خوشخدمتی جولانی به نتانیاهو
طبق گزارشات منتشرشده در رسانههای نزدیک به شورشیان سوریه، جمعه شب به دستور ابومحمد جولانی، سرکرده شورشیان سوریه و حاکم فعلی دمشق، 3 سازمان فلسطینی «انتفاضه فتح، جبهه مردمی برای آزادی فلسطین و ستاد کل جبهه مبارزه مردمی» از خاک سوریه اخراج شدند و تسلیحات آنها توسط نیروهای تحریرالشام مصادره شد. اقدام ضدفلسطینی شورشیان سوریه طبق توافق میان ترامپ و جولانی که در عربستان سعودی انجام شد، رخ داد. پیش از این نیز نیروهای جولانی دست به اقدامات مشابهی علیه جهاد اسلامی فلسطین و جنبش حماس در خاک سوریه زده بودند و تسلیحات آنها را مصادره و رهبران جریانات مبارز فلسطینی را در خاک این کشور بازداشت کرده بودند.
به نظر میرسد اقدامات حکومت نوپای جولانی در جهت خشنودسازی آمریکا و اسرائیل و مشروعیتیابی خود است؛ اقداماتی در ادامه توافق جولانی و ترامپ که طرفهای منطقهای مانند ترکیه و سعودی در شکلگیری آن نقش جدی ایفا کردند.
* شمشیر تحریم و فشار بر گردن جولانی
طبق گزارشات افشاشده، آمریکاییها و اتحادیه اروپایی با استفاده از ابزار تحریم تلاش دارند حکومت جولانی در دمشق را مطیع اوامر خود کنند و به همین دلیل نیز پس از دیدار ترامپ و جولانی در عربستان بخشی از تحریمهای سوریه از سوی آمریکا و اتحادیه اروپایی لغو شد و سرمایهگذاریهایی نیز در سوریه توسط اعراب حاشیه خلیجفارس در دستور کار قرار گرفت.
پیش از این گزارشی از سوی خبرگزاری آسوشیتدپرس منتشر شده بود که طبق آن مراحل لغو تحریمها و اهداف طرح توافق آمریکا و حکومت جولانی در آن افشا شده بود. طبق این گزارش لغو تحریمها از سوی آمریکا در 3 مرحله و طی شرایطی خاص انجام میشود. این طرح حول محور ادامه اعمال تحریمها به عنوان ابزاری برای فشار بر دولت جدید سوریه است. واشنگتن ابتدا قصد دارد از طریق معافیتهای کوتاهمدت، آنها را به طور موقت لغو کند. این امر لغو کامل آنها را به مجموعهای از شروطی سخت مشروط میکند، از جمله اخراج گروههای فلسطینی فعال علیه اسرائیل از سوریه.
این طرح که توسط تیم سیاست و برنامهریزی وزارت خارجه آمریکا در سندی ارائه شده است، امنیت اسرائیل را در رأس قرار میدهد و به دنبال آن مرحله تضمین مبارزه با داعش از طریق ائتلاف تشکیل شده توسط ترکیه که شامل عراق و اردن نیز میشود، خواهد بود. مرحله نهایی شامل عادیسازی روابط بین دولت شورشیان سوریه و اسرائیل است.
به نظر میرسد هماکنون مرحله نخست این طرح توسط حکومت جولانی اجرا شده است و مشخص نیست آیا در آینده نزدیک عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی نیز در دستور کار جهادیهای سابق قرار دارد یا خیر. در طرف دیگر ماجرا نیز سازوکار لغو تحریمها از سوی دولت آمریکا و کشورهای اروپایی مشخص نیست و ممکن است در آینده پس از اجرای مراحل جدیتر توافق مانند عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی، این توافق به ابزاری برای ایجاد شورشهای مجدد در سوریه و تجزیه این کشور یا اجرای مدل چندحکومتی لیبی در آن تبدیل شود.
* احتمال آشوب در صفوف تکفیریها
با وجود اینکه نیروهای تحت امر جولانی با محور مقاومت دشمنی دیرینه دارند و رویاروییهای نظامی متعددی نیز داشتهاند اما بسیاری از گروههای ذیل تحریرالشام که از استقلال نسبی و فرماندهی سیاسی و نظامی مجزا برخوردارند، خواستار مبارزه با رژیم اشغالگر نیز هستند.
حمایت از فلسطین و دفاع از جریاناتی مانند حماس که نزدیکی فکری بیشتری با آنها دارند جزو خطوط قرمز آنها تلقی میشود و بعید است با شرایط آشوبناک سوریه و جولان گروههای مسلح تکفیری، همچنین ضعف حکومت شورشیان دمشق اقداماتی مانند عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی بسادگی انجام شود؛ چالشی جدی برای جولانی در مسیر خیانت به مساله فلسطین که از روزهای ابتدایی به قدرت رسیدنش مورد توجه قرار گرفته و اتفاقات مشکوکی نیز در این راستا رخ داده است؛ مانند حذف و ترور رهبران برخی گروههای مسلح در حملات آمریکاییها یا بازداشت و زندانی کردن بسیاری از همرزمان سابق جولانی در ادلب که همگی نشان از تلاش جولانی و حامیانش برای قبضه بیسر و صدای قدرت دارد. هرچند بعید است این اقدامات براحتی به نتیجه برسد و با توجه به گزارش هشدارآمیز مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا در سوریه و درگیری تعدادی از نیروهای تحریرالشام با نیروهای روسیه در هفتههای گذشته، احتمال قیام مسلحانه و مردمی علیه حکومت جولانی در صورت تلاش برای عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی دور از ذهن نیست.
اکنون اما با توجه به خلع سلاح گروههای فلسطینی و اخراجشان از سوریه به نظر میرسد واکنش جدی از سوی شورشیان سوری مشاهده نشود، زیرا این گروهها از شاخههای سکولار یا چپگرای فلسطینی بودند که با دولت بشار اسد علیه شورشیان سوری همکاری داشتند و به مبارزه با آنها پرداخته بودند؛ مسالهای که منجر به اولویت قرار گرفتن منع فعالیت آنها در سوریه شد و به نظر میرسد شورسیان سوری نیز از آن استقبال کنند.
* مبارزه پوشالی با اشغالگری و استعمار
جولانی و یارانش که پیش از این خود را مبارزان واقعی راه آزادی قدس معرفی میکردند، با اقدامات اخیرشان نشان دادند مواضع و رویکرد نیروهای محور مقاومت علیه مبارزات به ظاهر اسلامگرایانه آنها صحیح بوده است و آنها در موقعیت قدرت سلاح را بر زمین گذاشته و کراوات را برای ادامه مسیر خود انتخاب میکنند؛ اقدامی که ماهیت وابستگی آنها به جریانات مرتجع و سازشکار را واضح و دروغ آنها مبنی بر مبارزه برای آزادی فلسطین را برملا کرد.
نیروهای شورشی سوریه از ابتدای به قدرت رسیدن تاکنون غیر از کشتار علویان سوریه و سرکوب آنها در بخش ساحل سوریه در مقابل هیچگونه تجاوز و تعرضی واکنش نشان نداده و تنها نظارهگر تجاوزات بیحد و مرز رژیم صهیونیستی به زیرساختهای نظامی و مدنی سوریه بودهاند. اکنون نیز در شرایطی که محور مقاومت و مقاومت اسلامی غزه تحت سنگینترین فشارها قرار گرفته و جنایات رژیم اشغالگر قدس به اوج رسیده است، در صف عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی در پشت کشورهای حاشیه خلیجفارس قرار گرفتهاند.