شروین طاهری*: پیش از درگرفتن جنگ فعلی در استپ‌های شرق اروپا بسیاری از استراتژیست‌ها بر این باور بودند واژه «اوکراین» اسم رمز یک جنگ جهانی هسته‌ای است. 

حالا در هشتمین ماه از بزرگ‌ترین غائله نظامی در قلمروی غرب پس از جنگ دوم جهانی، تهدیدها و اشاره‌ها در هر دو اردوی شرق و غرب درباره وقوع «جنگ جهانی سوم» و حمله هسته‌ای عریان‌تر از هر زمان دیگری به گوش می‌رسد؛ جنگی چنان حیاتی و سرنوشت‌ساز که به زعم «استفن والت» نظریه‌پرداز آمریکایی برجسته روابط بین‌الملل در آخرین روزهای نظم جهانی غربی آغاز شده و در ساحت نظم جدید بین‌المللی خاتمه می‌پذیرد. 

وی در مقاله‌ای مشترک که اخیرا در آخرین شماره دوماهنامه فارن افرز (سپتامبر- اکتبر) منتشر کرد، به همه مجادلات در غرب بر سر اینکه آیا جهان در دوران گذار از نظم غربی به سر می‌برد یا اینکه نظم قبلی کاملا فروپاشیده، پایان داد. 

این مقاله با عنوان «چگونه یک نظم بهتر بنا کنیم؛ محدود‌سازی رقابت قدرت بزرگ در یک جهان آنارشیک» به قلم والت، صاحب نظریه مشهور «رئالیسم تدافعی» و دیگر استاد ارشد دانشگاه هاروارد (ماساچوست) یعنی «دنی رودریک» نظریه‌پرداز اقتصاد سیاسی در حوزه بین‌الملل، نشانه‌ای از نخستین تلاش‌های آکادمیک نخبگان جهان برای بررسی ایجاد یک نظام بین‌المللی بهتر با عبرت گرفتن از زوال نظم قبلی بر جا مانده از عصر استعمار قدیم و جدید اروپایی- آمریکایی محسوب می‌شود. 

اهمیت اشتراک نظر رودریک در کنار والت در این است که وی در عین حال یکی از موسسان کارگروه «سیاست تجاری ایالات متحده و چین» است. این مجمع که سال 2019 توسط رودریک، «جفری اس. لیمان» پژوهشگر حقوق‌ دانشگاه نیویورک و «یانگ یائو» اقتصاددان چینی بنیان گذاشته شد، هدفش ترسیم رویکردی سازنده‌تر در روابط دوجانبه 2 قدرت برتر دنیاست. 

البته چشم‌اندازی که این 2 نظریه‌پرداز آمریکایی در 4 قسمت با ارائه یک «نقشه راه ایجاد یک نظم جهانی خوش‌خیم‌تر» مطرح می‌کنند، مبتنی بر یک حقیقت انکار ناشدنی است. در بخش چهارم و پایانی، والت و رودریک جنگ اوکراین را عامل تیره شدن چشم‌انداز ایجاد یک نظم جهانی خوش‌خیم‌تر از قبل عنوان می‌کنند. این 2 استاد آمریکایی، هم روسیه و هم آمریکا و متحدانش را در زیر پا گذاشته شدن هنجارهای بین‌المللی در این جنگ که می‌تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد، مقصر قلمداد کرده‌اند. 

در این مقاله آمده است: «مقامات غرب قبل از تهاجم روسیه چندین‌بار با همتایان روس خود وارد تعامل شدند اما به نگرانی اعلام شده مسکو -یعنی تهدیدی که از تلاش‌های غرب برای وارد کردن اوکراین به ناتو و اتحادیه اروپایی متصور بود- توجه نکردند. روسیه به نوبه خود خواسته‌های گسترده‌ای را مطرح کرد که به نظر می‌رسید فضای کمی برای مذاکره ایجاد کند. به جای بررسی یک مصالحه واقعی 2 طرف مواضع موجود خود را سخت‌تر کردند. 24 فوریه 2022 روسیه تهاجم غیرقانونی خود را آغاز کرد. شکست در تعامل برای سازش از طریق مذاکره دوجانبه، روسیه، اوکراین و قدرت‌های غربی را در دسته سوم چارچوب ما قرار داد؛ اقدام مستقل یکجانبه. روسیه به طور یکجانبه به اوکراین حمله کرد و آمریکا و ناتو با اعمال تحریم‌های بی‌سابقه علیه روسیه و ارسال میلیاردها دلار تسلیحات و حمایت به اوکراین، واکنش نشان دادند».

بر این اساس با آنکه طرفین شرقی و غربی حتی در اوج جنگ اوکراین به دنبال اجتناب از تشدید تنش بوده‌اند اما با ادامه بحران، این حس خویشتنداری نیز شروع به از بین رفتن کرده است؛ در حالی که ژنرال لوید آستین، رئیس پنتاگون اعتراف می‌کند واشنگتن در درازمدت به دنبال تضعیف روسیه بوده، مقامات کرملین نیز به طور جدی‌تری درباره استفاده از تسلیحات هسته‌ای صحبت می‌کنند. 

همان‌طور که «نبیل فهمى» تحلیلگر بخش عربی روزنامه انگلیسی «ایندیپندنت» اشاره کرده، خطرناک‌ترین پیامد بحران اوکراین این است: نظام کنونی بین‌المللی به واسطه قدرت‌های بزرگ آمریکا، روسیه و چین در حال ورود به دوره بازتشکیل است اما این دوره گذار احتمالا طول خواهد کشید و طبیعتا شاهد کشمکش‌های امنیتی و اقتصادی مختلفی در ابعاد وسیع روی کره خاکی خواهیم بود. در میان زنجیره‌ای از «اقدامات یکجانبه» در شرق و غرب، خطرناک‌ترین پیامد جنگ اوکراین، رواج سخن گفتن مقامات 2 طرف مخاصمه، از جنگ جهانی سوم و حمله اتمی است. در چنین وضعیتی، دستیابی کشورها به سلاح هسته‌ای به شکل‌های مختلف و تهدید به استفاده از آن، بار دیگر به احتمالی قابل توجه تبدیل شده است. حتی در اوکراین که زمانی میزبان سلاح‌های هسته‌ای شوروی بود، از احتمال ساخت سلاح‌های بیولوژیک توسط غرب یا احتمال استفاده روسیه از سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی سخن به میان آمده است و تصادفی نیست که در این بلبشو، کره‌شمالی هم مدعی توسعه توان موشکی خود باشد.

 

* این یک بلوف نیست

ولادیمیر پوتین از اواسط همان هفته‌ای که به فرمان او برای آغاز عملیات ویژه نیروهای روسیه در اوکراین ختم شد، صریحا مهم‌ترین انگیزه مسکو برای جنگ در خاک همسایه غربی را «تهدید هسته‌ای» از جانب دولت دست‌نشانده کی‌یف دانسته بود. وی مشخصا به اظهارات 48 ساعت قبل از آن «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین و وزیر خارجه‌اش «دیمیترو کولبا» در اجلاس امنیتی مونیخ درباره آمادگی کی‌یف برای نقض پیمان خلع سلاح هسته‌ای اوکراین (بوداپست 1994) اشاره کرد. هجوم ارتش روسیه به خاک اوکراین تنها 5 روز پس از خط و نشان هسته‌ای زلنسکی در مونیخ نیز گویای جدی گرفته شدن تهدید توسط کرملین بود. پوتین سپس در همان نخستین روزهای جنگ در یک سخنرانی تلویزیونی گفت: «به وزیر دفاع و ستاد کل نیروهای مسلح دستور می‌دهم نیروهای بازدارنده ارتش روسیه را در حالت ویژه خدمات جنگی قرار دهد». مشخص بود منظور وی از نیروهای «بازدارنده» همان تسلیحات اتمی است. 10 روز پیش بود که پوتین بر آمادگی کشورش برای استفاده از «همه ابزارها» در زرادخانه خود تاکید کرد که واکنش هراسان غربی‌ها را در پی داشت. مثلا ناتو لفاظی خطرناک هسته‌ای مسکو را محکوم کرد. سرانجام تزار جدید روسیه، چهارشنبه هفته گذشته پس از هشدار و نذیرهای همتای سالخورده آمریکایی‌اش جو بایدن درباره پرهیز از ورود به جنگ هسته‌ای، در یک سخنرانی تلویزیونی دیگر اعلام کرد در صورت تهدید سرزمین‌ مادری، درباره استفاده از سلاح‌های هسته‌ای بلوف نمی‌زند. او تاکید کرد وقتی هشدار می‌دهد روسیه دفاع از خاک خودش - شامل دونتسک و لوهانسک و همچنین مناطق زاپروژیا و خرسون- را با تسلیحات تخریبگر مختلف بررسی خواهد کرد، بلوف نمی‌زند. اگر چه دیپلمات‌های ارشد روس بلافاصله وارد صحنه شدند تا تیزی سخنان پوتین را بگیرند ولی واقعا به نظر نمی‌رسد او بلوف ‌زده باشد. مثلا جمعه گذشته «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه گفت: «ما کسی را با سلاح هسته‌ای تهدید نمی‌کنیم. معیارهای استفاده از آنها در دکترین نظامی روسیه مشخص شده است، روسیه به دنبال رویارویی آشکار با آمریکا یا ناتو نیست و نمی‌خواهد اوضاع وخیم‌تر شود».

جالب اینکه «الکساندر گروشکو» دیگر معاون لاوروف تقریبا همزمان در پاسخ به سوالی مطبوعاتی درباره احتمال استفاده از سلاح هسته‌ای در یک حمله پیشدستانه تاکتیکی علیه اوکراین، آن را بخشی از دکترین نظامی کشورش عنوان کرده بود. «آناتولی آنتونوف» سفیر روسیه در واشنگتن هم تلاش کرد چنین وانمود کند به‌ رغم همه مشکلات میان مسکو و واشنگتن، 2 طرف در آستانه سقوط به ورطه یک درگیری هسته‌ای نیستند. با این حال همان موقع رسانه‌های جریان اصلی آمریکا به او یادآوری کردند استفاده از سلاح هسته‌ای در صورت مورد تهدید قرار گرفتن توسط سلاح‌های کشتار جمعی، جزو دستورالعمل‌های ثابت مسکو از دوران شوروی تاکنون بوده است. سپس نوبت ولودیمیر زلنسکی، کمدین و رئیس‌جمهور اوکراین بود که یک چرخش سراسیمه طنزآلود را به نمایش بگذارد. وی که 10 روز قبل گفته بود احساس می‌کند رهبر کرملین درباره استفاده از زرادخانه هسته‌ای روسیه بلوف می‌زند، این بار نظر خود را عوض کرد. وی از روزهای قبل از آغاز جنگ به یاد داشت وقتی تزار 2 بار روی یک موضع پافشاری می‌کند، حتما عزمش جزم است. زلنسکی در مصاحبه با شبکه آمریکایی سی‌بی‌اس نیوز در همان حال که با لحنی مذبذب همزمان نسبت به دریافت سامانه موشکی سطح به هوای پیشرفته «ناسامس» از آمریکا فخر می‌فروخت و در عین حال آن را برای دفاع از زیرساخت‌های کشورش ناکافی می‌دانست، ناگهان اعترافی عجیب کرد مبنی بر اینکه رئیس‌جمهور روسیه می‌تواند از تسلیحات هسته‌ای استفاده کند. وی گفت: «ببینید! شاید این حرف دیروز یک بلوف بود اما اکنون یک واقعیت است!»

برای آنکه کابوس زلنسکی، تبدیل به واقعیت شود، دومین مرد قدرتمند روسیه دیروز بر خط و نشان هسته‌ای پوتین مهر تایید زد. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر پیشین که حالا سمت قائم‌مقامی شورای امنیت روسیه به ریاست شخص پوتین را بر عهده دارد، بار دیگر برای اتخاذ یک موضع جنجالی از سوی مسکو از کانال تلگرامی خود بهره برد که مدتی است به منبع الهام روس‌ها درباره وقایع آخرالزمانی تبدیل شده است. مدودف نوشت: «ما هر کاری در توان‌مان باشد انجام خواهیم داد تا از پیدایش سلاح‌های هسته‌ای در کشورهای متخاصم همسایه جلوگیری کنیم. به عنوان مثال، اوکراین نازی که این روزها مستقیما توسط ناتو کنترل می‌شود... توجه به دلیل و اراده سیاسی [اوکراین] هیچ فایده‌ای ندارد اما هنوز امیدی شکننده بر وجود عقل سلیم و احساس خودداری در کشورهای دشمن وجود دارد که آنها [مقامات اوکراین] را درگیر می‌کنند. آنها حتما درک می‌کنند اگر تهدید روسیه از حد خطر تعیین شده فراتر رود، ما باید پاسخ دهیم. بدون درخواست اجازه از کسی، بدون مشورت چندان و این قطعا یک بلوف نیست».

 

* اهرم هسته‌ای علیه نظم غربی

در سطح کارشناسی در مقابل آن دسته از رئالیست‌هایی که هنوز هم معتقدند واژه «اوکراین» اسم رمز یک جنگ جهانی هسته‌ای است، هنوز هم استراتژیست‌هایی هستند که تردیدهای جدی درباره بلوف نزدن در باب حمله هسته‌ای دارند. آنچه «گروشکو» معاون وزیر خارجه روسیه تحت عنوان جایگاه استفاده از سلاح هسته‌ای در دکترین نظامی این کشور بیان کرده، در واقع همان دکترین اتمی فدراسیون روسیه است که نسخه جدید آن سال 2020 به امضای پوتین رسید. طبق این دکترین، تهدیداتی بالقوه که مسکو می‌تواند در واکنش به آنها از سلاح هسته‌ای استفاده کند، شامل موارد زیر است: 1- زمانی که موشک‌های بالستیک به سمت روسیه یا متحدانش شلیک شود، 2- زمانی که دشمن در پاسخ از سلاح اتمی استفاده کند، ۳- حمله به یک محل زرادخانه یا استقرار تسلیحات اتمی روسیه، ۴- در پاسخ به حمله‌ای که موجودیت کشور روسیه را تهدید کند. 

بسیاری بر این باورند هیچ‌یک از این شرایط با واقعیات جنگ اوکراین منطبق نیست. بنابراین چنین تصور می‌شود که تاکیدات متوالی اشخاص اول و دوم روسیه درباره جدی بودن انگیزه‌شان برای کاربرد سلاح هسته‌ای تاکتیکی در خاک اوکراین، بخشی از راهبرد هژمونیک کلان‌تر مسکو است؛ همان راهبردی که پوتین ماه گذشته آن را اقدامی جدی برای «طراحی نظم جدید بین‌المللی» خوانده بود. 

از زاویه نگاه استراتژیست‌های بین‌المللی نظام‌گرا، اتفاقا پوتین دلایلی جدی برای بلوف زدن دارد. 

اولا: طبق ادعای تاریخی خود پوتین و طیف ملی‌گرای حاکم بر مسکو، اوکراین بخشی جدانشدنی از روسیه است؛ طبعا هیچ رهبر سیاسی خواهان جنگ -با عوارض هسته‌ای- در قلمرو خود نیست، آن هم کسی در حد و اندازه پوتین که خود را در قامت تزار جدید کرملین و صاحب نقشی تاریخی برای روس‌ها و حتی اسلاوها می‌بیند. 

ثانیا: اگر هم یک رهبر سیاسی چنین کند، حتما از روی ترس است. در واقع این جنگی بین مسکو و واشنگتن است. در هر 2 طرف، رهبران سیاسی درست یا غلط از دیگری می‌ترسند. با همه اینها 2 طرف اشراف کافی نسبت به رفتار یکدیگر دارند و یک ترس منطقی نمی‌تواند به یک واکنش پیشدستانه غیرمنطقی منجر شود، مگر آنکه یک طرف نسبت به وجود فاکتوری جنون‌آسا (غیرمنطقی) در طرف مقابل تردید داشته باشد.

ثالثا: طبیعی است آمریکا به دنبال حفظ رهبری نظامی و امنیتی و اقتصادی خود بر جهان است و روسیه به همراه چین رهبری ائتلافی را برعهده گرفته‌اند که با ادامه سلطه نظم آمریکایی مخالفت می‌کنند. اتحاد مسکو با پکن در این راستا در کنار عضویت آنها در هر 2 نهاد بین‌المللی به چالش‌کشنده نظم غربی یعنی پیمان شانگهای و اتحاد بریکس، کارشناسان را وامی‌دارد نسبت به ورود تنهای روسیه به یک جنگ بزرگ‌تر از اوکراین با ابعاد هسته‌ای ابراز تردید کنند. 

بر اساس بیانیه مشترکی که ولادیمیر پوتین و شی جین پینگ تنها 3 هفته قبل از آغاز جنگ اوکراین صادر کردند، 2 طرف قرار است در لحظه تنش شدید بین‌المللی، در هماهنگی کامل با یکدیگر باشند. 

این بیانیه که با حضور پوتین در پکن صادر شد، از آغاز یک عصر جدید ژئوپلیتیک سخن می‌گفت که طی آن دیگر سلطه غرب به رهبری آمریکا تضمین شده نیست. 

جالب اینکه تنها چند ماه بعد، آبه شینزو، نخست‌وزیر مقتول ژاپن و مهم‌ترین متحد آسیایی آمریکا، کمتر از یک ماه پیش از ترور نابهنگامش، بر این دیدگاه صحه گذاشت. او در گفت‌و‌گو با هفته‌نامه اکونومیست تاثیر جنگ اوکراین را چشمگیر دانست و نقش آمریکا را به عنوان پلیس جهانی و همین‌طور نقش شورای امنیت سازمان ملل را زیر سوال برد. 

پس روسیه و چین به طور جدی به دنبال اهرم‌هایی هستند که از آمریکا و غرب در جهت جا باز کردن برای خود در نظم جدید، امتیازاتی حیاتی بگیرند. با در نظر گرفتن این شرایط به نظر می‌رسد پوتین چه بلوف هسته‌ای ‌زده باشد یا نزده باشد، در هر حال از اهرم قدرتمند هسته‌ای برای مرعوب کردن غرب بهره خواهد برد.

 

* حامیان آرماگدون، مشوقان جنگ سوم جهانی

در حال حاضر رهبر روسیه متقاعد شده غرب می‌خواهد آن را نابود کند و البته بارها و بارها منابع نزدیک به قدرت در غرب به این مساله اعتراف کرده‌اند. در مقابل غرب به همان اندازه متقاعد شده که روسیه می‌خواهد تبدیل به یک قدرت امپریالیستی شود که نظام لیبرالیسم را به چالش می‌کشد. 

نکته اینجاست که این دوقطبی چیز جدیدی نیست و هسته حاکمیت مسکو و واشنگتن از زمان جنگ سرد تاکنون چنین ظنی نسبت به یکدیگر داشته و دارند. پس چه عاملی ممکن است وجود داشته باشد که یک طرف را آنچنان مشوش کند که اقدام به تهدید هسته‌ای کند؟

همان‌طور که در ماه‌های اخیر در «وطن‌امروز» اشاره کرده‌ایم، آنچه ممکن است روسیه و در نهایت جهان را به سوی یک جنگ هسته‌ای سوق دهد، یک گروه بسیار کوچک با ایدئولوژی افراطی و جنون‌آسای حاکمیت صهیونیسم بر کل جهان است؛ همان گروهی که تحت عنوان نومحافظه‌کاران اشتراوسی در حلقه متنفذان درون و پیرامون کاخ سفید می‌شناسیم. نقش این صهیونیست‌های افراطی در جنگ‌افروزی‌های آمریکا در گوشه و کنار دنیا از زمان جنگ اول عراق (توفان صحرا) تا امروز روشن است. این حلقه بسته که خود را شاگردان «لئو اشتراوس» فیلسوف نومحافظه‌کار یهودی آلمانی‌تبار می‌دانند، نظریه برتری قوم برگزیده یهود را در چارچوبی مدرن دنبال کرده و صریحا درباره آرماگدون یا جنگ آخرالزمانی یهودیان و مسیحیان صهیونیست برای کنترل کامل کره زمین صحبت می‌کنند. 

آنها با رهبری فکری «رابرت کیگن» همسر «ویکتوریا نولاند» دموکرات مشهور جنگ‌طلب در رسته بازهای شکاری واشنگتن که امروز سمت مشاورت ارشد جو بایدن را دارد و البته رهبری ارگانی پشت پرده «پل ولفوویتز» نظریه‌پرداز جنگ‌های بدنام بوش‌های پدر و پسر در خاورمیانه، آفریقا، بالکان و آمریکای مرکزی، دولت پنهان ایالات متحده را فراتر از تقسیم‌بندی دموکرات- جمهوری‌خواه در دالان‌های ساختمان کپیتول، وزارت خارجه، مقر پنتاگون و مقر سازمان سیا در لنگلی اداره  می‌کنند. 

ردپای آنها در بحران فعلی اوکراین از زمان انقلاب نارنجی 2004 و سپس انقلاب میدان یا کودتایی مسلحانه علیه دولت مستقر «ویکتور یانوکوویچ» با حمایت کاخ سفید، ناتو، اتحادیه اروپایی و تشکیلات سوروسی بویژه NED (بنیاد دفاع از دموکراسی) آشکار است. در جریان این کودتا در زمستان 2014 بود که ویکتوریا نولاند به عنوان معاون اروپای وزیر خارجه در کنار دست راست جورج سوروس در کی‌یف در جمع نیروهای نازی حضور یافتند. متعاقب آن کودتا بود که مناطقی از اوکراین با اکثریت روس‌نشین شامل دونتسک، لوهانسک، بندر اودسا و البته شبه‌جزیره کریمه از تهدیدات نئونازی‌های مورد حمایت غرب مبنی بر تصفیه نژادی احساس خطر کرده و وارد روند خودمختاری تحت حمایت مسکو شدند. از همان زمان «جیک سالیوان» و «آنتونی بلینکن» که در حال حاضر مشاور امنیت ملی بایدن و وزارت خارجه دولت دموکرات را در دست دارند، اقدام به ایجاد شبکه نفوذ سیاسی و امنیتی در پوشش تجاری و مالی در اوکراین کردند که هانتر، پسر بایدن نیز در آن نقش‌آفرینی می‌کرد. 

با همه اینها این بدان معنا نیست که جنگ سوم جهانی نزدیک است اما اگر هیچ‌یک از رهبران سیاسی به طور اساسی سیاست خارجی خود را تغییر ندهند، ما مستقیما به سوی ناشناخته‌ها قدم می‌زنیم و باید برای هرج‌ومرج مطلق آماده شویم. 

* روزنامه‌نگار

***

مطابق آمارهای موجود طی روز‌های گذشته بالغ بر 8 میلیون و 200 هزار زائر به مشهدالرضا سفر کرده‌اند. خیابان‌های منتهی به حرم مطهر دیروز همزمان با سالروز شهادت امام رضا(ع) مملو از زائران عزاداری بود که در یک اجتماع بزرگ به سر و سینه می‌زدند به طوری که بیش از ۳ هزار هیأت عزاداری وارد خیابان‌های اطراف حرم شده بودند. به گزارش «وطن امروز» طبق اعلام استانداری خراسان رضوی از ابتدای دهه پایانی ماه صفر (27 شهریور) تا دوم مهر ماه بیش از 3 میلیون زائر وارد مشهد شده‌اند که این آمار در روز دوشنبه 3 مهر به 4.5 میلیون نفر و روز گذشته همزمان با سالروز شهادت امام هشتم به بیش از 5 میلیون و 200 هزار نفر رسید. این در حالی است که طبق اظهارات محمد توکلی، معاون اماکن متبرکه آستان قدس رضوی در دهه آخر ماه صفر در مجموع بیش از ۸ میلیون زائر وارد مشهد مقدس شده‌اند که بخشی از آنها پس از زیارت به شهر و دیار خود بازگشته‌اند.

در این میان خادمان بارگاه ملکوتی رضوی طی چند روز گذشته، روز و شب برای‌شان مهم نبود و تنها هدف‌شان جانماندن از قافله خدمت‌رسانی به زائران مولا علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) بود. 

از سویی در مسیر منتهی به حرم رضوی ۴۰۰ موکب به زائران ایرانی و خارجی خدمت‌رسانی می‌کردند. آخرین روز ماه صفر همزمان با شهادت امام رضا(ع) روزی است که برای مشهدی‌ها حال و هوای دیگری دارد، چرا که آنها هم میهمان آقا هستند و هم میزبان زائرانش. آنها به رسم ادب و همسایگی برای زیارت با پای پیاده از منازل‌شان به سمت حرم می‌روند تا در این قطعه از بهشت برای لحظه‌ای دل به یار سپارند و با چشمانی بارانی با مولای‌شان سخن گویند. هر ساله و با فرارسیدن سالروز شهادت حضرت رضا(ع)، زائران و عزاداران از استان‌ها و شهرستان‌های اطراف مشهد به شوق زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا(ع)، مسیر را با پای پیاده طی می‌کنند. این گروه از زائران اگرچه صبح زود به حرم می‌روند اما زمان برای‌شان مهم است، چرا که به رسم همجواری با علی بن موسی‌الرضا(ع) نمی‌خواهند میزبانی زائران آقا را از دست بدهند. بی‌تابی دل‌های‌شان در زیارت را می‌توان از چشمان نمناک‌شان و هق هق صدای‌شان متوجه شد. مگر می‌شود در حرم غریب‌الغربا باشی و با دیدن گنبد طلایی‌اش اشک از چشمانت جاری نشود! مگر می‌شود گلدسته‌های طلایی آقا را ببینی و دلت به لرزه نیفتد! در مشهد و شهرهای همجوار آن موکب‌ها و ایستگاه‌های صلواتی توسط عاشقان امام رضا بر پا بود تا لحظه‌ای از خدمت‌رسانی به زائران مولا عقب نمانند. موکب‌داران نیز خدمت‌رسانان به زائران پیاده و دسته‌های عزاداری بودند که خستگی برای‌شان معنی ندارد. دیروز خیابان امام رضا(ع) مشهد تا خیابان واعظ طبسی، مملو از دسته‌های عزاداری بود که در عزای شهادت مولای‌شان بر سر و سینه می‌زدند. از طرفی دسته‌های عزاداری از شهرهای مختلف در قالب کاروان خود را به مشهد رسانده بودند تا در شب و روز شهادت امام رضا(ع) با سینه‌زنی و زنجیرزنی در عزای ثامن‌الائمه با امام زمان(عج) همراه باشند. موکب‌ها و ایستگاه‌های صلواتی در تمام خیابان‌ها بر پا بود و خادمان مشغول خدمت. 

 

* جابه‌جایی زائران دهه پایانی صفر در مشهد رکورد زد

سیل خروشان عاشقان اهل‌بیت در روز شهادت امام هشتم شیعیان طوری بود که مراسم پیاده‌روی اربعین حسینی را برای مردم تداعی می‌کرد. معاون وزیر راه‌وشهرسازی و رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای گفت: بیشترین عملیات جابه‌جایی زائران حرم رضوی به وسیله ناوگان حمل ونقل عمومی، امسال همزمان با دهه پایانی صفر و شهادت امام رضا(ع) در مشهد به ثبت رسید. داریوش امانی در جمع خبرنگاران افزود: همزمان با دهه پایانی صفر ۴۴۸ هزار و ۲۳ زائر به وسیله ۱۰ هزار و ۶۶۷ سرویس اتوبوس و ۱۸ هزار و ۶۰ سرویس مینی‌بوس و سواری از ۲۸ شهریور تا ۵ مهرماه امسال وارد مشهد شده‌اند. 

وی اظهار کرد: در همین بازه زمانی تعداد ۳۷۱ هزار و ۲۶۸ هزار زائر توسط 8 هزار و ۹۹۶ سرویس اتوبوس و ۱۷ هزار و ۳۲۴ سرویس مینی‌بوس و سواری از مبدا مشهد به مقاصد خود عزیمت کرده‌اند. معاون وزیر راه‌وشهرسازی با بیان اینکه هر ساعت ۱۱۰ دستگاه اتوبوس از شهر مشهد برای انتقال زوار سرویس‌دهی می‌کنند، خاطرنشان کرد: طی روزهای آینده پیش‌بینی می‌شود به‌ طور متوسط روزانه ۲ هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس نسبت به جابه‌جایی ۷۰ هزار زائر اقدام کنند. امانی تصریح کرد: بیشترین عملیات جابه‌جایی زائران حرم رضوی به وسیله ناوگان حمل‌ونقل عمومی، امسال همزمان با دهه پایانی صفر و شهادت امام رضا(ع) در مشهد به ثبت رسید. 

 

* عیادت وزیر بهداشت از مأمور انتظامی مجروح‌شده در اغتشاشات مشهد

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همزمان با سالروز شهادت امام رضا(ع) از مامور نیروی انتظامی که در اغتشاشات اخیر مشهد بر اثر آتش‌سوزی مجروح شده است، عیادت کرد. در اغتشاشات اخیر مشهد، یک مامور نیروی انتظامی دچار حریق شد که ۲۵ درصد سوختگی داشت. بهرام عین‌اللهی با همراهی رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد و جمعی از مسؤولان استان خراسان رضوی در بخش سوختگی بیمارستان امام رضا(ع) مشهد حاضر شد. وی ضمن ابلاغ سلام رئیس‌جمهور به این مدافع امنیت کشور گفت: زحمات شما به خاطر حفظ امنیت کشور ادامه راه شهداست. عین‌اللهی ادامه داد: مردم قدردان تلاش و زحمات شما هستند، چرا که برای حفظ جان و امنیت آنان، جان خود را در طبق اخلاص گذاشته و به میدان آمده‌اید. 

وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: امیدواریم در این روز که مصادف با شهادت امام رضا(ع) است، مورد عنایت خداوند و این امام رئوف قرار گیرید و هرچه سریع‌تر بهبودی حاصل شود. وی همچنین گفت: در شرایطی که کشور با کمبود آمبولانس رو به رو است، متاسفانه در اغتشاشات اخیر ۷۲ آمبولانس تخریب شد. عین‌اللهی تاکید کرد: آمبولانس وظیفه دارد هر مصدومی را به بیمارستان منتقل کند و حمله به آمبولانس‌ها نشان‌دهنده این است که اغتشاشگران حتی به خودشان هم رحم نمی‌کنند.

گروه اقتصادی: در حالی پاییز شروع شده که اروپا در حال آماده‌سازی خود برای روزهای بسیار سخت زمستان است؛ خانه‌ها سردتر می‌شوند، مجسمه‌ها و ساختمان‌های تاریخی در حال تاریک شدن هستند و نانوایانی که توان مالی برای گرم کردن اجاق‌های خود را ندارند، به تعطیلی در زمستان فکر می‌کنند. حمله روسیه به اوکراین- که حالا 7 ماه از آن می‌گذرد- بازارهای جهانی انرژی را دگرگون کرده و کشورهای مختلف بویژه اروپایی‌ها را مجبور به کاهش فوق‌العاده مصرف، برای جبران افزایش شدید هزینه‌های انرژی کرده است. به گزارش «وطن‌امروز» به نقل از «آسوشیتد‌پرس»، با هزینه‌های بالا و منابع محدود انرژی، اروپا در حال اجرای برنامه‌های اضطراری است و قصد دارد قیمت‌ها در بازارهای برق و گاز طبیعی را در حالی که خود را برای افزایش مصرف انرژی در زمستان آماده می‌کند، آرام کند. اما سوال اینجاست: آیا پس از کاهش عرضه گاز طبیعی مورد نیاز برای گرم کردن خانه‌ها و راه‌اندازی کارخانه‌ها و رسیدن تولید برق به یک‌دهم میزان قبل از حمله به اوکراین، جیره‌بندی و خاموشی‌های تحمیلی توسط دولت کافی است؟

وابستگی اروپا به انرژی روسیه، جنگ اوکراین را به یک بحران اقتصادی برای اروپا تبدیل کرده و قیمت‌ حامل‌های انرژی را در ماه‌های اخیر به بالاترین حد خود رسانده است. در پاسخ، دولت‌های اروپا برای یافتن منابع جدید و صرفه‌جویی در انرژی سخت کار کرده‌اند به ‌طوری‌ که تأسیسات ذخیره‌سازی گاز هم‌اکنون 86 درصد پر شده‌اند. اروپایی‌ها متعهد شده‌اند مصرف گاز را تا 15 درصد کاهش دهند، به این معنی که برج ایفل بیش از یک ساعت زودتر از حالت عادی در تاریکی فرو خواهد رفت و مغازه‌ها و ساختمان‌ها چراغ‌ها را در شب خاموش می‌کنند یا درجه گرمایش ترموستات‌ها را پایین می‌آورند. اگرچه سیاست‌های حمایتی دولت‌های اروپایی در کوتاه‌مدت تاثیر‌گذار خواهد بود اما راه‌حل بلندمدت اصلاح خود بازارهای انرژی است. در عین حال، اتحادیه اروپایی مداخلات شدیدی مانند مالیات بر سودهای بادآورده شرکت‌های انرژی و اصلاح بازارهای برق را بررسی می‌کند تا هزینه‌های گاز طبیعی نقش کمتری در تعیین قیمت برق داشته باشد.

اما در حالی که کشورها برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی روسیه و حتی فعال کردن مجدد نیروگاه‌های آلاینده زغال‌سنگ تلاش می‌کنند، فعالان محیط‌زیست و خود اتحادیه اروپایی می‌گویند انرژی‌های تجدیدپذیر راه نجات در درازمدت است.

 

* هیزم، طلای جدید!

واشنگتن‌پست اخیرا در گزارشی با اشاره به افزایش قیمت هیزم در اروپا به کنایه نوشته است «هیزم طلای جدید است». این گزارش می‌افزاید مصرف‌کنندگان برای خرید بخاری‌های قدیمی که با هیزم کار می‌کنند عجله دارند. واشنگتن‌پست از قول یکی از منابع خود افزوده است: عجله برای تغییر روش‌های گرمایش در خانه‌ها ما را به این باور می‌رساند که «ما مجبور خواهیم بود برخی افراد را در زمستان امسال به صورت افقی بیرون آوریم». این در حالی است که قیمت انرژی در اروپا تا 1000 درصد بالاتر از سطوح قبل از جنگ است. اتحادیه اروپایی در عین حال وعده کمک‌های دولت را برای جبران افزایش شدید هزینه‌ها به شهروندان داده است. تحلیلگرانی که واشنگتن‌پست به آنها اشاره کرده است، افزایش فقر و بدهی‌های دولتی همراه با پیامدهای منفی بیشتر برای محیط‌زیست را پیش‌بینی  می‌کنند. کلاوس مولر، رئیس تنظیم‌کننده انرژی آلمان،  به واشنگتن‌پست گفته است برچیدن ثبات انرژی اروپا بخشی از کتاب بازی پوتین است. در بحبوحه افزایش سرسام‌آور قیمت‌های گاز، نفت و برق، آلمانی‌ها به طور فزاینده‌ای برای گرم کردن خانه‌های خود به چوب رو آورده‌اند که باعث شده قیمت‌ها در مقایسه با سال گذشته تقریبا ۲ برابر شود. این در حالی است که برای هفته‌ها، جریان گاز از طریق «نورد استریم 1» متوقف شده است، نیروگاه‌های هسته‌ای آلمان تعطیل می‌شوند و دولت مجبور است چپ و راست به شرکت‌های انرژی کمک ‌کند. اظهارات سیاسی اخیر به افزایش نگرانی‌ها دامن ‌زده است؛ رابرت هابک، معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان هفته گذشته گفته بود: «آلمان می‌تواند زمستان آینده را بخوبی پشت سر بگذارد» به شرط اینکه «از نظر آب و هوا خوش‌شانس باشیم» و به اندازه کافی در مصرف گاز صرفه‌جویی کنیم.

اداره آمار فدرال آلمان نیز اعلام کرد قیمت هیزم و چوب در آلمان در ماه آگوست در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 85.7 درصد افزایش یافته است. این آمارها نشان می‌دهد که قیمت هیزم بسیار سریع‌تر از میانگین تورم در این کشور افزایش می‌یابد.

این آمارها بیان می‌کند قیمت متوسط هیزم در این کشور عمدتا به دلیل تقاضا افزایش یافته، علاوه بر آن هزینه‌های حمل برای صنایع نیز جهش داشته است. این آمارها همچنین تایید می‌کند که بسیاری از مردم در آلمان به عصر هیزم‌سوزی در منازل به عنوان جایگزین مصرف گاز برگشته‌اند و افزایش قیمت انرژی باعث این کار شده است. ماه گذشته برلین از اقداماتی برای کاهش مصرف گاز بویژه برای روزهای سرد زمستان آتی پرده برداشت. این اقدامات شامل کاهش دمای منازل، ادارات و محیط‌های عمومی بود که البته بیمارستان‌ها و موسسات اجتماعی از این مساله مستثنا بودند. قرار بود دما در این محیط‌ها بین 19 تا 20 درجه تنظیم شود.

علاوه بر آن، بسیاری مشاغل و حتی خرده‌فروشی‌ها نیز در این کاهش مصرف انرژی باید مشارکت می‌داشتند.

افزایش‌ قیمت انرژی به مشاغل آسیب وارد کرده و خانواده‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در تنگنا قرار داده است. دیگر کشورهای اروپایی هم اقدامات مشابهی را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برای مقابله با بحران انرژی در پیش گرفته‌اند که خاموش کردن روشنایی بیرون ساختمان و نیز کاهش درجه حرارت سیستم‌های گرمایی در داخل منازل از جمله آنهاست. تعداد کمی از خانه‌های آلمانی تنها با استفاده از چوب گرم می‌شوند. در عوض، چوب منبع محبوب گرمای زینتی و ثانویه است. نمونه‌های رایج شامل یک شومینه داخلی است. 11.8 درصد از خانه‌های نوساز در سال 2021 قادر به استفاده از چوب برای گرما هستند.

این به‌رغم هشدارهایی است که درباره اثرات سوء سوزاندن هیزم بر آب و هوا و سلامت دارد. کارل واگنر، زیست‌شناس و فعال سازمان‌های غیردولتی، در مقاله اخیر برای EURACTIV توضیح داد: سوختن چوب بزرگ‌ترین منبع آلودگی ذرات معلق است که در حال حاضر روزانه بیش از 1000 نفر را در اتحادیه اروپایی می‌کشد.

 

* افزایش سرسام‌آور قیمت هیزم در سراسر اروپا!

در بلغارستان، فقیرترین کشور از 27 عضو اتحادیه اروپایی، هزینه‌های فزاینده انرژی خانواده‌ها را مجبور می‌کند تا قبل از زمستان هزینه‌های اضافی خود را کاهش دهند تا اطمینان حاصل شود که پول کافی برای خرید غذا و دارو وجود دارد.

 

* استفاده از هیزم توسط نیمی از مردم بلغارستان

بر اساس گزارش دفتر آمار اتحادیه اروپایی یورواستات، بیش از یک‌چهارم از جمعیت 7 میلیونی بلغارستان به دلیل عایق‌کاری ضعیف ساختمان‌ها و درآمد پایین، توانایی گرم کردن خانه‌های‌شان را ندارند. تقریبا نیمی از خانوارها در این کشور در زمستان از هیزم به عنوان ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین سوخت استفاده می‌کنند اما افزایش تقاضا و تورم شدید، قیمت‌ها را بشدت افزایش داده است. 

 

* افزایش 50 درصدی قیمت هیزم در مجارستان

همچنین آخرین داده‌های اداره آمار مجارستان (KSH) نشان می‌دهد  قیمت‌های هیزم یکنواخت اره‌شده در طول حمله به اوکراین ثابت مانده است، گزارش‌های رسانه‌های محلی حاکی از کمبود و افزایش قیمت بیش از 50 درصدی هیزم است که انتظار می‌رود افزایش بیشتری هم داشته باشد. در ماه آگوست، سازمان جامعه مدنی Habitat for Humanity مجارستان هشدار داد که اگر دولت یارانه بیشتری برای هیزم پرداخت نکند و اقدامات مشخصی برای جلوگیری از خرید توسط بازیگران خصوصی انجام ندهد، ممکن است «شرایط فاجعه‌بار» رقم بخورد.

 

* افزایش ۲ برابری قیمت چوب در اسلواکی

در لهستان نیز قیمت چوب تقریبا 100 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. در اسلواکی نیز بسته به نوع چوب قیمت‌ها به طور متوسط نسبت به سال گذشته ۲ برابر شده است. تقاضای خانوارها برای هیزم در ماه‌های اخیر بشدت افزایش یافته است. در برخی انبارها، لیست انتظار تا پایان سال پر شده است. 

 

* آلبانی، کوزوو و صربستان دست کمک دراز کردند

این مشکل همچنین به آلبانی، کوزوو و صربستان نیز کشیده شده است؛ کشورهایی که رهبران آنها قبلا خواستار کمک اتحادیه اروپایی برای بحران انرژی در آینده شده‌اند. به عنوان مثال، در آلبانی - جایی که برخی از مناطق کوهستانی برای گذراندن زمستان‌های سرد به هیزم متکی هستند - یک مترمکعب چوب در حال حاضر تا 60 یورو (7000 لک) فروخته می‌شود که این رقم ۲ سال پیش 34 یورو بود. بسیاری از دولت‌ها برای محافظت از خانوارها اقداماتی انجام می‌دهند، از جمله ممنوعیت صادرات و اجازه قطع درختان بیشتر اما نگرانی‌هایی وجود دارد که قطع غیرقانونی درختان نیز به یک بحران تبدیل شود. در بلغارستان، دولت موقت جلساتی را با شرکت‌های فرآوری چوب ترتیب داد و از آنها خواست تا با کاهش صادرات، چوب مورد نیاز مردم را تامین کنند. در همین حال، روز جمعه، لهستان کمک هزینه چوبی 1000 PLN (212 یورو) به ازای هر خانوار را تصویب کرد تا به ۲ میلیون خانوار در این کشور که در طول زمستان چوب می‌سوزانند کمک کند.

 

* سایه بحران مواد غذایی بر اروپا

کشاورزان شمال و غرب اروپا اعلام کردند بحران انرژی و افزایش قیمت نهاده‌ها و کود شیمیایی تهدیدی برای تأمین امنیت غذایی در این قاره شده است. بر اساس گزارش رویترز، افزایش بیش از حد قیمت برق و گاز هزینه‌های تولید محصولات کشاورزی را بویژه در گلخانه‌ها افزایش داده است.

۲ کشاورز فرانسوی که قراردادهای برق خود را برای سال 2023 منعقد کرده‌اند به رسانه‌ها گفتند هزینه‌های انرژی که در قرارداد ذکر شده نسبت به سال 2021 تقریبا 10 برابر افزایش یافته است.

بنژامین سیمولوت، کشاورز فرانسوی که محصولات خیار، گوجه‌فرنگی و توت‌فرنگی در جنوب پاریس کشت می‌کند اعلام کرده است: در هفته‌های آتی فصل جدید کشت می‌آید اما واقعا ما مستأصل مانده‌ایم و نمی‌دانیم باید چه کار کنیم. وی اضافه کرده است: «اگر شرایط به همین منوال پیش برود واقعا ما هیچ امیدی برای کشت سال آینده نداریم. شرایط واقعا مناسب نیست». در همین زمینه جانگاس، معاون فروش در بخش بازرگانی آلمان اعلام کرده کشاورزان با حداقل 30 درصد افزایش هزینه‌های تولید مواجه هستند و بسیاری از آنها به فکر هستند که تولیدات خود را ادامه ندهند و کسی نمی‌داند چه اتفاقی در سال آینده خواهد افتاد.

بر اساس این گزارش، افزایش هزینه‌های کود شیمیایی، بسته‌بندی و حمل‌و‌نقل نیز به این مشکلات اضافه شده است. حتی در کشورهایی که نور کافی دارند نظیر اسپانیا، کشاورزان تولیدکننده میوه و سبزیجات با افزایش هزینه تولید 25 درصدی در قیمت کود شیمیایی مواجه هستند. کشاورزان اروپایی هشدار دادند که کمبود مواد غذایی در راه است و به این علت سوپرمارکت‌ها احتمالا نیازهای خود را از کشورهای گرمسیر نظیر مراکش، ترکیه، تونس و مصر ‌طلب کنند.

***

کاهش ارزش پوند انگلیس به کمترین میزان تاریخ     

با واکنش سرمایه‌گذاران به برنامه جدید مالی دولت انگلیس، ارزش پوند به کمترین میزان تاریخی خود رسید. آنطور که راشاتودی گزارش داده است، ارزش پوند انگلیس با کاهش 5 درصد دیگر در برابر دلار، روز دوشنبه به کمترین میزان تاریخ رسید. پوند روز دوشنبه 4.85 درصد دیگر افت داشت و به رقم 1.0327 در برابر یک دلار کاهش یافت. روز جمعه هم پوند 3.61 درصد در برابر دلار کاهش ارزش داشت. تحلیلگران بازار می‌گویند کاهش بی‌‌سابقه پوند پس از آنکه وزیر جدید اقتصاد انگلیس متمم بودجه تعریف کرد و خبر کاهش مالیات و نیز  افزایش قرض این کشور به بیشترین میزان در 50 سال گذشته را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مطرح کرد، رخ داد. «دیوید مادن» تحلیلگر بازار گفت: پوند انگلیس در مرحله انفجار است، زیرا معامله‌گران احساس بسیار شکننده‌ای درباره قرض این کشور دارند که به طور قابل ملاحظه‌ای بر اقتصاد انگلیس تأثیر گذاشته است. این بیانیه پس از آنکه بانک انگلیس نرخ بهره را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ در این کشور برای مهار تورم افزایش داد، مطرح شد که گفته می‌شود اعتبار مالی دولت را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ با خطر جدی مواجه کرده است. تضعیف ارزش پوند هزینه واردات را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برای کشور بیشتر می‌کند و در کوتاه‌مدت فشار را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ بر تورم افزایش خواهد داد. تحلیلگران مدعی‌اند برای اکثر مردم انگلیس کمکی که کاهش مالیات می‌توانست داشته باشد، با بالا رفتن هزینه‌های انرژی و بهره بالای وام بانکی در حقیقت پیش‌خور شده است. برخی اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند کاهش ارزش پوند، بانک مرکزی انگلیس را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ مجبور می‌کند برای حمایت از پول خودش نرخ بهره را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ بیشتر بالا ببرد. آنها پیش‌بینی می‌کنند احتمالا انگلیس نرخ بهره را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تا تابستان آینده ۲ برابر افزایش دهد و به 5 درصد برساند.

گروه سیاسی: آشوب‌های اخیری که به بهانه فوت مهسا امینی در کشور رخ داد، بیش از پیش باطن وحشی و جانی جریان ضدانقلاب را به رخ کشید. جدای از آشوب‌هایی که در چند روز اخیر در برخی شهرهای کشور ایجاد شد و در نهایت با حضور گسترده مردم ایران در صحنه به پایان رسید، گروهک‌های ضدانقلاب، از سلطنت‌طلبانی که همچنان امیدوارند ربع پهلوی به کشور بازگشته و تاج‌گذاری کند(!) تا برخی گروه‌های تجزیه‌طلب در خارج از کشور گرد هم آمدند تا ضمن کوبیدن بر طبل رسوایی خود، باطن وحشی و اوباشگری خود را به نمایش بگذارند؛ نمایشی که به منزله قاب رسوایی افرادی بود که خود را طرفدار آزادی و دموکراسی می‌خوانند. 

به گزارش «وطن امروز» روز یکشنبه هفته جاری (سوم مهرماه 1401) شهرهای اروپایی پاریس و لندن شاهد اغتشاشات جریانات ضدانقلاب بود که البته با برخورد پلیس فرانسه و انگلیس به پایان رسید. 

در پی اغتشاشاتی که در روزهای اخیر به بهانه فوت مهسا امینی در کشور برپا شد، جریان ضدانقلاب خارج‌نشین نیز با تجمع در پاریس و لندن در صدد حمله به سفارت‌های جمهوری اسلامی ایران در فرانسه و انگلیس برآمدند. بنا بر تصاویر مخابره شده از پایتخت‌های این دو کشور اروپایی، اوباش ضدانقلاب که قصد تعرض به سفارتخانه‌های ایران را داشتند با واکنش پلیس روبه‌رو شده و در انجام این اقدام ناکام ماندند. در جریان تجمع اوباش در لندن، اغتشاشگرانی که عمدتا سلطنت‌طلب و وابسته به گروهک تروریست منافقین بودند، شعارهای موهنی را علیه اسلام، انقلاب اسلامی و همچنین مقامات کشور سر دادند. این اوباش زمانی که قصد حمله به سفارت ایران در انگلیس را داشتند، با واکنش پلیس لندن مواجه شده و پس از برخورد پلیس مجبور به فرار شدند. آشوب‌طلبانی که در لندن دور هم جمع شده بودند پس از آنکه خود را در تعرض به سفارت ایران ناکام دیدند به سمت مرکز اسلامی لندن رفتند تا به این مرکز حمله کنند. این اوباش ضمن تلاش برای تخریب مرکز اسلامی لندن، نمازگزاران مرکز اسلامی را مورد اذیت و آزار قرار دادند. به طور مثال طبق تصاویر منتشر شده از این ماجرا، عناصر ضدانقلاب یکی از نمازگزاران مرکز اسلامی را دوره‌کرده ‌و به‌زور از او می‌خواهند که علیه مقدسات و نظام جمهوری اسلامی ناسزا بگوید تا او را رها کنند. نمازگزار مذکور پس از امتناع از همکاری با آشوبگران مورد حمله فیزیکی آنها قرار می‌گیرد و تلفن همراهش نیز به سرقت می‌رود. در تصویر دیگری که از اقدامات اوباش خارج‌نشین منتشر شده، نمازگزار دیگری مقابل دیدگان پلیس لندن به شکل بی‌رحمانه‌ای مورد ضرب و جرح اراذل قرار گرفته و سرش مجروح می‌شود. 

 

* برخورد پلیس اروپا با آشوب‌طلبان

در بیانیه‌ای که پلیس لندن در ارتباط با اتفاقات یکشنبه منتشر کرده، آمده است: در جریان تجمعی که مقابل سفارت ایران برگزار شد جمع قابل توجهی قصد ایجاد آشوب و بی‌نظمی داشتند. در ادامه این بیانیه آمده است: پس از تلاش معترضان برای عبور از خطوط پلیس و پرتاب اشیاء به سمت ماموران، افسران بیشتری در محل حاضر شدند. طبق بیانیه پلیس لندن، 5 نفر از اوباش به دلیل اقدامات خشونت‌آمیز دستگیر و تعدادی از ماموران پلیس این شهر نیز مجروح شده‌اند. بنا بر گزارش ایرنا، یک افسر ارشد پلیس لندن در واکنش به اغتشاشات اخیر مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران و مرکز اسلامی انگلیس توسط عناصر ضدانقلاب ادعا کرد آشوبگران شناسایی شده و به سزای اعمال خود خواهند رسید. وی در این رابطه اظهار کرد: در روزهای آینده، ما از تمام ابزارهایی که در اختیار داریم - از جمله دوربین‌های مداربسته و سایر فیلم‌ها - برای شناسایی این افراد و محاکمه آنها استفاده خواهیم کرد. طبق فیلم‌های منتشر شده، پلیس لندن با باتوم و سایر ابزار سرکوب آشوب به استقبال اوباش ضدانقلاب رفته و با کتک از آنها پذیرایی می‌کند. در پاریس، پایتخت فرانسه نیز گروهی از افراد ضدانقلاب با تجمع مقابل سفارت ایران در فرانسه قصد حمله به سفارتخانه کشورمان را داشتند که با واکنش پلیس پاریس مواجه شدند. این آشوبگران پس از آنکه در نیل به این هدف ناکام ماندند با پرتاب کوکتل مولوتف و سر دادن شعارهای موهن علیه پلیس فرانسه و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران شروع به درگیری محدود با پلیس کردند که در نهایت با برخورد قاطع پلیس فرانسه روبه‌رو شدند. 

برخورد قاطع پلیس ۲ کشور انگلیس و فرانسه با اوباش ضدانقلاب حاکی از آن است میزان وحشی‌گری این اراذل به قدری بالا بوده که حتی پلیس اروپا نیز نتوانست در مقابل آشوب‌طلبی‌های آنها سکوت اختیار کند. نکته قابل توجه اتفاقات روز یکشنبه لندن و پاریس این است که تأمین امنیت عمومی جامعه در همه جای دنیا، حتی در اروپا از اولویت‌های اصلی و مهم پلیس و متولیان امنیت است. با اشاره به برخورد قاطع پلیس فرانسه و انگلیس با اوباش آشوب‌طلب، باید گفت در فضای داخلی کشورمان نیز این طبیعی است که نیروی انتظامی و نهادهای امنیتی در راستای تأمین امنیت جامعه و کشور به طور قاطعانه‌ با اغتشاشگران برخورد کنند. آن هم در شرایطی که آشوب‌های ایجاد شده در کشور با حمایت‌های خارجی و برنامه‌ریزی‌های از پیش انجام شده، به مراتب شرایطی پیچیده‌تر از اتفاقات مشابه در لندن و پاریس دارد. یکی دیگر از نکات قابل توجه اتفاقات اخیر در اروپا، این است که متوحشانی که همواره پلیس اروپا را به ‌‌عنوان الگویی برای نیروهای پلیس ایران معرفی و جمهوری اسلامی را بابت برخورد با آشوبگران شماتت می‌کردند، به سطحی از وحشی‌گری رسیده‌اند که پلیس اروپا نیز مجاب می‌شود برای سرکوب آنها وارد عمل شود. 

 

* مواجهه اوباش با پلیس اروپا چگونه بود؟

جریان برانداز و تجزیه‌طلب همواره در ماجراهایی مثل آشوب اخیر، مردم ایران را به مقابله، درگیری و برخورد فیزیکی با پلیس و نیروهای انتظامی و امنیتی تهییج و تحریک می‌کنند. چنانکه در روزهای اخیر نیز شاهد بودیم اوباش آشوب‌طلب با بی‌رحمی تمام مأموران انتظامی و بسیجیان را مورد حمله قرار داده و به شهادت می‌رسانند. اوباش در حالی مردم را به مقابله با پلیس فرا می‌خوانند که خودشان در مقابل پلیس اروپا جرأت درگیری و برخورد فیزیکی را ندارند. در همین راستا و طبق فیلم منتشر شده از لندن، یکی از اوباشی که در مقابل سفارت ایران حاضر است، در واکنش به برخورد قاطع پلیس با آشوبگران، اقدام به خودزنی می‌کند! اراذل ضدانقلاب کاملا به این موضوع واقفند که پلیس اروپا در سرکوب آشوب و تأمین امنیت جامعه با کسی شوخی ندارد و از طرف دیگر، تعرض به پلیس عواقب مادی و جانی جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت. 

 

* تصویر فردای براندازی با اوباش

جریان برانداز و ضدانقلاب همواره با شعارهای به ظاهر آزادی‌خواهانه و عدالت‌طلبانه و نفی نظام اسلامی، وعده ایرانی آباد به مردم می‌دهد و فضایی که از ایران پس از براندازی و تجزیه ترسیم می‌کند، جامعه‌ای آزاد و محترم شمردن عقاید مختلف است. با این حال تصاویر وحشیانه و جنایت‌آمیزی که این جریان چه در داخل کشور و چه در اروپا به نمایش گذاشتند، هشداری به مردم وطن‌پرست ایران است که فردای براندازی، چه روزهای سیاه و تاریکی بر ایران خواهد گذشت و چه جنایت‌هایی که این اوباش علیه مردم انجام خواهند داد.

***

گروه سیاسی: به‌رغم اعلام آمادگی ایران و آژانس برای گفت‌وگوهای بیشتر پیرامون پرونده ادعایی آژانس درباره 3 مکان ایرانی، موضوع پادمانی با اصرار آژانس برای کشاندن تهران به مسیر پاسخگویی، دورنمای توافق هسته‌ای را - در کنار عدم آمادگی واشنگتن در اتخاذ تصمیمات لازم سیاسی-کمرنگ‌تر کرده است. 

به گزارش «وطن‌امروز»، تاکید تهران بر بستن پرونده ادعاهای پادمانی آژانس به عنوان شرط لازم برای توافق و همچنین تاکید مدیرکل آژانس بر بسته نشدن این پرونده را شاید بشود مهم‌ترین خروجی رایزنی‌های هسته‌ای ایران و آژانس در وین پس از سفر رئیس سازمان انرژی اتمی دانست. 

بر این اساس محمد اسلامی در شصت‌‌وششمین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مقر این سازمان در وین گفت: مایلم روشن سازم که هیچگونه فعالیت یا مواد هسته‌ای اعلام نشده‌ای در ایران وجود ندارد و تمام اتهامات صرفا مبتنی بر اطلاعات ساختگی و نادرست رژیم غاصب اسرائیل است. جمهوری اسلامی ایران حقیقتا انتظار دارد آژانس گزارش‌دهی نظارت و راستی‌آزمایی خود را به صورت حرفه‌ای‌تر، بی‌طرفانه‌تر و مستقل‌تر انجام دهد. وی گفت: انتظار داریم آژانس برای حفظ اعتبار و انسجام خود اجازه ندهد برخی عناصر، اتهامات کهنه‌ای را که در سال ۲۰۱۵ بسته شده‌اند و دوباره تاکید می‌کنم اتهامات کهنه‌ای را که در طول سالیان مطرح شده و در سال ۲۰۱۵ بسته شده است به بهانه‌های مختلف بازخوانی و مطرح کنند. 

رئیس سازمان انرژی اتمی یادآور شد: به اعتقاد ما آژانس باید از اتکا به اطلاعات بی‌اساس از طریق منابع غیرقابل اعتماد دوری کرده و از سیستم راستی‌آزمایی قوی تبعیت کند و تنها زمانی این جریان قابل بازگشت است که تحریم‌های غیرقانونی وضع شده علیه ملت ایران به بهانه‌های واهی لغو شود و ما همواره آماده گفت‌وگو و تعامل بوده‌ایم و خواهیم بود. 

در همین حال «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از شروع مجدد گفت‌وگوها بین این سازمان و جمهوری اسلامی ایران خبر داد اما اعلام کرد آژانس حاضر نیست آنچه را که او مسائل حل نشده بین ایران و آژانس می‌خواند کنار بگذارد. گروسی طی پستی در صفحه توئیتر خود نوشت در دیدار با اسلامی، درباره از سرگیری گفت‌وگوهای آژانس اتمی با تهران درباره مسائل پادمانی حول برخی تاسیسات هسته‌ای در ایران رایزنی کرده است. مدیرکل آژانس اتمی نوشت: «گفت‌وگوها با ایران برای شفاف‌سازی درباره موضوعات برجسته پادمانی از سر گرفته شد». 

با این وجود مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سخنرانی افتتاحیه شصت‌وششمین کنفرانس عمومی این نهاد بین‌المللی خواستار همکاری ایران برای حل «موضوعات پادمانی» برنامه هسته‌ای کشورمان شد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخشی از سخنرانی خود گفت: «راستی‌آزمایی و نظارت آژانس بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برجام به‌طور جدی تحت تاثیر تصمیم ایران برای توقف اجرای این تعهدات از جمله پروتکل الحاقی قرار گرفته است». گروسی گفت: «در صورت ازسرگیری کامل اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران در چارچوب برجام، آژانس باید شکاف موجود در دانش خود را درباره آنچه در زمانی که تجهیزات نظارتی و بازرسی ما مرتبط با برجام فعال نبود، رفع کند. چالش‌های قابل توجهی برای تایید انطباق با وضعیت میزان اعلام شده ایران درباره سانتریفیوژها و آب سنگین قبل از ۲۱ فوریه ۲۰۲۱ وجود خواهد داشت». مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مدعی شد: «درباره توافق پادمانی ان‌پی‌تی با جمهوری اسلامی ایران، آژانس تلاش‌هایی برای تعامل با ایران به منظور حل موضوعات باقی‌مانده مرتبط با وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در 3 مکان اعلام نشده در ایران انجام داده است. از ماه ژوئن، ایران تعاملی با آژانس نداشته است. در نتیجه، این موضوعات حل نشده‌اند و آژانس در موقعیتی نیست که در این باره ضمانت دهد برنامه هسته‌ای ایران منحصرا برای مصارف صلح‌آمیز است». وی افزود: «آژانس همچنان آماده است بار دیگر با ایران وارد تعامل شود تا بدون هر گونه تأخیر این موضوعات حل شوند. ما باید راه‌حل‌های مشترک برای مشکلات پیدا کنیم؛ مشکلاتی که اگر ما به روشی مبتنی بر همکاری آنها را حل نکنیم، قرار نیست کنار گذاشته شوند». مواضع گروسی در حالی بیان می‌شود که وی برخلاف توافقاتی که اسفندماه در تهران با مقامات ایرانی داشت با صحنه‌گردانی ایالات‌متحده آمریکا کار را به صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام کشاند. 

 

* همکاری به شرط بستن پرونده

در همین حال حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه‌ای با وبگاه المانیتور گفت ایران آماده همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل‌و‌فصل مسائل پیرامون تحقیقات این سازمان در 3 مکان ادعایی در ایران است به شرطی که آژانس در پایان این پرونده را مختومه کند. امیرعبداللهیان افزود تا جایی که آژانس اتمی به دنبال حل‌‌و‌فصل مسائل مربوط به 3 مکان ادعایی به صورت فنی و نه به صورت سیاسی باشد، تهران آماده همکاری با این نهاد بین‌المللی است. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران گفت: «آژانس سوالاتی درباره 3 مکان ادعایی دارد. آنها که می‌گویند در آن مکان‌ها اورانیوم پیدا کرده‌اند و ما آماده‌ایم به آن سوالات پاسخ بدهیم». 

امیرعبداللهیان ادامه داد هنگامی که درباره بازگشت به توافق هسته‌ای برجام توافق حاصل شود، ایران آماده خواهد بود به آژانس «فراتر از توافقات پادمانی» دسترسی بدهد. او گفت: «ابتدا لازم است ادعاهای بی‌اساسی که علیه ایران مطرح شده‌ و در دستور کار آژانس قرار گرفته‌ برطرف شود. ما معتقدیم و می‌پذیریم برای اینکه این کار انجام شود لازم است برخی اقدامات فنی انجام شود. همزمان، لازم است آژانس، فنی رفتار و عمل کند نه سیاسی». امیرعبداللهیان به رویه مشابهی اشاره کرد که سال ۲۰۱۵ اتفاق افتاد و مطابق آن آژانس به تحقیقاتش درباره مساله «پی‌‌ام‌‌دی» پایان داد و قطعنامه‌ای صادر کرد که اجازه داد برجام اجرا شود. وی به المانیتور گفت: «[همانند سال ۲۰۱۵] لازم است برای بستن پرونده این ادعاها اراده سیاسی وجود داشته باشد». 

 

* روایت امیرعبداللهیان از پیام آمریکایی‌ها در نیویورک

امیرعبداللهیان در بخش دیگری از مصاحبه با المانیتور درباره دلیل عدم مذاکره مستقیم ایران با آمریکا گفت آمریکایی‌ها هفته گذشته در نیویورک پیامی ارسال کردند مبنی بر اینکه «بیایید مستقیم گفت‌وگو کنیم». وی تصریح کرد: «ما از داشتن گفت‌وگوهای رودررو با آمریکا باکی نداریم اما باید احساس کنیم این اقدام، تغییردهنده معادلات بازی خواهد بود و برای ما نوعی دستاورد به همراه خواهد داشت». 

وزیر امور خارجه تأکید کرد: «اگر آمریکایی‌ها جدی باشند و بخواهند اراده و میل‌شان برای بازگشت به برجام را نشان دهند همین پیام‌ها [ی غیرمستقیم] کفایت می‌کند». رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به اینکه آیا با توجه به نبود گفت‌وگوهای مستقیم، ایران از دور جدیدی از مذاکرات غیرمستقیم با تسهیل‌گری اتحادیه اروپایی حمایت می‌کند، گفت الزاما نیازی به چنین مذاکره‌ای نمی‌بیند، زیرا موضع ایران در دورهای قبلی این بوده که توافق شفاف‌تر و کم‌ابهام‌تر شود. وی با وجود این تصریح کرد: «اما اگر طرف آمریکایی احساس می‌کند لازم است دور جدیدی از مذاکرات توسط هماهنگ‌کننده‌ها انجام شود - منظورم جوزپ بورل و اتحادیه اروپایی است- آن را رد نخواهیم کرد.

احمدرضا انصاری‌پور: در طول 34 سالی که از پذیرش قطعنامه 598 می‌گذرد، مستندسازان، سینماگران و دیگر هنرمندان از پای ننشسته‌اند و دست به خلق آثار ماندگار و موفقی زده‌اند و هر کدام به شیوه خود، گوشه‌ای از حماسه‌آفرینی‌ها، مظلومیت‌ها و از خودگذشتگی‌های مدافعان وطن را به نمایش درآورده‌اند اما حوزه دفاع‌مقدس در این سال‌ها تنها قائل به یک ژانر بود که ترکیبی از تاریکی جنگ و جور ظالمان و همچنین روشنایی و معنویت گام نهادن در مسیر شهادت را به تصویر می‌کشید. فارغ از لزوم و اهمیت این ژانر، ذائقه‌سازی و ایجاد تنوع در این حوزه، موضوعی است که تا به امروز مورد غفلت واقع شده بود. 

به گزارش «وطن‌امروز»، از همان روزی که شهید آوینی نخستین مستندها را از جنگ تحمیلی فیلمبرداری می‌کرد تا امروز، هنر دفاع‌مقدس به عنوان یک زیرژانر تعریف شد که ذیل ژانر جنگی قرار می‌گرفت. این نگاه تک‌بعدی به دفاع‌مقدس در این سال‌ها ادامه داشت و همه کارهایی که در این حوزه انجام شد، آثار «دفاع مقدسی» نام گرفت اما دفاع‌مقدس ابعاد گوناگونی دارد که پرداختن به هر کدام از آنها می‌تواند جنبه پنهان‌مانده‌ای از رزمندگی در جبهه‌ها را آشکار کند. دفاع‌مقدس خود می‌تواند به چندین زیرمجموعه تقسیم شود و می‌توان با این تقسیم‌بندی، هنر دفاع‌مقدس را تبدیل به حوزه‌ای کرد که می‌تواند خود به تنهایی به ذائقه‌های گوناگون پاسخ دهد. یکی از این زیرمجموعه‌ها طنز دفاع‌مقدس است. طنزپردازی دفاع‌مقدس، کار آسانی نیست و عدم ورود به این حوزه در این سال‌ها، می‌تواند با دلایل گوناگونی از جمله باریکی مرز شوخی و تمسخر توجیه شود. گروه مستند بنیاد فرهنگی روایت فتح اما این ریسک را پذیرفته و با خط‌شکنی در حوزه طنز دفاع‌مقدس، ۴ مستند «جنگ و لبخند»، «کمپانی روحیه»، «لبخند بزن رزمنده» و «رفیق» را آماده پخش از شبکه نسیم کرده است. مستندهای «جنگ و لبخند» و «رفیق» به کارگردانی حسین همایون‌فر و «کمپانی روحیه» و «لبخند بزن رزمنده» به کارگردانی میثم بابایی مستندهای طنز دفاع مقدسی هستند که در این هفته، پس از اتمام ماه صفر، روانه آنتن می‌شوند. به بهانه این حرکت بی‌بدیل در حوزه دفاع‌مقدس، گفت‌وگویی با میثم بابایی، کارگردان ۲ مستند «کمپانی روحیه» و «لبخند بزن رزمنده» داشتیم و از او درباره اهمیت طنزپردازی در این حوزه و آنچه در این مستندها بدان پرداخته شده، پرسیدیم.

میثم بابایی در تصریح انگیزه‌هایی که در مسیر ورود به این حوزه وجود داشته، گفت: آقای حسین همایونفر که خود در جبهه‌های جنگ حضور داشتند، همیشه از خاطرات خوب و خوشی که در جبهه‌ها گذرانده بودند و تفریحات و ورزش‌هایی که با همرزمان داشتند، تعریف می‌کردند. در حوزه مستند متاسفانه کمتر به چنین ابعادی از جنگ پرداخته شده بود و همین موضوع انگیزه‌ای شده بود برای اینکه آقای همایونفر به طور جدی وارد این عرصه شوند و عزم‌شان را برای ساخت نخستین مستندهای طنز دفاع‌مقدس جزم کنند. 

 

* اندر مصائب طنزپردازی!

وی در پاسخ به اینکه آیا در این مسیر، حساسیت‌های طنزپردازی دست‌وپاگیر گروه تولید شده یا خیر، گفت: به طور کلی در هر حوزه‌ای این موضوع هست و وقتی بخواهی به دنیای اطراف نگاه طنز داشته باشی، ممکن است حساسیت‌هایی وجود داشته باشد. مثلا در نقد موضوعات نگاه طنز کاربرد زیادی دارد و این حساسیت‌ها هم همواره دامنگیر این نقدها بوده است. حال آنکه ممکن است قصد و غرض آن نقد، تخریب نباشد اما این حساسیت‌ها بی‌توجه به آنکه نقد مخرب است یا سازنده، دامن این نقدها را گرفته‌اند. بخش مهمی از وظیفه مستندساز هم نقد کردن است و مستندسازان این موضوع را بخوبی درک می‌کنند. درباره طنز دفاع‌مقدس هم اگر چه هدف نقد نیست اما با توجه به پرریسک بودن مدیوم دفاع‌مقدس، فضا خالی از حساسیت نیست. یک مستندساز وقتی می‌خواهد به دفاع‌مقدس از جنبه طنز نگاه کند، باید این دغدغه‌ها را داشته باشد که آیا این کار من توجیه اقتصادی دارد، آیا پس از تولید اجازه پخش پیدا می‌کند و... به عبارتی مستندسازی که بخواهد پا در این مسیر بگذارد، در مراحل پیش‌تولید و پس‌تولید همواره با ریسک‌های گوناگونی دست و پنجه نرم می‌کند.

 

* فقط تعویض زاویه دوربین نبوده

بابابی با اشاره به نگاه متفاوتی که این مستندها به دفاع‌مقدس دارند، تصریح کرد: جذابیت کار به همین نگاه متفاوت است. اگر کاری را در فضای روتین و متملق‌گونه تولید می‌کردیم، ارزش افزوده‌ای نداشتیم. در آن صورت شاید تنها تفاوت‌مان این بود که زاویه دوربین‌مان را عوض کرده بودیم. از طرف دیگر، پخش‌کننده هم باید این ریسک‌پذیری را داشته باشد که نه تنها در انتشار این آثار همکاری لازم را داشته باشد، بلکه خود سفارش‌دهنده این کارها باشد. 

 

* حفظ روحیه با استندآپ

کارگردان مستند «کمپانی روحیه» درباره مضمون این مستند گفت: در مستند به زندگی رزمنده حمید عباسی پرداخته‌ایم که در زمان جنگ راننده آقای ابوترابی بودند. ایشان در طول جنگ اسیر شدند و ویژگی بشدت عجیبی که داشتند، این بوده که در فضای تاریک اسارت، استندآپ کمدی اجرا و سعی می‌کردند کاری کنند که اسرا روحیه خود را نبازند. ایشان هنوز هم این ویژگی شاد و شوخ‌طبع بودن را دارند و به این خصلت مشهورند. 

 

* این جایگاه دست یافتنی است

وی در پاسخ به اینکه علت نپرداختن به این حوزه تا به امروز چه بوده، گفت: به نظرم تولیدکنندگان به فضای روحانی دفاع‌مقدس بیش از سایر فضاها پرداخته‌اند و در پرداختن به دیگر جنبه‌ها دیر جنبیده‌اند. در آثاری که داشته‌ایم، آنقدر جایگاه رزمندگان و شهدا را دست نیافتنی ترسیم کرده‌اند که جوان ما می‌گوید من هرگز نمی‌توانم به جایگاهی که آنها رسیده‌اند، برسم. پرداختن به سایر جنبه‌های جبهه‌های جنگ اما نشان می‌دهد که این مسیر دست یافتنی است و اتفاقا همین فضای طنز آدم‌ها را به هم نزدیک می‌کند. باید نشان دهیم که رزمندگان هم تفریح و ورزش و شادی داشته‌اند. باید زودتر از اینها می‌پرداختیم اما متاسفانه به دلایلی این جنبه‌ها تا به امروز مغفول مانده است. 

شروع این فضا باعث می‌شود این سد کمی بشکند و دیگران هم این جرات را پیدا کنند که در حوزه طنز دفاع‌مقدس دست به تولید اثر بزنند.

تیم ملی فوتبال ایران که خود را برای حضور در جام‌جهانی آماده می‌کند، شامگاه سه‌شنبه در دومین دیدار تدارکاتی خود در اردوی اتریش به مصاف تیم ‌ملی سنگال رفت که این دیدار با تساوی یک - یک به پایان رسید. مرتضی پورعلی‌گنجی (۵۹ گل به خودی) برای سنگال و سردار آزمون (۶۴) برای ایران گل زدند. تیم ‌ملی در نیمه اول نمایش قابل قبولی نداشت و بیشتر به فکر گل نخوردن بود. در مقابل تیم ‌ملی سنگال که نفرات مطرحی چون «سادیو مانه» را در ترکیب خود داشت، بارها تا آستانه باز کردن دروازه تیم ‌ملی پیش رفت اما سیدحسین حسینی عملکرد قابل قبولی داشت و اجازه نداد دروازه‌اش باز شود. در نیمه اول تیم ‌ملی از نظر دفاعی متزلزل نشان داد و بازیکنان حریف هر زمان اراده کردند به قلب دفاع زدند و صاحب موقعیت شدند. این در حالی بود که در دیدار برابر اروگوئه ساختار دفاعی تیم ‌ملی مستحکم‌تر بود و حریف آمریکای جنوبی صاحب موقعیت‌های خطرناک پرتعدادی نشد. در شروع نیمه دوم، امید ابراهیمی، مرتضی پورعلی‌گنجی، علیرضا جهانبخش و سامان قدوس به زمین آمدند تا شرایط تیم ‌ملی بهتر از نیمه اول شود. با این حال سنگالی‌ها باز هم با فشار از بالا اجازه بازیسازی به ایران را ندادند و همچنان تیم برتر میدان بودند. فشار حریف آفریقایی که از آمادگی بالایی برخوردار بود، در دقیقه ۵۹ منجر به اشتباه مرتضی پورعلی‌گنجی شد و این بازیکن که به قصد دفع توپ تکل ‌زده بود، مسیر توپ را تغییر داد تا حسینی هم جا بماند و توپ وارد دروازه شود. بعد از این گل تیم ایران تا حدودی از وضعیت تدافعی خارج شد و یک حمله را روی دروازه سنگال پی‌ریزی کرد اما حریف در ضد حملات بسیار خطرناک بود و هر لحظه امکان فرو ریختن دروازه ایران را برای خودش فراهم می‌کرد. در دقیقه ۶۴ احسان حاج‌صفی که دقایقی قبل موقعیت خوبی را ایجاد کرده بود، مجددا از کنار خط توپی را روی تیر دوم ارسال کرد که سردار آزمون در مقابل دروازه خالی به هوا بلند شد و با ضربه سر دروازه حریف را باز کرد تا کار به تساوی کشیده شود. در ادامه حریف آفریقایی موقعیت‌های زیادی برای رسیدن به گل داشت اما درخشش سیدحسین حسینی اجازه نداد دروازه ایران دوباره باز شود. تیم ‌ملی ایران در شرایطی برابر سنگال مقاومت کرد و تن به شکست نداد که سرعت بازی حریف بالا بود و در مقابل ملی‌پوشان کشورمان سرعت لازم را نداشتند. این فاکتور منفی می‌تواند زنگ خطر جدی برای تیم ‌ملی ایران در جام‌جهانی باشد. به نظر می‌رسد کادر فنی باید نسبت به بالا بردن سرعت تیمی در فاز تدافعی و تهاجمی فکر کند تا تیم‌ملی برابر تیم‌های انگلیس، آمریکا و ولز غافلگیر نشود.

 

* کارلوس ترک عادت نکرده است

تیم ملی ایران دیروز در حالی مقابل سنگال به میدان رفت که برد مقابل اروگوئه توانسته بود بخش زیادی از دلایل انتخاب سرمربی جدید تیم‌ ملی را توجیه کند. آنقدر او را خوب می‌شناسیم که حتی می‌توانیم از روی ته‌ریش سفید صورتش پی به احوالات و دغدغه‌های فراوان این روزهایش ببریم. او روز بازی با اروگوئه فارغ از تمام تشریفات بازی‌های ملی با یکدست لباس ورزشی و صورتی اصلاح‌نکرده در کنار زمین حاضر شد؛ کاری که در تمام این سال‌ها کمتر از جانب او سراغ داشتیم؛ مگر آنکه کارهای مهم‌تری داشته باشد. آنچه مسلم است زمان کافی برای ساختن تیمی که بتواند یکی از گزینه‌های صعود به مرحله بعد باشد، در اختیار ندارد، همان‌طور که بهانه‌ای هم برای این فرصت محدود نمی‌تواند داشته باشد. به همین جهت قصد دارد از ثانیه ثانیه این مینی‌کمپ به قول خودش استفاده کند تا بتواند در بدترین حالت ممکن در صورت عدم صعود از حیثیت فوتبال ایران دفاع کند. خبرهای دریافتی از اردوی اتریش حاکی از آن است که این سرمربی پرتغالی روزانه بیش از ۱۰ ساعت را صرف آماده‌سازی تیم‌ ملی و آنالیز رقبا کرده و این تازه غیر از ساعاتی است که در زمین با بازیکنان سپری می‌کند. او ترک عادت نکرده است و همچنان وسواس عجیبی برای پرداختن به جزئیات دارد، تا آنجا که حتی نبود فرصت کافی باعث نشده او دست از این عادت دیرینه‌اش بردارد و حتی به گفته برخی بازیکنان حاضر در اردو ضریب حساسیت‌های او بیشتر شده که کمتر نشده است (گفته می‌شود او در نخستین روز حضورش در کمپ اتریش به قطر میله‌های دروازه ایراد گرفته و تا برطرف‌ نشدن این ایراد سوت آغاز تمرینات را به صدا درنیاورده است). بدون شک اخبار عجیب ‌و غریب آخرین اردوی تیم‌ ملی در گرمای ۴۰ درجه قطر تمام و کمال به دستش رسیده است و شاید همین نکته مزید علت شده تا بخواهد با برگزاری هر چه بهتر این اردو در جوار رشته‌کوه‌ آلپ، تفاوت‌های خود را با سرمربی قبلی به رخ بکشد. به‌ هر حال انگیزه شرکت در بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین کارناوال ورزشی دنیا، آن‌ هم برای چهارمین مرتبه پی‌در‌پی افتخار بسیار باارزشی بود که فردی با این درجه از جاه‌طلبی نمی‌توانست بسادگی و با بی‌تفاوتی از کنارش بگذرد و به همین منظور او قدری در رفتار و مانیفست خود انعطاف بیشتری به خرج می‌دهد. انتشار آن پست معروف در صفحه شخصی‌اش از فضای صمیمانه رختکن تیم ملی، اگر چه ممکن است به لحاظ حرفه‌ای چندان توجیه‌پذیر نباشد اما در کل ارزش آن را داشت و نمی‌توان صرفا به این خاطر او را مواخذه کرد. در واقع کارلوس کی‌روش اگر به نسل حال حاضر تیم‌ ملی ایران که خودش بیشترین نقش را در ظهورش ایفا کرده است، ایمان راسخ نداشت، به‌ رغم تمام جذابیت‌ها و افتخاراتش، هرگز پیشنهاد هدایت تیم‌ ملی را نمی‌پذیرفت؛ حتی اگر این پیشنهاد از جانب خانواده باشد. فراموش نکنیم برخی رسانه‌های داخلی هنوز پس از گذشت 2 سال «ولادیمیر آلکنو» را به خاطر پذیرش هدایت تیم‌ ملی در بازی‌های المپیک سرزنش می‌کنند. این طیف از منتقدان سرمربی مطرح والیبال دنیا معتقدند پیش از هر چیزی او به دنبال حضور در بازی‌های المپیک بود. برتری مقابل یکی از قدرتمندترین اروگوئه‌های چند سال اخیر و از آن بالاتر نمایش قابل‌ قبول تیم ملی، فقط با چند جلسه تمرین نشان داد هنوز هم می‌توان روی درایت این پرتغالی ۷۰ ساله حساب باز کرد یا به عبارتی، هنوز هم می‌توان پشت دست او بازی کرد. نقش او بی‌شباهت به نقش حرفه‌ای در بازی مافیا نیست، کسی که با درک درست از قواعد بازی و تحلیلش از ماجراهای روز، تیمش را به بهترین نحو ممکن به جلو هدایت می‌کند. برای اینکه بدانیم مهم‌ترین دلیل تأثیرپذیری شاگردانش از او چیست، کافی است دوباره به همان کلیپی بازگردیم که او همزمان با تایید صلاحیت مهدی تاج در صفحه شخصی‌اش منتشر کرد. اینکه او با سال‌ها همنشینی در کنار سر الکس فرگوسن و تجربه فضای بزرگ‌ترین رختکن‌های دنیا در استفاده از واژگان کلیدی و تهییج بازیکنانش به مرز استادی رسیده است. هنوز تابلوی مقاومت جانانه رامین رضاییان برابر سماجت مهاجمان بی‌رحم اسپانیایی برای عبور دادن توپ از خط دروازه، در راهروی فدراسیون و مرکز ملی فوتبال و مجموعه پِک قرار دارد؛ تصویری که خودش بهترین مثال ممکن از ذهنیت جنگجوی بازیکنان تیم‌ ملی در آن مسابقات است. در بازی اخیر تیم‌ ملی مقابل اروگوئه نیز شجاع در 2 نوبت مقابل ضربات سهمگین سوارز و والورده فداکارانه سرش را مقابل توپ قرار داد تا اجازه ندهد دروازه تیم‌ ملی با خطر تهدید شود. به‌ این‌ ترتیب با در نظر گرفتن تمام این توضیحات، شاید هر شخص دیگری نیز به‌ جای حاج‌صفی، طارمی، جهانبخش، انصاری‌فرد، عزت‌اللهی و... بود، تمایلش را برای حضور مجدد CQ روی نیمکت تیم‌ ملی در جام‌جهانی پنهان نمی‌کرد. آنها برای تحقق آنچه می‌خواستند حتی تا دیدار مخفیانه با وزیر ورزش پیش رفتند و تن به گفت‌وگوهایی دادند که پیش‌ از این در فضای تیم‌ ملی چندان مرسوم نبود. در واقع باید بپذیریم بازیکنان فعلی تیم ملی، طی این ۹ سال که در تاریخ فوتبال ایران بی‌نظیر بوده است، حیاتی‌ترین و بهترین دوران فوتبال‌شان را در عرصه ملی با این سرمربی تجربه کردند و به عبارتی جایگاه فعلی خود را مدیون او می‌دانند و نمی‌توانند به کسی جز کارلوس اعتماد کنند. برتری مقابل اروگوئه با تمام ستارگانش ایده‌آل‌ترین اتفاق ممکن برای کی‌روش در برهه کنونی بود. او جواب اعتمادش را بسیار زودتر از آنچه خودش تصور می‌کرد از شاگردانش گرفت. حالا دیگر شاهد انتقادات کمتری نسبت به میانگین سنی بالای تیم‌ ملی هستیم اما کی‌روش در جواب به این انتقاد به نکته درستی اشاره می‌کند. او معتقد است قانون افزایش تعداد نفرات تعویضی که پس از پاندمی به تصویب رسیده است، باعث خواهد شد این نقیصه کمتر از هر زمانی به چشم بیاید. 

محمدحسین صلاحی: اول ربیع‌الاول سالروز هجرت پیامبر از مکه به سوی مدینه است. طبق بررسى‌‌‌هاى علامه مجلسى، رسول خدا(ص) روز دوشنبه اول ماه ربیع‌الاول از مکه خارج شد و روز جمعه دوازدهم همین ماه وارد مدینه شد. این عقیده شیخ مفید نیز هست و برخى هم بر آن اجماع کرده‌‌اند. اگر از بحث تاریخی هجرت پیامبر صرف‌نظر کنیم، مساله هجرت در تعالیم اسلامی دارای جایگاه ویژه‌ای است و در آیات متعدد قرآن به آن اشاره شده است. 

برای مثال خداى متعال در آیه 100 سوره نسا، نخست اشاره به آثار و برکات هجرت در زندگى این جهان کرده، مى‌فرماید:

«کسانى که در راه خدا و براى خدا مهاجرت کنند، در این جهان پهناور خدا، نقاط امن فراوان و وسیع پیدا مى‌کنند که مى‌توانند حق را در آنجا اجرا کنند و بینى مخالفان را به خاک بمالند؛ وَ مَنْ یُهاجِرْ فی سَبیلِ‌الله یَجِدْ فِی الأَرْضِ مُراغَماً کَثیراً وَ سَعَه».

سپس به جنبه معنوى و اخروى مهاجرت اشاره کرده، مى‌فرماید: «کسى که از خانه و وطن خود به قصد مهاجرت به سوى خدا و پیامبر صلى‌الله علیه وآله خارج شود و پیش از رسیدن به هجرتگاه، مرگ او را فرا گیرد، اجر و پاداش وى بر خداست و خداوند گناهان او را مى‌بخشد؛ وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً إِلَى‌الله وَ رَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى‌الله وَ کانَ‌الله غَفُوراً رَحیماً».

بنابراین، مهاجران در هر صورت به پیروزى بزرگى نائل مى‌گردند، چه بتوانند خود را به مقصد برسانند و از آزادى و حریت در انجام وظایف بهره گیرند و چه نتوانند و جان خود را در این راه از دست بدهند، و با اینکه تمام پاداش‌هاى نیکوکاران بر خداست ولى در اینجا بویژه تصریح به این موضوع شده است که: «فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللهِ» (پاداش او بر خدا لازم شده است) و این نهایت عظمت و اهمیت پاداش مهاجران را روشن مى‌کند. 

طبق این آیه و آیات فراوان دیگر قرآن، اسلام به صراحت دستور مى‌دهد: اگر در محیطى به خاطر عواملى نتوانستید آنچه وظیفه دارید انجام دهید، به محیط و منطقه امن دیگرى «هجرت» کنید، زیرا با وسعت جهان هستى «نتوان مُرد به ذلت که در اینجا زادم!»

علت این دستور روشن است، زیرا اسلام جنبه منطقه‌اى ندارد و وابسته و محدود به مکان و محیط معینى نیست. 

به این ترتیب، علاقه‌هاى افراطى به محیط تولد و زادگاه و دیگر علایق مختلف از نظر اسلام نمى‌تواند مانع هجرت مسلمان باشد، لذا مى‌بینیم در صدر اسلام، همه این علاقه‌ها به خاطر حفظ و پیشرفت اسلام بریده شد. 

از اینها گذشته، در میان همه موجودات زنده- هنگامى که موجودیت خود را در خطر مى‌بینند- «هجرت» وجود دارد. 

بسیارى از انسان‌هاى گذشته، پس از تغییر شرایط جغرافیایى زمین، از زادگاه خود براى ادامه حیات به نقاط دیگر کوچ کردند. 

نه‌تنها انسان‌ها، بلکه در میان جانداران دیگر انواع بسیارى به عنوان مهاجر شناخته شده‌اند، مانند پرندگان مهاجر که براى ادامه حیات، گاهى تقریبا سرتاسر کره زمین را سیر مى‌کنند و بعضى از آنها از منطقه قطب شمال تا منطقه قطب جنوب را طى می‌کنند. 

به این ترتیب، گاهى براى حفظ حیات خود، در سال 18 هزار کیلومتر پرواز می‌کنند و این خود مى‌رساند که: هجرت یکى از قوانین جاودانه حیات و زندگى است. 

آیا انسان ممکن است از یک پرنده کمتر باشد؟! و آیا هنگامى که حیات معنوى، حیثیت و اهداف مقدسى که از حیات مادى انسان ارزشمندتر است، به خطر افتاد، مى‌تواند به عذر اینکه اینجا زادگاه من است، تن به انواع تحقیرها، ذلت‌ها، محرومیت‌ها، سلب آزادى‌ها و از میان رفتن اهداف خود بدهد؟!

یا اینکه طبق همان قانون عمومى حیات، باید از چنین نقطه‌اى مهاجرت کند و به محلى که آمادگى براى نمو و رشد مادى و معنوى اوست، انتقال یابد؟

روشن است: «هجرت» یک حکم مخصوص به زمان پیغمبر صلى‌الله علیه وآله نبوده است، بلکه در هر عصر و زمان و مکانى اگر همان شرایط پیش آید، مسلمانان موظف به هجرتند. 

اساسا قرآن، هجرت را مایه پیدایش آزادى و آسایش مى‌داند، همان‌طور که در آیه مورد بحث صریحا آمده است و در سوره «نحل» آیه 41 نیز بیان دیگر این حقیقت ذکر شده:

«وَ الَّذِینَ هاجَرُوا فِى‌الله مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا لَـنُبَوِّئَنَّهُمْ فِى الدُّنْیا حَسَنَه؛ و آنها که مورد ستم واقع شدند و به دنبال آن در راه خدا مهاجرت اختیار کردند، جایگاه پاکیزه‌اى در دنیا خواهند داشت». 

این نکته نیز لازم به تذکر است که هجرت از نظر اسلام، تنها هجرت مکانى و خارجى نیست، بلکه باید قبل از این هجرت، هجرتى از درون آغاز شود و آن «هجرت» و «دورى» از چیزهایى است که منافات با اصالت و افتخارات انسانى دارد، تا در سایه آن، براى هجرت خارجى و مکانى آماده شود. 

و این هجرت لازم است تا اگر نیازى به هجرت مکانى نداشت، در پرتو این هجرت درونى در صف مهاجران راه خدا درآید. 

اصولا روح هجرت، همان فرار از «ظلمت» به «نور»، از کفر به ایمان و از گناه و نافرمانى به اطاعت فرمان خدا است، لذا در احادیث مى‌خوانیم: مهاجرانى که جسم‌شان هجرت کرده اما در درون و روح خود هجرتى نداشته‌اند، در صف مهاجران نیستند و به عکس آنها که نیازى به هجرت مکانى نداشته‌اند اما دست به هجرت در درون وجود خود ‌زده‌‌اند، در زمره مهاجرانند. امیرمؤمنان على علیه‌السلام مى‌فرمایند:

«وَ یَقُولُ الرَّجُلُ هاجَرْتُ، وَ لَمْ یُهاجِرْ، اِنَّمَا الْمُهاجِرُونَ الَّذِیْنَ یَهْجُرُونَ السَّیِّئاتِ وَ لَمْ یَأْتُوا بِها» (بعضى مى‌گویند: مهاجرت کرده‌ایم در حالى که مهاجرت واقعى نکرده‌اند، مهاجران واقعى آنهایی هستند که از گناهان هجرت مى‌کنند و مرتکب آن نمى‌شوند).

پیامبر صلى‌الله علیه وآله نیز فرموده‌اند:

«مَنْ فَرَّ بِدِیْنِهِ مِنْ أَرْض اِلى أَرْض وَ اِنْ کانَ شِبْراً مِنَ الأَرْضِ اِسْتَوْجَبَ الْجَنَّه وَ کانَ رَفِیْقَ مُحَمَّد وَ اِبْراهِیْمَ عَلَیْهِمَا السَّلاْمُ؛ کسى که براى حفظ آیین خود از سرزمینى به سرزمین دیگر- حتى به اندازه یک وجب- مهاجرت کند استحقاق بهشت مى‌یابد و یار و همنشین محمد صلى‌الله علیه وآله و ابراهیم علیه‌السلام خواهد بود؛ زیرا این ۲ پیامبر بزرگ پیشواى مهاجران جهان بودند».