گروه فرهنگ و هنر: «فیلمنامه» مساله اصلی سینما و تلویزیون است. ناتوانی در خلق موقعیت‌های نمایشی و ژانرهایی که اجازه رویاپردازی را به مخاطب می‌دهند، موجب شده حجم زیادی از تولیدات و آثار نمایشی در ژانر ملودرام تولید شوند. وقتی در فضای رسانه‌ای از کلمه «تلخ» پیرامون سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی استفاده می‌شود، این مساله کمتر از منظر ژانری مورد توجه قرار می‌گیرد. اینکه انتخاب ژانر و گسترش محدوده‌های ژانری تا چه اندازه می‌تواند در فضای کلی سریال‌سازی تغییرات مثبت بیافریند، مساله‌ای است که این روزها حرف و حدیث پیرامون آن فراوان است که می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد؛ گزاره‌ای که با پرسیدن چند سوال پیاپی می‌توان به آن رسید: اینکه چرا حجم زیادی از تولیدات نمایشی تلویزیون را ملودرام‌ها تشکیل می‌دهند؟ چرا این تصور در میان برخی مدیران حوزه نمایش برجسته است که ملودرام مساوی قصه است؟ چرا به ژانرهای دیگر فکر نمی‌شود؟ چرا ظرفیت‌های داستانی ژانرهای دیگر شناخته نشده یا کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ بعد از این همه باید پرسید اساسا چرا با مساله‌ای تحت عنوان «محدودیت ژانر» مواجهیم؟ در حالی که بازگشت به حوزه‌های متعدد ژانری که اتفاقا در تلویزیون مسبوق به سابقه نیز بوده است، می‌تواند دوباره مورد توجه قرار بگیرد. نگاهی به پیشینه ژانری صداوسیما در ۲ دهه گذشته نشان می‌دهد این ادعا، شاهد مثال‌های فراوانی دارد. به عنوان مثال از فیلم‌های ساخته شده در حوزه معمایی- پلیسی می‌توان به آثاری اشاره کرد که ماندگاترین آنها متعلق به دهه‌های 70 و ابتدای دهه 80 هستند. این ژانر به عنوان یکی از ژانرهایی که مردم نسبت به آن توجه ویژه دارند و حتی اگر از منظر طنز، کاری در این ژانر ساخته شود مورد توجه قرار می‌گیرد (کارآگاه شمسی و مادام)، بسیار مورد غفلت قرار گرفته است. اگرچه در حوزه‌های امنیتی و جاسوسی کارهایی در تلویزیون ساخته می‌شود اما داستان‌پردازی‌های پلیسی و معمایی به صورت مستقل در یک ژانر ویژه مورد توجه قرار نگرفته ‌است. برخی از آثار دهه‌های گذشته مانند مزد ترس 1 و 2، کارآگاه علوی 1 و 2، مجموعه سرنخ، شلیک نهایی، کلانتر، پلیس جوان و خواب و بیدار، که همگی آثار پرمخاطبی بودند، سریال‌هایی بودند که از ساخت برخی‌ از آنها نزدیک به ۲ دهه می‌گذرد. در همه این سال‌ها، آثاری که در این ژانر ساخته و پرداخته شده باشند، بسیار کم بوده‌اند، در حالی که می‌دانیم این ژانر مخاطبان خاص خود را دارد. در سال‌های اخیر سریال‌های دفاع مقدسی نیز یا به عنوان پروژه‌های سنگین در دستور کار قرار گرفته‌اند یا اساسا ساخته نشده‌اند در حالی که این ژانر نیز بسترهای لازم برای قصه‌گویی را داراست و باید به عنوان یک حوزه مستقل مورد توجه قرار گیرد. بسیاری از درام‌های خانوادگی و اجتماعی می‌تواند در ژانر دفاع مقدس مورد توجه قرار بگیرد و تولید شود. این اتفاق در کنار بیان مسائل امروز ما، می‌تواند از فضایی که قصه‌های مربوط به سال‌های دهه 60 می‌سازند نیز استفاده کند؛ در واقع توجه ویژه به مسائل تاریخ معاصر در عین اینکه یک ملودرام و درام تولید می‌کند، کارکرد‌های روز نیز دارد. در تلویزیون کارهایی تولید شده‌اند که واجد این ویژگی بوده‌اند. وضعیت سفید، شوق پرواز، در چشم باد، دولت مخفی، نابرده رنج، خاک سرخ، بازگشت پرستوها، رقص پرواز، سفر به چزابه و سیمرغ از جهاتی دارای این ویژگی بودند. 

در حوزه تاریخی نیز روزی روزگاری، تفنگ سرپر، شب دهم، روزگار قریب، کیف انگلیسی و مدار صفر درجه تولید شده‌اند که به عنوان خروجی‌های مثبت مدیران آن دوره به شمار می‌روند. 

در کنار این ژانرها به ژانرهای تازه نیز می‌توان فکر کرد و صنعتی‌سازی را کلید زد. صنعتی‌سازی می‌تواند در بستر شهرک‌های سینمایی موجود کلید بخورد. اخیرا در یادداشتی پیرامون توجه به مساله شهرک‌های سینمایی نوشتیم که یک شهرک سینمایی به خودی خود می‌تواند مساله محدودیت ژانر را مرتفع کند. شهرک سینمایی دفاع‌مقدس می‌تواند برای تولید آثاری در ژانر اکشن مورد استفاده قرار بگیرد، چنانکه برای بخش‌های اکشن بسیاری از سریال‌ها در حال حاضر هم از آن استفاده می‌شود اما با تدبیری ویژه‌تر می‌توان از ظرفیت آن برای تولید یک سریال در ژانر اکشن استفاده کرد، نه صرفا برای بخش‌های جزئی از یک سریال. یا شهرک سینمایی غزالی این ظرفیت را دارد که برای تولید سیت‌کام‌ها و سریال‌های نودشبی و خلق داستان، فضا و موقعیت نمایشی به تهیه‌کنندگان امکان بدهد. در عین حال شهرک‌های دیگر هر کدام با موقعیت و ظرفیتی که دارند، می‌توانند مورد توجه قرار گیرند و قصه‌های تاریخی با استفاده از قصه‌های ایرانی پیش روند. در ابتدای متن نسبت به این گزاره تاکید شد که مشکل اساسی سینما و سریال، فیلمنامه و قصه است. قصه‌های ایرانی به شرط نیفتادن در بروکراسی‌های معمول سازمانی ظرفیت خوبی برای سریال‌سازی صنعتی دارند. این روزها پروژه‌ای به نام مستوران از سوی سازمان اوج در حال تولید است که با تصاویری که از این سریال منتشر شده، به نظر می‌رسد ویژگی‌های مذکور را دارد و در حال بهره‌برداری از شهرک‌های سینمایی برای بسط قصه است. تلاش برای استفاده از ظرفیت‌های مغفول در داستان ایرانی و قصه‌های کهن می‌تواند به عنوان یک راهبرد مدنظر مدیران تلویزیون قرار بگیرد. 

***

آکادمی اسکار هنوز لیست نهایی تمام شرکت‌کنندگان در بخش جایزه بین‌المللی خود را منتشر نکرده است اما تاکنون بیش از ۹۰ کشور ثبت‌نام خود برای رقابت در این بخش را اعلام کرده‌اند که یکی از جدیدترین آنها چین بود که یک بار دیگر فیلمی از کارگردان مشهورش «ژانگ یی‌مو» را برای رقابت برگزید. ییمو با فیلم «صخره‌روها» که یک تریلر جاسوسی است به عنوان نماینده رسمی چین در اسکار بین‌المللی حضور خواهد داشت. ورایتی در این باره نوشته است: ژانگ ییمو یکی از شناخته‌شده‌ترین کارگردان‌های چینی در سطح جهانی است و تا به حال بزرگ‌ترین نماینده این کشور در بخش بین‌المللی اسکار هم بوده است. طی بیش از ۳ دهه گذشته 8 فیلم از او برای رقابت در اسکار انتخاب شده‌ که آخرین آنها «گل‌های جنگ» محصول سال ۲۰۱۱ بود. چین تاکنون ۳۴ بار برای رقابت در اسکار بین‌المللی ثبت‌نام کرده اما 2 بار نامزد شده است. پیش از چین، بریتانیا فیلم «می‌میرم برای طلاق» ساخته کلویی فرودر را به عنوان نماینده رسمی‌اش معرفی کرد. این فیلم مستند سینمایی که طی 5 سال فیلمبرداری شده، به مساله خشونت علیه زنان در ترکیه می‌پردازد. در این میان منتقدان از فیلم «قهرمان» اصغر فرهادی به عنوان یکی از رقبای اصلی رقابت اسکار بین‌المللی امسال نام می‌برند. فرهادی با این فیلم موفق به کسب جایزه بزرگ هیات داوران فستیوال فیلم کن شد و روز جمعه جایزه بهترین کارگردان جوایز آسیاپاسیفیک را از آن خود کرد. زمان ثبت‌نام فیلم‌ها برای رقابت روز اول نوامبر به پایان رسید و لیست کوتاهی از ۱۵ فیلم بیست‌ویکم دسامبر توسط آکادمی اسکار منتشر خواهد شد. نامزدهای نهایی این رویداد هشتم فوریه معرفی می‌شوند. نود‌و‌چهارمین دوره جوایز آکادمی اسکار 27 مارس برگزار خواهد شد. 

رئیس مرکز صبا از ساخت مجموعه جدید «سلام بر ابراهیم» درباره شهید ابراهیم هادی خبر داد. به گزارش مهر، محمدرحیم لیوانی، رئیس مرکز صبا درباره ادامه ساخت انیمیشن‌هایی درباره شخصیت‌های ملی و میهنی بیان کرد: در این زمینه خود ما هم حساس هستیم و اتفاقا می‌خواهیم هم در حوزه ادبیات و هم درباره آنچه از گذشتگان‌مان به ما ارث رسیده است کارهایی انجام دهیم. 

وی ادامه داد: خاطرم هست رهبر انقلاب چند بار درباره این مقوله توضیح دادند که برخی کشورها هیچ تاریخی ندارند اما تاریخ‌سازی می‌کنند و شخصیت‌های غیرواقعی را به فیلم و سریال‌ها‌ی‌شان می‌آورند و بعد جوان و نوجوان ما هم این آثار را می‌بیند و فکر می‌کند اینها چه عظمت و پیشینه‌ای در تاریخ داشته‌اند، در حالی که خود ما از یک تاریخ چندین هزار ساله در این زمینه برخورداریم که نه‌تنها کمبود نداریم، بلکه ظرفیت‌های بسیار زیادی داریم و در عین حال آنچنان که باید و شاید در این باره کار نکرده‌ایم. رئیس مرکز صبا تصریح کرد: ما باید درباره تاریخ‌های گوناگون کشور از قبل اسلام، دوره اسلام و تاریخ معاصر کار کنیم و از منابع مختلفی مثل شاهنامه یا حکایت‌های سعدی تولیداتی داشته باشیم. لیوانی در ادامه یادآور شد: در مرکز صبا کارهایی در این زمینه انجام شده است مثل «هزار افسان» که قرار است فصل جدید آن هم به تولید برسد. همچنین در حوزه سلحشوری انیمیشن «جوانمردان» را داریم که فصل‌های مختلف آن در حال ساخت است که این ۲ مورد در زمینه تاریخی و سلحشوری شخصیت‌های ایرانی بوده است. وی اضافه کرد: در حوزه تاریخ معاصر و دفاع‌مقدس مجموعه «چهل شاهد» را بر اساس 7 شخصیت دفاع‌مقدس و دفاع از حرم کار کردیم که ۲ قسمت از آن هم مربوط به سردار سلیمانی بود و روی آنتن رفت. در عین حال این مجموعه ۴۰ قسمتی ادامه دارد و قرار است قسمت‌های بعدی آن هم ساخته شود. رئیس مرکز صبا با اشاره به مجموعه جدید دیگر این مرکز اظهار کرد: همچنین مجموعه جدید و پخش نشده «سلام بر ابراهیم» را داریم که درباره شهید هادی است و امیدواریم بزودی در ۱۰۰ قسمت روی آنتن برود. این مجموعه فاخر است و حساسیت‌های خود را دارد. این مجموعه بر اساس کتابی که درباره شهید ابراهیم هادی نوشته شده با هماهنگی خانواده‌اش در حال ساخت است و به لحاظ فنی هم کاری 3 بعدی و باکیفیت است. 

آغاز تصویربرداری سریال «تازه‌وارد»

سریال «تازه‌وارد» به تهیه‌کنندگی محمدجواد موحد در غرب تهران جلوی دوربین رفت. به گزارش «وطن‌امروز»، این سریال یک اثر اپیزودیک با موضوع خانواده بوده و تازه‌ترین همکاری مشترک خانه تولیدات جوان و باشگاه فیلم سوره بعد از فیلم تلویزیونی «وانتافه» است. اپیزودهای مختلف سریال تازه‌وارد را حسن حبیب‌زاده، رضا محبی، میلاد محمدی، سجاد معارفی، رضا کشاورز، احمد حیدریان، محسن امانی و محمدجواد صالحی که از چهره‌های جوان و مستعد فیلمساز هستند کارگردانی خواهند کرد. در حال حاضر نیز اپیزود اول این سریال به کارگردانی رضا کشاورز جلوی دوربین رفته است. 

***

تمدید مهلت ثبت‌نام در جشنواره عمار

مهلت ثبت‌نام در دوازدهمین جشنواره فیلم «عمار» تا ۳۰ آبان‌ تمدید شد. به گزارش «وطن‌امروز»، بر اساس اعلام دبیرخانه جشنواره مردمی فیلم «عمار» مهلت ثبت‌نام در دوازدهمین دوره این رویداد که پیش‌تر تا ۲۰ آبان‌ماه اعلام شده بود، تا ۳۰ آبان‌ماه تمدید شد. دوازدهمین دوره این رویداد سینمایی در ۴ بخش «رقابت اصلی جشنواره»، «قصه ما»، «فیلم ما (نهضت مردمی تولید محتوا)» و «فراخوان اکران مردمی» برگزار می‌شود. دوازدهمین دوره جشنواره مردمی فیلم «عمار» همزمان با سالروز حماسه ۹ دی‌ماه در تهران و سراسر کشور برگزار می‌شود. 

***

برگزاری جشنواره سرود «رفیق خوشبخت ما»

جشنواره سرود «رفیق خوشبخت ما» با محوریت گرامیداشت سردار شهید حاج‌‌قاسم سلیمانی و آشنایی نسل جوان با سبک زندگی و الگوی اخلاقی این شهید والامقام  برگزار خواهد شد. به گزارش مهر، دومین جشنواره سرود «رفیق خوشبخت ما» با محوریت گرامیداشت سردار شهید سپهبد حاج‌قاسم سلیمانی و با هدف آشنایی نسل جوان با سبک زندگی و الگوی رفتاری، اخلاقی و تربیتی این شهید برگزار خواهد شد. در این رویداد موسیقایی، گروه‌های سرود سراسر کشور می‌توانند در قالب صوت یا نماهنگ آثارشان را تا سیزدهم دی‌ماه ۱۴۰۰ به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند. این جشنواره که طی روزهای آینده جزئیات بیشتری از آن در رسانه‌ها منتشر می‌شود، با مشارکت نهادهایی چون حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی استان تهران، مرکز موسیقی انقلاب اسلامی (مأوا)، خانه سرود بسیج، سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران، وزارت آموزش و پرورش، شبکه امید، مرکز موسیقی و سرود سازمان صداوسیما، کانون‌های فرهنگی- هنری مساجد و چند مجموعه دیگر برگزار خواهد شد. 

***

آثار راه‌یافته به بخش «مستندنگاری» جشنواره تلویزیونی مستند اعلام شدند

دبیرخانه پنجمین جشنواره تلویزیونی مستند، اسامی آثار راه‌یافته به بخش مسابقه «مستندنگاری» را اعلام کرد. به گزارش «وطن‌امروز»، محمود مختاریان، محسن کاظمی و راحله صبوری، داوران بخش مستندنگاری پنجمین جشنواره تلویزیونی مستند از میان بیش از 100 اثر رسیده به دبیرخانه جشنواره، 8 اثر را شایسته رقابت در بخش مسابقه دانستند. برگزیدگان این رویداد ملی در اختتامیه جشنواره که زمان آن بزودی اعلام می‌شود معرفی و تقدیر خواهند شد. بر اساس این گزارش، «بلاتکلیف‌ترین نقطه دنیا» مریم خباز، «به داد دادرس می‌رسند؟» پریسا زنگنه‌منش، «داستان مظلومیت هوبره» سیده سکینه میرطاهری، «درد بی‌دوا» مریم خباز، «شهری با گوشواره‌های خونی» حنان سالمی، «کاوش‌های باستان‌شناسی در قپاق تپه کرمانشاه متوقف شد» سامان رحمتیان، «گزارش یک صندوق» راضیه عباسی دوغشکی و «نان در آوردن از باد» احسان رحیم‌زاده‌حناچی آثار راه‌یافته به بخش مسابقه مستندنگاری پنجمین جشنواره تلویزیونی مستند هستند. 

***

منوچهر نوذری طنازترین مجری صداوسیما

منوچهر نوذری در برنامه «ترین‌ها» در رقابت بین طنازترین مجری‌های تلویزیون مقام نخست را از آن خود کرد. به گزارش «وطن‌امروز»، برنامه «ترین‌ها» با اجرای شاهین جمشیدی هر هفته با هدف معرفی برترین‌های ایران در حوزه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و هنری پخش می‌شود. «ترین‌ها» در طول هفته در فضای مجازی موضوعات مختلف از جمله ورزش، تفریحات، گردشگری و فضای مجازی را مطرح می‌کند تا در زمان پخش برنامه به کمک شنوندگان به ترین‌ها از نظر مخاطبان برسد. این برنامه روز جمعه ۲۱ آبان سراغ مجریان تلویزیونی رفت و طنازترین آنها را معرفی کرد. طبق ارزیابی‌های تیم «ترین‌ها» مقام نخست این رقابت به مرحوم منوچهر نوذری، مجری طناز صداوسیما تعلق گرفت و در این رقابت رتبه‌های دوم تا پنجم به ترتیب ایرج نوذری، ایرج طهماسب، شاهین جمشیدی و احسان علیخانی معرفی شدند. برنامه «ترین‌ها» روزهای جمعه ساعت ۱۶ به تهیه‌کنندگی نازنین حاج سیف‌الله، اجرای شاهین جمشیدی و نویسندگی فرزانه عرفانی‌تبار راهی آنتن صبا می‌شود.