* در گذشته با تلویزیون هم همکاری داشتید اما ظاهرا مدت‌هاست که این رابطه هم وجود ندارد؟

من نمی‌خواهم مذهبی‌بازی دربیاورم ولی باید بگویم ما در این مملکت بودجه کم نداریم. این همه شهید دادیم و این همه ایثارگری داشتیم. این مردم گرسنگی کشیدند و مقاومت کردند. آقایان! چرا برای شما مخاطب مهم نیست؟ می‌گویند ما کار خودمان را انجام می‌دهیم، می‌خواهند ببینند و می‌خواهند نبینند. هیچ جای دنیا چنین مسؤولانی در رسانه وجود ندارند که بگویند برای ما اصلاً مهم نیست بیننده داشته باشیم و ما وظیفه خودمان را انجام می‌دهیم. چه وظیفه‌ای؟ وظیفه شما این است که اگر از مردم پول می‌گیرید، برای مردم کار کنید. تلویزیون باید مخاطب داشته باشد. الان هیچ چیز در تلویزیون نمی‌بینید و این تلویزیون نمی‌تواند با ما همکاری کند.

* آقای جلیلی! جشنواره امسال پر شده از فیلمسازان جوان. فقط شما و 2 نفر دیگر که آقایان صدرعاملی و حاتمی‌کیا هستند، 3 نفر از آن نسل اصطلاحا «سینمانوین» هستید که امسال در جشنواره حضور دارید. سن و سال خیلی از این فیلمسازها از سن فیلم‌های شما کمتر است اما حالا دارند کار می‌کنند و در جشنواره نام شما کنار اینها می‌آید و فیلم‌تان کنار آنها نمایش داده می‌شود. کار این فیلمسازان جوان را در این سال‌ها دیده‌اید؟

نه! ندیدم!

* مثلاً «باغ کیانوش» را هم ندیدید؟ چون به نوجوان‌ها مربوط است.

اصلاً به‌طور کل زیاد فیلم نمی‌بینم. نمی‌دانم چرا! حتی زیاد وارد اکیپ‌های سینمایی نمی‌شوم. یکی می‌گفت شما اینجا زندگی می‌کنید اما چرا فقط درباره فیلم‌های خودتان صحبت می‌کنید؟ می‌گفت جلیلی در آیلند خودش است. اصلاً کاری ندارد کجا زندگی می‌کند.

* این اصلاً بخشی از سینمای شما است. مثلا قضیه تام هنکس که شما او را در جشنواره‌ای از نزدیک دیدید اما نشناختید خیلی معروف است و خیلی هم عالی بود. خود شما حس و حال‌تان چیست که در این سن بین این جوان‌ها که از سن فیلم‌های شما سن‌شان کمتر است قرار می‌گیرید؟

ببینید، جشنواره فجر در واقع فستیوال نیست. این جشن سینمای ایران است. مثلاً فیلمی را در نظر بگیرید که با میلیاردها تومان بودجه دولتی ساخته شده و تمام امکانات را دارد. امکاناتی که همه‌اش در اختیار یک نفر است و بهترین افراد جمع می‌شوند و با پول‌های کلان برایش کار می‌کنند. سرانجام در نهایت می‌روند در این استودیوها و کار را درمی‌آورند. من تا حالا نرفته بودم. چند روز پیش رفتم استودیو برای اینکه دی‌سی‌پی بگیرم. دیدم یک کارگردان، نمای تاریک گرفته، اصلاً معلوم نیست چی به چیست. بعد یک متخصص این را نور داد. دیدم از آسمان نور دارد می‌آید پایین و از زمین به دریا موج برداشت. گفتم این همه کار می‌توانید بکنید؟ گفت بله. گفتم پس اینها چه کار می‌کنند؟ گفت اینها می‌گیرند، می‌آورند، ما درست می‌کنیم. خب این مثلاً در کنار فیلمی مثل فیلم من که خودم فیلمبرداری کرده‌ام، کارگردانی کرده‌ام، طراحی کرده‌ام و دستیارم صدابردار هم بوده، باید رقابت کند. بعضی مواقع من خودم گریم می‌کنم. موی سر بچه‌ها را خودم اصلاح می‌کنم، لباس‌های‌شان را خودم تهیه می‌کنم. اینقدر بودجه‌ام کم است که با زور فیلم را جمع می‌کنم؛ یعنی خودم را می‌زنم زیر پا.

بعد حالا بگرد و برای مکان فیلمبرداری‌ات یک جایی را پیدا کن که پول‌ کلان نخواهد. مثلاً ما یک قهوه‌خانه رفتیم، گفت روزی ۱۵ میلیون. گفتم من اگر ۱۵ میلیون داشتم که می‌رفتم می‌خوردمش، نمی‌آمدم برای فیلمبرداری! گفت فلانی آمده و ما روزی ۳۰ میلیون از او گرفتیم. گفتم آن آدم هزاران میلیارد پشتش پول آدم‌های مختلف است، ارگان‌های مختلف را دارد. من کسی را ندارم.

خب! حالا وقتی این فیلم من می‌آید کنار آن فیلم، این دیگر فستیوال نمی‌شود. مضاف بر اینکه فستیوال اصلاً تعریفش این است که یک سری فیلمساز مستقل از سراسر دنیا با افکار و ایدئولوژی‌های متفاوت می‌آیند و بیان اندیشه می‌کنند. ما چنین چیزی نداریم. ما یک سری فیلم را، مثلا ۳۰، 40، ۵۰ یا هر چه بسازند را برمی‌داریم می‌آوریم و از یک کانال 6-5 نفره هم عبور می‌کند و آنها می‌گویند این باشد و آن نباشد. یعنی همه از یک صافی رد می‌شوند. بعد یکی با میلیاردها تومان پول فیلمش را ساخته، یکی با پول خیلی کم و اینها را می‌گذارند کنار هم. این است که اهمیت دارد، نه اینکه کسی مثلاً ۱۴ ساله است و دیگری ۵۰ ساله و اینها کنار هم فیلم ساخته‌اند. یادم است اوایل انقلاب که فستیوال فجر راه افتاد، اگر اشتباه نکنم آقای کیمیایی فیلم داشت و یکی از این بچه‌های بعد انقلاب هم فیلم داشت. گفتند مسابقه را تقسیم کنیم به 2 بخش فیلمسازان قبل انقلاب و بعد انقلاب. من گفتم این کار را نکنید. اگر این‌طور بشود، دیگر کسی وارد گود نخواهد شد. این بحث سنی اصلاً اهمیت ندارد و این مهم است که از نظر امکانات هر فیلمی در چه جایگاهی قرار می‌گیرد.

* به هر حال جشنواره ‌خواسته که شما هم در میان فیلمسازان این دوره‌اش حضور داشته باشید. 

بله، عده‌ای نشسته و تایید کرده‌اند که این فیلم‌ها بیایند. البته شاید تنها فیلمی که هنوز تأیید نشده، فیلم من باشد. چون فیلمی که وارد جشنواره می‌شود، در واقع مجوز پخش یا پروانه نمایش دریافت می‌کند. در حال حاضر، پروانه نمایش من برای همین جشنواره به من تحویل داده شده نه بعد از آن. این موضوع در همه جای جهان بی‌بدیل است. این ناعدالتی‌ها در اینجا وجود دارد اما نمی‌دانم آیا می‌توان آن را ناعدالتی نامید یا بهتر است بگوییم تضاد.

* خوشحال هستید که امسال به فجر آمدید؟ ما که از این بابت خوشحالیم.

من به خاطر خوشحالی شما خوشحال هستم.

* این مساله معمولا درباره شما مطرح می‌شود که ابوالفضل جلیلی در فیلم‌هایش از گریم، طراحی صحنه، طراحی لباس و سایر این موارد خبری نیست و انگار تمام آدم‌ها را همان‌طور که خودشان هستند جلوی دوربین آورده؛ این قضیه چقدر صحت دارد؟

من هنگام کار با تیم، به فریم‌ها دقت می‌کنم و حتی موهای سر بچه‌ها را خودم اصلاح می‌کنم. آرایشگر من هم در این زمینه کمک می‌کند. اگر کسی که پوست سفید دارد و نیاز باشد برنزه شود، این کار را خودم انجام می‌دهم. این موارد را در تیتراژ نمی‌نویسم اما می‌نویسم که گریم نداریم، در حالی که این کارها را انجام می‌دهم. در مورد لباس، بله! من تخصص طراحی لباس ندارم اما بازیگرها را می‌برم و از آنها می‌خواهم لباس‌های کارگری را امتحان کنند. اگر لباس مناسب بود، آن را خریداری می‌کنیم اما اگر مناسب نبود، به آن شخص مبلغی پرداخت کرده و از او عذرخواهی می‌کنیم. در نهایت، همه چیز را خودمان چیدمان می‌کنیم، حتی فریم‌ها را. گاهی سعی می‌کنم بهترین زاویه صورت بچه‌ها را پیدا کنم. شما بازیگران من را ببینید؛ آنچه مشاهده می‌کنید، با خودشان زمین تا آسمان تفاوت دارد. من آنقدر همه چیز را به واقعیت نزدیک می‌کنم که بعضی‌ها می‌گویند این مستند است یا شبیه مستند. من هم اتفاقا خوشحال می‌شوم و می‌گویم چقدر واقعی شده که فردی فکر می‌کند این یک مستند است.

* آیا عبارت «فیلمساز غریزی» را که درباره شما به کار می‌رود، قبول دارید؟

بله!

* این ایده از کجا نشأت می‌گیرد؟

به نظر من، هنرمندانی که هیچ مشکلی در زندگی ندارند، در واقع هنرمند نیستند. هنرمندان واقعی کسانی هستند که با کمبودهایی مواجهند. این کمبود به معنای عقده نیست، بلکه به این معناست که مثلاً مذهبی هستند اما در جامعه‌ای زندگی می‌کنند که اطرافیان‌شان مذهبی نیستند. در این حالت، همیشه احساس کمبودی وجود دارد؛ یعنی فرد می‌خواهد چیزی را مطرح کند اما کسی اجازه نمی‌دهد یا فرصتی برای بیان آن به او نمی‌دهند.

در خانواده‌های قدیمی، بچه‌ها معمولاً به بزرگ‌ترها نزدیک می‌شدند و می‌خواستند صحبت کنند اما بلافاصله به آنها می‌گفتند باید آرام باشند و نباید جلوی بزرگ‌ترها صحبت کنند. خود من، هنر اصلی‌ام آواز است و سینما هنر دوم من به حساب می‌آید. پدر و مادرم مذهبی بودند و می‌گفتند اگر به این کارها بپردازی، در جهنم می‌سوزی. به همین دلیل، من سینما را رها کردم و سراغ هنرهای دیگر رفتم. وقتی از هنرهای دیگر پرسیدم، گفتند آنها هم ممنوع است. در آن زمان، گفتم بهتر است آخوند شوم. مادرم گفت اگر آخوند شوی، هم دنیا را‌ داری و هم آخرت را. این موضوع مربوط به قبل انقلاب است اما وقتی به این مسیر رفتم، گفتند این به درد  این کار نمی‌خورد. این لات است! در آن زمان، روحانیت وجهه دیگری داشت و مانند حالا نبود که در اینستاگرام به جوک‌گویی و بازی بپردازند.

* رابطه‌ای با سینما هم داشتید؟

قبل از انقلاب من سر صحنه‌های فیلمبرداری می‌رفتم و از ۱۶ سالگی در این زمینه فعالیت می‌کردم. با افرادی مثل فردین، بهروز وثوقی، سعید راد و ناصر ملک‌مطیعی دوست بودم. به استودیو پیام‌فیلم می‌رفتم که فیلم «تنگسیر» نادری را ساخت. بیشتر به فیلم‌های هنری علاقه داشتم.

* تأثیر سینمای آن زمان در فیلم‌های شما کجاست؟ سینمایی که حالا از آقای جلیلی می‌بینیم آن سینما نیست.

سینمای خود من مشخص نیست که چیست؛ شاید سینمای آبکی باشد یا شاید اصلاً سینما نباشد. من علاقه داشتم و سر صحنه‌ها می‌رفتم. بعد از انقلاب، سینما حلال شد و من وارد این حوزه شدم.

* از تکنیک‌های جاه‌طلبانه سینمایی بیزارید؟

من با بازی کردن با احساسات به‌شدت مخالفم. به عنوان مثال، وقتی بچه بودم، به هیأت‌های مذهبی می‌رفتم و مداحانی مثل حاج‌محمد علامه را می‌دیدم. او بسیار آرام و ملایم می‌خواند و توانایی داشت که انسان را از این دنیا به دنیای دیگری ببرد اما حالا که به این مراسم‌ها نگاه می‌کنم، می‌بینم بیشتر آهنگ‌های جاز در هیأت‌ها اجرا می‌شود. معتقدم اگر کسی قرار است برای یک مصیبت دلش بسوزد یا اشکی بریزد، باید این احساس را واقعی حس کند نه اینکه به او بگویند «بزن توی سرت، چراغ‌ها را خاموش کن، سینه بزن، لخت شو...‌». اینها همه بازی با احساسات است و در سینما هم همین‌طور است. مثلاً صدای موج ۶ باندی را پخش می‌کنند و موسیقی را به کار می‌برند. من به ‌طور عریان می‌گویم این داستان من است و این هم باقی مسائل. در فیلم‌هایم موسیقی نمی‌گذارم، چون موسیقی خودش به تنهایی می‌تواند کمک کند که فیلم زیباتر جلوه کند اما من این کار را نمی‌کنم، چون می‌خواهم نشان دهم که توان من به این شکل است. من قضیه را بیشتر درونی می‌بینم، در حالی که برخی از فیلم‌ها بیرونی هستند. شما ممکن است یک فیلم را ببینید و اگر گوش‌تان را بگیرید تا موسیقی‌اش را نشنوید، هیچ احساسی نداشته باشید اما وقتی با موسیقی گوش می‌کنید، اشک‌تان سرازیر می‌شود. من از این کارها نمی‌کنم. به‌علاوه، اگر نور در صحنه خراب باشد، خودم آن را درست می‌کنم و سراغ مسؤول جلوه‌های ویژه نمی‌روم تا بگویم این را یک کاریش بکنید.

* چند سالی است که فیلم‌های اجتماعی ما عموماً به سمت طبقه متوسط شهری رفته‌اند. البته شما دیگر زیاد فیلم‌ها را نمی‌بینید، ولی چنین وضعیتی پیش آمده است. شما اما هنوز در همان فضای قبلی باقی مانده‌اید و به طبقات پایین می‌پردازید. چه چیزی در آنجا نگه‌تان داشته است؟

من به آن ایمان و اعتقادم پایبندم. به عنوان مثال، محصولات فرهنگی امروز را ببینید. چند وقت پیش در اینستاگرام پستی را دیدم که از بس فجیع بود، انگشت به دهان ماندم. می‌گویند این بر اساس واقعیت است. درست است، اما هر واقعیتی را نمی‌توان نشان داد. به قول خارجی‌ها، آدم به سرویس بهداشتی هم می‌رود و این واقعیت است اما نمی‌شود آن را نشان داد. هر واقعیتی را نباید نشان داد. هنر وظیفه‌اش چیز دیگری است و صرفاً نباید واقعیت را نمایش دهد. بعد گفتم چه پست فاجعه‌آمیزی! ‌ای‌ کاش می‌توانستیم به اینستاگرام بگوییم آقا، این چیست که گذاشتی؟ در این مملکتی که مردم همه اعصاب‌شان خرد است و داغان هستند، نباید این چیزها منتشر شود. بعد دیدم زیرش نوشته بود فلان سریال را بر اساس این واقعیت ساخته‌اند. گفتم وای بر این مسؤولان فرهنگی. آخر این چیست که گذاشتید ساخته شود؟ مملکتی که اینقدر درگیری درونش هست، یعنی چه که این را داخلش گذاشته‌اید پخش شود؟ حالا شما فکر کنید آن فرد می‌رود میلیاردها تومان هم پول می‌گیرد. بعد فیلم من چه دارد؟ هیچی! جلویش را هم می‌گیرند.

* الان مخاطب داخلی فیلم‌های شما چه کسانی می‌توانند باشند؟

داخلی؟ خودم! از شوخی گذشته، بگذارید یک مثال بزنم. قبلاً خواننده‌هایی داشتیم که هر کدام شخصیت خاصی داشتند. مثلاً یکی از آنها وقتی می‌خواند، آدم یاد عشق‌های واقعی می‌افتاد و یکی دیگر عرفانی بود. اینها خودشان بودند و صدای‌شان از درون‌شان بیرون می‌آمد و به همین خاطر به دل می‌نشست اما الان چه کار کرده‌ایم؟ حالا سینتی‌سایزر را می‌گذارند و دستگاه‌های اکولایزر هست و همه کسانی که می‌خوانند، مثل هم شدند. حالا با مخاطب داخلی هم همین کار را کرده‌اند. در فیلم‌های داخلی نمی‌توانند مساُل جنسی را راحت نشان بدهند، در عوض صحبت‌های جنسی غیرمستقیم می‌کنند و مرتب نشان می‌دهند که این به آن خیانت کرد و زن این به آن نظر داشت. همه را این‌طور بار آورده‌اند. حالا اگر بخواهی نشان بدهی که پسر کارگر دارد فداکاری می‌کند، چه کسی قرار است این را ببیند؟ من الان در بین دوستان خودم وقتی می‌گویم می‌خواهم درباره یک عشق واقعی فیلم بسازم، یک نفر هم نیست که با من هم‌عقیده باشد. می‌گویند آقا، عشق قبلاً بود و الان همه دختر و پسرها می‌پرند در بغل هم. تو دنبال عشقی؟ این‌جور بار آورده‌اند، متأسفانه.

* در این چند سال اخیر شاید به دلیل جنگ اوکراین و مسائل دیگر، جشنواره‌های غربی برای حضور فیلم‌های ما موانعی ایجاد کرده‌اند که تقریبا نمی‌شود فیلمی رسمی و در چارچوب از اینجا به آنجا برود. شرایط حضور ایران در جشنواره‌های غربی عوض شده است؛ یعنی یک چیزهایی می‌خواهند که با اجرای آنها دیگر نمی‌شود فیلم‌های قانونی‌مان را آنجا بفرستیم. به همین جهت شرایط خاصی در داخل ایجاد شده است. فیلم‌های غیرتجاری ما در این شرایط چطور می‌توانند در داخل دیده شوند؟ چون شما یک نسل از جوان‌های امروز سینمای ما جلوتر هستید، بگویید به نظرتان چه کار می‌توانیم بکنیم تا فیلم‌های غیرتجاری‌ ما لااقل در داخل دیده شوند؟

من سال‌ها پیش دغدغه‌ام این بود که شعرهای حافظ را که می‌خواندم، خیلی حسودی‌ام می‌شد. او صدها سال پیش با یک دانه زغال روی دیوار شعری نوشته که هنوز دنیا دارد برابرش سر تعظیم فرود می‌آورد. بعد من با این همه امکانات تکنولوژیک مدرن چرا نمی‌توانم چنین کاری بکنم؟ چه کار کنم و چه فیلمی بسازم که به اندازه نصف اشعار حافظ ماندگار شود؟ 2 نفر صحبت‌های جالبی کردند. یکی‌شان گفت: «سخن کز دل برآید، لاجرم بر دل نشیند». ما مشکل‌مان این است که فیلم‌های‌مان دلی ساخته نمی‌شود، پولی ساخته می‌شود. هیچ‌وقت فیلم‌هایم را تاکنون اصلاح رنگ نکرده‌ام. هرچه گرفتم، همان بوده که گرفتم. یکی دیگر هم به من گفت حاضری یک فیلمی بسازی که توی دنیا مثل توپ صدا کند و همه بگویند این بهترین فیلم جهان بود، ولی اسمت را ننویسند و هیچ‌کس نداند که تو این را ساختی؟ گفتم نه! گفت پس تو با حافظ خیلی فاصله داری.

* یعنی شما فکر می‌کنید الان که این مسائل ایجاد شده و یک‌سری فیلمسازهای ما نمی‌توانند فیلم‌های‌شان را به فستیوال‌های غربی ببرند، همین ممکن است باعث یک رشدی شود؟ یعنی اگر ما بدون اینکه بدانیم چه کسی می‌خواهد فیلم را ببیند، حرف واقعی و دلی بزنیم، کارها بهتر درمی‌آیند و مخاطب داخلی هم پیدا می‌کنند؟

بله! درست است. به این معنا که اگر جشنواره‌ها کارهای ما را نپذیرند، به‌تدریج به سمت آثار اصلی خودمان برمی‌گردیم. در حال حاضر، بسیاری از جوان‌ها بیشتر به تولید آثار برای جشنواره‌های خارجی مشغول هستند و به این فکر می‌کنند که اگر فیلم‌شان به آنجا برود و مورد توجه قرار گیرد، موفقیت خاصی کسب کرده‌اند. مثلا با افتخار اعلام می‌کنند فیلم من کاندیدای فلان و فلان جشنواره شده است. اگر این فیلم‌ها در جشنواره‌های خارجی پذیرفته نشوند، کم‌کم اینها به اصل خودشان برمی‌گردند.

* ایده فیلم «داد» از کجا آمد؟  

خود من سال‌ها پیش، در دوران نوجوانی، شبی به زندان بچه‌ها رفتم و با آن فضا آشنا شدم. آن موقع من گواهینامه نداشتم و تصادفی کردم که به دلیل ترس، به پدرم هم نگفتم. این تجربه همیشه در ذهنم بود و گاهی به آنجا سر می‌زنم. در دوران کرونا، به بچه‌ها به صورت فرمالیته می‌گفتند بروید و قسم بخورید که برمی‌گردید، در حالی که در واقع قصد رهایی آنها را داشتند.

* آیا آن پسری که حاضر نیست قسم بخورد را در آنجا دیدید؟  

نه، از اینجا به بعد را خودم اضافه کردم. چون در زمان فیلمبرداری در کانون اصلاح و تربیت به فردی که ظاهراً شرور و غیرقابل اعتماد بود، اعتماد کردم. بسیاری از افراد به من هشدار دادند این کار را نکنم اما من تمام دوربین‌ها و وسایل را به او سپردم. وقتی برگشتم، دیدم به ‌طرز شگفت‌آوری این وسایل را به‌خوبی و با نظم کامل نگه ‌داشته است. آن زمان، این بچه‌ها به قدری فقیر بودند که وقتی تخم خربزه را در سطل زباله می‌ریختیم، آن را برمی‌داشتند. برای آن پسر یک ساندویچ تهیه کردیم و وقتی به او دادیم، گفت متشکرم، من خودم ناهار می‌خورم. این اوج مناعت طبع او بود. این حتی شبیه به این است که به شما ۱۰۰ میلیارد تومان بدهند و شما آن را نپذیرید. به همین دلیل تصمیم گرفتم به این بچه‌ها توجه بیشتری داشته باشم و این شخصیت را به داستان اضافه کردم.

 

سلطنت‌طلب‌ها حتی در میان اپوزیسیون محبوبیتی ندارند و با رفتارهای خشن و نامعقول خود، اپوزیسیون خارج از کشور را هم از خود متنفر کرده‌اند. ادبیات پرخاشگرانه و عدم تحمل مخالفان از ویژگی‌های بارز جریان سلطنت‌طلب است. هر فرد یا گروهی که از سلطنت انتقاد کند، مورد حمله و فحاشی قرار می‌گیرد. همین یک ماه پیش بود که یکی از طرفداران سلطنت بر سر مزار غلامحسین ساعدی، در قبرستان پرلاشز پاریس ادرار کرد. این اقدام تلافی کاریکاتورهایی بود که توکا نیستانی از رضا پهلوی کشیده بود. اینکه ربط توکا نیستانی با غلامحسین ساعدی چیست، به تهمت شرم‌آوری بازمی‌گردد که این قلم از بازگویی آن ابا دارد اما به هر حال این جماعت، برای تهمت زدن به مخالفان خود حد و مرزی قائل نیستند.

رفتارهای خشونت‌آمیز پادشاهی‌خواهان در تجمعات ضدانقلاب بخش دیگری از رفتارهای افراطی این گروه است. تجمعات ضدجمهوری اسلامی در لس‌آنجلس و لندن، به لطف عناصر پهلوی‌دوست به خشونت و درگیری کشیده شد. تصاویر و فیلم‌هایی که از آسیب‌دیدگان این تجمعات منتشر شده، یک آبروریزی برای کل اپوزیسیون است و ‌ای کاش صداوسیما این تصاویر و گفته‌های شاهدان را پخش کند. 

* سلطنت‌طلبی؛ فرصتی برای جمهوری اسلامی؟

فعالیت‌های سلطنت‌طلبان به‌رغم بی‌تأثیری، می‌تواند به نوعی فرصت برای جمهوری اسلامی باشد. این جریان که از پیش باخته است، خود را به عنوان رقیب جمهوری اسلامی معرفی می‌کند. یک رقیب ضعیف، همیشه برای حکومت‌ها یک نعمت به شمار می‌رود. سلطنت‌طلبان به دلایل مختلف ضعیف هستند و نمی‌توانند هرگز به عنوان یک نظام جایگزین مطرح شوند. دلایل ناتوانی جریان سلطنت‌طلب برای مقبولیت یافتن عبارت است از:

۱- سلطنت‌طلبی یک بار شکست خورده و امتحان خود را پس داده است. تصور بازگشت پهلوی به قدرت مانند این است که تصور کنیم خاندان صدام روزی در عراق بتواند قدرت را پس بگیرد. 

۲- سلطنت‌طلبان بیشتر بر تخریب وضعیت موجود تمرکز دارند تا ارائه یک طرح جامع برای آینده ایران. این مساله باعث شده بسیاری از مردم آنها را جدی نگیرند. آیا تاکنون دیده‌اید رضا پهلوی حتی یک برنامه عملیاتی برای حکومت خود ارائه کرده باشد؟

۳- بر خلاف ادعای سلطنت‌طلبان مبنی بر داشتن حمایت گسترده، شواهد نشان می‌دهد پایگاه اجتماعی آنها محدود است و اغلب به مهاجران ایرانی در غرب محدود می‌شود.

۴- شخص‌محوری و تاکید پهلوی‌خواهان بر رضا پهلوی، با ارزش‌های قرن ۲۱ سازگار نیست. سلطنت‌طلبان نشان داده‌اند از برپایی یک نظم دموکراتیک عاجزند. این موضوع در جریان «منشور مهسا» که با هدف وحدت اپوزیسیون شکل گرفته بود، به ‌وضوح دیده شد. رضا پهلوی نتوانست در کنار سایر گروه‌های اپوزیسیون به فعالیت ادامه دهد و خود او، به عامل فروپاشی این گروه تبدیل شد. این نشان‌دهنده تداوم خوی استبدادی سلطنت‌طلب‌ها و ناتوانی آنها در پایبندی به اصول ابتدایی دموکراسی است.

۵- در حالی که در جنگ غزه، تمام آزادی‌خواهان از مردم فلسطین حمایت کردند، سلطنت‌طلبان آشکارا از اقدامات رژیم صهیونیستی حمایت کرده و حتی حملات وحشیانه به غیرنظامیان را توجیه کردند. این موضع‌گیری، لکه ننگی بر دامان این جریان است که هرگز پاک نخواهد شد و نشان می‌دهد آنها حاضرند برای رسیدن به قدرت، در کنار جنایتکاران تاریخ بایستند. با توجه به دلایل بالا، می‌توان گفت سلطنت‌طلبان بختی برای کسب قدرت در آینده نخواهند داشت و این امر برای نظام جمهوری اسلامی یک فرصت است. پهلوی‌خواهان با اختلاف‌افکنی میان اپوزیسیون، خدمتی به جمهوری اسلامی کردند که هیچ گروه دیگری قادر به انجام آن نبود.

وجود یک جریان ضعیف و بی‌ریشه مانند سلطنت‌طلبی، می‌تواند به بقای جمهوری اسلامی کمک کند. این خدمتی است که خاندان سلطنتی به مردم ایران می‌کند.

 

او در ادامه نوشته بود: «جنگ غزه تنها ویرانی نوار غزه نبود، به نوعی ویرانی «آرمان فلسطین» هم بود!»

منظورش این است که صبر و استقامت این مردم دیگر چندان ادامه پیدا نخواهد کرد و بزودی شاهد کم آوردن فلسطینی‌ها خواهیم بود. برایم عجیب بود چگونه او با وجود مشاهده تصاویر مکرر مقاومت عجیب مردم غزه در یک سال و نیم گذشته، چنین تحلیلی دارد و گمان می‌کند آنان دیگر طاقت سختی ندارند. چگونه تصور می‌کند سختی جنگ، آرمان فلسطین را از بین برده؟! آیا همین دست تحلیل‌ها نبود که توفان الاقصی را خودکشی از ترس مرگ تعبیر می‌کرد و معتقد بود بزودی حماس از بین می‌رود؟

این تحلیل‌ها را بدون توجه به نزاع همیشگی گفتمان الهی و مادی نمی‌شود فهمید.

مقام معظم رهبری در روز عید مبعث درباره پیروزی غزه فرمودند: «شما نگاه کنید به غزه! غزه‌ منطقه‌ محدود کوچک، رژیم صهیونیستی تا دندان مسلح و دارای پشتیبانی کامل آمریکا را به زانو درآورد؛ غزه رژیم صهیونیستی را به زانو درآورد! این شوخی است؟ این همان رشحه‌ای از بعثت است؛ این همان ایمان و عقل است؛ این همان تلاوت آیات قرآن است؛ این دل بستن به خداست؛ این همان اعتقاد به «اِنَّ العِزَّهَ لِلَّهِ جَمیعاً» است». ایشان همچنین در بیانات 2 هفته گذشته‌شان، پیروزی مردم غزه را که جلوی چشم مردم دنیا دارد اتفاق می‌افتد، شبیه افسانه اما سنت قطعی الهی دانستند.

گفتمان مادی‌گرایی از سنت الهی فهمی ندارد. اعجاز ایمان و اعتماد به قدرت الهی در پیروزی مردم غزه را درک نمی‌کند و مدام منتظر شکست و زمین خوردن آنان است. وقتی مقام معظم رهبری می‌گویند غزه پیروز می‌شود، آنان فقط ویرانی، کشتار، آوارگی و معلولیت را می‌فهمند. آنان نمی‌توانند یحیی سنوار را بفهمند وقتی شاعرانه از راه رسیدن به آزادی سرخ حرف می‌زند. برای همین منتظرند مردم غزه این بار در مرحله بازسازی کم بیاورند. برای همین مطمئن هستند ترامپ می‌تواند با فشار، آنان را مجبور به کوچ از غزه کند. اگر مادی‌گرایان می‌توانستند قدرت ایمان و اراده را پس از این همه واقعیات رخ داده در ماجرای غزه بفهمند، تمام این فشارهای حداکثری پوچ و بی‌معنا می‌شد. آنان حتی نمی‌توانند پایمردی مردم غزه نسبت به مجاهدان حماس را پس از آن همه مصیبت که به دنبال توفان الاقصی متحمل شدند، باور کنند. برای همین مدام می‌گویند مردم غزه از حماس متنفرند و آنان را دلیل مصائب‌شان می‌دانند و اکنون خواهان نجات به هر قیمتی هستند. حتی وقتی با اعلام آتش‌بس، صحنه‌های صفوف به هم گره خورده مجاهدان میان هلهله و شادی مردم در خیابان‌های غزه و کرانه‌ باختری منتشر شد، آنان باز هم توضیحی نداشتند. آنان تصاویر قیام بازگشت و مردمی را که تهلیل و تکبیر می‌گفتند و دف می‌نواختند و اشک شوق می‌ریختند و یکدیگر را گرم در آغوش می‌کشیدند و از حماس تشکر می‌کردند، دیدند اما باز به جای باور ایمان این مردم، ترجیح دادند طرح ترامپ را باور کنند. می‌دانم آنان همواره منتظرند مردمی که به ویرانه‌های‌شان برگشته‌اند، خسته شوند و به طرح تبعید اجباری ترامپ تن دهند. می‌دانم آنان هیچ‌وقت نمی‌توانند رازی را که انسان مقاومت، میان «آزادی سرخ» و «دستان خون‌آلود» کشف کرده، بفهمند. مگر اینکه ایمان عمیق بیاورند به خدایی که صحنه‌گردان تمام وقایع تاریخ است و عزت و نصر از آن او است: «و لن تجد لسنه‌الله تبدیلا».