شروع شد
گروه بینالملل: روز شنبه بیش از 1400 تظاهرات در سرتاسر آمریکا برگزار شد. صدها هزار نفر روز شنبه پنجم آوریل در اعتراض به سیاستها و عملکرد دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا و ایلان ماسک، رئیس اداره بهرهوری دولت آمریکا، در سراسر ایالات متحده به خیابانها آمدند. بیش از هزار و ۴۰۰ تظاهرات در مقابل ساختمانهای کنگره ایالتها، ساختمانهای دولتی، دفاتر نمایندگان، ساختمانهای شهرداریها و پارکها با شعار «دست بردارید» (Hands Off) برگزار شد. بنا بر اعلام سازمان «تفرقهناپذیر» (Indivisible) که از برگزارکنندگان اصلی این اعتراضات است، دستکم ۶۰۰ هزار نفر برای شرکت در تظاهرات روز شنبه در سراسر ۵۰ ایالت آمریکا ثبتنام کرده بودند. 3 خواسته اصلی معترضان در آمریکا پایان دادن به سلطه میلیاردرها و فساد گسترده دولت ترامپ، توقف کاهش بودجه مدیکید و مدیکر (برنامه بهداشتی فدرال برای افراد کمدرآمد و برنامه ملی بیمه تامین اجتماعی) و توقف حملات دولت ترامپ به مهاجران بود. همزمان با آشکار شدن تاثیر تعرفههای دونالد ترامپ بر قیمت کالاها، چندین شهر اروپایی نیز عصر شنبه شاهد تظاهرات در اعتراض به سیاستهای مالی رئیسجمهوری آمریکا و ایلان ماسک بودند؛ تظاهراتی که با توجه به مدت زمان کم روی کار آمدن دولت ترامپ، نشاندهنده برافروخته شدن خشم بسیاری از مردم آمریکا و حتی جهان از سیاستهای رئیسجمهوری است که قصد دارد آمریکا را به شکوه سابق خود بازگرداند؛ شکوهی که راه بازگشت به آن از اخراج میلیونی کارمندان دولت فدرال، همچنین افزایش بیقاعده تعرفههای تجاری برای کشورهای متحد و دوست آمریکا میگذرد؛ اقداماتی که صدای اعتراض بسیاری از کشورهای متحد آمریکا را نیز در آورده و منجر به افزایش تنش در روابط آنها با واشنگتن شده است. در حال حاضر اما تظاهرات سراسری در ایالتهای آمریکا به دردسر نخست دولت ترامپ تبدیل شده است؛ تظاهراتی که صدای مخالفت کارمندان فدرال در شرف اخراج دولت آمریکا، سالمندانی که بیمه درمانی آنها در حال قطع شدن است و افراد ناراضی از افزایش قیمتها را به گوش دولت آمریکا و جهان رساند.
* اعتراض به میلیاردرهای بیرحم
تظاهرات روز شنبه آمریکاییها در ایالتهای پرجمعیت و اصلی آمریکا به همراه بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ در حالی برگزار شد که بسیاری از تظاهرکنندگان با شعار «دست بردارید» (Hands Off) خواستار توقف سیاستهای ریاضتی دولت ترامپ شدند؛ سیاستهایی که منجر به تهدید امنیت شغلی چند میلیون کارمند دولت فدرال و خطر بازخرید آنها شده است. از سوی دیگر قطع بیمههای امدادی و درمانی مدیکر و مدیکید - که در دولت بایدن مجددا راهاندازی شده بود - از سوی دولت ترامپ به منظور کاهش هزینههای دولت، صدای اعتراض بسیاری از افراد سالمند و بیماران را بلند کرده است. سیاستهای ترامپ با شعار جلوگیری از هدررفتن منابع و بودجههای دولتی اجرا شده است و دولت آمریکا با طراحی سازمان بهرهوری که تحت کنترل ایلان ماسک قرار دارد، این سیاستهای ریاضتی را اجرا میکند. البته ایلان ماسک در روزهای آتی از سمت خود از این سازمان کنارهگیری خواهد کرد، زیرا طبق قوانین محدودکننده وی تنها بمدت 130 روز میتواند به عنوان کارمند ویژه دولت آمریکا فعالیت کند و به همین دلیل نیز تلاشها برای اجرای سیاستهایی که طبق اعلام دولت ترامپ قرار است دولت فدرال را چابک و کارآمد کند، شدت و سرعت بالایی دارد، به شکلی که تاکنون سازمان کارآمدی یا بهرهوری دولت ترامپ به رهبری ایلان ماسک بیش از ۲۰۰ هزار نفر از مجموع 2.3 میلیون کارمند دولت آمریکا (نیروی فدرال) را حذف کرده است؛ اقدامی که گاه بیبرنامه انجام شده و بازگشت برخی متخصصان ضروری را به همراه داشته است. خشم کارمندان اخراج شده نیز در بسیاری از ایالتهای آمریکا بویژه شهرهای بزرگ به همین علت برانگیخته شده است و آنها خواستار توقف سیاستهایی هستند که از سوی 2 سرمایهدار که کنترل دولت آمریکا را بر عهده گرفتهاند به اجرا گذاشته شده است. معترضان آمریکایی بزرگترین تجمع را در شهر بوستون در ایالت ماساچوست آمریکا شکل دادند. دهها هزار نفر در این راهپیمایی به ترامپ و ایلان ماسک و سیاستهایشان اعتراض کردند. همچنین هزاران نفر در شرایط نامساعد آب و هوایی و بارش باران، به مرکز شهر واشنگتن رفته و در این تظاهرات حضور یافتند. در مرکز شهر شیکاگو نیز یک اعتراض عظیم مردمی با عنوان «دست از سر ما بردارید!» علیه ترامپ و ایلان ماسک برگزار شد. معترضان شعارهایی چون «پادشاه در آمریکا جایی ندارد» و «ماسک را اخراج کنید»، همچنین «دست از سر تامین اجتماعی بردارید!» و «آمریکا را دوباره دموکراتیک کنید» سر دادند.
* اعتراضات بینالمللی
روز شنبه آمریکا شاهد حواشی سیاسی دیگری نیز بود. دولت ترامپ در این روز اقدام جنجالی دیگری را اجرایی کرد که منجر به افزایش نگرانیها و اعتراض کشورهای دوست آمریکا شد. رئیسجمهور آمریکا در راستای سیاستهای تجاری جدید خود تعرفههای پایه ۱۰ درصدی را از روز شنبه به اجرا گذاشت؛ تعرفههایی که صادرات کشورهای متحد و نزدیک به آمریکا را نشانه رفته است. دونالد ترامپ تعرفههای خود را یک «انقلاب اقتصادی» توصیف کرد. این تعرفهها کشورهایی همچون بریتانیا، ترکیه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و استرالیا را هدف قرار داده است. البته این تعرفهها به همین نقطه ختم نشده و تعرفههای سنگینتری نیز چین و اتحادیه اروپایی را هدف قرار داده است. ترامپ با اجرای تعرفههای 45 درصدی برای اتحادیه اروپایی به صورت رسمی جنگ تعرفهای با این اتحادیه را آغاز کرد. اعلام این سیاست از سوی ترامپ واکنش منفی بازار بورس را در پی داشت و منجر به سقوط سنگین شاخصها شد و از سوی دیگر نگرانیها را برای تولیدکنندگان و همچنین مصرفکنندگان آمریکایی افزایش داد؛ نگرانیهایی که چندان بیدلیل نیست. جنگ تعرفهای ترامپ تاکنون منجر به نوسانات شدید بازار برای تولیدکنندگان و افزایش قیمتها برای مصرفکنندگان شده است؛ مسالهای که خشم آمریکاییها را برانگیخته است و منجر به واکنش ترامپ شده است. دونالد ترامپ پس از افزایش انتقادات به سیاست تعرفهای، به این موضوع واکنش نشان داد و در شبکههای اجتماعی خود از مردم و کسبوکارهای آمریکایی خواست همزمان با اعمال تعرفههای او از خود «استقامت» نشان دهند. وی همچنین اعلام کرد: «اجرای آن آسان نخواهد بود اما سرانجام نتیجه آن تاریخی خواهد بود». جنگ تعرفهای ترامپ واکنشهای بسیاری را برانگیخته است. دولت چین در واکنش به اقدام دولت آمریکا متقابلا تعرفهای ۳۴ درصدی بر کالاهای آمریکای بست. پکن همچنین هشدار داد واشنگتن باید استفاده از تعرفه به عنوان یک سلاح برای محدود کردن تجارت را متوقف کند. نخستوزیر انگلیس و رئیسجمهور فرانسه نیز پس از اعلام تعرفههای آمریکا با یکدیگر تماس تلفنی برقرار کرده و تحولات را بررسی کردند. در بیانیه دفتر نخستوزیری بریتانیا آمده است 2 طرف «توافق کردند جنگ تجاری به نفع هیچ کسی نیست اما همه گزینهها باید روی میز باقی بماند». بسیاری از رهبران کشورهای مختلف جهان نیز در واکنش به تعرفههای ترامپ خواستار مذاکره با آمریکا شدند. شیگرو ایشابا، نخستوزیر ژاپن که کشورش با تعرفههای ۲۴ درصدی آمریکا مواجه است، گفته قصد دارد در این مورد با دونالد ترامپ تلفنی صحبت کند. ایشابا در تلویزیون گفت ژاپن قصد ندارد در برابر تعرفههای آمریکا اقدامی تلافیجویانه انجام دهد. رژیم صهیونیستی نیز اعلام کرده است به دنبال فرار از تعرفه 17 درصدی دولت آمریکا است. به نظر میرسد نخستوزیر رژیم صهیونیستی به دنبال مذاکره بر سر کاهش تعرفهها در دیدار پیش رو با دونالد ترامپ در خاک آمریکاست. علاوه بر رهبران سیاسی سراسر جهان، تعرفههای ترامپ صدای اعتراض مردم اروپا را نیز درآورده است. بسیاری از شهروندان اروپایی در واکنش به اقدامات خصمانه ترامپ علیه اقتصاد و استقلال سیاسی کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپایی در شهرهای مختلف این قاره از جمله لیسبون، لندن و برلین تجمع کرده و پلاکاردهایی اعتراضی در دست گرفتند؛ اعتراضاتی که سیاستهای تعرفهای ترامپ را مخل تجارت جهانی دانسته و خواستار توقف سیاستهای ترامپ است. اروپاییها با در دست داشتن پرچم اوکراین به سیاستهای دولت جدید آمریکا در قبال جنگ اوکراین و ایجاد روابط دوستانه با روسیه نیز اعتراض کردند.
* آغاز میدانداری دموکراتها
در اعتراضات اخیر ضد دولت ترامپ دموکراتها نقش ویژهای ایفا کردند. از سازماندهی تجمعات تا حضور علنی و دعوت از مردم برای ایستادگی در برابر ترامپ از جمله اقدامات دموکراتها در تظاهرات سراسری آمریکا بود. در مهمترین این موارد باراک اوباما، رئیسجمهور دموکرات پیشین آمریکا در اظهارنظری تهاجمی و جنجالی به مخالفت با سیاستهای ترامپ پرداخت. رئیسجمهور پیشین آمریکا گفت «عمیقاً نگران» اقدامات دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا و دولتش است و هدف قرار دادن دانشگاهها، تصمیمات اقتصادی و اعمال تعرفهها را مورد انتقاد قرار داد. اوباما در سخنرانی خود در کالج همیلتون در نیویورک گفت: «من بیشتر نگران دولت فدرالی هستم که دانشگاهها را تهدید میکند تا اسامی دانشجویانی را که از حق آزادی بیان خود استفاده میکنند، فاش کنند». اوباما توضیح داد نگران کاخ سفیدی است که دفاتر وکالتی را هدف قرار میدهد که از ایدهها یا طرفهایی که با او اختلاف دارند، دفاع میکنند و اشاره کرد دولت، رسانهها را مجازات کرده است. اشاره اوباما به دستورات اجرایی ترامپ است که دفاتر و وکلای بزرگ حقوقی را مجازات میکند و خشم جامعه حقوقی را برانگیخته است. کاخ سفید همچنین خبرگزاری آسوشیتدپرس را به دلیل امتناع از اشاره به خلیج مکزیک به عنوان خلیج آمریکا از پوشش خبری منع کرد. اوباما در این باره گفت: «این نوع رفتار مغایر با قانون اساسی است که ما به عنوان آمریکایی داریم». وی افزود اگر او به عنوان رئیسجمهور اقدامات مشابهی انجام میداد، جمهوریخواهان عصبانی میشدند: «تصور کنید اگر من مجوز فاکسنیوز را از تیم مطبوعاتی کاخ سفید پس میگرفتم، غیرقابل تصور است که همان طرفهایی که اکنون سکوت میکنند، چنین رفتاری را از من یا بسیاری از اسلاف من تحمل میکردند». وی ادامه داد: «من این را از منظر حزبی نمیگویم. این مربوط به چیزی ارزشمندتر است و آن این است: ما به عنوان یک کشور چه کسانی هستیم؟ و از چه ارزشهایی دفاع میکنیم؟» اوباما بدون ذکر نام در اظهاراتش، انتقادات دیگری را به ترامپ وارد کرد و گفت: «من فکر نمیکنم آنچه را ما درباره سیاست اقتصادی و تعرفهها شاهد هستیم، برای آمریکا خوب باشد». رئیسجمهور پیشین آمریکا در پایان سخنان خود گفت: «تاریخ پیچ و تاب میخورد و نوسان دارد؛ زمانهایی از درگیری وجود دارد، زمانهایی از حماقت وجود دارد و زمانهایی از خطر وجود دارد». وی تاکید کرد وضعیت فعلی به معنای از دست دادن امید نیست و خطاب به حاضران گفت: «ناامید نشوید. میدانم اوضاع الان کمی دیوانهوار است اما اوضاع ما بهتر خواهد شد». اوباما همچنین از مردم کشورش خواست به دفاع از ارزشهای دموکراسی در برابر ترامپ بپردازند؛ درخواستی که نشاندهنده مقابله جدی دموکراتها در میدان علیه ترامپ است؛ مقابلهای که مشخص نیست در 4 سال آینده راه به جایی خواهد برد یا خیر.