شاخص کل بورس در پایان معاملات دیروز با ریزش 14239 و احد به 2.061.480 واحد رسید. از تغییر شاخص‌های دیگر بورس می‌توان به افت ۳۳۰۵ واحدی شاخص کل هم‌وزن اشاره کرد، همچنین حجم معاملات دیروز 36.43 میلیارد سهم بود که طی ۱۷۴,۷۵۴ معامله دادوستد شد و ارزش کل این معاملات نیز به 93.374.594 میلیارد ریال رسید. ارزش کل بازار بورس نیز بالغ بر 70.648.857.713 میلیارد ریال شد.

گروه اقتصادی: با شروع تبلیغات انتخاباتی و ارائه برنامه‌ها از سوی کاندیداهای ریاست‌جمهوری چهاردهم، یکی از مهم‌ترین موضوعات اقتصادی برای انتخاب رئیس‌جمهور بعدی که مورد توجه ویژه بسیاری از مردم قرار گرفته، سیاست‌های حوزه مسکن است. بر اثر ترک فعل دولت تدبیر و امید، امروز کشور با انباشت نیاز بیش از ۸ میلیون واحدی مسکن مواجه است و این در حالی است که نیاز سالانه کشور به یک میلیون واحد مسکونی نیز همه ساله بر این انباشت نیاز افزوده می‌شود.

در همین راستا دولت سیزدهم طرح ساخت 4 میلیون مسکن طی 4 سال را در دستور کار خود قرار داد که طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی تاکنون 2.6 میلیون واحد به مرحله‌ ساخت رسیده است.

حال با نزدیک شدن به چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری که قرار است هشتم تیر ۱۴۰۳ برگزار شود، برنامه‌های کاندیداها را در بخش مسکن بررسی کرده‌ایم، زیرا حوزه مسکن به عنوان حوزه پیشران که سهم ۶ درصدی در تولید ناخالص داخلی دارد و ۱۲ درصد اشتغال مستقیم و ۲ برابر این مقدار را به صورت غیرمستقیم به خود اختصاص می‌دهد، با معیشت و اقتصاد خانوارها ارتباط مستقیم دارد.

در همه دوره‌های ریاست‌جمهوری قبلی نیز این موضوع مورد توجه دولت‌ها و به تبع آن کاندیداهای ریاست‌جمهوری بوده و در این دوره نیز یکی از موضوعات محوری در شعارها و وعده‌های کاندیداها همین وعده ساخت مسکن یا تخصیص زمین به افراد فاقد مسکن است.

برخی گزارش‌ها که سال گذشته ارائه شد، حکایت از آن داشت میانگین مدت زمان خانه‌دار شدن در تهران به بالاترین حد خود در چند دهه اخیر رسیده است. حال که چند روز از شروع تبلیغات کاندیداهای ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم می‌گذرد، شاهد این موضوع هستیم که سیاست‌ها و راهکارهای 6 نامزد شامل پزشکیان، قاضی‌زاده، زاکانی، پورمحمدی، قالیباف و جلیلی درباره بخش مسکن تا حد زیادی ارائه شده است. البته با توجه به سوابق اجرایی و تجارب کاندیداها در مسؤولیت‌های مختلف، عمده این افراد قبل از این برنامه‌های خود را برای بخش مسکن ارائه کرده‌اند و برخی نیز کارنامه‌هایی را در پیگیری این موضوع دارند.

* زاکانی: ساخت ۳۰۰ هزار مسکن حمایتی را علاوه بر تکلیف قانونی دنبال می‌کنم

علیرضا زاکانی با توجه به نزدیکی مسؤولیت‌هایش در شهرداری تهران با مأموریت‌های وزارت راه و شهرسازی، با حوزه مسکن آشناست و طی ۲ سال و ۹ ماه گذشته برنامه‌هایی را برای این حوزه ارائه کرد که به نوعی مهم‌ترین آن تشکیل قرارگاه مسکن بود که در تبلیغات خود نیز از این فعالیت در راستای تولید مسکن نام برده است.

وی در ابتدای کاندیداتوری خود اعلام کرد نمی‌تواند نسبت به مسکن مردم بی‌تفاوت باشد. تلاش برای تأمین مسکن افراد بی‌بضاعت، کم‌استطاعت و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد از جمله اهداف وی در دوران تصدی شهرداری تهران بوده که در تبلیغات ریاست‌جمهوری هم بر این اهداف تاکید کرده است.

زاکانی بر ساخت ۳۰۰ هزار واحد مسکن حمایتی غیر از ایجاد یک میلیون مسکن تأکید مؤکد کرد و گفت: برنامه ساخت مسکن با همکاری شرکت‌های چینی از مهم‌ترین تلاش‌های او بوده است. سال ۱۴۰۲ سازمان نوسازی شهر تهران اعلام کرد برنامه ساخت ۲۰۰ هزار خانه از طریق یوزانس با کشور چین در دستور کار قرار دارد و تفاهماتی انجام شده است. حتی عنوان شد یک شرکت چینی سازنده مسکن در ایران مستقر شده اما در عمل این موضوع بخوبی پیش نرفت ولی تأکید این کاندیدا بر این موضوع است که این راهکار را با جدیت با هر کشوری یا شرکتی که بتواند آن را عملی کند، دنبال خواهد کرد.

* قالیباف: با توجه به برنامه هفتم توسعه قرار است به احتکار زمین پایان دهیم

محمدباقر قالیباف که ریاست مجلس در دوره گذشته و دوره اخیر را بر عهده داشته و دارد با موضوع معیشت مردم در حوزه مسکن و وعده «پایان احتکار زمین»، ورود به صحنه رقابت را آغاز و در روزهای گذشته نیز نخستین بیانیه خود را در این زمینه منتشر کرد. او در زمان ریاست مجلس و کاندیداتوری دوره‌های قبل ریاست‌جمهوری نیز راه‌حل‌های خود را برای ساماندهی بازار مسکن ارائه کرده بود. در زمان ریاست قالیباف بر مجلس، قانون جهش تولید و تأمین مسکن با هدف ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی به تصویب نمایندگان مجلس رسید و این قانون از طریق وظایف نظارتی مجلس دنبال شد.

قالیباف در متنی در صفحه مجازی خود در شبکه اجتماعی ایکس، ضمن تأکید بر اینکه هزینه بالای مسکن زندگی مردم را سخت کرده است، ریشه این موضوع را در قیمت بالای زمین دانست و این اطمینان را به مردم داد در صورتی که به ریاست‌جمهوری دولت چهاردهم برسد، با برنامه‌ریزی دقیق و سرعت بالا به این موضوع خواهد پرداخت و ۳۳۰ هزار هکتار زمینی را که در قانون برنامه هفتم به ظرفیت سکونتگاهی اضافه شده است، اجرا خواهد کرد.

* جلیلی: مردم را خانه‌دار می‌کنیم

سعید جلیلی، کاندیدای ریاست‌جمهوری نیز در مشهد با اعلام آغاز کاندیداتوری خود در برنامه‌های پیش‌بینی شده خود شعارهای اقتصادی زیادی از جمله حل مشکل تورم، روشن کردن موتور تولید و اشتغال، جلوگیری از نوسانات در بازار ارز و رفع مشکل مسکن را مطرح کرد.

 وی با شعار «مردم را خانه‌دار می‌کنیم» و «حداقل یک میلیون مسکن در سال می‌سازیم»، از وعده‌های قبلی خود دفاع کرد و سخنانی در رابطه با اعطای تسهیلات و اختصاص زمین برای توسعه ساخت‌وساز مسکن، برطرف کردن نقایص طرح مسکن مهر و اجرای آن، تهیه برنامه جامع برای تولید مسکن، خانه‌دار کردن مردم با واگذاری زمین‌های دولتی به تعاونی‌های مسکن و ساخت حداقل یک میلیون مسکن در سال گفت.

با توجه به اظهارات کاندیداها به نظر می‌رسد تمام نامزدهای انتخاباتی بخوبی از اهمیت و حساسیت موضوع مسکن اطلاع دارند. البته در این میان، برخی کارشناسان مسکن، مخالف نگرش نامزدها به موضوع مسکن هستند و می‌گویند مهم‌ترین کار، تقویت سمت تقاضا در بازار است.

* بدون کنترل تورم، تلاش برای ساخت مسکن بی‌فایده است

کامران ندری، استاد دانشگاه امام صادق و کارشناس اقتصاد در زمینه افزایش تولید مسکن توسط دولت‌ها اظهار کرد: تورم عمومی در وهله اول باید کنترل شود تا افراد با دریافت تسهیلات بتوانند قدرت خرید خود را افزایش داده و توان بازپرداخت تسهیلات را پیدا کنند. وی تأکید کرد که تنها راه کاهش نرخ بهره بانک‌ها این است که تورم را کنترل کنیم. دومین اتفاقی که باید رخ دهد، تأمین مالی مناسب برای خرید مسکن از سوی بانک‌هاست. به این ترتیب متقاضیان مسکن می‌توانند واحدهایی ارزان‌قیمت خریداری کنند و توان بازپرداخت اقساط تسهیلات خود را نیز داشته باشند. این کارشناس اقتصادی تصریح کرد که با چنین شرایطی است که رشد سرمایه‌گذاری و تولید را در بلندمدت شاهد خواهیم بود.

وی در ادامه اعلام کرد: اگر دولت قادر به کنترل تورم نباشد، مردم هیچ‌وقت نمی‌توانند با تورم مسکن پیش رفته و قدرت خرید خود را بالا ببرند. بیشتر تقاضایی که در حال حاضر در بازار مسکن مشاهده می‌شود، به دلیل عدم داشتن سرپناه نیست. واقعیت اینجاست که مسکن به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده و مردم در پی حفظ اموال و دارایی‌های خود از گزند تورم هستند. به این ترتیب، متقاضیان واقعی مسکن و جوانان خانه اولی از مسیر بازار جا می‌مانند و هیچ‌وقت قادر نیستند خانه‌ای خریداری کنند.

در تمام دنیا مرسوم است بخش زیادی از قیمت مسکن توسط وام‌های رهنی بانک‌ها پرداخت می‌شود. در واقع دولت و بانک‌های کشور دست ‌به ‌دست هم می‌دهند تا متقاضیان مسکن را صاحبخانه کنند. در واقع بهترین راه افزایش توان مالی متقاضیان مسکن همین است. اگرچه در کشور ما نیز تلاش‌هایی برای پرداخت وام مسکن موثر انجام شده اما تا زمانی که وضعیت تورم به این صورت است، نمی‌توان نرخ بهره‌های بانکی را پایین آورد و از متقاضیان، توقع بازپرداخت داشت.

***

راهکارهای کارشناسی حل معضل مسکن

در روزهای گذشته مقامات ایران و روسیه با یکدیگر دیدار داشتند و در این دیدار بر روند توسعه مناسبات ایران و روسیه تاکید و برای این مهم نیز تصمیم‌هایی گرفته شد.

حجم مبادلات تجاری روسیه با جمهوری اسلامی ایران در ۳ ماه نخست سال ۲۰۲۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته میلادی، ۴۸‌ درصد افزایش یافت، همچنین بر اساس نتایج ۳ ماه نخست سال ۲۰۲۴، صادرات روسیه به ایران ۷۷ درصد و واردات این کشور از ایران ۱۳ درصد افزایش یافته است.

به تازگی نیز مقامات ۲ کشور با یکدیگر مذاکره کردند و همه موارد دستور کار مناسبات ۲ کشور طی ۳ سال اخیر بررسی و درباره سرمایه‌گذاری روسیه در میدان‌های جدید نفتی ایران مذاکره و تصمیم‌های خوبی گرفته شد و پیشرفت کارها در حوزه صنعت و نفت و گاز، نیروگاهی، نیروگاه هسته‌ای شماره ۲ بوشهر، بانکی، کریدور شمال - جنوب و خط ریلی رشت - آستارا بررسی شد.

در این دیدار درباره رفع چالش‌ها در پروژه‌های مشترک گفت‌وگو و توافق‌ها و تصمیم‌های تازه بویژه در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی اتخاذ شد.

* توسعه ۷ میدان نفتی در ایران با سرمایه‌گذاری شرکت‌های روسی

آنطور که جواد اوجی، وزیر نفت اعلام کرده اکنون 7 میدان نفتی در ایران با سرمایه‌گذاری شرکت‌های مختلف روسی در حال توسعه است و ۲۲۰ هزار بشکه از تولید روزانه نفت ایران از آن دسته از میدان‌های کشور است که روس‌ها در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند. درباره سرمایه‌گذاری شرکت‌های روس در میدان‌های جدید نفتی در ایران نیز در این نشست مذاکره شد.

اوجی از گفت‌وگو درباره صادرات فرآورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی و ‌انتقال فناوری به‌عنوان محور دیگر مذاکرات خود با مقامات روس نام برد و گفت:‌ متخصصان ایرانی هم‌اکنون در حال تأمین نیازمندی‌های شرکت‌های روسیه در حوزه‌های بالادست و پایین‌دست صنعت نفت هستند و در مقابل، یکسری نیازمندی‌های صنعت نفت و گاز ایران از طریق شرکـت‌های روسی تأمین می‌شود که همه این موارد در نشست‌هایی که با دولتمردان روسیه داشتیم مطرح و تصمیمات خوبی نیز اتخاذ شد.

وزیر نفت یادآور شد: از سویی به‌ دنبال حادثه ناگواری که در کشور رخ داد و سبب شهادت رئیس‌جمهوری، وزیر امور خارجه و عزیزان دیگر شد، ابراز همدردی و پیگیری موضوعات از طریق آقای پوتین و پشتیبانی و حمایت وی در این فرآیند را شاهد بودیم، از این ‌رو لازم بود که به‌طور حضوری قدردانی کنیم.

* وزیر انرژی روسیه، مسؤول طرف روس کمیسیون مشترک با ایران می‌شود

وزیر نفت همچنین با اشاره به اینکه دوره فعالیت الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه به ‌عنوان رئیس طرف روسی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی با ایران، هفته آینده پایان می‌یابد، اعلام کرد: در این نشست وزیر انرژی روسیه که مسؤولیت طرف روسی این کمیسیون را برعهده خواهد گرفت هم حضور داشت.

وزیر نفت همچنین با اشاره به راه‌اندازی پرواز مستقیم تهران - گروزنی مرکز چچن روسیه، ابراز امیدواری کرد همکاری‌ها همسو با تقویت مناسبات دو ملت همگام با ارتقای سطح روابط تداوم یابد.

 الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه نیز ضمن اعلام افزایش ۴۸ درصدی مبادلات تجاری ایران و روسیه در ۳ ماه نخست سال  ۲۰۲۴ گفت: راه‌اندازی پروازهای مستقیم در مسیر گروزنی - تهران در ۱۰ ژوئن ۲۰۲۴  از سوی (شرکت ایرانی) ماهان ایر انجام می‌شود و اطمینان دارم که این موضوع انگیزه‌ای برای افزایش جریان گردشگر متقابل بین ایران و مناطق قفقاز شمالی خواهد بود.

ایران و روسیه ظرفیت‌های متعددی برای توسعه روابط خود در حوزه انرژی دارند و طی سال‌های اخیر نیز برای تحقق این مهم جلسات متعددی با یکدیگر در سطوح مختلف برگزار کرده‌اند که نتایج خوبی نیز حاصل شده است. تاکید بر افزایش روابط بدون ‌شک می‌تواند نتایج بهتری را برای هر ۲ کشور حاصل کند.

تولید به روزترین صفحات خورشیدی در ایران

همزمان با افتتاح خط ۱۸۰۰ مگاواتی تولید پنل خورشیدی، ایران به جمع معدود کشورهای جهان پیوست که توانایی تولید صفحات خورشیدی را دارا هستند. جمشید پژوهان، مدیرعامل یک شرکت تولیدکننده پنل‌های خورشیدی ضمن اشاره به افتتاح خط تولید نیروگاه خورشیدی گفت: ما به دنبال توسعه زنجیره ساخت صفحه خورشیدی به صورت صفر تا صد هستیم، پیش از این یک خط تولید صفحه خورشیدی به ظرفیت 500 مگاوات در سال داشتیم و هم‌اکنون 2 خط 900 مگاواتی دیگر نیز آماده شروع به کار است. در مجموع هم‌اکنون ظرفیت تولید صفحات خورشیدی ایران به 2300 مگاوات در سال خواهد رسید. وی تاکید کرد: ماده اولیه خطوط ما شیشه، EVA و سلول خورشیدی است و خروجی آن صفحات خورشیدی است، البته برنامه تکمیل خط زنجیره مطابق برنامه‌ریزی دولت به پیش خواهد رفت. پژوهان افزود: خط تولید صفحات خورشیدی به منظور پاسخ به جهش نیروگاه‌های داخل است و علاوه بر آن ظرفیت صادرات نیز وجود دارد و تجربه صادرات به 2 کشور در مجموعه ما وجود دارد. مدیرعامل شرکت تولیدکننده پنل‌های خورشیدی گفت: مهم‌ترین رقیب ما در بازارهای بین‌المللی چینی‌ها هستند که به واسطه ظرفیت تولید بسیار بالا قیمت تمام‌شده کمتری داشته و از طرفی به دلیل داشتن کل زنجیره، تنها امکان فروش محصول نهایی را مهیا می‌کنند. پژوهان تاکید کرد: برنامه کلان ما استقرار کل زنجیره برای 8 هزار مگاوات صفحه خورشیدی با محوریت مناطق مکران است تا به اهداف صادرات خود نیز نزدیک شویم. وی ادامه داد: سرمایه‌گذاری برای 1800 مگاوات البته برای کل زنجیره معادل 800 میلیون دلار است. این کارآفرین تاکید کرد: حجم محصولی که این 2 خط تولید می‌کنند، می‌تواند به 14 هزار میلیارد تومان در سال برسد. پژوهان افزود: این خط به‌روزترین صفحات خورشیدی حال حاضر دنیا را تولید می‌کند، صفحات خورشیدی ما از 2 سمت برق تولید می‌کند و بالاترین راندمان روز دنیا را دارد. وی گفت: از طرفی صفحات خورشیدی ایرانی تا 60 درصد قیمت پایین‌تر از نمونه مشابه خارجی است و به کاهش ارزبری می‌انجامد. این خط تولید زحمت کار 1000 نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های برتر کشور است و ما به لحاظ دانش فنی کاملا در این حوزه مسلط هستیم.

***

واردات روسیه از ایران ۱۳ درصد رشد کرد

معاون نخست‌وزیر روسیه گفت بر اساس نتایج 3 ماه نخست سال ۲۰۲۴، صادرات روسیه به ایران ۷۷ درصد و واردات این کشور از ایران ۱۳ درصد افزایش یافته است. الکساندر نواک که در 3 سال گذشته ریاست طرف روسی کمیسیون همکاری‌های مشترک اقتصادی با ایران را برعهده داشته است، این خبر را در دیدار با جواد اوجی، وزیر نفت و رئیس طرف ایرانی این کمیسیون در مسکو اعلام کرد. وی گفت: بر اساس نتایج 3 ماه نخست سال ۲۰۲۴، صادرات روسیه به ایران ۷۷ درصد و واردات این کشور از ایران ۱۳ درصد افزایش یافته است. معاون نخست‌وزیر روسیه در بخش دیگری از سخنان خود به راه‌اندازی پروازهای مستقیم در مسیر گروزنی - تهران در تاریخ ۱۰ ژوئن ۲۰۲۴ اشاره کرد که از سوی (شرکت ایرانی) ماهان ایر انجام می‌شود. نواک ادامه داد: اطمینان دارم که این موضوع انگیزه‌ای برای افزایش جریان گردشگر متقابل بین ایران و مناطق قفقاز شمالی خواهد بود. وی در ادامه این نشست، سرگئی تسیویلیف، وزیر انرژی روسیه را به‌عنوان رئیس جدید بخش روسیه در کمیسیون دائمی همکاری‌های تجاری و اقتصادی روسیه و ایران معرفی کرد. 

***

صرفه‌جویی 2.5 میلیارد دلاری با خودکفایی کشور در تولید گندم‌

امسال با تولید 15 میلیون تن، کشور در تامین گندم کاملا خودکفا می‌شود. «سال ۱۴۰۰ (سال پایانی دولت قبل) به ارزش 2.5 میلیارد دلار گندم وارد کشور شد». با این ارز می‌توان کل داروی مورد نیاز بیماران کشور را تامین کرد. علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزیر جهاد کشاورزی گفت: «امسال در گندم با تولید 15 میلیون تن خودکفا می‌شویم». سال 1400 خرید گندم از کشاورزان 4.5 میلیون تن بود و سال 1401 این رقم به 7.5 میلیون تن رسید. سال گذشته ایران با خرید 10.5 میلیون تن در تولید گندم نان خودکفا شد. پیش‌بینی‌های مسؤولان کشاورزی حاکی است که امسال خرید تضمینی گندم به 12 میلیون تن و تولید به 15 میلیون تن می‌رسد و ایران در تولید گندم به خودکفایی کامل می‌رسد. تولید گندم امسال کشور تقریبا معادل 3 برابر سال 1400 است.

***

رشد ۴۱ درصدی مبادلات تجاری ایران و قطر

به گفته رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در قطر، مبادلات تجاری ایران و قطر در ۲ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۱ درصد رشد داشته است.‌ عباس عبدالخانی از رشد مبادلات تجاری ایران و قطر در 2 ماه نخست سال جاری خبر داد و گفت: بنا به گزارش آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، آمار مبادلات تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و قطر طی 2 ماه نخست ۱۴۰۳ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۱ درصد رشد را تجربه کرده است. رایزن جمهوری اسلامی ایران در قطر اظهار داشت: محصولات کشاورزی، مواد غذایی، آبزیان، خشکبار، فرش، مصالح ساختمانی و مواد معدنی در دسته مهم‌ترین اقلام صادراتی ایران به قطر جای می‌گیرند. عبدالخانی با تاکید بر گسترش سطح روابط اقتصادی و تجاری بین 2 کشور، افزود: روابط سیاسی پایدار و دور از تنش بین ایران و قطر بستر مناسبی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری فراهم کرده که می‌توان از آن به عنوان فرصتی جهت هم‌افزایی و تعمیق روابط تجاری بهره‌برداری کرد. رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در قطر با اشاره به مزیت همجواری و نزدیکی 2 کشور، گفت: نزدیکی جغرافیایی می‌تواند هزینه‌های حمل‌و‌نقل را کاهش  و زمان رسیدن کالاها به مقصد را کوتاه‌ کند و در نتیجه، تبادل کالاها بین 2 کشور سریع‌تر و اقتصادی‌تر انجام می‌شود.