خانه پوشالی 2
ثمانه اکوان: با پایین رفتن روز به روز میزان محبوبیت رؤسای‌جمهور آمریکا، نگاه‌های نگران به سایر ارکان حکومتی این کشور بیشتر شده است. تا پیش از این بر اساس سنتی دیرینه، میزان محبوبیت کنگره آمریکا، نسبت به رئیس‌جمهور، قوه مجریه و دیوان عالی این کشور پایین‌تر بوده است. مردم آمریکا در نگاهی تاریخی، اصولا به کنگره، دیدی انتقادی داشته و اعتقاد داشتند میزان فساد و زد و بندهای سیاسی در این نهاد بیشتر از قوه مجریه یا دیوان عالی است. این روزها که دونالد ترامپ و ایلان ماسک در حال اخراج گسترده کارمندان دولتی هستند و تا به حال حدود 100 هزار کارمند دولتی را اخراج یا مجبور به استعفا کرده‌اند، بار دیگر نگاه‌ها به سمت میزان محبوبیت قوه مجریه و شخص رئیس‌جمهور رفته است. کاخ سفید در حالی به ارائه گزارش 50 روز ابتدایی دولت ترامپ پرداخته و تماما از عملکرد این دولت دفاع کرده و آن را مثبت خوانده است که بازار سهام این کشور ریزشی کم‌سابقه را تجربه کرده و اعمال تعرفه‌های تجاری بر بسیاری از کشورها، خبر از رکودی سنگین در روزهای آینده می‌دهد. ترامپ حالا بعد از 50 روز با کاهش شدید میزان محبوبیتش در میان مردم مواجه است و رسانه‌های نزدیک به طیف دموکرات که می‌دانند در دوران بایدن نیز اوضاع برای میزان محبوبیت مستاجر کاخ سفید بهتر از این روزها نبوده است، تلاش دارند با پررنگ کردن نقش قوه مقننه یا ارائه تصویری مثبت و «از درون مردم بودن» کنگره، حداقل محبوبیتی تازه برای این نهاد تقنینی ایجاد کنند. بر اساس آخرین نظرسنجی‌ها در سال 2024، طبق نظرسنجی گالوپ در اواخر ۲۰۲۳ و اوایل ۲۰۲۴، میزان رضایت عمومی از کنگره حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد بوده است که نشان‌دهنده بی‌اعتمادی گسترده مردم به این نهاد است. دلایل محبوبیت پایین این نهاد در سیستم سیاسی آمریکا، افزایش قطبی‌سازی سیاسی و عدم توانایی در تصویب قوانین موثر، درگیری‌های شدید حزبی، بویژه میان جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها، تصویب بودجه‌های اضطراری و تعطیلی‌های مکرر دولت فدرال، نفوذ گروه‌های لابی‌گر و احساس فساد و عدم پاسخگویی است.
* خانه پوشالی
شاید بهترین تصویر از زد و بندهای سیاسی، فساد در درون سیستم حکومتی آمریکا بویژه کنگره، همچنین زندگی سرشار از بی‌اخلاقی یک نماینده کنگره را مردم آمریکا در سریال «خانه پوشالی» به تماشا نشسته‌اند اما این تمام ماجرا نیست. نشریه پلیتیکو بر همین مبنا در گزارشی به «زندگی در کنگره» به عنوان یک نماینده مجلس نمایندگان یا سناتور پرداخته و در گفت‌وگو با 25 نفر از این نمایندگان، تلاش کرده تصویری «مردمی» از این نهاد برای افکار عمومی آمریکا به نمایش بگذارد. در این گزارش به ضعف‌ها و نقاط قوت کنگره بویژه نمایندگان توجه خاصی شده و تلاش شده نشان داده شود آنها نیز از «مردم» آمریکا هستند و این نهاد برخلاف تصویری که از آن در جامعه امروز آمریکا وجود دارد، «نهادی مردمی» است. در این گزارش از نمایندگان و سناتورها خواسته شده چه با اسم شخصی خودشان یا به صورت ناشناس از واقعیات درون کنگره صحبت کنند. از زندگی به عنوان یک نماینده در واشنگتن، تا شایعاتی که درباره روابط غیراخلاقی برخی نمایندگان وجود دارد یا اصرار شدید تعدادی از آنها برای «نماینده» باقی ماندن تا آخرین لحظات عمرشان. در این گزارش همچنین از نمایندگان دموکرات خواسته شده از نظر خود، علت شکست حزب‌شان در مقابل ترامپ را بیان کنند و بگویند اگر قدرتی داشتند، چه اصلاحی در کنگره انجام می‌دادند که به نفع مردم آمریکا و عملکرد این نهاد باشد. پاسخ نمایندگان اگرچه بر این مبنا باید به سمت ایجاد محبوبیت بیشتر برای کنگره می‌رفت اما در عمل نشان داد نمایندگان تا چه حد درگیر مسائل حزبی، غرق مسائل بی‌اهمیت و تلاش برای باقی ماندن در قدرت هستند و از دل این گزارش دلیل ناکارآمدی این نهاد نیز مشخص شده است که مهم‌ترین آن حفظ منافع شخصی و تسلط لابی‌های قدرت و ثروت بر این نهاد است. نکته جالب توجه در این گزارش برای مخاطب ایرانی اما فهم نوع رفتار سیاسی در واشنگتن بین سیاستمداران، نوع رابطه آنها با یکدیگر و اصولا نقش نهاد قانون‌گذار در تصمیم‌گیری‌های بین‌المللی و سیاسی و نوع نگاه جامعه آمریکایی به نمایندگانش در کنگره است. از دل این گزارش می‌توان دید تا چه حد این نمایندگان - چه در سنا و چه در مجلس نمایندگان - می‌توانند انسان‌هایی سطحی، درگیر مسائل حاشیه‌ای، بی‌ملاحظه نسبت به اخلاقیات و درگیر مسائل حزبی و رقابت برای دریافت کمک‌های مالی از لابی‌های مختلف باشند. مهم‌ترین موضوعی که می‌تواند علت ناکارآمدی کنگره را بیشتر از هر چیز دیگری به نمایش بگذارد اما رخوت، بی‌انگیزگی و تلاش برای دستیابی به منابع ثروت و قدرت در کنگره است که باعث می‌شود این نهاد نه نماینده مردم و قانون‌گذار برای مردم، بلکه نهادی برای گسترش حوزه نفوذ لابی‌ها و شرکت‌های تجاری و صنعتی باشد. در زیر به چند نمونه از مسائل جالب توجه ذکر شده در این گزارش اشاره می‌شود.
* زندگی در کنگره چه شکلی است؟
به عنوان نخستین محور، از نمایندگان کنگره خواسته شده درباره زندگی روزمره خود به عنوان نماینده در کنگره بگویند. نکته جالب توجه تأکید اکثر آنها بر «طاقت‌فرسا» و «خسته‌کننده» بودن این زندگی است. سناتور جان فترمن، نماینده دموکرات مجلس سنا گفته است «باعث تعجب مردم خواهد شد اگر بدانند چقدر این کار خسته‌کننده و بی‌هیجان است. مردم فکر می‌کنند زندگی در کنگره مانند سریال «خانه پوشالی» یا «بال غربی» است اما اینطور نیست. این زندگی واقعا غم‌انگیز است». جیم هایمز، نماینده کنتیکت در مجلس نمایندگان نیز گفته است: «همه فکر می‌کنند که ما با «ایرفورس وان» - هواپیمای ویژه رئیس‌جمهور آمریکا - سفر می‌کنیم و هر شب در سفارت فرانسه شام می‌خوریم اما واقعیت این است که من بیشتر اوقات بوریتو و مک‌دونالد می‌خورم تا اینکه در سفارت‌ها شام بخورم. همچنین زندگی در کنگره بسیار منزوی‌کننده وایجاد دوستی‌های واقعی واقعا سخت است، چون سرعت کار دیوانه‌کننده است».
حقوق نمایندگان نیز از جمله دیگر مواردی بوده که نمایندگان به آن اشاره‌کرده‌اند. فرانک لوکاس، نماینده جمهوری‌خواه ایالت اوکلاهما در مجلس نمایندگان گفته است: «حقوق اعضای کنگره (۱۷۴ هزار دلار) در ۱۵ سال گذشته با تورم تعدیل نشده است». جیمز کلیبرن، نماینده دموکرات کارولینای جنوبی نیز گفته است در سال ابتدای فعالیتش در کنگره ماشین نداشته است. برخی دیگر از نمایندگان نیز معتقدند حقوق پایین نمایندگان در کنگره باعث شده یا کسانی به فکر نمایندگی مردم باشند که بسیار فقیرند و این حقوق برای‌شان کافی است یا افراد بسیار ثروتمند که نیازی به آن ندارند، به همین دلیل طبقه متوسط از قانون‌گذاری در کنگره محروم مانده است. البته این مساله به معنای سوءاستفاده از قدرت برای کسب ثروت نیز است که کمتر نماینده‌ای در این میان به آن اشاره کرده است.
* چپ و راست در کنگره معنا ندارد!
شاید برای جامعه شدیدا دوقطبی آمریکا این ادراک به وجود آمده باشد که نمایندگان دموکرات و جمهوری‌خواه همان‌قدر که در صحن مجلس با هم دشمن هستند، در بیرون هم با یکدیگر ارتباطی ندارند. برای برخی نمایندگان فضای رقابت یا حتی دشمنی در بیرون از کنگره نیز ادامه می‌یابد اما آستین اسکات، نماینده جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان افشا کرده است مردم نمی‌دانند چقدر برخی نمایندگان فارغ از تعلقات حزبی‌شان با یکدیگر دوست هستند. وی گفته است: «برخی دوستان من اینجا از جمع دموکرات‌های پروگرسیو (پیشرو) هستند که ما با هم بیرون می‌رویم، شام می‌خوریم، آبجو می‌خوریم و برای هم جوک سیاسی تعریف می‌کنیم!»
* دلیل پیروزی ترامپ از نگاه نمایندگان دموکرات
بخش «سیاست» در این گزارش، از جمله بخش‌های جالبی بوده که نشان می‌دهد تا چه حد نگاه نمایندگان آمریکایی به مسائل سیاسی درون آمریکا سطحی و تا حد زیادی عوامانه است. از نمایندگان دموکرات در این گفت‌وگوها خواسته شده بیان کنند از نظرشان چرا حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر شکست خورد و کاخ سفید را تقدیم ترامپ کرد. جیمز کلایبرن، نماینده کارولینای جنوبی تنها به گفتن این مساله بسنده کرده است که «امیدوارم بزودی متوجه شویم». استیو کوهن، نماینده تنسی هم گفته است: «فقط می‌دانم مساله تخم‌مرغ نبود. اگر کسی فکر کند مشکل تخم مرغ بوده، عقلش را از دست داده است. مشکل اصلی، مسائل اجتماعی بود». اشاره او به افزایش افسارگسیخته قیمت تخم‌مرغ و نایاب شدن آن در قفسه‌های فروشگاهی بود که در حین رقابت‌های انتخاباتی و بعد از آن تا زمان فعلی همچنان ادامه یافته است. شان کستن، نماینده ایلینوی اما معتقد است در سال 2024 تمام دموکراسی‌های جهان تصمیم گرفتند دولت‌های مستقر را کنار بگذارند و علت اصلی آن تورم بود. وی معتقد است دموکرات‌های آمریکا با وجود شکستی که خوردند اما عملکرد بهتری نسبت به حزب محافظه‌کار در بریتانیا، حزب لیبرال - دموکرات در ژاپن، احزاب حاکم در هلند و حزب مکرون در فرانسه داشتند». رو خانا، نماینده کالیفرنیا نیز گفته است: «حزب ما بیش از حد راکد است و بیش از حد به سیاستمدارانی که مدت‌ها در قدرت بوده‌اند، وابسته است. فرآیند تغییر رهبری بسیار کند است». شان کستن، نماینده دموکرات هم گفته است: «ما یک حزب منسجم و متحد نیستیم. هر کسی راه خود را می‌رود. رهبری حزب همیشه مانند هدایت دسته‌ای از گربه‌های وحشی است!»
* کنگره نیازمند اصلاحات عمیق و شدید
از نظر اعضای مجلس سنا و نمایندگان، کنگره آمریکا نیازمند اصلاحات اساسی است. از آنها سوال شده به نظرشان چه چیزی در کنگره باید اصلاح شود و اگر آنها می‌توانستند اصلاحی انجام دهند، چه می‌کردند. بسیاری از این نمایندگان، روند کند انجام کارها را یکی از دلایلی دانسته‌اند که از شغل‌شان کم کم نفرت پیدا می‌کنند. ریچی تورس، نماینده دموکرات نیویورک اما از تئاتر سیاسی موجود در واشنگتن متنفر است. وی می‌گوید: احساس می‌کنم در واشنگتن دی‌سی زمان زیادی صرف نمایش‌های سیاسی بی‌هدف می‌شود. جان فترمن، نماینده دموکرات مجلس سنا نیز از این مساله نفرت دارد که نمایندگان باید برای هر اقدامی که می‌خواهند انجام دهند یا هر کمپین کاری، باید هزینه‌های زیادی پرداخت کنند. وی می‌گوید: این ماجرا به ما می‌گوید باید شغل دیگری داشته باشیم تا بتوانیم پولش را هزینه اقدامات‌مان در کنگره کنیم. در این راه باید دست به هر کار دون شأنی بزنیم. این کار واقعا وقار و شأن آدم را زیر سوال می‌برد. استیو کوهن، نماینده تنسی نیز معتقد است که رسیدن به رهبری حتی رسیدن به کرسی ریاست یک کمیته که باعث می‌شود واقعا صدایی در کنگره پیدا کنی، کار بسیار سختی است، بویژه برای حزب دموکرات که محدودیت زمانی برای رؤسای مجلس یا رؤسای کمیته‌ها قائل نیست و نمایندگان باسابقه هیچگاه اجازه ورود و بروز و ظهور نمایندگان جدید را در کمیته‌ها نمی‌دهند. رو خانا، نماینده کالیفرنیا معتقد است باید پول و نفوذ لابی از کنگره حذف شود، در غیر این صورت نمایندگان اصولا در رسیدن به اهداف‌شان راه به جایی نمی‌برند. برخی دیگر از نمایندگان نیز کاری به عملکرد کنگره ندارند و بیشتر به ظاهر آن اهمیت می‌دهند و معتقدند بهتر است اصلاحات از تابلوهای راهنمای کنگره و ساختمان آن شروع شود یا اینکه کلاه‌گیس‌های قدیمی برای نمایندگان مجلس دوباره مد شود!
* راهکارهای بقا در شغل نمایندگی
زندگی در کنگره برای بسیاری از نمایندگان به قدری کسل‌کننده است که تفریحات و سرگرمی‌های خاصی برای خود ایجاد کرده‌اند تا بتوانند دوره نمایندگی خود را با شرایط بهتری به اتمام برسانند. از دورهمی‌های شبانه برای خوردن آبجو گرفته تا تفریحات عجیب و غریب با مواد مخدر یا پناه بردن به مراقبه، از این اقدامات است. رایلی مور، نماینده جمهوری‌خواه گفته است: من فقط به کافئین پناه می‌برم.
یکی دیگر از نمایندگان خانم گفته است برای آرامش اعصاب در بین قفسه‌های مغازه‌های دست دوم فروشی قدم می‌زند و از آنها خرید می‌کند. برندان بویل، نماینده دموکرات ایالت پنسیلوانیا گفته است به تماشای قسمت‌های قدیمی یک سریال می‌نشیند که در دوران کودکی به همراه پدرش آن را تماشا کرده بود. یکی دیگر از نمایندگان دموکرات گفته است «خندیدن» ضروری است! اگر بیش از حد مسائل را جدی بگیرید، بزودی در گوشه‌ای روی زمین می‌افتید! سناتور اد مارکی، گفته است شب‌ها به چیپس و بادام هندی پناه می‌برد. نماینده جمهوری‌خواه ایالت آریزونا گفته است به نوع خاصی از کوکی معتاد شده است. رزا دلاورو، نماینده دموکرات ایالت کنتیکت نیز گفته است دوست دارد مدام کفش بخرد!
کپیتول هیل با این حال مدت‌های زیادی است صحنه آشکار شدن رسوایی‌های بزرگ بوده است. در سال‌های اخیر نیز برخی نمایندگان دیگر همکاران خود را به حضور در مجالس عیاشی به همراه مصرف کوکائین یا رابطه جنسی خارج از چارچوب ازدواج متهم کرده‌اند. اخیرا در جلسه بررسی صلاحیت مت گیتس، وزیر پیشنهادی دفاع ترامپ نیز نمایندگان این اتهامات را علیه او که خودش زمانی نماینده بوده است مطرح کردند و گفتند او با دختری زیر سن قانونی رابطه داشته است.
این اتهامات باعث شده باز هم پای سریال «خانه پوشالی» به رسانه‌ها باز شود و مردم زندگی نمایندگان را با فضای این سریال مقایسه کنند. با این حال یکی از نمایندگان جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان که خود از حامیان گیتس بوده، معتقد است فضای کنگره بیشتر از اینکه شبیه سریال «خانه پوشالی» باشد، شبیه سریال «ویپ» است؛ سریالی طنز که نمایندگان را دارای رفتارهای حماقت‌آمیز نشان می‌دهد. او معتقد است کنگره لحظات «ویپ» زیادی دارد!
با این حال نمایندگان ابای زیادی دارند که درباره زندگی خصوصی همکاران‌شان و شایعاتی که شنیده‌اند صحبت کنند. جیم هایمز، نماینده دموکرات اهل کنتیکت به صراحت می‌گوید: «16 سال است که اینجا کار می‌کنم و در این سال‌ها هیچ‌کس تا به حال نزد من نیامده تا بگوید هی! ببین! من به زنم خیانت می‌کنم!»
زندگی خصوصی نمایندگان اما از جایی اهمیت می‌یابد که آنها با تمام حاشیه‌هایی که دارند، در نهایت بتوانند با ذهن باز و منسجم به جلسات مجلس بیایند و رای بدهند. با این حال بسیاری از نمایندگان معتقدند همکاران‌شان در حالت مستی نیز در جلسات حضور داشته‌اند و این از نقاط ضعف کنگره است. مارک‌وین مولین (سناتور جمهوری‌خواه از اوکلاهما) اخیرا در تلاش برای دفاع از وزیر دفاع به طور عجیبی ادعا کرد برخی سناتورها در حالی که مست هستند، در جلسات رای می‌دهند. جیم هایمز، نماینده دموکرات مجلس نمایندگان نیز گفته است: «هر زمان که جلسات به ساعت 11 شب موکول می‌شود، درصد کمی از اعضای کنگره سطح الکل خون‌شان صفر است!» البته او معتقد است این مساله با مست بودن فرق دارد! دان بایر، نماینده ویرجینیا اما گفته است: من یک جمهوری‌خواه را که متأسفانه نمی‌توانم نامش را ببرم دیدم که مست بود و ۲ دموکرات را هم دیدم که احتمالا تحت‌تأثیر مواد بودند. یک نماینده جمهوری‌خواه کنگره اما بیان کرده است حتی اگر نمایندگان در حالت مستی باشند یا داروهای دیگری مصرف کرده باشند اما دارای عملکرد خوبی باشند و کارایی لازم را داشته باشند، دیگر مهم نیست با چه شرایطی در مجلس حاضر می‌شوند و به دیگر نمایندگان هم ربطی ندارد!
* زوال عقل، بلای جان کنگره
در سال‌های اخیر، شاهد افول توانایی‌های شناختی برخی قانون‌گذاران آمریکا بوده‌ایم اما راهکار مشخصی برای اجبار به کناره‌گیری آنها وجود ندارد. نمونه آن، ماجرای سناتور فقید دایان فاینستاین و نماینده سابق کِی گرینجر است که مشخص شد در یک مرکز نگهداری سالمندان زندگی می‌کند و از مشکلات زوال عقل رنج می‌برد. این مساله باعث شد بحث‌هایی در رسانه‌ها مطرح شود که چرا نمایندگی کنگره بازنشستگی ندارد. جیم هایمز، نماینده دموکرات از کنتیکت معتقد است بدون شک بین ۶ تا ۱۲ نفر از همکارانش در شرایطی هستند که دیگر توانایی انجام وظایف‌شان را ندارند!
یکی از نمایندگان جمهوری‌خواه مجلس نیز در بیانی جالب توجه گفته است: «گاهی اوقات تشخیص زوال عقل برخی نمایندگان از اینکه برخی دیگر ذاتا چندان باهوش نیستند، دشوار است!»