تأثیر دعوای ترامپ و ماسک بر اروپا
اختلافات علنی دونالد ترامپ و ایلان ماسک، میلیاردر حوزه فناوری که زمانی از نزدیک‌ترین مشاوران رئیس‌جمهور آمریکا و وزیر بهره‌وری وی بود، در سراسر حوزه آتلانتیک گسترش یافته و در کنار جذاب بودن از جنبه رسانه‌ای، باعث نگرانی محافل سیاسی راست‌گرا و جریان راست رادیکال اروپا شده است. فروپاشی اتحاد ترامپ - ماسک که با مشاجرات تلخ بر سر قراردادهای دولتی و توهین‌های شخصی علنی شد، بسیاری از جناح‌های راست‌گرای اروپا را از نظر سیاسی سرگردان کرده است. این لحظه در فضای آنلاین، انگاره‌هایی را به وجود آورده است که احزاب اروپایی را به کودکانی تشبیه می‌کنند که در یک طلاق تلخ گرفتار شده‌اند.
با این حال، فراتر از طنز، راست اروپایی با یک شوک از خواب بیدار شد. برای بسیاری از رهبران این جریان، ترامپ به عنوان شاهدی دال بر این مدعا بود که یک موج ناسیونالیستی نه تنها ممکن است، بلکه در جریان است. در همین حال، ماسک به طور غیرمنتظره‌ای به قهرمان آرمان‌های آنها تبدیل شد و به جنبش‌های راست رادیکال مانند AfD در آلمان (آلترناتیو برای آلمان) و Lega در ایتالیا که بویژه روابط نزدیکی با جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا دارند، مشروعیت بخشید و وجهه و بستری برای‌شان فراهم کرد. تاکنون هیچ اظهار نظر رسمی‌ای از سوی رهبران راست‌گرای اروپا درباره اختلافات ترامپ و ماسک ابراز نشده است. این سکوت قابل توجه است، زیرا این سیاستمداران معمولا سریع به رویدادهای جهانی، بویژه رویدادهایی که شامل چهره‌های مورد تحسین آنها می‌شود، واکنش نشان می‌دهند. تردید آنها نشان‌دهنده نگرانی عمیق‌تری است: مجبور شدن به انتخاب یکی از طرفین می‌تواند یک معضل استراتژیک ایجاد کند که آینده جناح راست اروپا را با تغییر شکل مواجه خواهد کرد.
* AfD محبوب اروپایی ماسک
حزب راست رادیکال «آلترناتیو برای آلمان» (AfD) با یک اقدام متعادل‌کننده ظریف روبه‌رو است. در حالی که این حزب مدت‌هاست سیاست‌های ملی‌گرایانه ترامپ را تحسین می‌کند - و اغلب خواستار رویکرد «اول آلمان» است - از حمایت قابل توجه ماسک نیز بهره‌مند شده است. ماسک بارها از حزب AfD تمجید کرده و یک بار گفته است: «فقط AfD می‌تواند آلمان را نجات دهد». پیش از انتخابات فدرال آلمان، او حتی در گفت‌وگویی زنده با آلیس وایدل، رهبر AfD شرکت کرد و از پلتفرم X خود برای تقویت پیام‌های حزب استفاده کرد. در همین حال، فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان که در جریان بخشی از اختلافات آشکار بین این ۲ نفر در کاخ سفید حضور داشت، اظهار نظری نکرده است، اگرچه حزب او، CDU، مستقیما با AfD رقابت می‌کند و احتمالا تحولات را از نزدیک زیر نظر دارد.
* ایتالیا؛ ماسک درست می‌گوید اما حق با ترامپ است!
حزب «لگا»ی ایتالیا و رهبر آن ماتئو سالوینی با معضل مشابهی روبه‌رو هستند اما از زاویه‌ای کمی متفاوت. سالوینی مدت‌هاست خود را به عنوان حامی اصلی ترامپ در ایتالیا معرفی می‌کند، حتی بیش از ملونی. با این حال، ماسک نیز به حزب لگا ابراز علاقه کرده است. ماه آوریل، او از طریق ارتباط ویدئویی به عنوان میهمان ویژه در کنگره ملی این حزب در فلورانس سخنرانی و حمایت خود را از حزب تکرار کرد.
برای ملونی، وضعیت حتی پیچیده‌تر است، زیرا او با هر دو (ترامپ و ماسک) روابط سیاسی برقرار کرده است؛ او به عنوان نخستین رهبر اروپای غربی که پس از اعلام تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای اتحادیه اروپایی با ترامپ دیدار کرد، خود را به عنوان پل دیپلماتیک بین واشنگتن و بروکسل قرار داد.
در عین حال، او رابطه‌ای عمل‌گرایانه و مبتنی بر معامله را با ماسک، بویژه درباره قراردادهای احتمالی اسپیس ایکس برای ارتباطات دفاعی ایتالیا، حفظ کرده است. با وجود روابط‌شان با ماسک و اشتراکات ایدئولوژیک، هم ملونی و هم سالوینی احتمالا در صورت بروز اختلاف سیاسی، طرف ترامپ را خواهند گرفت، زیرا ترامپ همچنان یک متحد سیاسی کلیدی است و برخلاف ماسک، یک رهبر منتخب است.
* لحظه تعیین‌کننده برای جناح راست اروپا؟
در سایر نقاط اروپا، انتخاب واضح‌تر به نظر می‌رسد. احزابی مانند «فیدز» مجارستان به رهبری ویکتور اوربان و «اجتماع ملی» فرانسه به رهبری جردن باردلا، پیوسته خود را با دستور کار ملی‌گرایانه ترامپ هماهنگ کرده‌اند. اوربان، یکی از نزدیک‌ترین متحدان ترامپ در اروپا، اغلب لفاظی‌های ضدمهاجرتی و سبک رهبری مقتدرانه او را تکرار می‌کند. باردلا میهن‌پرستی و سیاست‌های ملی‌گرایانه ترامپ را ستوده، در حالی که تحسین عمومی کمی از ماسک نشان داده است.
در جاهای دیگر، احزابی مانند حزب قانون و عدالت لهستان (PiS)، حزب آزادی اتریش (FPÖ) و حزب VOX اسپانیا، شاهد بوده‌اند ماسک بیشتر به عنوان یک حامی دلسوز پیام‌های آنها عمل می‌کند تا یک شریک سیاسی. در حالی که ماسک در پلتفرم اجتماعی خود (ایکس) به روایت‌های راست رادیکال توجه ویژه‌ای نشان داده است اما فاقد اقتدار سیاسی یا انسجام ایدئولوژیک است که بسیاری از این احزاب، آن را در ترامپ می‌بینند. با ادامه اختلافات ترامپ و ماسک، جنبش‌های راست‌گرای اروپا ممکن است مجبور به تسویه‌حساب شوند. آیا آنها با یک نماد سیاسی که پوپولیسم مدرن را شکل داده است، همسو می‌شوند یا با یک غول فناوری که نفوذش در پلتفرم‌ها نهفته است، نه سیاست‌ها؟ در حال حاضر، بسیاری نظاره‌گر و منتظرند اما اگر تنش‌ها بیشتر شود، سکوت دیگر ممکن است گزینه مناسبی نباشد.
منبع: Euronews
ترجمه: وطن امروز - سارا عبدالکریمی