مذاکرات پیچیده
گروه سیاسی: دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا دیروز در رم برگزار شد. این دور از مذاکرات ساعت 13:30 دقیقه به وقت رم یعنی ساعت 15 به وقت ایران آغاز شد و 3 ساعت به طول انجامید.
به گزارش «وطن امروز»، این دور از مذاکرات میان طرفین در حالی برگزار شد که به واسطه زیاده‌خواهی آمریکا نسبت به موضوع غنی‌سازی ایران، فضای مذاکراتی از پیگیری روند‌های منتهی به توافق احتمالی، به بررسی امکان ادامه مذاکرات تغییر یافت. به عبارتی طرف ایرانی دیروز به این خاطر در رم حاضر شد که بررسی کند آیا این احتمال وجود دارد که طرف آمریکایی در نهایت دست از زیاده‌خواهی برداشته و حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت بشناسد یا خیر. از آن سو طرف آمریکایی نیز تقریبا با چنین گاردی وارد مذاکرات شد. استیو ویتکاف قبل از شروع مذاکرات بار دیگر بر موضع آمریکا مبنی بر توقف کل برنامه غنی‌سازی ایران تاکید کرد.
به هر حال دور پنجم مذاکرات که در فضای بی‌اعتمادی آغاز شد، 3 ساعت به طول انجامید. پس از این نشست، نماینده آمریکا محل گفت‌وگو‌ها را ترک کرد اما عراقچی دیداری مختصر با بدر بوسعیدی، وزیر خارجه عمان داشت.
* در مذاکرات چه گذشت؟
نخستین اظهارنظر درباره مذاکرات را وزیر خارجه عمان انجام داد. بوسعیدی در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: دور پنجم مذاکرات ایران و آمریکا امروز در رم با مقداری پیشرفت اما بدون نتیجه‌گیری نهایی به پایان رسید. امیدوارم در روزهای آینده مسائل باقیمانده را روشن کنیم تا بتوانیم به سوی هدف مشترک دستیابی به توافقی پایدار و محترمانه پیش برویم.
این پست بوسعیدی نشان داد گفتوگوهای سختی در دور پنجم مذاکرات میان طرفین انجام شده است. البته پیش‌بینی‌ها هم همین را نشان می‌داد. ایران بارها اعلام کرده بود که حاضر به پذیرش زیاده‌خواهی طرف آمریکایی درباره حق غنی‌سازی خود نمی‌شود. حتی سیدعباس عراقچی شامگاه پنجشنبه قبل از عزیمت به رم، مطالب صریحی خطاب به طرف‌های آمریکایی و اروپایی مطرح کرد؛ مطالبی که در واقع هم نشان‌دهنده اختلافات عمیق میان طرفین و هم حاکی از برنامه‌ریزی و تدابیر ایران برای مرحله پس از شکست احتمالی مذاکرات است.
به هر حال پست بوسعیدی نشان داد مذاکرات پیچیده‌ای میان طرفین انجام شده است؛ مذاکراتی که عراقچی آن را «مذاکرات حرفه‌ای» نامید. وزیر امور خارجه پس از برگزای این دور از مذاکرات در مصاحبه با خبرنگار صداوسیما توضیحاتی درباره مذاکرات ارائه کرد. عراقچی گفت: «دور پنجم امروز در رم برگزار شد. می‌توانم بگویم یکی از حرفه‌ای‌ترین ادوار مذاکراتی بود که تا الان داشتیم. ما یک بار دیگر مواضع و اصول جمهوری اسلامی ایران را درباره مذاکرات بیان کردیم. مواضع ما کاملا روشن است و بر آنها ایستادگی کردیم. فکر می‌کنم الآن یک درک بهتر و روشن‌تر از مواضع ما نزد طرف آمریکایی به وجود آمده است. آقای بوسعیدی، وزیر خارجه عمان در این دور تلاش کرد راهکارهایی را ارائه دهد که موانع موجود برطرف شود و مذاکرات رو به پیشرفت برود. روی ایده‌های مختلف بحث شد. ایشان ایده‌هایی داشت و قرار شد ۲ طرف روی این ایده‌ها کار کارشناسی بیشتری انجام دهند. این ایده‌ها به پایتخت‌ها منتقل خواهد شد. البته بدون اینکه تعهدی برای هیچ‌کدام از طرفین داشته باشد. بنای ما بررسی این پیشنهادات است. به نظر من این پیشنهادات می‌تواند ضمن حفظ اصول و مواضع جمهوری اسلامی ایران، راهگشا باشد. قرار است ۲ طرف دیدگاه‌های خودشان را نسبت به این پیشنهادات ارائه دهند و سپس دور بعد مذاکرات تنظیم و برگزار شود. اگر این راهکارها در پایتخت‌ها مورد توجه قرار گیرد، امیدوارم در دور بعد بتوانیم وارد جزئیات شویم».
عراقچی همچنین گفت: «مذاکرات پیچیده‌تر از آن است که با 3-2 جلسه بخواهد حل و فصل شود. همین که ما الآن در مسیر معقولی قرار داریم، به نظر من خودش یک پیشرفت است. امیدوارم در یکی دو جلسه آینده با توجه به برداشت بهتری که الآن از مواضع جمهوری اسلامی ایران در طرف مقابل به وجود آمده، بتوانیم به راهکارهایی برسیم که در مذاکرات پیشرفت حاصل شود. ما هنوز در آن مرحله نیستیم ولی ناامید هم نیستیم. اینک بویژه با توجه به بحث‌هایی که شکل گرفت و راهکارهایی که توسط عمان برای رفع موانع پیشنهاد شد، احتمال پیشرفت وجود دارد.
* توپ در زمین آمریکاست
از صحبت‌های عراقچی اینگونه برمی‌آید که عمان این بار ابتکار عمل بیشتری نسبت به 4 دور مذاکره قبلی از خود نشان داده است. باید دید ابتکارات عمان برای خروج مذاکرات از بن‌بست چیست اما آنچه مشخص است اینکه این ابتکارات به گونه‌ای است که اگرچه طرفین باید در پایتخت‌های خود آنها را بررسی کنند اما به نظر می‌رسد مخاطب اصلی این ایده‌های عمان، طرف آمریکایی است؛ طرف آمریکایی که در دور پنجم مذاکرات، بیشتر از ادوار گذشته از مواضع ایران درباره غنی‌سازی مطلع شده است. طرف آمریکایی بدون در نظر گرفتن واقعیات برنامه هسته‌ای ایران، یک جو روانی و رسانه‌ای را علیه حق غنی‌سازی ایران به راه انداخت و مدعی شد توافق در شرایطی محقق خواهد شد که فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران تعطیل شود. حالا آنها پشت میز مذاکره، با مواضع اصولی و قانونی ایران مواجه شده‌اند. بنابراین برای خروج مذاکرات از وضعیت عدم پیشرفت، طرف آمریکایی باید در مواضع خود تجدیدنظر کند. به نظر می‌رسد ابتکارات طرف عمانی نیز در همین راستا مطرح شده است. اظهارات عراقچی هم نشان می‌دهد موضع ایران نسبت به ابتکارات طرف عمانی تا حدودی مثبت است، کما اینکه عراقچی تاکید کرد این ابتکارات می‌تواند در روند مذاکرات راهگشا باشد.
* اسرائیل در مذاکرات
اگرچه برخی منابع رسانه‌ای آمریکایی طی هفته‌های اخیر از اختلاف نظر میان ترامپ و نتانیاهو نوشته و گفته‌اند اما روند مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا نشان می‌دهد به مرور، مطالبات آمریکایی‌ها به دیدگاه‌های رژیم صهیونیستی نزدیک‌تر می‌شود. تغییر نظر ترامپ و ویتکاف درباره حق غنی‌سازی ایران و تاکید آنها بر تعطیلی همه فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم ایران، همان مطالبه‌ای است که نتانیاهو پیش‌تر درباره این مذاکرات مطرح کرده بود. در کنار این موارد، آکسیوس روز گذشته گزارش داد ویتکاف قبل از حضور در دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم با ایران، جلسه‌ای مهم با رئیس موساد و وزیر امور راهبردی رژیم صهیونیستی داشته است.
صفحه ۲ را بخوانید