شاخص کل بازار بورس تهران دیروز با ۱۳ ‌هزار و ۵۳۹ واحد افزایش، در ارتفاع یک ‌میلیون و ۴۶۷ هزار واحدی قرار گرفت. در معاملات دیروز بازار سهام (بورس و فرابورس) بیش از ۱۲ میلیارد و ۹۱۴ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۱۳۴ هزار و ۷۲۵ میلیارد ریال در بیش از ۶۹۵ هزار و ۹۴۸ نوبت معامله شد.

گروه اقتصادی: عدم رعایت الگوی مصرف در بخش انرژی از جمله موضوعاتی است که همواره اقتصاد ایران را با چالش‌های فراوانی مواجه کرده و البته نسخه‌های متفاوتی هم برای درمان این بیماری اقتصادی پیچیده شده است. 

در این میان آنچه اهمیت موضوع را دوچندان می‌کند، پرداخت یارانه به مشترکان پرمصرفی است که عملا حد و حدودی برای مصرف انرژی قائل نیستند و مسؤولیتی در قبال سرمایه‌های ملی احساس نمی‌کنند. با این حال اجرای گام اول بهینه‌سازی مصرف انرژی یعنی پلکانی کردن قیمت گاز در سال گذشته باعث صرفه‌جویی روزانه  25 میلیون مترمکعبی گاز  در کشور شد (کل مصرف 800 میلیون مترمکعب است). 

به گزارش «وطن‌امروز»، بررسی آمار و ارقام حاکی از این است که سیاست پرداخت یارانه پنهان بویژه در بخش انرژی نه‌تنها نتوانسته است به حمایت از دهک‌های پایین درآمدی کمک کند، بلکه با ایجاد کسری بودجه و تورم، فشار مضاعفی را نیز بر این گروه وارد کرده ‌است. 

به عبارت دیگر با آنکه توجیه اصلی سیاست‌گذاران برای تخصیص یارانه‌ها، حمایت از دهک‌های پایین و اقشار آسیب‌پذیر جامعه بود اما این گروه‌ها کمترین بهره را از تخصیص یارانه‌ها می‌برند. 

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، اختصاص یارانه بیش از حد به حوزه انرژی باعث ناچیز بودن قیمت و در نتیجه مصرف بی‌رویه آن شده است به گونه‌ای که در حال حاضر یکی از کشورهای پرمصرف دنیا در حوزه انرژی محسوب می‌شویم. 

واقعیت آن است که در چند سال گذشته نه‌تنها تولیدات موثر گاز در کشور نداشته‌ایم، بلکه با کسری و کمبود گاز نیز دسته و پنجه نرم کرده‌ایم تا جایی که ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها در سال 1400 حدود 30 درصد از سال 99 کمتر شده است. 

به هر حال تولید پایین، عدم تلاش برای توسعه میادین گازی و عدم تامین منابع پروژه‌ها از جمله دلایل کمبود گاز در کشور است. 

 

* دولت سیزدهم و طرحی نو

با شروع کار دولت سیزدهم شاهد اقدامات و ابتکارات جدیدی برای حل این معضل هستیم که مهم‌ترین آن طی کردن زمستان بدون تجربه قطعی گاز و حل شدن مشکلات ترانزیت در مدت زمان کوتاه و افزایش سوخت مایع نیروگاه‌ها به میزان یک میلیارد لیتر در سال گذشته نسبت به سال 99 بود. 

ضمن اینکه در چند ماه اخیر عملا یک بخش بسیار جدی به مدار تولید برگشت و رکورد تولید گاز از پارس جنوبی شکسته شد. این در حالی است که اگر فعالیت‌ها در حوزه وزارت نفت در کشور از سال‌ها پیش انجام می‌شد، طبیعی بود امروز به طور کامل جلوی افت فشار پارس جنوبی گرفته می‌شد و وضعیت تولید نیز خیلی بهتر از شرایط امروز بود. 

در اهمال‌کاری دولت قبل درباره مدیریت بر منابع انرژی جای تردیدی نیست. دولت تدبیر و امید از همان ابتدا از هدفمند کردن یارانه‌های انرژی امتناع ورزید و وقتی تصمیم به این کار گرفت، آن را به صورت غیرکارشناسی جلو برد. 

اما دولت سیزدهم با تنظیم بهینه تعرفه‌ها مدیریت مصرف انرژی را قبل از مواجهه با بحران در دستور کار قرار داد. این در حالی است که کارشناسان پیش از این از کمبود و قطعی گاز در مواجهه با فصل زمستان خبر می‌دادند اما درنهایت گام روی به جلوی دولت در اصلاح تعرفه گاز بعد از سال‌ها، موجب جلوگیری از ایجاد شرایط بحران در کشور شد و بخش قابل توجهی(معادل یک فاز پارس جنوبی برابر 25 میلیون مترمکعب) از ناترازی گاز را جبران کرد. این در حالی است که برای تولید هر 50 میلیون مترمکعب گاز در ایران سرمایه‌گذاری حدود 6 میلیارد دلاری لازم است و عملا با اجرای این طرح مبلغی بالغ بر 3 میلیارد دلار ذخیره‌سازی شده است که از دیگر نتایج اقدام بموقع وزارت نفت جهت اجرای طرح تعرفه‌گذاری پلکانی بوده است. 

 

* تعرفه‌گذاری پلکانی و دیپلماسی انرژی جواب داد

هادی بیگی‌نژاد، عضو هیات‌رئیسه کمیسیون انرژی مجلس در گفت‌و‌گو با «وطن‌امروز» به تکالیف وزارت نفت برای ذخیره‌سازی گاز و بهبود وضعیت و صرفه‌جویی اشاره کرد و گفت: تکمیل زنجیره ارزش نفت و گاز و مقابله با خام‌فروشی با توسعه‌ صنایع پایین‌دستی و احداث پتروپالایشگاه‌ها، حراست از منافع ایران در میادین مشترک، تنوع‌بخشی به سبد انرژی کشور، بومی‌سازی تکنولوژی‌های به‌روز صنعت گاز، تقویت دیپلماسی انرژی و ‏برنامه‌ریزی برای مقابله با کاهش تولید گاز در پارس جنوبی اولویت‌های مهم وزارت نفت است.

نماینده مردم در مجلس درباره وضعیت گاز کشور گفت: روزانه حدود ۷۵۰ میلیون مترمکعب گاز در کشور توزیع می‌شود که حدود ۲۳۰ میلیون مترمکعب برای نیروگاه‌های تولید برق مصرف می‌شود و مابقی نیز در صنعت و حوزه تجاری و مسکونی مصرف می‌شود. 

وی افزود: در زمستان مصرف بخش خانگی خیلی زیاد می‌‌شود و گاهی به بیش از ۷۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد. به همین دلیل در زمستان که مصرف خانگی بالاست؛ سایر مصارف یا قطع شده یا کاهش می‌یابد. اما با اقدامات وزارت نفت در زمینه تعرفه‌گذاری پلکانی و ایجاد روابط جدید دیپلماتیک در حوزه انرژی، فضا طوری مدیریت شد که گاز بخش خانگی در سرتاسر زمستان قطع نشد. طبیعتا اصلاح الگوی مصرف و افزایش پلکانی در نحوه استفاده مردم تاثیرگذار بود و از این جهت شاهد رویکرد مثبتی به نسبت دوره‌های قبل بودیم.

بیگی‌نژاد گفت: البته گاز صنایع و نیروگاه‌ها تا حدودی قطع شد و یا کاهش پیدا کرد. البته همین کار هم واقعا با سختی فراوان انجام شد که تشکر از وزارت نفت لازم است. اما برای دوای این درد لازم است که برای بهینه‌سازی و صرفه‌جویی اقدام جدی کرد، اگرنه سال به سال مشکل بیشتر خواهد شد تا جایی که وارد‌کننده گاز بشویم که با توجه به شرایط کشور و ذخایر گازی یک لکه ننگی خواهد بود.

وی اضافه کرد: در حوزه بهینه‌سازی یک شعار مشترک  همیشه وجود دارد مبنی بر اینکه بزرگ‌ترین استراتژی برای تولید انرژی، صرفه‌جویی انرژی است، در واقع اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف انرژی می‌تواند یک نیروی محرکه برای کشور ایجاد کند و از این جهت اقداماتی خوبی انجام شده و باعث بهبود وضعیت شده است. بیگی‌نژاد درباره قرارداد سوآپ ترکمنستان نیز گفت: قرار بر این است روزانه حدود ۵ میلیون مترمکعب گاز از ترکمنستان تحویل گرفته و به آذربایجان تحویل داده شود. 

وی با اشاره به اقدامات دولت در راستای ساماندهی و مدیریت مصرف انرژی در کشور گفت: ما باید بپذیریم متأسفانه ضعف‌های جدی در زمینه مصرف داریم و بعضا در مصرف گاز، آب و برق دچار اسراف می‌شویم. باید با سیاست‌گذاری صحیح دولت در زمینه افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف، دست به دست هم بدهیم تا این مشکل را حل کنیم. ما در حال حاضر جزو 5 کشور تولیدکننده گاز هستیم ولی در میان صادرکنندگان جزو 20 کشور اول هم نیستیم، چون مصرف بسیار بالا و غیربهینه داریم و همه‌ گاز را در داخل کشور استفاده می‌کنیم. ضمن اینکه متأسفانه وسایل گازسوز ما هم استاندارد نیست و انرژی بسیاری را هدر می‌دهد. عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی از تعرفه‌گذاری پلکانی به عنوان یکی از راه‌های اصلاح الگوی مصرف یاد کرد و افزود: پرمصرف‌ها باید به نسبت مصرفی که دارند، هزینه واقعی انرژی را پرداخت کنند. در واقع می‌توان گفت این طرح گامی در جهت عادلانه کردن مصرف انرژی و یارانه‌های انرژی در میان مردم است، چرا که در وضعیت غلط قبل از تعرفه‌گذاری پلکانی، استفاده بیشتر از یارانه برای مشترکان پرمصرف است و این یک ظلم آشکار محسوب می‌شود. نماینده مردم در مجلس در انتها افزود: در زمینه مصرف انرژی، کشور با مشکلات زیادی روبه‌رو بود اما دولت با حرکت به سمت اصلاح مصرف مردم در زمستان 1400 بخوبی توانست در زمینه مدیریت بحث کمبود گاز ورود کند و همین بحث تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها یکی از اقدامات خوب دولت بوده است.

 

وزیر اقتصاد خبر داد

مراجعه ابربدهکاران برای پرداخت بدهی‌ پس از انتشار اسامی

وزیر امور اقتصادی و دارایی درباره نتایج اقدام این وزارتخانه در افشای اسامی ابربدهکاران بانکی گفت: تعدادی از این بدهکاران بزرگ برای پرداخت بدهی‌شان به بانک‌ها و خروج از لیست بدهکاران مراجعه کردند.

سیداحسان خاندوزی در این باره گفت: مساله افشای اسامی ابربدهکاران بانکی کشور که سال‌ها در اقتصاد ایران تنها حرفش ‌زده می‌شد، هفته گذشته با فشار وزارت اقتصاد بحمدالله در بانک‌های دولتی انجام شد.

خاندوزی افزود: معضل بدهی‌های کلان بانکی موجب عدم دسترسی بخش زیادی از مردم به تسهیلاتی بود که سال‌ها و سال‌ها منجمد دست چند بدهکار بزرگ بدحساب باقی‌ مانده بود و اجازه دسترسی به آن حجم از تسهیلات به بقیه مردم داده نمی‌شد.

وی با انتقاد از اینکه از این مساله در گذشته به عنوان یک حربه سیاسی استفاده می‌شد و لیست بدهکاران در جیب برخی افراد بود که از آن علیه جریان رقیب استفاده می‌کردند، گفت: ما در وزارت اقتصاد کاملا علمی و کارشناسی و به نفع مردم حرکت خواهیم کرد. در هفته‌های آینده هم این افشای اطلاعات و شفافیت کامل‌تر خواهد شد. در دیدار نوروزی که با مدیران عامل بانک‌ها داشتم، حرف‌ها و حدیث‌ها و مقاومت‌هایی در این زمینه وجود داشت اما از آنان خواستیم اگر همه همزمان این سیاست را پیاده کنند هیچ مساله‌ای به جهت اینکه منابع و سپرده‌ها از یک بانک خارج شود و وارد بانک دیگری شود رخ نخواهد داد.

خاندوزی ادامه داد: از مدیران بانک‌ها خواستیم روزهای بیستم و بیست‌ویکم فروردین‌ماه آخرین زمانی باشد که این سیاست اجرا می‌شود و الحمدلله این سیاست در کشور پیاده شد و برای آینده هم نظر ما این است که این روند را ادامه دهیم.

وزیر اقتصاد تصریح کرد: اجرای این سیاست منابع را به بانک‌ها باز خواهد گرداند و خوش‌حسابی را تقویت خواهد کرد و ان‌شاءالله این جریان موقت نخواهد بود و ادامه خواهد داشت.

خاندوزی تاکید کرد: در هفته جاری ان‌شاءالله یک خبر بزرگ و امیدوارکننده دیگر راجع به شفافیت اطلاعات اقتصادی خواهیم داشت که آن را هم خدمت مردم عزیز ایران اعلام خواهم کرد.

***

طغیانی: مصوبات مجلس در حوزه مسکن درست اجرا نمی‌شود

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: تا زمانی که دولت به اندازه کافی و مورد نیاز مردم مسکن نسازد این بازار همچنان محل جولان‌ دلالان است و نگاه سرمایه‌ای در این بازار غالب خواهد بود.

مهدی طغیانی درباره چرایی افزایش قیمت مسکن و راهکار‌های تعدیل قیمت و پاسخگویی به نیاز‌های انباشت شده در این بخش گفت: بخشی از مساله مدیریت بازار مسکن را باید در ساخت‌وساز مسکن جست‌‌و‌جو کرد، به این معنا که قسمتی از التهاب بازار مسکن را باید با ساخت مسکن‌های نو رفع کرد. مجلس شورای اسلامی به دلیل آگاهی از این نیاز مهم جامعه در این بخش اقداماتی انجام داده است.

وی در این باره خاطرنشان کرد: نمایندگان مجلس با آگاهی از اینکه ساخت و ساز مسکن نیازمند سیاست‌گذاری است با تصویب قانون جهش تولید تلاش کردند دولت اقدام به ساخت‌و‌ساز مسکن کند تا بدین وسیله بخشی از نیاز مسکن جامعه پاسخ داده شود.

طغیانی ادامه داد: کار دیگری که برای پاسخ به نیاز مسکن مردم می‌توان انجام داد عرضه مسکن‌های ساخته شده یا عرضه مسکن‌های چند سال ساخت است که خاک می‌خورد و به دلایل مختلفی همچنان به بازار عرضه نشده است. متاسفانه بخش مهمی از عدم عرضه واحد‌های مسکونی را می‌توان به سودآوری دلالی در بازار مسکن ارتباط داد.

***

ورود و تخلیه ۸۰ هزار تن برنج در کشور

معاون بازرگانی خارجی شرکت بازرگانی دولتی ایران از ورود ۸۰ هزار تن برنج خارجی به کشور خبر داد.

 امیر طالبی با بیان اینکه برای تأمین برنج مصرفی کشور، ۸۰ هزار تن برنج در حال ورود به کشور است افزود: کشتی‌های حامل برنج، از طریق بندرعباس و بندر بوشهر وارد کشور شده‌اند و محموله آنها در حال تخلیه است.

معاون بازرگانی خارجی شرکت بازرگانی دولتی ایران گفت: این مقدار برنج از خریدهای خارجی شرکت بازرگانی دولتی ایران است که برای حفظ ذخایر راهبردی و تأمین نیاز مصرفی کشور و توزیع و تنظیم بازار این کالا ثبت سفارش شده بود که به کشور وارد می‌شود. وی خاطرنشان کرد: تأمین برنج و سایر کالاهای اساسی برای آرامش بازار در دستور کار قرار دارد و پیوسته خرید، ورود و توزیع آن در بازار انجام می‌شود.

***

دلار به 27 هزار و 800 تومان رسید

روز گذشته نرخ دلار در صرافی‌های بانکی با ۲۳۱ تومان افزایش ۲۵هزار و ۴۱۸ تومان معامله شد. همچنین قیمت خرید هر دلار دیروز ۲۵ هزار و ۱۶۵ تومان و نرخ خرید هر یورو نیز ۲۸ هزار و ۳۵۷ تومان اعلام شد. در بازار آزاد همچنین دلار با قیمت 27 هزار و 800 تومان معامله شد. بهای خرید دلار در بازار متشکل ارزی ۲۵ هزار و ۸۶ تومان و نرخ فروش آن ۲۵ هزار و ۳۱۴ تومان بود. این در حالی است که نرخ خرید یورو در این بازار ۲۷ هزار و ۱۱۴ تومان و نرخ فروش آن نیز ۲۷ هزار و ۳۶۱ تومان اعلام شد. همچنین در سامانه نیما حواله یورو به قیمت ۲۶ هزار و ۷۱۵ تومان و حواله دلار به بهای ۲۴ هزار و ۷۱۶ تومان معامله شد.

سخنگوی گمرک گفت: تجارت کشور در ۳ ماه پایانی سال 1400 با 41 میلیون و 522 هزار تن کالا به ارزش 29 میلیارد و 549 میلیون دلار، نسبت به زمستان سال 99 رشد 14 درصدی در وزن و 37 درصدی در ارزش داشته است.

سیدروح‌الله لطیفی درباره تجارت کشور در زمستان سال 1400 اظهار داشت‌: از مجموع تجارت 164 میلیون تنی کشور به ارزش 101.6 میلیارد دلار، 41 میلیون و 522 هزار تن کالا به ارزش 29 میلیارد و 549 میلیون دلار مربوط به فصل چهارم سال 1400 بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 14درصد در وزن و 37 درصد در ارزش رشد داشته اما نسبت به فصل پاییز 4 درصد در وزن کاهش یافته و 9 درصد در ارزش افزایش را تجربه کرده است.

لطیفی افزود: سهم صادرات کشور در فصل زمستان 30 میلیون و 442 هزار تن کالا به ارزش 13 میلیارد و  478 میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل از آن 10 درصد در وزن و 39 درصد در ارزش رشد داشته و نسبت به پاییز 1400، 5درصد در وزن کاهش و یک درصد در ارزش رشد داشته است.

سخنگوی گمرک درباره واردات در فصل زمستان گفت: در زمستان سالی که گذشت 11 میلیون و 80 هزار تن کالا به ارزش 16 میلیارد و 71 میلیون دلار از گمرکات اجرایی کشور ترخیص شد که نسبت به مدت مشابه سال 99 رشد 29 درصدی در وزن و 35 درصدی در ارزش داشته و نسبت به فصل پاییز یک درصد در وزن و 16درصد در ارزش با رشد همراه بوده است.

لطیفی‌ یادآور شد: مجموع صادرات یکساله کشور در سال 1400 بیش از 122 میلیون و 775 هزار تن و به ارزش 48 میلیارد و 619 میلیون دلار بود که رشد 9درصدی در وزن و 40درصدی در ارزش نسبت به سال 99 داشته و واردات در سال 1400 نیز 41 میلیون و 199 هزار تن کالا به ارزش 53 میلیارد و 13 میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ رشد 22 درصدی در وزن و 36 درصدی در ارزش داشته است.

 

* افزایش 2.6 میلیارد دلاری صادرات ایران به کشورهای عربی و آفریقایی

مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران از افزایش ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلاری صادرات ایران به کشورهای عربی و آفریقایی خبر داد. به گزارش ایرنا،  «فرزاد پیلتن» اظهار داشت: آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ صادرات ایران به کشورهای عربی و آفریقایی با افزایش ۲۰ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۹ از ۱۳ میلیارد و ۵۹۵ میلیون دلار به ۱۶ میلیارد و ۲۹۳ میلیون دلار رسید.

وی افزود: در میان طرف‌های عمده صادراتی ایران به کشورهای عربی و آفریقایی طی  سال ۱۴۰۰، کشورهای عراق با 8 میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار، امارات با 4 میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار، عمان با ۷۱۶ میلیون دلار، غنا با ۳۵۳ میلیون دلار و آفریقای جنوبی با ۲۵۴ میلیون دلار به ترتیب در رتبه‌های اول تا پنجم قرار داشته‌اند.

 مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران گفت: کشورهای سوریه، کویت، قطر، نیجریه و موزامبیک نیز به ترتیب با ۲۱۸، ۱۵۸، ۱۳۴، ۱۲۵ و ۹۸ میلیون دلار واردات از ایران در رتبه‌های ششم تا دهم طرف‌های صادراتی ایران در حوزه کشورهای عربی و آفریقایی در سال ۱۴۰۰ قرار گرفتند.

پیلتن خاطرنشان کرد: همچنین آمارهای منتشرشده نشان می‌دهد واردات ایران از کشورهای عربی و آفریقایی در سال ۱۴۰۰ با ۷۶ درصد افزایش نسبت به سال ۱۳۹۹ از ۱۰ میلیارد و ۴۷۰ میلیون دلار به ۱۸ میلیارد و ۴۷۹ میلیون ارتقا پیدا کرده است.

به گفته وی، کشورهای امارات با ۱۶ میلیارد و ۵۲۳ میلیون دلار، عراق با یک میلیارد و ۱۹۷ میلیون دلار، عمان با ۶۱۹ میلیون دلار، سوریه با ۳۰ میلیون دلار و لبنان با ۱۸ میلیون دلار، رتبه‌های اول تا پنجم طرف‌های وارداتی ایران در حوزه کشورهای عربی و آفریقایی را در سال ۱۴۰۰ به خود اختصاص داده‌اند.

پیلتن تاکید کرد: کویت، تانزانیا، قطر، غنا و اتیوپی نیز رتبه‌های ششم تا دهم طرف‌های وارداتی ایران در سال ۱۴۰۰ در حوزه مذکور را به خود اختصاص داده‌اند.

وی تصریح کرد: پیگیری توسعه زیرساخت‌های تجاری از جمله حمل‌و‌نقلی، مالی، بانکی، بیمه‌ای، بندری، گمرکی، استانداردی و حمایت از تاسیس مراکز تجاری، ارتقای سطح فعالیت‌های ترویجی تجارت مانند فعالیت‌های نمایشگاهی، تبادل هیات‌های تجاری و همچنین توسعه فعالیت‌های دیپلماسی اقتصادی و تجاری از طریق افزایش تعداد رایزنان بازرگانی، برگزاری کمیته‌ها و کمیسیون‌های اقتصادی و تجاری و افزایش دیدارها با مقامات اقتصادی کشورهای عربی و آفریقایی و انعقاد تفاهمنامه‌های تجاری و تسهیل تجارت از طریق کاهش تعرفه‌های بازرگانی از جمله مهم‌ترین برنامه‌های سازمان توسعه تجارت ایران و همچنین تهاتر و سوآپ و افزایش صادرات محصولات دانش‌بنیان و با ارزش افزوده بالا از جمله اقدامات انجام شده در قالب افزایش همکاری‌های تجاری با کشورهای عربی و آفریقایی است.