احتمال گسترش پیمان ابراهیم به قفقاز و آسیای میانه

پیمان ابراهیم که نتیجه‌ای از فرایند عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای مسلمان جنوب غرب آسیا بود، در چارچوب ایده معامله قرن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در دور پیشین ریاست جمهوری وی مطرح شد. 

در حالی که بعد از عملیات طوفان الاقصی و موج گسترده ضدصهیونیستی و حامی فلسطین در کشورهای اسلامی شکل گرفت، به نظر می‌رسد رژیم صهیونیستی و همچنین آمریکا از این ابتکار دست نکشیده‌اند. از این رو با تمایل برخی حلقه‌های سیاسی در آمریکا و تحریکات رژیم صهیونیستی این ایده مجدداً در حال پیگیری است.

طرح مجدد موضوعاتی همچون به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی توسط عربستان سعودی در ازای دریافت برخی امتیازات سیاسی بخشی از این ابتکار آمریکایی-صهیونیستی در منطقه محسوب می‌شود.

در این راستا به نظر می‌رسد کشورهایی همچون جمهوری آذربایجان که از متحدین اصلی رژیم صهیونیستی محسوب می‌شوند در صدر این لیست قرار دارند. بر اساس گزارش‌ها، یکی از اهداف سفر به تعویق افتاده نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی به باکو نهایی کردن عضویت آذربایجان در پیمان ابراهیم بوده است. 

دفتر نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در آوریل 2025 در بیانیه‌ای صریحا تاکید کرده بود که این رژیم به دنبال حذف تمام موانع پیش‌روی توسعه روابط سه‌جانبه «آمریکا- اسرائیل- آذربایجان» است.

در همین راستا نیوزویک اخیراً در یک گزارش مرتبط با این موضوع تصریح کرده که بهترین دوستان رژیم صهیونیستی در جهان اسلام آذربایجان و سایر کشورهای ترک هستند. این گزارش تصریح می‌کند که پس از عملیات طوفان الاقصی، این کشورها همچون آذربایجان و قزاقستان نه‌تنها روابط خود را با رژیم صهیونیستی کاهش ندادند، بلکه آن را تقویت کردند.

استفان بلانک، نویسنده معروف آمریکایی در این زمینه تصریح می‌کند که توسعه پیمان ابراهیم به قفقاز جنوبی برای ایجاد یک قوس همکاری بزرگ‌تر می‌تواند منافع آمریکا را تضمین کند. 

او همچنین تاکید می‌کند که الحاق کشورهایی همچون آذربایجان به این موافقتنامه می‌تواند به کنترل ایران و اعمال فشار بیشتر بر تهران کمک کرده و نقش آذربایجان را به عنوان یک رهبر منطقه‌ای در قفقاز جنوبی تثبیت کند.

در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد آذربایجان نیز با تمایل ویژه به این موضوع در حال اقداماتی در قالب لابی‌سازی است. در ماه مارس سال جاری میلادی گروهی 50 نفره از خاخام‌های یهودی در آمریکا به دیدار ترامپ رفته و در خصوص گسترش پیمان ابراهیم به کشورهای ترک از جمله آذربایجان و برخی کشورهای آسیای مرکزی اشاره کرده‌اند. 

البته هدف اصلی این دیدار تجدیدنظر در بند 907 علیه آذربایجان بود. بر اساس این بند تحت عنوان قانون حمایت از آزادی آمریکا از هر نوع کمک مستقیم به آذربایجان منع شده است. 

البته اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مبنی بر این که از 26 آوریل اجرای این تحریم به طور موقت تعلیق شده نشان می‌دهد این اقدامات موثر بوده‌اند. در این راستا به‌نظر می‌رسد آذربایجان برای دریافت این مزیت امتیازات بیشتری را به آمریکا و رژیم صهیونیستی ارائه کند.

یکی از این امتیازات اضافه کردن کشورهای آسیای مرکزی همچون قزاقستان و ازبکستان به پیمان ابراهیم است. این درحالی است که پیش از این، از سال 2021 آذربایجان میزبان نشست‌های گفت‌و‌گو در این زمینه بوده است. 

در ماه مه این سال نشستی تحت عنوان «توافق ابراهیم به عنوان فرصتی برای دگرگونی آسیای مرکزی و آذربایجان» برگزار شد که صراحتاً نقش آذربایجان در تسهیل‌گری پیوستن کشورهای آسیای مرکزی به پیمان ابراهیم را مورد تاکید قرار می‌داد.

در این راستا موسسه مطالعات راه ابریشم در آمریکا نیز در گزارشی تاکید کرده که با الحاق آذربایجان به پیمان ابراهیم، ایالات متحده آمریکا می‌تواند ژئوپلیتیک ارتباط با آسیای مرکزی را تحت تاثیر قرار دهد و با گسترش ابتکارهای خود به سواحل قزاقستان، هژمونی تجاری چین به غرب اوراسیا را متوقف کند. 

این موضوع همچنین می‌تواند انزوای هند در آسیای مرکزی را نیز کاهش دهد و یک چارچوب همکاری گسترده‌ای برای رژیم صهیونیستی ایجاد کند. این گزارش، عضویت آذربایجان و سپس کشورهای آسیای مرکزی را یک «موهبت استراتژیک» برای آمریکا و رژیم صهیونیستی می‌داند.

از این جهت انتظار می‌رود که پس از آذربایجان، سایر کشورهای آسیای مرکزی نیز به عضویت این پیمان در آیند. در این میان باکو نقش اصلی را ترغیب این کشورها ایفا می‌کند و به نظر می‌رسد تسری این ایده به «پیوستن کشورهای ترک به پیمان ابراهیم» را پیش می‌برد. 

انتهای پیام/