پرتو حیاتی
گروه اجتماعی: ایران اکنون با تولید داروهای بر پایه فناوری هسته‌ای، عضو باشگاه کشورهای دارای این فناوری نوین است. دستیابی به این فناوری در ایران، نماد بارز تلاش و خودباوری متخصصان کشور است که با وجود موانع و فشارهای خارجی، مسیر پیشرفت علمی را با قدرت ادامه داده‌اند. از تولید داخلی رادیوداروهای پیشرفته تا طراحی تجهیزات حساس دارای فناوری‌های پیچیده، نشان می‌دهد ایران نه‌تنها به دانش فنی این حوزه دست یافته، بلکه در بسیاری از زمینه‌ها توانسته انحصار جهانی را بشکند. پزشکی هسته‌ای یکی از پیشرفته‌ترین رشته‌های درمانی دنیاست که ایران نیز با تولید رادیوداروهای بومی، مرزهای جدیدی را در این عرصه درنوردیده است. این داروها برای تشخیص و درمان سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی - عروقی کاربرد دارند. علاوه بر این فناوری هسته‌ای، با استفاده از تابش‌های رادیواکتیو، به طور خاص در درمان‌های هدفمند، نقشی برجسته در ارتقای کیفیت درمان بیماران ایفا می‌کند. تشخیص به‌موقع و سپس درمان بیماری‌های قلبی، مغزی، استخوانی، کلیوی، ریوی، غدد درون‌ریز، گوارشی، عفونی و سرطان‌ها بخشی از کاربردهای استفاده از فناوری هسته‌ای در پزشکی است. در تصویربرداری پزشکی، از رادیوایزوتوپ‌ها (مواد رادیواکتیو) استفاده می‌شود تا تصاویر دقیقی از بدن تهیه شود و پزشکان بتوانند بیماری‌ها را شناسایی کنند. در درمان سرطان، از تابش‌های هسته‌ای برای تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. به هر حال همان‌طور که گفته شد از مهم‌ترین دستاوردهای دانشمندان کشورمان در حوزه فناوری‌های هسته‌ای، تولید رادیودارو است. رادیوداروها، داروهایی هستند که در آنها مقدار کمی ماده رادیواکتیو وجود دارد و برای تشخیص یا درمان بیماری‌ها استفاده می‌شوند.
* خودکفایی در تولید داروهای حیات‌بخش
دکتر ناصر سیم‌فروش، فلوشیپ جراحی کلیه در گفت‌وگو با «وطن امروز» راجع به تاثیر توسعه دانش پزشکی با استفاده از کاربرد پزشکی هسته‌ای در کشور گفت: علم پزشکی هر روز مدرنیزه‌تر می‌شود به طوری که اکنون بدون بهره‌گیری از کارکرد پزشکی هسته‌ای برای تهیه دارو، تشخیص بیماری و روند درمان در عرصه پزشکی پیشرفتی حاصل نمی‌شود.
وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته و قبل از اینکه از دانش پزشکی هسته‌ای خودمان برای تهیه دارو، تجهیزات پزشکی و... استفاده کنیم وابستگی زیادی به خارج از کشور داشتیم افزود: برخی داروها برای درمان بیماران مثلا در رشته اورولوژی بعد از پیوند کلیه و... از فرانسه وارد می‌شد، داروهایی حیاتی که وجود آن برای استفاده بیماران لازم و ضروری بود ولی این کشور چنین داروهای را به موقع به ما نمی‌رساند تا اینکه به لطف خدا با ایجاد صنعت هسته‌ای در کشورمان و توانمندی دانشمندان در تولید رادیوداروها نیاز به خارج از کشور احساس نمی‌شود و این داروها در داخل به وفور تولید می‌شود.
دکتر سیم‌فروش افزود: در رشته اورولوژی و درمان سرطان پرستات داروهایی در کشور از طریق صنعت هسته‌ای تولید می‌شود که نمونه آن رسوخ سرطان از پرستات به استخوان بود که هم‌اکنون با داروها و تجهیزات مدرن هسته‌ای این سلول‌ها از بین می‌رود. علاوه بر این از علم هسته‌ای در بخش پزشکی و تولید تجهیزات مدرن تشخیص بیماری‌ها استفاده می‌شود.
این جراح پیوند کلیه افزود: بهره‌گیری از رادیوداروها و مواد هسته‌ای کمک شایانی به حفظ سلامت مردم به خصوص در تشخیص بیماری، درمان و تولید دارو می‌کند که از الزامات پزشکی محسوب می‌شود. هم‌اینک با توجه به توان و تخصص دانشمندان هسته‌ای در بخش سلامت و پزشکی، جایگاه ایران در این بخش مناسب بوده و توانسته‌ایم به خودکفایی برسیم.
سیم‌فـــروش خاطــرنشان کـرد: قبل از برخورداری از پیشرفت صنعت هســتـه‌ای کشـــور دست‌مان پیش خیلی از کشورها برای دارو و تجهیزات پزشکی و... دراز بود ولی اکنون نیازی احساس نمی‌شود. البته باید گفت بدون توسعه صنعت هسته‌ای نمی‌تواند به پیشرفت‌هایی در حوزه سلامت و پزشکی دست یافت و توجه به این موضوع برای توسعه هر چه بیشتر ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است، چرا که صنعت هسته‌ای علاوه بر تامین خیلی از نیازها در بخش‌های مختلف در حوزه سلامت ناجی جان‌هاست.
* تشخیص دقیق بیماری‌ها با پزشکی هسته‌ای
تشخیص، نقش کلیدی در درمان بیماری دارد و بدون تشخیص صحیح درمان مناسب و موثر انجام نمی‌شود. استفاده از پزشکی هسته‌ای برای تشخیص بیماری‌ها سیر درمان را برای پزشکان هموار می‌کند. دکتر مینو محرز، استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکي تهران و رئيس سابق مرکز تحقيقات ايدز ایران در اینباره در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: روند تشخیص بیماری‌ها قبل از توسعه صنعت هسته‌ای و استفاده از کاربردهای آن در کشور بسیار سخت بود اما اکنون کشورمان در شرایطی قرار دارد که با بهره‌گیری از دانش هسته‌ای هر آنچه در تشخیص و درمان بیماری‌ها نیاز است به راحتی می‌تواند از این طریق مورد استفاده قرار گیرد. وی با بیان اینکه کلا در تشخیص بیماری و اقدامات ایزوتپ و موادی که برای تشخیص بیماری‌ها از طریق دانش هسته‌ای و ملزومات آن مورد نیاز است هم‌اکنون به برکت توسعه صنعت پزشکی هسته‌ای کشورمان یافت می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد، افزود: این پیشرفت‌ها در حالی است که ایران در شرایط تحریم قرار دارد و اگر در صنعت هسته‌ای پیشترفتی حاصل نمی‌شد در بخش درمان و سلامت در موقعیت بسیار بدی قرار می‌گرفتیم. محرز در ادامه افزود: سازمان انرژی اتمی با ورود به بخش پزشکی هسته‌ای و رشته‌های خاص به موفقیت‌های فوق‌العاده‌ای دست یافته است به طوری که اکنون خیلی از داروها در داخل تولید می‌شود.
* ایجاد تحول شگرف در نظام سلامت
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وطن امروز» با بیان اینکه ایران در بحث برخورداری از دانش هسته‌ای در بخش‌های مختلف بویژه حوزه پزشکی سر و گردنی بالا در بین کشورهای جهان دارد، گفت: پیشرفت کشور در برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای طوری است که ایران جزو 10 کشوری است که توانسته‌اند در بخش صنعت، پزشکی و کشاورزی خوش بدرخشند به طوری که روز به روز شاهد توسعه و تامین نیاز این صنایع و ملزومات آن در کشور هستیم.
ابوالفضل ظهره‌وند با بیان اینکه استفاده از فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای در بخش‌های مختلف بویژه در بخش سلامت تحول شگرفی را در کشور ایجاد کرده است، افزود: پس از انقلاب اسلامی نیروگاه 4 مگاواتی تهران در تولید رادیوداروها فعال شد و با ورود فناوری هسته‌ای در بخش دارویی روز به روز شاهد تولید داروهای جدیدی هستیم که علاوه بر درمان بیماران با پرتودرمانی به بخش پزشکی نیز کمک شایانی می‌کند. توجه به این مهم تاجایی است که سازمان انرژی اتمی قرار است به‌زودی یک بیمارستان مجهز و مدرن که به درمان سرطان‌ها و بیماری‌های لاعلاج می‌پردازد را افتتاح کند. با راه‌اندازی این بیمارستان، علاوه بر درمان بیماران خاص در داخل، بی‌تردید خیل عظیمی از توریسم سلامت وارد کشور خواهد شد، چرا که ایران در بخش پزشکی هسته‌ای در منطقه و حتی کشورهای پیشرفته جهان سرآمد است.
ظهره‌وند افزود: پیشرفت کشور در علوم پزشکی هسته‌ای به گونه‌ای است که در تولید داروهای شیمیایی و درمان بیماران خاص خودکفا شده است و چه بسا در نقطه‌ای قرار دارد که می‌تواند اقدام به صادرات گسترده این داروها کند؛ داروهایی که قیمت آن بسیار زیاد است ولی اکنون با بهای کمی نسبت به قیمت جهانی در دسترس بیماران قرار می‌گیرد. این در حالی است که قبلا باید برای تامین این داروها سالانه ده‌ها میلیون دلار صرف واردات می‌کردیم که البته کشورهای دارنده چنین داروهایی ما را به سختی همراهی می‌کردند.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس اضافه کرد: دستاورد صنعت هسته‌ای و در کنار آن توسعه دانش پزشکی هسته‌ای اکنون ما را در بالاترین نقطه سطح امنیت، رفاه و سلامت قرار داده است و آورده‌های روزافزون آن در بخش‌هایی چون صنعت، کشاورزی، انرژی و همچنین حوزه پزشکی توانایی کشور در این عرصه را در دنیا نمایان کرده است.
وی افزود: در بخش مواد غذایی نیز با استفاده از فناوری هسته‌ای مواد غذایی پرده‌دهی می‌شوند به طوری که کیفیت، تازگی و سلامت آن تا 2 سال حفظ می‌شود.
ظهره‌وند گفت: فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای و استفاده از آن در بخش‌های مختلف به گونه‌ای است که کشور را خودکفا کرده است. سال 80 در این بخش توقفی ایجاد شد و نتیجه آن این بود که خیلی از کشورها حاضر به تامین نیازهای ضروری دارویی بیماران ما چون داروهای پروانه‌ای کودکان نشدند.
اکنون بحمد‌الله با تکیه بر داشته‌های خود و برخورداری از دانش پزشکی قوی، همچنین بهره‌مندی از فناوری هسته‌ای علاوه بر تولید و تامین داروهای خاص، درمان سرطان‌ها نیز از این طریق انجام می‌شود. به طور مثال با استفاده از فناوری هسته‌ای پزشکی اکنون در کشور موادی ساخته می‌شود که به‌راحتی کانون سلول‌های سرطانی را تشخیص و آنها را هدف قرار می‌دهد و از بین می‌برد؛ این مواد ابتدا به بیمار تزریق و پس از آن سلول‌ها تفکیک می‌شود و اقدامات درمانی با تفکیک شدن سلول‌ها بدون اینکه آسیبی به دیگر بافت‌ها یا سلول‌ها برسد انجام می‌شود و بیمار مورد معالجه قرار می‌گیرد.