اگر بخواهیم برخی از کلیدواژه‌های اساسی بیانات رهبر معظم انقلاب را فهرست کنیم، قطعا «امید» یکی از آنها خواهد بود. همین مساله باعث می‌شود نگاه عمیق‌تری به ابعاد و زوایای مساله امید در نگاه رهبری داشته باشیم؛ اینکه امید بستر رشد چه نهال‌هایی خواهد بود و همین بستر رشد، چگونه فراهم خواهد شد؟ بین امید کاذب و صادق چه تفاوتی هست؟ راه‌های امیدافزایی در کشور چیست؟ یادداشتی که در ادامه تقدیم می‌شود قصد دارد نگاهی هر چند گذرا به ابعاد و زوایای مساله امید در نگاه رهبر معظم انقلاب داشته باشد.

اینکه ناامیدی عمدتا منشأ داخلی دارد، این را من قبول ندارم. بله! مشکلاتی در داخل حتما وجود دارد و ما این مشکلات را ‌می‌دانیم اما این‌جور نیست که این مشکلات، جوان دانشجوی پرانگیزه را ناامید کند. جوان دانشجوی پرانگیزه جور دیگری ناامید می‌شود؛ [آن وقتی که] استاد یا مثلا فرض کنید فلان آدمی که تعهدی ندارد، می‌نشیند پای دل جوان ــ به صورت فردی و البته ‌همین کار به شکل دیگری به صورت جمعی و گسترده انجام می‌گیرد ــ که «شما به چه دلخوشی‌ای اینجا درس می‌خوانی؟ ول کن ‌برو»! به جوان مبارز [می‌گوید:] «شما با دلار قیمت فلان قدر، تورم چندساله فلان مقدار، به چه امید و به چه دلخوشی‌ای اینجا ‌درس می‌خوانی، کار می‌کنی؟» ناامیدی این‌جوری وارد می‌شود؛ این اثر می‌گذارد. البته پاسخ جوان مؤمن و مبارز و آگاه و هوشمند ‌بی‌لکنت و رسا است که «بله، مشکلات در کشور وجود دارد [اما] من درس می‌خوانم برای اینکه بنا دارم ده‌ها سال دیگر در این ‌کشور عمر کنم، زندگی کنم و صدها سال دیگر فرزندان من و نوه‌های من و ذریه من و هم‌میهنان من در این کشور زندگی ‌کنند؛ من می‌خواهم مشکلات را برطرف کنم؛ درس می‌خوانم برای اینکه مشکل را برطرف کنم؛ مبارزه می‌کنم برای اینکه مشکل را ‌برطرف کنم»؛ جواب جوان مسلمان این است. اما او، کار خودش را می‌کند و روی بعضی‌ها تأثیر هم می‌گذارد... یک مثال دیگر؛ مثلا ‌فرض کنید 4 نفر سرمایه‌دار یا کارآفرین کشور را ترک کردند، پول‌شان را برداشته‌اند و رفته‌اند یک کشور دیگر. می‌گوید «آقا ‌ببین! به چه امید شما می‌خواهی اینجا فعالیت اقتصادی بکنی؟ دارند می‌روند»! خب بله، 4 نفر رفته‌اند، 40 نفر مانده‌اند و ‌دارند فعالیت می‌کنند. هزاران شرکت دانش‌بنیان دارد به وجود می‌آید، جوان‌ها دارند به کار جذب می‌شوند؛ واقعیت‌های جامعه اینها ‌است اما دشمن سعی خودش را می‌کند برای اینکه همه را ناامید بکند. خب این طراحی دشمن است. پس توجه بشود که امروز ‌طراحی‌ دشمن، بدبین کردن ما به خودمان است. [می‌خواهند] به خودمان بدبین‌مان کنند؛ به دولت‌مان بدبین بشویم، به محیط ‌دانشجویی‌مان بدبین بشویم، به مردم‌مان بدبین بشویم؛ نه، کشور دارد حرکت می‌کند، حرکت خوبی هم می‌کند‌.

* * *

در جنگ ترکیبی، حمله نظامی نیست اما حمله به باورهای دینی و سیاسی است؛ حمله دشمن به باورهای دینی و باورهای ‌سیاسی است. اینکه در سوره «قل اَعوذ برَب الناس» می‌گویید: «من شَر الوَسواس الخَناس، اَلذی یوَسوس فی صدور الناس، منَ ‌الجنه وَ الناس‌»‌، خناسش همین تبلیغاتچی‌های خارجی و دنباله‌روهای آنها در داخل هستند؛ وسوسه می‌کنند، حقایق را دگرگون ‌نشان می‌دهند؛ هدف‌شان سست کردن اراده ملت است، هدف‌شان خاموش کردن امیدها است، می‌خواهند شعله امید را در دل ‌جوانان ما خاموش کنند، جوان را مأیوس کنند. یأس یعنی بن‌بست؛ وقتی که جوان از پیشرفت مأیوس شد، از آینده مأیوس شد، ‌احساس بن‌بست می‌کند؛ از کسی که احساس بن‌بست می‌کند، نمی‌شود توقع داشت درست کار کند.

* * *

یک توصیه مهم من به همه کسانی که توانایی سخن گفتن با مردم را دارند و رسانه در اختیارشان است ـ چه در فضای ‌مجازی، چه در مطبوعات، چه در صدا و سیما - امیدآفرینی است. دشمن سعی می‌کند جوان‌های ما را ناامید کند؛ ما باید متقابلا ‌امیدآفرینی کنیم. مسائل امیدزا در کشور کم نیست... همه موظفند امیدآفرینی کنند؛ این را جدی بگیرید‌.‌‌ امیدآفرینی، خودفریبی ‌نیست. بعضی‌ها خیال می‌کنند امیدآفرینی پنهان کردن ضعف‌ها است، خودفریبی است؛ نه، ضعف‌ها هم باید بیان بشود، اشکالی ‌ندارد اما در کنار بیان ضعف‌ها بایستی امیدآفرینی هم بشود، آینده و افق روشن در مقابل چشم قرار بگیرد و نشان داده بشود. وضع ‌ما بحمدالله وضع خوبی است. ما امروز باید این آیه شریفه را در نظر بگیریم: «وَ لا تَهنوا»، سست نشوید، «وَ لا تَحزَنوا»، ‌اندوهگین نشوید، «وَ اَنتم الاَعلَون»، شما برترین هستید، «ان کنتم مؤمنین»؛ ایمان شما موجب علو شما است، موجب برتری شما ‌است. درست عکس وضعیت ما را امروز در این منطقه، دشمن سرسخت ما یعنی دولت آمریکا دارد. ما می‌دانیم در منطقه چه کار ‌داریم می‌کنیم؛ سیاست‌مان روشن است، راهمان روشن است. آمریکایی‌ها متحیرند که در منطقه بمانند یا از منطقه بروند؛ اگر ‌بمانند، نفرت ملت‌ها از آنها روزبه‌روز بیشتر می‌شود... خدا را شکر می‌کنیم بر اینکه راه ما روشن است، بصیرت ما برجا است، گام‌های ‌ما بحمدالله محکم و استوار است و دشمن ما دچار ضعف است‌.

* * *

فرهنگ‌سازی یعنی همین کاری که شما می‌توانید بکنید. یک جا لازم است فضای کشور فضای استقامت در مقابل دشمن باشد، ‌یک جا لازم است فضای هجوم به دشمن باشد، یک جا لازم است فضای پیروی از دانش و علم باشد، یک روز لازم است فضای ‌تعقل و تدبر باشد؛ فضاسازی باید بشود‌. ‌‌ من راجع به «خانواده» به شما گفتم، راجع به «فرزندآوری» به شما گفتم؛ نقشی که شما ‌‌[مداحان] در این زمینه می‌توانید ایفا کنید از نقش وزارت بهداشت و سازمان بهداشت و مانند اینها خیلی بیشتر است. می‌توانید ‌فضا به وجود بیاورید، می‌توانید بصیرت‌دهی کنید، می‌توانید امیددهی کنید. امروز می‌بینید که یکی از مهم‌ترین شگردهای دشمن ‌تزریق ناامیدی است. کجا؟ در مهم‌ترین نقطه وجودی کشور، یعنی جوانان که آنها را با انواع شیوه‌ها و طرق و شگردها مأیوس ‌کنند. شما می‌توانید درست ضدش عمل کنید، امیددهی کنید؛ شما می‌توانید در فکر و عمل هدایت کنید.

* * *

امید مهم‌ترین ابزار پیشرفت است و دشمن روی این متمرکز شده؛ دشمن از همه توان دارد استفاده می‌کند برای القای ناامیدی، ‌برای القای بن‌بست. ‌یک جوانی هم که با مسائل دنیا آشنا نیست، گاهی می‌بینید تحت تأثیر قرار می‌گیرد، او هم مأیوس می‌شود؛ ‌وقتی مأیوس شد، کار نمی‌کند. پیشرفت احتیاج دارد به امید. دشمن روی امید ملت ایران متمرکز است. این امکانات گسترده‌ای که ‌دشمن به کار گرفته، این رسانه‌ها، این ماهواره‌ها، این فضای مجازی عجیب و غریب، این تلویزیون‌های مزدور مأجور، همه اینها ‌برای این است که این امید را در مردم بکشند. خوشبختانه امید زنده است... اما می‌خواهند نگذارند جوان‌های ما امیدوار بمانند، ‌نگذارند مسؤولان ما امیدوار بمانند؛ اینها حتی به مسؤولان هم طمع دارند که امید را از آنها بگیرند. خب، حالا یک امتدادی هم ‌متأسفانه در داخل دارند؛ من ناچارم این را بگویم. آدم دلش نمی‌خواهد چنین واقعیتی وجود داشته باشد اما هست؛ اینها در داخل ‌امتداد دارند. امتداد آنها هم همین القای یأس، القای ناامیدی که «فایده‌ای ندارد»، «به جایی نمی‌رسیم»،‌ «چه ‌کار می‌خواهیم ‌بکنیم» است؛ از این حرف‌ها می‌شنوید. در داخل هم فلان روزنامه‌، فلان فعال فضای مجازی، متأسفانه از این چیزها دارند؛ اینها هم ‌امتداد آنها هستند‌.‌‌ خب، حالا در مقابل القای آنها یک واقعیتی وجود دارد. آن واقعیت این است که ما داریم پیش می‌رویم، ما داریم ‌جلو می‌رویم. [البته] مشکل اقتصادی داریم ــ من نمی‌خواهم نفی کنم، انکار کنم مشکلات اقتصادی را؛ آن هم ان‌شاء‌الله حل خواهد ‌شد ــ لکن در بخش‌های مختلف دیگر، ما بحمدالله دائم در حال پیشرفتیم، در حال جلو رفتنیم. نمی‌خواهند بگذارند که به خصوص ‌نسل جوان از این پیشرفت‌ها مطلع بشود، لذا آنها را کتمان می‌کنند. در همان امتداد داخلی [آنها] هم که گفتم، همین جور است؛ ‌خیلی از پیشرفت‌های ما کتمان می‌شود یا کوچک‌نمایی می‌شود‌.

* * *

شما اگر ایران‌دوست هستید، یکی از علائم و شاخص‌های ایران‌دوستی شما این است که امیدآفرینی کنید؛ اگر یأس‌آفرینی کردید، ‌نمی‌توانید بگویید ایران‌دوستید. شاخص عمده ایران‌ستیزی یأس‌آفرینی است، امیدسوزی است، القای ناتوانی است، القای بن‌بست ‌است؛ اینها شاخص‌های ایران‌ستیزی است. آنهایی که ایران را دوست دارند، نقطه مقابل این، حرکت می‌کنند. نگذارید کسانی که ‌دشمن ایرانند، در قالب دفاع از منافع ملی، لباس عوضی بپوشند، چهره خودشان را عوض کنند و کارهایی مانند اینها کنند؛ ‌یعنی شاخص‌ها را سر دست بگیرید. شما نویسنده، شما شاعر، شما عالم، شما روحانی، ایران را دوست دارید، ایران اسلامی را دوست ‌دارید، خیلی خوب، باید امیدآفرینی کنید. اگر خلاف این سر زد، ادعا را نمی‌شود قبول کرد.

* * *

امروز ناامید کردن نخبه‌ها و بی‌آینده نشان دادن نخبه‌ها به نظر من بخشی از جنگ نرم دشمن است. سعی دشمن همین است که ‌نخبگان کشور را بی‌آینده نشان بدهد. حالا این را عرض می‌کنم که نقطه ضعف وجود دارد در کشور، نه اینکه نقطه‌ضعف‌ها را ‌انکار کنیم؛ نقطه‌ضعف کم هم نیست، زیاد است اما نقاط قوت را در کنار نقاط ضعف باید دید. دشمن سعی می‌کند در مورد نقاط ‌ضعف ما اغراق‌گویی کند، نقاط قوت ما را بپوشاند؛ نباید بگذاریم، ما نباید به دشمن در این زمینه کمک کنیم‌.