صمت مانع از تسریع در انجام واردات نهاده‌های دامی مورد نیاز شده است. 

- وزارت صمت به دلیل عدم اشراف کافی بر مشکلات بخش کشاورزی و عدم هماهنگی با وزارت جهاد کشاورزی و همچنین تعمدا قادر به پیگیری اولویت تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی نبوده و دغدغه‌ها و حساسیت‌های لازم را نداشته است. 

در گزارش کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی، همچنین چندین مورد قصور وزارت جهاد کشاورزی در ایجاد نابسامانی در بازار نهاده‌های دامی تشریح شده بود. بخشی از موارد قصور وزارت جهاد کشاورزی به شرح زیر است: 

- ذخایر استراتژیک کنجاله سویا در فروردین‌ماه سال جاری معادل 289 هزار تن بوده ولی متاسفانه وزارت جهاد کشاورزی برای تامین کسری بازار نهاده‌ها، آسان‌ترین راه را انتخاب و معادل 220 هزار تن از این ذخایر را برداشت کرده است. با این حال مشخص نیست 220 هزار تن کنجاله سویا در کجا عرضه و چگونه و به دستور چه مرجعی توزیع شده و در این باره نیز پاسخ مستدل و کارشناسی به کمیسیون ارائه نشده است. 

- وزارت جهاد کشاورزی در یک فقره 186 میلیون دلار از محل ارز تخصیصی برای تامین ذخایر راهبردی نهاده‌های دامی دریافت کرده، در حالی که نه از این ذخایر و نه از 186 میلیون دلار تخصیصی خبری نیست. 

- اختلاف آماری میان اطلاعات ارائه شده درباره (مقدار) واردات ذرت از سوی معاونت امور دام در 6 ماه نخست سال جاری (1353090 تن) و گمرک (4946912 تن) به مقدار 3593822 تن قابل توجیه نیست. 

شاهد دیگر که دلیل پرواز قیمت مرغ‌ در تهران است نه کشورهای دیگر، اظهارات خود دولتی‌ها در رابطه با افزایش قیمت مرغ است. فراموش نمی‌کنیم رئیس ستاد تنظیم بازار در ماه‌های پایانی سال دلیل افزایش قیمت مرغ را کمبود تولید اعلام کرده و مقصر را وزارت جهاد کشاورزی دانسته بود. از سوی دیگر اخیرا وزارت جهاد کشاورزی عدم نظارت بر بازار را دلیل گرانی‌ها اعلام کرده است، البته خاوازی  ابتدای سال جاری در جریان حضورش در مجلس گفت با احتکار مرغ مواجه هستیم. با در نظر گرفتن هر کدام از این موارد باز هم انگشت اتهام دلیل رشد قیمت مرغ به سمت خود دولتی‌ها برمی‌گردد. 

دولت چندین بار مدعی شده بود با ایجاد سامانه جامع تجارت توانسته مانع از احتکار یک کالا در انبارها شود، سوال اینجاست این سامانه‌ها امروز کجا هستند که به کمک مردم بیایند؟ 

این نکته هم گفتنی است که بخشی از نهاده‌های دامی واردشده به کشور با وجود تخصیص ارز 4200 تومانی به سامانه بازارگاه نرفته و در بازار آزاد فروخته شده است. این موضوع مورد تایید مهرداد جمال‌ارونقی، معاون فنی گمرک هم قرار گرفته است.

این تورمی که روحانی به‌سادگی از آن نام می‌برد باعث کوچک شدن شدید سفره‌های مردم شده است. تورم ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی کالاها تنها در یک سال اخیر باعث شده مردم دیگر توانایی تهیه آنها را نداشته باشند. 

جالب اینجاست روحانی در توجیه همین گرانی‌های اخیر هم دست از سیاست شکست خورده خود در ۸ سال گذشته برنمی‌دارد و باز هم تامین کالاها را منوط به سرمایه‌های خارجی و برون‌زایی اقتصاد می‌داند.

 

 مهلت ارائه اظهارنامه صاحبان مشاغل تمدید شد

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور از تمدید مهلت ارائه اظهارنامه مالیاتی و ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم تا ۱۵ تیرماه خبر داد.  امیدعلی پارسا اظهار کرد: تمدید مهلت ارائه اظهارنامه صاحبان مشاغل تا ۱۵ تیرماه، بنا به درخواست اتاق اصناف ایران و تصویب ستاد ملی مدیریت کرونا صورت گرفته است. 

وی با اشاره به مشکلات و شرایط خاص ناشی از شیوع ویروس کرونا در کشور، گفت: صاحبان مشاغل تا ۱۵ تیرماه فرصت دارند ضمن مراجعه به سایت سازمان امورمالیاتی کشور به نشانی www.intamedia.ir، نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی یا ارسال فرم تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم اقدام کنند و از تسهیلات و معافیت‌های قانونی بهره‌مند شوند.  

بر این اساس، تمام خریداران حقیقی سکه از بانک مرکزی در سال گذشته هم که تا پایان امروز (دیروز) برای پرداخت مالیات فرصت داشتند، این مهلت‌ برای‌شان تا ۱۵ تیرماه تمدید شده است. 

گفتنی است خریداران سکه از بانک مرکزی از سال ۱۳۹۷ مشمول پرداخت مالیات هستند و اگر مالیات خود را تا مهلت تعیین‌شده نپردازند، به مالیات متعلقه آنها به ازای هر ماه دیرکرد معادل 5/2 درصد جریمه اضافه می‌شود. 

***

مالیات بر عایدی سرمایه شامل چه افرادی می‌شود؟

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: قانونی شدن طرح مالیات بر عایدی سرمایه به معنای اخذ مالیات بیشتر از کسبه، مشاغل خرد و افرادی که تاکنون مالیات خود را پرداخت می‌کردند نیست، بلکه مالیات از افرادی که تاکنون از پرداخت مالیات فرار کرده‌اند اخذ می‌شود، به ‌عنوان مثال یک شخص که ۵۰۰ واحد مسکونی خرید و فروش داشته است باید مالیات آن را پرداخت کند. 

محسن علیزاده درباره مزایای «طرح مالیات بر عایدی مجلس» که این روزها در کمیسیون اقتصادی مجلس در حال بررسی است، گفت: «مالیات بر عایدی سرمایه» یکی از راه‌های مهم درآمدی است که باید در آینده نزدیک به آن دست یافت، البته اغلب کشورها -که عمده درآمدهای آنها از طریق کسب مالیات است- این قانون را اجرا می‌کنند اما این قانون در ایران به‌درستی برای مردم تبیین نشده است در حالی که مالیات بر عایدی سرمایه یکی از ضروریات مهم برای کنترل درآمدهای سوداگرانه است که با فرار مالیاتی، راه درآمدی را برای کشور مسدود کرده‌اند. 

نماینده مردم سپیدان و بیضاء در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگرچه در بازارهای مسکن، ارز، طلا و سکه سوداگری‌های بسیاری وجود دارد اما این طرح شامل افرادی که ثروت‌شان مطابق با نیاز آنهاست نمی‌شود؛ مثلا اگر یک نفر 2 خانه یا حدود 50 سکه و مقداری طلا و سپرده در حساب بانکی خود داشته باشد مالیاتی پرداخت نخواهد کرد اما باید بر آنچه مازاد بر نیاز افراد است مالیات در نظر گرفت، چراکه این مهم یکی از مسیرهای اصلی برای کنترل ثروت در جامعه و کسب درآمد برای دولت است. 

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با یادآوری وجود کسری قابل توجه در قانون بودجه سال 1399، افزود: به‌یقین باید برای جبران این کسری بودجه «درآمد» ایجاد کرد و یکی از بهترین مسیرها برای دستیابی به این درآمد، دریافت «مالیات بر عایدی سرمایه» است. البته جای نگرانی برای آحاد جامعه ندارد، چراکه به معنای اخذ مالیات بیشتر از کسبه، مشاغل خرد و افرادی که تاکنون مالیات خود را پرداخت می‌کردند نیست، بلکه این مالیات از افرادی که تاکنون از پرداخت این مهم فرار کرده‌اند اخذ خواهد شد؛ به‌عنوان مثال یک شخص که 500 واحد مسکونی خرید و فروش داشته است باید مالیات آن را پرداخت کنند. 

هفته گذشته با رسیدن نیاز مصرف برق به بیش از ۶۰ هزار مگاوات، شاهد شکاف ۶۰۰۰ مگاواتی در تراز بین تولید و مصرف بودیم و طبق اعلام مسؤولان صنعت برق، این هفته با توجه به شرایط موجود، احتمال تشدید این شکاف بیشتر شده است. در همین بین صبح دیروز با خروج نیروگاه اتمی بوشهر از مدار بهره‌برداری، 1000 مگاوات از ظرفیت عملی تولید برق کشور کاسته شد. 

سخنگوی صنعت برق از خروج نیروگاه اتمی بوشهر از مدار بهره‌برداری به ‌عنوان یک چالش جدی برای تأمین برق کشور نام برد و گفت: پیک‌سایی و مدیریت مصرف در بخش‌های صنایع و کشاورزی که به حدود 6000 مگاوات رسیده بود، باید تا 8000 مگاوات افزایش یابد تا از بروز خاموشی‌ها در روزهایی که نیروگاه بوشهر در مدار بهره‌برداری نیست، جلوگیری کنیم. مصطفی رجبی‌مشهدی در گفت‌وگو با تسنیم اضافه کرد: تمام تلاش خود را می‌کنیم که مردم دچار قطعی برق نشوند اما از مردم تقاضا داریم برای کمک به پایداری شبکه برق، مدیریت مصرف برق را مورد توجه قرار دهند. 

 هفته گذشته میانگین دمای کشور حدود ۳۶ درجه بود، این در حالی است که بر اساس نقشه‌های هواشناسی، دمای هوا بین یک تا 5/1 درجه افزایش خواهد یافت که با رسیدن میانگین دمای هوا به ۳۸ درجه در کشور، احتمال آنکه رکورد نیاز مصرف برق به ۶۲ هزار مگاوات افزایش یابد وجود دارد. 

هفته گذشته با رسیدن نیاز مصرف به بیش از ۶۰ هزار مگاوات، شاهد شکاف ۶۰۰۰ مگاواتی در تراز بین تولید و مصرف بودیم که طبق اعلام مسؤولان صنعت برق، این هفته با توجه به شرایط موجود، احتمال تشدید این شکاف بیشتر شده است. 

غلامعلی رخشانی‌مهر، معاون هماهنگی توزیع توانیر و دبیر ستاد راهبری اوج بار صنعت برق تنها راهکار جلوگیری از بروز قطعی برق در این شرایط را تنظیم و مدیریت درست مصرف عنوان و اظهار کرد: ۲۴ هزار مگاوات از برق تولیدی کشور به وسایل سرمایشی اختصاص دارد. پیک برق در بازه ساعت‌های ۱۲ تا ۱۸ رخ می‌دهد، اگر فرض کنیم که این اوج بار برای 3 ماه رخ دهد حدود ۴۵۰ ساعت در سال اوج مصرف داریم که برای پاسخگویی به این نیاز مصرف باید ۷ تا ۸ هزار مگاوات نیروگاه احداث شود. 

وی با تاکید بر اینکه در همه دنیا، مصارف در این ساعت‌ها را مدیریت می‌کنند، خاطرنشان کرد: در ایران نیز همانند سایر نقاط دنیا، مصارف به ساعت‌هایی غیر از ساعات پیک منتقل می‌شود. اوایل خردادماه شاهد رشد بیش از ۳۰ درصدی مصرف برق بودیم و به دلیل کمبود بارش‌ها ۲ بخش صنعت و کشاورزی از ابتدای امسال رشد مصرف زیادی را تجربه کرده‌اند که در بخش کشاورزی به دلیل کمبود بارش‌ها شاهد افزایش پمپاژ آب و در نتیجه بالا رفتن ۱۸ درصدی مصرف برق بودیم و پس از آن نیز بخش صنعت بود که در رده دوم مصرف قرار داشت. 

رخشانی‌مهر درباره انتشار جداول خاموشی‌ها نیز گفت: این جداول احتمالی است و  در صورت تداوم همکاری مشترکان، خاموشی‌ها اعمال نخواهد شد. در صورتی که همه هموطنان کولرهای گازی را روی عدد ۲۵ درجه تنظیم و از دور کند کولرهای آبی استفاده کنند و استفاده از وسایل پرمصرف برقی را نیز به ساعات خنک روز یا پایانی شب موکول کنند، می‌توانیم به طور قطع اطمینان دهیم که شاهد قطعی برق نخواهیم بود. 

معاون هماهنگی توزیع توانیر از همه مشترکان صنعتی و کشاورزی نیز به دلیل همکاری در طرح‌های مدیریت بار و کاهش مصرف برق تقدیر کرد و گفت: همه این تلاش‌ها برای پایدار ماندن شبکه و جلوگیری از بروز خاموشی‌ها صورت می‌گیرد. در بخش خانگی نیز می‌توان این جابه‌جایی بار را با موکول کردن استفاده از وسایل پرمصرف برقی مانند اتو، جارو برقی، ماشین لباسشویی و... به ساعات خنک روز یا پایانی شب انجام داد.

رخشانی‌مهر همچنین در پاسخ به پرسشی درباره میزان ذخایر آب پشت سدهای کشور نیز گفت: ذخیره آب پشت سدها حداقل ۵۰ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته است که این به معنای نصف شدن توان تولید انرژی نیروگاه‌های برقابی است. ذخایر آب سد‌ها را باید برای کشت پاییزه، احتمال تداوم خشکسالی و مصرف آب شرب و... تا حد امکان حفظ کنیم.