تحقیر مذاکره
گروه اقتصادی: سیاست تشدید فشار تحریمی آمریکا علیه ایران که با امضای یادداشت تشدید فشار بر ایران نمودار شده بود، حالا وارد مرحله جدیدی شده است. ترامپ روز یکشنبه دستور حذف معافیت عراق از واردات برق ایران را صادر کرد که نشان می‌دهد او در حال بازی نمایشی به نام صلح است.
اقدامات ترامپ نشان می‌دهد که معنی مذاکره برای آمریکا همان چیزی است که رهبر معظم انقلاب فرمودند؛ یعنی مذاکره برای تحمیل مطالبات در حوزه‌های هسته‌ای، دفاعی، سیاست خارجی و... .
راهبرد ترامپ برای تحقق این مطالبات این است که همزمان با ابراز تمایل برای مذاکره، فشار اقتصادی بر ایران را بیشتر کند و حتی با سخنانی دوپهلو اقدام به تهدید نظامی نیز می‌کند. ترامپ در ظاهر نسبت به مذاکره ابراز تمایل می‌کند اما در عمل، قصد دارد پروژه فشار حداکثری تحریم‌ها علیه ایران را پیش ببرد تا از این طریق اقتصاد ایران را به زانو دربیاورد، همان‌طور که در دوره نخست ریاست‌جمهوری و در مذاکراتش مدعی آمادگی خود برای مذاکره با ایران برای حل مناقشه هسته‌ای می‌شد اما پنهانی به کشورهای دیگر فشار می‌آورد که با ایران هیچ‌گونه همکاری اقتصادی نداشته باشند.
اکنون نیز عدم تمدید معافیت‌های تحریمی، وجه دیگری از این سیاست خود را نشان داده است.
چند سال پیش وزیر نیروی دولت دوازدهم گفته بود: «هر کشوری که تصور می‌کند می‌تواند به عراق صادرات داشته باشد ما نیز تشویق می‌کنیم که انجام دهد؛ به این دلیل که عراق به دلیل آسیب‌هایی که در جنگ و همچنین حمله گروه‌های تکفیری متحمل شده به لحاظ تامین برق مشکلات زیادی دارد». از آن زمان تاکنون دولت عراق هزینه برق را با تاخیر و به صورت خرد به ایران تحویل داده و ایران با این کشور در این زمینه راه آمده است.
در همین راستا «ماجد حنتوش» وزیر وقت برق عراق هم گفته بود: «پرداخت مطالبات برق عراق به ایران در دستور کار قرار گرفته و موضوع در وزارت دارایی در حال انجام است، امیدواریم میزان صادرات برق ایران در فصل تابستان کاهش پیدا نکند». این مساله نشان می‌دهد واردات برق عراق از ایران به نفع این کشور است. البته در همان زمان این کشور مذاکراتی نیز با عربستان و ترکیه برای واردات برق داشته است. ایران در حال حاضر با ترکیه نیز حدود 3 مگاوات مبادله برق دارد که این موضوع نشان می‌دهد ترکیه نیز در تامین برق مورد نیاز خود با چالش‌هایی روبه‌رو است که امکان صادرات آن به عراق را کاهش می‌دهد.
آمریکا در حال حاضر با دولت عراق پیمان امنیتی دارد اما آیا توقف واردات برق این کشور از ایران در راستای همکاری‌های امنیتی است؟ از طرف دیگر میزان واردات برق عراق از ایران ۱۲۰۰ مگاوات است که این حجم از واردات در فصل تابستان بسیار بااهمیت است، چراکه ایران هم‌اکنون خود با مشکل ناترازی مواجه است و اگر قرار باشد یک نیروگاه با همین ظرفیت احداث کند حداقل ۲ سال زمان می‌برد. همین دغدغه برای دولت عراق نیز وجود دارد. یعنی اگر دولت عراق بخواهد کسری برق مورد نیاز خود را در داخل کشورش تامین کند حداقل باید ۲ سال زمان برای ساخت نیروگاه صرف کند. بنابراین بری رفع این مشکل ناچار است اقدام به واردات برق کند. به طور قطع همکاری عربستان و ترکیه با عراق نیازمند شبکه انتقال برق است که این مساله نیز نیازمند هزینه و زمان است.
از طرف دیگر همکاری‌های ۲ کشور ایران و عراق در حوزه برق بدون قطع آن در بالاترین سطح تاکنون انجام شده است. بنابراین کمتر کشوری حاضر می‌شود متعهد شود برق کشور دیگر را حتی در شرایط نوسانی خود تامین کند. در مجموع حذف معافیت‌های تحریمی دولت عراق برای همکاری با ایران نوعی ضربه به دولت عراق از طرف آمریکاست.
از ۲۵ هزار مگاوات ظرفیت نصب شده در عراق تنها ۱۵ هزار مگاوات در مدار است و این کشور کمبود قابل ملاحظه‌ای دارد. از طرف دیگر در حال حاضر ایران صادرات گاز نیز به عراق دارد که حدود نیمی از مصرف فعلی این کشور را تامین می‌کند. به طور قطع در این زمینه نیز انتقال گاز از کشورهایی مانند قطر یا آذربایجان به عراق سخت و زمانبر است. به همین دلیل می‌توان گفت سیاست‌های ضدایرانی ترامپ منجر به گرانی واردات انرژی به عراق شده است، چرا که با حذف ایران ترانزیت انرژی به این کشور در فاصله‌های دورتر انجام خواهد شد.
به طور کلی می‌توان گفت آمریکا در پیشبرد سیاست‌های خود در دنیا منافع هیچ کشوری را لحاظ نخواهد کرد؛ همان‌طور که با وضع تعرفه‌هایی اروپا و کانادا را تحت فشار قرار داده است، برخی کشورها را نیز مورد تحریم قرار داده است اما از آنجا که برخی کشورها همچون چین و ایران به صراحت اعلام کرده‌اند تا آخر آماده رویارویی با هر سناریویی از طرف آمریکا هستند، سیاست‌های یک‌جانبه این کشور نمی‌تواند چندان ادامه داشته باشد، چرا که کشورهای دیگری نیز به جمع مخالفان آمریکا خواهند پیوست و این اقدام اتحادی را شکل خواهد داد که می‌تواند برون‌داد آن تقویت اقتصاد این کشورها باشد. همان‌طور که ایران به تنهایی توانسته در 10 سال گذشته با وجود تحریم‌های آمریکا نه‌تنها نیاز داخلی خود را تامین کند، بلکه با توسعه بومی‌سازی، کمک کرده خروج ارز از کشور کاهش یابد و حتی در برخی کالاها برای صادرات نیز حرف برای گفتن داشته باشد.