پرستاران را دریابیم

گروه اجتماعی: 75 هزار دانشجوی پرستاری در حالی طی 5سال گذشته فارغ‌التحصیل شده‌اند که از این تعداد فقط ۱۰هزار نفر جذب مراکز درمانی و بیمارستانی کشور شده‌اند. این درحالی است که طبق اظهارات کارشناسان بهداشت، نظام سلامت کشور سالانه نیازمند 10 هزار پرستار است، زیرا هر سال خیل عظیمی از جمعیت پرستاران بازنشسته می‌شوند. از طرفی با توجه به روند رو به رشد سالمندی در کشور، نیاز به فعالیت پرستاران در مراکز درمانی و بیمارستانی هر سال بیشتر خواهد شد. حال از آنجا که بیش از 60 هزار پرستار دارای مدرک تخصصی به دلیل عدم نیاز خانه‌نشین هستند، بنابراین اغلب جوانانی که قصد دارند رشته پرستاری را انتخاب کنند با مشاهده این تعداد پرستار فارغ‌التحصیل بیکار، انگیزه‌ای برای ورود به این عرصه ندارند. موضوعی که زنگ خطر کمبود پرستار را در آینده به صدا درمی‌آورد. اکنون 60 تا 70 هزار پرستار فارغ‌التحصیل و دارای سابقه کار به دلیل عدم جذب یا حقوق کم بیکار هستند ولی نظام سلامت نیازمند پرستار است و هر پرستار به دلیل کمبود پرستار بناچار به چند تخت بیمارستانی خدمات‌رسانی می‌کند. 
در همین باره رئیس سازمان نظام پرستاری با گله‌ از عدم جذب قابل توجه پرستاران با توجه به نیازی که در حوزه سلامت دیده می‌شود می‌گوید 70 درصد تخت‌های بیمارستانی در بخش دولتی هستند اما متأسفانه، در برخی بیمارستان‌ها به دلیل کمبود پرستار، بخش‌هایی تعطیل شده‌اند.  به گفته نجاتیان، موضوع دیگر کم‌توجهی به جذب پرستاران در حوزه سلامت این است، زیرا مجلس دولت را مکلف کرده است در برنامه هفتم توسعه، 15 درصد نیروهای خود را کاهش دهد. این نگاه انقباضی به نیروی انسانی، در حوزه سلامت نیز تعمیم یافته است؛ مساله‌ای که باعث شده است امروز با یک ناترازی شدید در حوزه پرستاری مواجه شویم به طوری که در برخی بخش‌ها، همه تجهیزات و امکانات فراهم بوده ولی نبود پرستار مانع بهره‌برداری شده است یا در برخی موارد، پرستار به ‌جای مراقبت از 5 بیمار، مسؤولیت 15 بیمار را برعهده دارد رویکردی که به کیفیت خدمات و هم به رضایت مردم آسیب می‌زند. 
* بیکاری در صنف پرستاری
همایون سامه‌یح نجفت‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره علل عدم جذب پرستاران فارغ‌التحصیل در مراکز درمانی و بیمارستانی گفت: با توجه به نیاز این مراکز به خدمات پرستاری که در کشور احساس می‌شود، در ابتدای سال جلسه‌ای با مسؤولان وزارت بهداشت داشتیم و قرار بر این شد که تعداد زیادی از پرستاران جذب شوند، اخیرا نیز  اعلام شد مجوز جذب قریب به ۱۰ هزار پرستار از طریق برگزاری آزمون استخدامی صادر شده است اما چیزی که مهم به نظر می‌رسد این است که تا زمانی که وضعیت اقتصادی و بودجه‌ای کشور بهتر نشود جذب نیرو در سطح بالا به دلیل مشکلات کمبود منابع سخت است. 
وی با بیان اینکه در حوزه سلامت متناسب با وجود تعداد تخت‌های بیمارستانی نیاز زیادی به پرستار احساس می‌شود، گفت: مشکلات پرداختی چه در بخش خصوصی و چه دولتی در حوزه بهداشت و درمان مساله‌ای است که باعث شده است جذب نیرو به راحتی انجام نشود، این مساله در بخش خصوصی نیز دیده می‌شود، چرا که پرستاران به دلیل سختی کار حاضر نیستند با حقوق کم کار کنند و از طرفی کارفرمایان یا مسؤولان بخش دولتی نیز به دلیل تامین بودجه ملاحضات خود را در این عرصه دارند، به همین دلیل شاهد بیکاری خیلی از پرستاران در کشور هستیم که برای جذب آنها باید فکری اساسی و اصولی شود.
سا‌مه‌یح نجف‌آبادی افزود: بسیاری از مراکز درمانی و بیمارستانی کشور به دلیل کمبود منابع در ماه‌ها و حتی سال‌های گذشته نتوانستند به‌موقع حقوق و کارانه پرستاران را بپردازند و رقم پرداختی‌ها نیز به گونه‌ای بود که انگیزه پرستاران را برای ادامه همکاری کم می‌کرد، در این میان خیلی از آنها به دلیل تاخیر در پرداختی‌ها یا حقوق پایین، استعفا یا مهاجرت کردند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: هر چند خیلی از فارغ‌التحصیلان در رشته‌های مختلف به دلیل نبود شغل یا عدم جذب، بیکار و حتی به کارهای غیرمرتبط با تخصص‌شان رو آورده‌اند اما آنگونه که مشخص است صنف پرستاری نسبت به دیگر رشته‌ها بیکار زیاد دارد، چرا که هر ساله چند هزار پرستار فارغ‌التحصیل می‌شود اما اغلب آنها به کار گرفته نمی‌شوند.
وی افزود: سیستم آموزش عالی باید طوری باشد که متناسب با نیاز نیرو جذب کند، زیرا اگر دانشجویان زیادی در یک رشته جذب شوند و آنها پس از کسب مهارت و تخصص فارغ‌التحصیل و بعد بیکار شوند این مساله مشکلات زیادی را در جامعه ایجاد می‌کند. به نظر اگر اقتصاد کشور مترقی شود دولت نیز توان پاسخگویی به نیازها را با توجه به بهبود منابع بودجه‌ای خواهد داشت. مثلا اکنون هر پرستار در حال خدمات‌رسانی به چندین تخت بیمارستانی است، در حالی که طبق استانداردها هر پرستار باید به یک یا ۲ تخت بیمارستانی خدمت‌رسانی کند. این مساله همان‌طور که گفته شد ناشی از زیاندهی خیلی از مراکز درمانی، کلینیک‌ها و مراکز بیمارستانی است که برای کاهش هزینه‌ها سعی می‌کنند نیروی کمتری جذب کنند.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: زیاندهی و انباشت بدهی خیلی از مراکز درمانی و بیمارستانی در پی افزایش هزینه‌ها محرز است اما این مساله نباید به گونه‌ای باشد که توجهی به حفظ سلامت جامعه با کاهش خدمات‌رسانی درمانی نشود. در گروه پزشکی انگیزه برای گرفتن تخصص بسیار کم شده است و با وجود تخصص‌ها ولی تمایلی به ورود به آن نمی‌شود، چرا که درآمدی که تخصصی‌های پزشکی دارند کاهش یافته است.
* خانه‌نشینی پرستاران
عدم جذب، حقوق نامناسب متناسب با شغل سخت پرستاری موضوعاتی است که باعث شده برخی پرستاران پس از فارغ‌التحصیلی فکری برای خود کنند که بعضا سودای مهاجرت به ذهن‌شان خطور می‌کند. دبیرکل خانه پرستار معتقد است به جای استفاده از واژه «مهاجرت» پرستاران، باید بگوییم پرستاران از حرفه «پرستاری» فرار می‌کنند. محمد شریفی‌مقدم به موضوع افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پرستاری در کشور اشاره کرد و گفت: وزارت بهداشت و سازمان نظام پرستاری، افزایش دانشجویان پرستاری را جزو افتخارات خود تلقی می‌کنند و به آن می‌بالند، در حالی که زیرساخت‌های لازم برای افزایش ظرفیت تربیت دانشجوی پرستاری در دانشکده‌های پرستاری کشور فراهم نیست. وی با اشاره به افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پرستاری از ۳ هزار نفر در سال به ۱۵ هزار نفر در سال، افزود: باید مشخص شود این میزان افزایش ظرفیت، مجوز شورای عالی انقلاب فرهنگی را داشته است یا خیر. شریفی‌مقدم با اذعان به کمبود نیروی پرستاری در کشور، گفت: این حق طبیعی مردم است که از مراقبت‌های با کیفیت پرستاری برخوردار شوند اما آیا توانسته‌ایم در جذب فارغ‌التحصیلان مربوط هم بخوبی موفق عمل کنیم. دبیرکل خانه پرستار با اشاره به ۱۵ هزار فارغ‌التحصیل پرستاری در سال، افزود: در 5 سال گذشته ۷۵ هزار دانشجوی پرستاری در کشور فارغ‌التحصیل شده‌اند که در 5 سال گذشته فقط ۱۰ هزار پرستار جذب کرده‌ایم. بنابراین ۵۰ تا ۶۰ هزار پرستار، تصمیم گرفته‌اند به دلیل سختی‌های حرفه پرستاری و پرداختی‌های حداقلی، خانه‌نشین باشند.