پایان ماجراجویی در کورسک
گروه بینالملل: در روزهای گذشته اخبار جنگ اوکراین به شکل متفاوتی به جهان مخابره میشود. نیروهای روسیه در روزها و هفتههای گذشته موفق شدهاند با پیشروی در برخی مناطق اشغالشده روسیه توسط ارتش اوکراین و حملات مداوم به خطوط اوکراینیها در شرق اوکراین و محور کورسک، موفقیتهای میدانی بسیاری را به دست آورده و کییف را تحت فشار شدید میدانی و سیاسی قرار دهند؛ اقداماتی که همزمانی آنها با تحولات بینالمللی بر سر جنگ اوکراین و قطع حمایتهای آمریکا از این کشور، شرایط جدیدی را برای اوکراینیها به وجود آورده است.
* محاصره نیروهای اوکراینی
نیروهای اوکراینی که تابستان ۲۰۲۴ در حمله غافلگیرانهای وارد کورسک شدند، اکنون در وضعیت بحرانی به سر میبرند. طبق گزارشهای منابع آزاد، روسیه با ضدحمله گسترده در ۳ روز گذشته، بخشهایی از منطقه را بازپس گرفته و نیروهای اوکراین را به ۲ بخش تقسیم کرده است. گروه اصلی آنها از خطوط تأمین اصلی جدا شده و در آستانه محاصره کامل قرار دارد. تحلیلگران نظامی فنلاندی وضعیت را «بشدت وخیم» توصیف کرده و احتمال عقبنشینی اجباری یا اسارت سربازان اوکراینی را مطرح کردهاند؛ مسالهای که تا پیش از این توسط ترامپ نیز مطرح شده بود اما مقامات اوکراینی آن را تکذیب کرده بودند.
طبق اطلاعات منتشر شده از رسانههای روسی، تلفات نظامی اوکراینیها بسیار بیشتر از تصور است و علت اصلی این اتفاق نیز عملیات پیچیده روسیه با استفاده از خط لوله گازی است که از اوکراین عبور و گاز روسیه را به اروپا صادر میکرد. پس از قطع انتقال گاز روسیه از این خط لوله و پافشاری اوکراینیها بر این تصمیم، این خط لوله بدون استفاده ماند و نیروهای روسیه نیز از این فرصت استفاده کرده و نیروهای خود را از طریق این خط لوله زیرزمینی به پشت نیروهای اوکراینی منتقل کردند تا آنها را محاصره کنند؛ عملیاتی که برای اجرای آن نیروهای روس 12 کیلومتر در لوله گاز پیادهروی کرده و تجهیزات و نفرات را به پشت خط منتقل کردند. در نهایت نیروهای روسیه توانستند با رسیدن به پشت خط نیروهای اوکراینی و فشار از ۲ جناح، ارتش اوکراین را در محور کورسک محاصره کرده و بسیاری از آنها را کشته یا اسیر کنند.
* تلفات سنگین اوکراین
وزارت دفاع روسیه اعلام کرده مجموع تلفات اوکراین در کورسک از آغاز درگیریها به بیش از ۲۶ هزار نفر رسیده است. در روزهای گذشته۲۸۰ سرباز اوکراینی کشته شده و ۲ تانک منهدم شده است. ولادیمیر پوتین نیز از محاصره حدود ۲ هزار سرباز اوکراینی در این منطقه خبر داده و تلاشهای ناموفق آنها برای بازگشایی محاصره را تأیید کرده است؛ مسالهای که ضربه بزرگی به زلنسکی و اوکراین پس از تحولات اخیر درباره این کشور به حساب میآید. نیروهای روسیه در روزهایی که اوکراینیها تحت فشار شدیدی از سوی آمریکا و دولت ترامپ قرار گرفتهاند، ضربه بزرگی را به آنها زده و اعتماد به نفس اوکراینیها را بشدت تحت تاثیر قرار دادهاند.
* پیشروی روسیه و بازپسگیری مناطق
روسیه با اعزام ۴۵ هزار سرباز از جمله یگانهای نخبه، تقریبا نیمی از مناطق تصرفشده توسط اوکراین در ماه آگوست را بازپس گرفته است. تحلیلگران معتقدند این پیشرویها احتمالا مقدمه حمله گستردهتری در آینده است. با این حال، اوکراین نیز با اعزام تیپهای نخبه و استفاده از موشکهای آمریکایی هیمارس به خطوط تأمین روسیه حمله کرده است؛ اقدامی که تاکنون موفق نبوده و منجر به توقف پیشروی روسیه و بازپسگیری مناطق و شهرهای استان کورسک نشده است. همین مساله نیز دست اوکراینیها را در میز مذاکرات صلح بسته نگه خواهد داشت و آنها را وادار به اعطای امتیازات بیشتری خواهد کرد. تحولات کورسک در شرایطی رخ میدهد که واشنگتن تبادل اطلاعات نظامی و امنیتی با کییف را متوقف کرده و اوکراین تحت فشار فزاینده برای پذیرش آتشبس با مسکو قرار دارد. این در حالی است که روسیه در شرق اوکراین نیز پیشرویهای سریعتری نسبت به سال ۲۰۲۲ دارد. از سوی دیگر حملات اوکراین به کورسک، از جمله نزدیک شدن به نیروگاه هستهای کورسک، به عنوان ابزار چانهزنی در مذاکرات آتی صلح تحلیل میشود. با این حال، پیشرویهای روسیه و محاصره نیروهای اوکراینی، موقعیت مذاکراتی کییف را تضعیف کرده است.
* استراتژی اوکراین در کورسک
ژنرال الکساندر سیرسکی، فرمانده اوکراینی معتقد است عملیات کورسک، حملات روسیه در جبهههای دیگر را متوقف کرده است. با این حال، سربازان اوکراینی در این منطقه از تلفات سنگین خشمگیند و برخی از آنها ارزش این عملیات را زیر سوال میبرند. اوکراین با چالشهای فراوانی روبهرو است؛ نیروهایش در کورسک با محاصره کامل و تلفات فاجعهبار مواجهند و فشار سیاسی برای آتشبس افزایش یافته است. عقبنشینی اجباری اوکراینیها نه تنها بهانهای برای پیشروی بیشتر روسیه فراهم میکند، بلکه بهانهای برای فشارهای بینالمللی برای توقف جنگ خواهد شد. در سوی دیگر میدان اما مسکو با تمرکز بر بازپسگیری کورسک، همزمان در شرق اوکراین پیشروی میکند. این استراتژی احتمالا به دنبال این است با تقویت موقعیت میدانی، مذاکرات را به نفع خود هدایت کند؛ اقدامی که با توجه به ضدحملات گسترده روسیه به محورهای مختلف اوکراین قابل توضیح است. در نهایت نیز باید توجه داشت با توجه به تحولات اخیر، احتمال دارد اوکراین تحت فشارهای داخلی و بینالمللی، به پذیرش آتشبسی نابرابر با روسیه تن دهد. از سوی دیگر، روسیه با پیشرویهای میدانی، سعی در تقویت موقعیت خود در مذاکرات دارد؛ مذاکراتی که دولت ترامپ برای زودتر اجرایی شدن آن دست به فشار حداکثری علیه دولت زلنسکی و اروپاییها زده است و آنها را به اقداماتی همچون قطع کمکهای نظامی و مالی به اوکراین تهدید میکند که منجر به افزایش فشارها بر اوکراین شده است؛ فشاری که ممکن است منجر به تسلیم اوکراین و حتی برکناری زلنسکی از ریاستجمهوری این کشور شود.
* اماننامه پوتین
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در واکنش به درخواست دونالد ترامپ اعلام کرد سربازان اوکراینی در صورت تسلیم، امان خواهند داشت: «ما سخنان رئیسجمهور ترامپ را شنیدیم که از ما خواسته است جان سربازان ارتش اوکراین را که در استان کورسک محاصره شدهاند، حفظ کنیم». «نیروهای اوکراینی در این منطقه مرتکب جنایات متعددی علیه غیرنظامیان شدهاند که دادستانی کل روسیه آن را تروریسم طبقهبندی کرده است». «با این حال، ما ملاحظات بشردوستانه ترامپ را درک میکنیم و تأکید میکنم در صورت تسلیم شدن و زمین گذاشتن سلاحها، جان آنها تضمین خواهد شد و بر اساس قوانین بینالمللی با آنها رفتار خواهد شد».