لخت آمریکا

گروه بین‌الملل: دیدار ولودیمیر زلنسکی و دونالد ترامپ که قرار بود فصل جدیدی از حمایت‌های آمریکا از اوکراین در برابر حملات روسیه باشد، در عرض چند دقیقه به کابوسی غیر قابل باور برای رئیس‌جمهور اوکراین تبدیل شد. ولودیمیر زلنسکی که تا پیش از این به رفتار حمایتی و قرار گرفتن در کانون توجهات و محبت‌های بیش از اندازه توسط رهبران کشورهای غربی عادت داشت، در نخستین دیدار با ترامپ تازه‌بازگشته به کاخ سفید، در مقابل دوربین رسانه‌ها به شکل غیرقابل باوری تحقیر شد. زلنسکی و ترامپ تا پیش از این دیدار طی هفته گذشته از علاقه خود به امضای قرارداد معادن گفته بودند و این قرارداد را برای منافع 2 کشور مثبت ارزیابی می‌کردند؛ قراردادی که به دلیل مشاجره لفظی شدید بین رهبران 2 کشور در اتاق بیضی شکل کاخ سفید و در مقابل دیدگان رسانه‌های جهان امضا نشد. پس از بگو مگوی بی‌سابقه 2 رئیس‌جمهور، زلنسکی بدون امضای قرارداد و کسب دستاورد، کاخ سفید را ترک کرد. پس از این رویداد رسانه‌های آمریکایی به نقل از منابع معتبر و با استناد به پست ترامپ در شبکه اجتماعی تروث‌سوشال اعلام کردند از زلنسکی درخواست شده کاخ سفید را ترک کند. 
* دعوا چگونه آغاز شد؟
روز جمعه پیش از آغاز دیدار رسمی و پشت در‌های بسته بین 2 رئیس‌جمهور، زلنسکی و ترامپ در اتاق بیضی شکل کاخ سفید در مقابل رسانه‌ها حضور یافتند تا به سوالات رسانه‌ها پیش از دیدارشان پاسخ دهند؛ مراسمی که طبق پروتکل‌های کاخ سفید در تمام دیدارهای دیپلماتیک رئیس‌جمهور آمریکا پیش و پس از دیدار روی می‌دهد. البته این دیدار طبق پروتکل‌ها و روال مرسوم پیش نرفت و در مقابل دوربین رسانه‌های بین‌المللی واقعه‌ای رخ داد که بسیاری از آن به عنوان مرگ دیپلماسی یاد کردند. ماجرا از آنجا شروع شد که زلنسکی در پاسخ به سخنان ترامپ جواب‌هایی را رد و بدل کرد که در اصل مخالفت با صحبت‌های رئیس‌جمهور آمریکا درباره صلح با روسیه بود. جی‌دی ونس، معاون دونالد ترامپ و شخص رئیس‌جمهور آمریکا نیز در واکنش به مخالفت‌های زلنسنکی در مقابل رسانه‌ها به او حمله‌ور شده و او را ناسپاس معرفی کردند. البته سخنان رد و بدل شده میان ترامپ و زلنسکی نشان‌دهنده این مساله بود که تنش پیش از گفت‌وگوی دوستانه نیم ساعته نیز وجود داشته است. برای مثال ترامپ در اشاره‌ای به نحوه لباس پوشیدن زلنسکی از او پرسید چه زمانی قرار است کت و شلوار خود را بر تن کند؟ این سوال در اصل اشاره و طعنه ترامپ به زلنسکی درباره آماده شدن برای امضای توافق صلح با روسیه بود. زلنسکی از ابتدای جنگ اوکراین با پوشیدن لباس تاکتیکال نظامی و با کوتاه نکردن ریش خود قصد دارد چهره‌ای در میدان از خود به رسانه‌های غربی ارائه دهد؛ چهره‌ای که در ابتدای جنگ اوکراین بسیار محبوب بود و مورد حمایت رسانه‌های غربی قرار داشت و از آن به عنوان قهرمان و سرباز در خط مقدم جهان آزاد غربی در برابر پیشروی روسیه یاد می‌شد اما این تصویر و این نوع لباس پوشیدن دیگر در راستای منافع ساکنان کاخ سفید نیست و آن را توهین‌آمیز می‌دانند. برای همین نیز از هنگام ورود زلنسکی به کاخ سفید از چهره ترامپ و سایر مقامات آمریکایی نارضایتی از پوشش زلنسکی مشخص بود؛ پوششی که حاوی پیام برای آنها بود و آن پیام نیز عدم پذیرش صلح با روسیه بود. همین مساله نیز منجر به مشاجره روسای جمهور 2 کشور در مقابل رسانه‌ها شد. دعوای ونس و زلنسکی پس از آن آغاز شد که ترامپ در مقابل رسانه‌ها به تماس چند روز قبل خود با پوتین اشاره کرد و از تمایل پوتین به مذاکره گفت. در پاسخ به این سخنان ترامپ، زلنسکی از کوره در رفت و جواب داد: «ما هرگز آتش‌بس را نمی‌پذیریم. روسیه آن را نقض خواهد کرد». در این هنگام بود که ونس، معاون اول ترامپ به مشاجره شکل گرفته ورود کرد و گفت: «مسیر صلح و رفاه شاید نیازمند دیپلماسی باشد و این کاری است که رئیس‌جمهور ترامپ می‌کند». زلنسکی در جواب به تجاوز روسیه در سال‌های پیش از حمله تمام‌عیار ۲۰۲۲ از جمله آتش‌بس ناکام ۲۰۱۹ اشاره کرد. وی درباره ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه گفت: «هیچ‌کس جلوی او را نگرفت». زلنسکی در ادامه با لحنی طلبکارانه رو به ونس گفت: «جی‌دی! درباره کدام دیپلماسی حرف می‌زنی؟ منظورت چیست؟» پس از خروج این کلمات از زبان زلنسکی بود که مشاجره به اوج خود رسید و ونس در پاسخ به زلنسکی گفت: «آن نوع دیپلماسی که به نابودی کشور شما پایان دهد». زلنسکی نیز پس از شنیدن پاسخ ونس خشمگین شد و گفت: «سوالات زیادی مطرح شد. اول از همه، در جریان جنگ همه مشکلاتی دارند حتی شما. شما الان آن را احساس نمی‌کنید اما در آینده احساس خواهید کرد. خدا را شکر که شما در جنگ نیستید». اشاره زلنسکی به دور بودن جغرافیایی روسیه و آمریکا و تهدیدش مبنی بر اینکه جنگ سراغ آمریکا نیز خواهد آمد، ترامپ را عصبانی کرد. همین مساله باعث شد ترامپ به بحث و جدل میان ونس و زلنسکی ورود کند و بگوید: «به ما نگو که چه احساسی باید داشته باشیم. ما تلاش می‌کنیم مشکل را حل کنیم. تو در موقعیتی نیستی که چیزی را به ما دیکته کنی. ما احساس خیلی خوب و قدرتمندی خواهیم داشت. تو الان در موقعیت خیلی خوبی نیستی. تو در حال حاضر کارتی (برگ برنده‌ای) نداری». زلنسکی نیز در پاسخ گفت: «من با کارت‌ها بازی نمی‌کنم». ترامپ نیز بلافاصله پاسخ داد: «تو در حال قمار با جان میلیون‌ها نفر هستی. تو در حال قمار بر سر جنگ سوم جهانی هستی. کاری که انجام می‌دهی بی‌احترامی به این کشور (آمریکا) است». ونس نیز در این بخش از مشاجره شکل گرفته حمایت زلنسکی از کمپین انتخاباتی دموکرات‌ها در ایالت پنسیلوانیا را یادآوری کرد و گفت: «در این جلسه تشکر کردی؟ به پنسیلوانیا می‌روی و در کارزار مخالفان ما در ماه اکتبر شرکت می‌کنی. از ایالات متحده آمریکا تشکر کن و از رئیس‌جمهوری که در تلاش است کشور تو را نجات دهد». ترامپ نیز در ادامه گفت: «شما باید شکرگزار باشید. انجام چنین تجارتی (قرارداد معادن و حمایت نظامی از اوکراین) بسیار سخت خواهد بود». ترامپ در ادامه به بحران داخلی اوکراین اشاره کرده و گفت: «شما سرباز کافی ندارید. شما نمی‌توانید به ما بگویید که من آتش‌بس می‌خواهم یا نه». ترامپ در ادامه گفت: «معامله کنید یا ما بیرون هستیم». با توجه به اشاره ترامپ به تماس با پوتین و توافق صلح، به نظر می‌رسد منظور ترامپ از توافق تنها قرارداد معادن نیست، بلکه وی از زلنسکی می‌خواهد در برابر توافق صلح و آتش‌بس با روسیه تسلیم شود. در ادامه مشاجره شکل گرفته بین ترامپ و معاونش با زلنسکی، رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به کمک‌های نظامی آمریکا به اوکراین در طول جنگ، دست به تحقیر رئیس‌جمهور اوکراین زد. ترامپ در مقابل دوربین رسانه‌ها سخنانی بی‌سابقه را علیه رئیس‌جمهور اوکراین مطرح کرده و گفت: «اگر سلاح‌های ما نبود، این جنگ خیلی سریع تمام می‌شد». ترامپ در ادامه چند بار اعلام کرد اوکراین در این جنگ برنده نشده است و برنده نیز نخواهد شد و در این هنگام زلنسکی تلاش کرد سخنان ترامپ را قطع کرده و درخواست پاسخ به این سخنان را داشت که با مخالفت تحقیرآمیز ترامپ روبه‌رو شد و ترامپ در پاسخ به او گفت تاکنون زیاد صحبت کرده است و اجازه صحبت به او را نمی‌دهد. ترامپ افزود: «شما [در این جنگ] برنده نمی‌شوید. تو به خاطر ما، یک شانس لعنتی خوب ‌داری که وضعیت رو به ‌راهی داشته باشی». زلنسکی در پاسخ  گفت: «آقای رئیس‌جمهور! ما در کشور خود از همان ابتدای جنگ، قوی مانده‌ایم و ما تنها بودیم. من قدردان بوده‌ام و می‌گویم متشکرم. در اینجا هم می‌گویم». ترامپ هم گفت: «شما از طریق رئیس‌جمهور احمق ما (بایدن) که ۳۵۰ میلیارد دلار به شما داد دوام آوردید. ما به شما تجهیزات نظامی دادیم. افراد شما شجاع هستند اما اگر تجهیزات نظامی ما را نداشتید، این جنگ 2 هفته‌ای به پایان می‌رسید». زلنسکی نیز در پاسخ گفت: «من هم از پوتین شنیده‌ام 3 روزه...» در این بین ترامپ بار دیگر گفت: «فکر می‌کنم این برای مردم آمریکا خوب است که ببینند چه اتفاقی دارد می‌افتد. تو باید متشکر باشی. تو کارتی نداری، مردم تو دارند می‌میرند، سربازان کمی ‌داری و بعد به ما می‌گویی من آتش‌بس نمی‌خواهم، من می‌خواهم بروم و من این را می‌خواستم. ببین! اگر بتوانی همین حالا یک آتش‌بس داشته باشی، من به تو می‌گویم داشته باش، چرا که گلوله‌ها دیگر شلیک نمی‌شوند و شما کشته نخواهید داد». زلنسکی گفت: «البته که ما می‌خواهیم جنگ متوقف شود اما من می‌گویم تضمین‌ها چه می‌شود؟ از مردم ما درباره آتش‌بس بپرسید که چه فکری درباره آن می‌کنند؟ این برای تو مهم نیست که آنها چه فکری می‌کنند؟» ترامپ نیز از این سخن زلنسکی بسیار خشمگین شد و گفت: «آن با من نبود، با یک یارویی به اسم بایدن بود که آدم باهوشی نیست. آن درباره اوباما بود که...». زلنسکی هم گفت: «رئیس‌جمهور شما بود». ترامپ پاسخ داد: «ببخشید... او اوباما بود که به شما چیزی نداد و من به شما جاولین دادم. من موشک ضدزره به شما دادم تا تمام تانک‌ها را از بین ببرید. باید بیشتر قدردان باشی. تو کارتی نداری. با ما، تو کارت داری». ترامپ در انتهای مشاجره با اشاره به زلنسکی گفت: «توافق سختی خواهد بود، چرا که نگرش او (زلنسکی) باید تغییر کند». رئیس‌جمهور آمریکا در پاسخ به سوالی درباره اینکه «اگر روسیه، توافق آتش‌بس را نقض کند، چه؟» گفت: اگر یک بمب روی سر شما بیفتد چه؟ آنها با بایدن نقض کردند، چرا که بایدن به آنها احترام نمی‌گذاشت و آنها به اوباما احترام نمی‌گذاشتند. آنها به من احترام می‌گذارند. مشکل این است که من به تو (زلنسکی) پر و بال داده‌ام که آدم قوی‌ای باشی و من فکر نمی‌کنم تو بدون ایالات متحده دیگر چنین آدمی (قدرتمند) باشی. مردم شما بسیار شجاع هستند اما تو یا توافق می‌کنی یا ما کنار می‌کشیم و اگر ما کنار بکشیم، تو باید [تنها] بجنگی و من فکر نمی‌کنم این خوب باشد. تو کارتی نداری. به محض اینکه ما توافق را امضا کنیم، تو در موقعیت خیلی بهتری هستی اما قدردان نیستی و این چیز خوبی نیست». 
* لغو قرارداد و اخراج زلنسکی از کاخ سفید
پس از این نشست جنجالی، امضای توافق معادن بین ترامپ و زلسنکی لغو و زلنسکی طبق گفته رسانه‌های آمریکایی از کاخ سفید اخراج شد. شبکه فاکس‌نیوز خبر داد ترامپ به نوعی زلنسکی را از کاخ سفید بیرون انداخته و به او گفته این مکان را ترک کند. ترامپ پس از آن در مطلبی در «سوشال تروث» نوشت: «ما امروز نشست صریحی در کاخ سفید داشتیم. چیزهایی را فهمیدیم که بدون فشار این گفت‌وگو نمی‌توانستیم بفهمیم». وی در ادامه نوشت: «من به این نتیجه رسیدم که اگر پای آمریکا در میان باشد، رئیس‌جمهور زلنسکی آماده توافق صلح نخواهد بود، چرا که او احساس می‌کند دخیل بودن ما باعث می‌شود از مزیت بزرگی در مذاکرات برخوردار شود». ترامپ همچنین در این پیام مهم نوشت: «من خواستار صلح هستم. او در اتاق بیضی به آمریکا توهین کرد. او زمانی که برای صلح آماده شد، می‌تواند بازگردد». این پیام ترامپ نشان‌دهنده صحت خبر اخراج زلنسکی از کاخ سفید بود. طبق اعلام رسانه‌های آمریکایی دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی بعد از مشاجره داغ در کاخ سفید به اتاق‌های جداگانه‌ای رفتند. طبق گزارشات ترامپ در آن اتاق با اعضای تیمش اعم از وزیر خارجه، وزیر خزانه‌داری و دیگر مشاورانش تشکیل جلسه داد. نتیجه این جلسه آن بود که زلنسکی به دنبال مذاکره نیست. ترامپ سپس از روبیو و مشاور امنیت ملی کاخ سفید خواست این پیام را به هیات اوکراینی برسانند که باید کاخ سفید را ترک کنند. بعد از آنکه دستور خروج به اوکراینی‌ها ابلاغ شد، آنها خواستار ادامه مذاکرات بودند اما به آنها پاسخ منفی داده شد. 
* واکنش مقامات آمریکایی
از لحظات ابتدایی رسانه‌ای شدن جنجال روز جمعه در کاخ سفید و رسوایی دیپلماتیک در اتاق بیضی شکل این ساختمان، واکنش‌های بسیاری در فضای مجازی و از سوی رسانه‌های مطرح جهان و سیاستمداران اروپایی، روس و آمریکایی به مشاجره زلنسکی و ترامپ شکل گرفته است. در بین مقامات آمریکایی ایلان ماسک، وزیر بهره‌وری دولت آمریکا و از نزدیک‌ترین افراد به رئیس‌جمهور این کشور در این رابطه گفت: «زلنسکی خود را برابر دیدگان مردم آمریکا نابود کرد». از دیگر مقامات آمریکایی که اظهار نظر مهمی در رابطه با اتفاق رخ داده مطرح کرد مارکو روبیو بود. وزیر خارجه آمریکا که در طول مشاجره در اتاق بیضی شکل کاخ سفید ناظر ساکتی بود و برخی رسانه‌ها نیز درباره مخالفت وی با رفتار ترامپ گمانه‌زنی‌هایی را از روی زبان بدن وی مطرح کرده بودند، در پیامی اعلام کرد: «از رئیس‌جمهور ترامپ برای ایستادگی برای آمریکا آن هم به شکلی که هیچ رئیس‌جمهوری پیش از آن به این شکل جرأتش را نداشت، متشکرم. ممنونم که آمریکا را پیش از هر چیزی قرار دادید. آمریکا به همراه شماست. از شما متشکریم». وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد: «رئیس‌جمهور ترامپ تنها کسی است که می‌تواند به این جنگ پایان دهد و زلنسکی این شانس را دارد تا اوضاع را تغییر دهد». سناتور لیندسی گراهام هم در این ‌باره گفت: «آمریکایی‌هایی که اتفاقات امروز را مشاهده کردند، همانند من دیگر نمی‌خواهند با زلنسکی دادوستد انجام دهند. من تا به حال بیش از این به ترامپ افتخار نکرده بودم که نشان داد مردم آمریکا و جهان نباید بازیچه دست این مرد شوند. زلنسکی یا باید رفتارش را تغییر دهد یا دفترش را ترک کند. به گمانم روسیه تا به حال بیش از این نترسیده بود». وزیر خزانه‌داری آمریکا نیز در واکنش به مشاجره رخ داده در کاخ سفید گفت: زلنسکی یکی از بزرگ‌ترین گل به خودی‌های تاریخ را زد. در مقابل این حمایت‌ها از نحوه برخورد ترامپ، دموکرات‌ها و متحدان پیشین ترامپ قرار گرفتند. چاک شومر، رهبر دموکرات‌های آمریکا در مجلس سنا در این باره گفت: «ترامپ و ونس دارند کارهای کثیف پوتین را انجام می‌دهند».  جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی آمریکا نیز گفت: «ترامپ و ونس نشان دادند در جنگ اوکراین و روسیه در سمت روسیه هستند. این اشتباهی فاجعه‌بار برای امنیت ملی آمریکاست». کریس مورفی، عضو دموکرات مجلس سنای آمریکا گفته آنچه در کاخ سفید اتفاق افتاد یک مجادله برنامه‌ریزی‌شده برای کمک به ولادیمیر پوتین بوده است. این سخنان دموکرات‌ها در حالی مطرح شده است که به نظر می‌رسد رفتار ترامپ با زلنسکی با واکنش مثبت آمریکایی‌ها روبه‌رو شده است و در حال حاضر ترامپ برنده این جدال لفظی در کاخ سفید است. 
* قدردانی روس‌ها از ترامپ و حمایت اروپا از زلنسکی
در نخستین واکنش‌ها به اخراج زلنسکی از کاخ سفید، روس‌ها از فرصت پیش آمده استفاده حداکثری کرده و مقامات این کشور در پیام‌هایی جداگانه رفتار ترامپ و معاونش با زلنسکی را ستایش کردند. ماریا زاخاروا، سخنگوی سخنگوی وزارت خارجه روسیه در واکنش به رسوایی دیپلماتیک روز جمعه در کاخ سفید اعلام کرد: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده با «خویشتنداری» عمل کرده که در هنگام مشاجره با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در کاخ سفید «او را نزده است». وی گفت: «من فکر می‌کنم از میان تمام دروغ‌های زلنسکی، بزرگ‌ترین دروغش این ادعا بود که رژیم کی‌یف در سال ۲۰۲۲ تنها و بدون حمایت بوده است». زاخارووا اضافه کرد: «اینکه ترامپ و ونس از زدن آن مرد پست و حقیر خودداری کردند، یک معجزه از خویشتنداری بود». دیمیتری مدودف، معاون رئیس شورای امنیت ملی روسیه  نیز در واکنش به این رخداد در کانال تلگرام خود با انتقاد از نحوه پوشش زلنسکی در کاخ سفید نوشت: رئیس‌جمهور اوکراین در دفتر بیضی شکل مانند قبایل وحشی لباس پوشیده بود. در ادامه همچنین از زلنسکی به عنوان «دلقک» یاد کرد و افزود: ترامپ برای نخستین‌بار این حقیقت را به زلنسکی یادآور شد که رژیم کی‌یف در حال بازی کردن با جنگ سوم جهانی است. مدودف در ادامه رئیس‌جمهور اوکراین را به خوک ناسپاسی تشبیه کرد که از صاحبان خوک‌داری سیلی محکمی خورده است و افزود: این مفید است اما کافی نیست، ما باید کمک نظامی به ماشین نازی را متوقف کنیم. در مقابل تحسین روس‌ها، بهت اروپایی‌ها و حمایت آنها از اوکراین در قاره سبز جالب توجه بود. بسیاری از مقامات سیاسی و رهبران اروپا به تحقیر زلنسکی واکنش منفی نشان دادند. امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در این‌باره گفت: «ما باید به کسانی که از روز اول جنگیدند احترام بگذاریم». نخست‌وزیر اسپانیا نیز در پیامی اعلام کرد: «اسپانیا از اوکراین حمایت می‌کند».  «جوزپ بورل» مسؤول پیشین سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم بیان کرد: «ترامپ و ونس نمایش توهین‌آمیزی برگزار کردند. من از این رفتارها خجالت می‌کشم. آمریکا لایق چیزهای بهتر است. جهان آزاد باید از اوکراین حمایت کند». اورسولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا نیز گفت: «اروپا به کار با رئیس‌جمهور زلنسکی برای یک صلح پایدار و عادلانه ادامه می‌دهد».  
کایا کالاس، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپایی هم گفت: روشن است که جهان آزاد حالا به یک رهبر تازه نیاز دارد. خانم کالاس در توئیتی در شبکه ایکس نوشت: «اوکراین اروپاست! ما در کنار اوکراین می‌ایستیم. ما حمایت از اوکراین را افزایش خواهیم داد تا بتوانند به نبرد با متجاوز ادامه دهند. امروز کاملا روشن شد جهان آزاد نیازمند یک رهبر تازه است. این به عهده ما اروپایی‌هاست که از پس این چالش برآییم». «فریدریش مرتس» رهبر حزب دموکرات - مسیحی و پیروز انتخابات آلمان هم به ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین از همبستگی خود اطمینان داد. وی در پلتفرم ایکس نوشت: زلنسکی عزیز! ما در شرایط خوب و در شرایط سخت در کنار اوکراین ایستاده‌ایم. ما هرگز نباید متجاوز و قربانی را در این جنگ وحشتناک اشتباه بگیریم. اولاف شولتس، صدراعظم فعلی آلمان هم به اوکراین بابت حمایت آلمان اطمینان داد. وی گفت: هیچ‌کس بیش از شهروندان اوکراین خواهان صلح نیست! به همین دلیل است که ما با هم کار می‌کنیم تا راهی برای صلح پایدار و عادلانه پیدا کنیم. اوکراین می‌تواند به آلمان و اروپا تکیه کند. مواضع اروپایی‌ها نشان‌دهنده نگرانی آنها در مورد رهبری جهان غرب در دوره ترامپ است.