برداشتن بزرگ‌ترین مانع صلح اوکراین
تهاجم اوکراین به خاک روسیه در سال آخر دولت بایدن به اشغال بخش‌هایی از استان کورسک روسیه در مرز با این کشور انجامید اما بسیاری از تحلیلگران و مقامات روسیه اعلام کردند این تهاجم یا به عبارتی ضدحمله توسط ارتش ناتو انجام شده است؛ اقدامی که از زمان جنگ دوم جهانی و پس از حمله آلمان نازی به خاک شوروی بی‌سابقه بود. اکنون با بازپس‌گیری کامل این استان توسط ارتش روسیه و شکست پرهزینه اوکراینی‌ها در این محور استراتژیک، بسیاری از تحلیلگران معتقدند بزرگ‌ترین مانع توقف جنگ اوکراین برداشته شده است. تصرف بخش‌هایی از کورسک قرار بود به عنوان برگ برنده کی‌یف در مذاکرات آتش‌بس و صلح باشد و موضوع بازپس‌دادن آن در ازای خروج ارتش روسیه از مناطق شرقی اوکراین روی میز مذاکره قرار گیرد اما اکنون با این شکست، تعاریف متفاوتی توسط رسانه‌های غربی در این ارتباط ارائه می‌شود.
* اهمیت کورسک
تحلیلگر خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت پایان این تهاجم یکی از موانع اصلی دستیابی به توافق صلح را برداشته است، زیرا رئیس‌جمهور روسیه اعلام کرده بود تا زمانی که مناطق اشغالی کورسک به دست روس‌ها بازنگردد، جنگ پایان نخواهد یافت. اکنون پس از حدود ۹ ماه روس‌ها توانستند نیروهای اوکراینی را از این منطقه بیرون برانند؛ مساله‌ای که به گفته خبرگزاری رویترز می‌تواند مسیر توافق آتش‌بس را هموار کند. ۶ آگوست ۲۰۲۴ مصادف با ۱۵ مرداد ۱۴۰۳ پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین، کی‌یف در حمله‌ای غافلگیرانه، نظامیان خود را با عبور از مرز روسیه وارد منطقه کورسک کرد؛ حمله‌ای که با پشتیبانی انبوه پهپادها و تسلیحات سنگین غربی همراه بود. در اوج این عملیات، نیروهای اوکراینی مدعی تسلط بر حدود ۱۴۰۰ کیلومتر مربع از خاک کورسک شدند اما این حمله بهای سنگینی برای کی‌یف داشت؛ بهایی که به قیمت تضعیف جبهه‌های شرقی اوکراین و پیشروی بیش از پیش روسیه، همچنین از بین رفتن گسترده نیروی انسانی ارتش اوکراین تمام شد. پس از حمله به محور کورسک و به صدا در آمدن زنگ خطر برای روس‌ها بسیاری اینگونه تحلیل کردند که روسیه در ضعف قرار گرفته و جنگ وارد مرحله توازن قوا شده است اما اقدام اوکراینی‌ها پس از گذشت زمان به خودکشی و یک قمار بزرگ شباهت یافت. تضعیف خطوط دفاعی استان‌های شرقی و جنوبی، افزایش تلفات انسانی، به جان خریدن تهاجمات موشکی و پهپادی خشن‌تر روسیه، برانگیختن خشم یک قدرت اتمی و خرج بی‌حساب و کتاب تجهیزات استراتژیک غربی‌ها آن هم در شرایطی که انتخابات آمریکا و بسیاری از کشورهای اروپایی نزدیک بود، اقداماتی جسورانه بود که اکنون با مشخص شدن تبعات آن، حالتی حماقت‌بار یافته است.
* پیشروی‌های روسیه
روسیه از زمان حمله اوکراین به کورسک تاکنون حدود ۲۰۰۰ کیلومترمربع از خاک اوکراین را تصرف کرده، مساحتی بسیار گسترده که با توجه به تصرفات قبلی روس‌ها نشان از شکست فاجعه‌بار ارتش اوکراین دارد. روس‌ها در پاسخ به ضدحمله ناگهانی اوکراین که با تحریک و تجهیز ناتو انجام شد، ضدحمله‌ای آهسته و پیوسته را رقم زدند که نتیجه آن تحلیل رفتن ارتش اوکراین و پیشروی باور نکردنی به عمق خطوط دفاعی اوکراین بود. کریستوفر مک‌کالیون، پژوهشگر اندیشکده نظامی آمریکایی در این باره می‌گوید: «اوکراین عملاً سرزمینی را که بیشترین ارزش را برایش دارد (خاک خودش) با منطقه‌ای که نمی‌توانست برای همیشه نگه دارد، مبادله کرد». به نظر می‌رسد شکست حیثیتی اوکراین و همزمانی آن با مذاکرات همراه با میانجی‌گری دولت ترامپ، هزینه اقدامات زلنسکی را بیش از پیش مشخص کرده است اما در این مسیر روسیه تنها نبوده است. در خلال جنگ در این محور بود که گلوله‌ها و نیروهای کره‌شمالی به روسیه در بازپس‌گیری کورسک کمک کردند؛ مساله‌ای که مورد توجه پوتین نیز قرار گرفت و از آن قدردانی کرد. نیروهای روسیه پس از یک ماه جنگ و تثبیت خط مقدم موفق شدند ضدحمله خود را آغاز کنند. نیروهای روسیه با بهره‌گیری از پهپادهای فیبر نوری (که کمتر قابل اختلال هستند)، بتدریج دفاع نیروهای اوکراینی را در هم شکستند. در عرض 3 ماه روسیه بیش از نیمی از منطقه تحت کنترل اوکراین را پس گرفت و تا ۶ فوریه، این منطقه به ۴۲۸ کیلومتر مربع کاهش یافت. در سومین سالگرد حمله به اوکراین، پوتین لباس نظامی پوشید و به کورسک رفت، از فرماندهان خواست پیشروی را ادامه دهند و پیشنهاد ایجاد یک منطقه حائل در مرز اوکراین را داد.
در ماه مارس اوکراین بیش از ۳۰۰ کیلومتر مربع از قلمرویی را که در منطقه کورسک در اختیار داشت از دست داد. والری گراسیموف ، فرمانده کل ارتش روسیه که هدایت جنگ را بر عهده دارد، روز یکشنبه پس از آنکه آخرین واحدهای اوکراینی از روستای گورنال در مجاورت مرز بیرون رانده شدند، به پوتین گزارش داد روسیه منطقه کورسک را پاکسازی کرده است. گراسیموف همچنین به پوتین گفت مطابق دستورات وی نیروهای روسیه تا ایجاد منطقه حائل به جنگ ادامه می‌دهند و ۹۰ کیلومتر مربع از منطقه سومی اوکراین را به تصرف خود در آورده‌اند.