بحران سه‌لایه رژیم صهیونیستی
گروه اقتصادی: در پی تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران، موجی از حملات موشکی کشورمان به زیرساخت‌های حیاتی رژیم آغاز شد که کماکان ادامه دارد و بر این اساس تا ۳۱ خرداد (دیروز) ۱۸ عملیات موشکی و پهپادی انجام شده که باعث شکل‌گیری بحرانی چندلایه و بی‌سابقه در سرزمین‌های اشغالی شده است؛ بحرانی که همزمان بر پایه‌های اقتصادی، نظامی، انرژی و اعتماد داخلی و بین‌المللی رژیم تأثیر گذاشته و آینده و ثبات این کشور را با تردیدهای جدی مواجه کرده است.
* اختلال سیستماتیک در اقتصاد و کاهش تولید ناخالص داخلی
طبق گزارش رسانه‌های عبری‌زبان، خسارات اقتصادی ناشی از حملات موشکی ایران به طور روزانه حدود ۱,۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود. بخش خدمات که نزدیک به دوسوم اقتصاد اسرائیل را شامل می‌شود، تقریباً فلج شده و بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی در مناطق کلیدی چون تل‌آویو، حیفا و پتاح تیکوا متوقف شده است. ادامه این وضعیت خیلی زود به افت شدید تولید ناخالص داخلی منجر خواهد شد و حتی نشانه‌هایی از رکود اقتصادی در حال نمایان شدن است. از سوی دیگر، بدهی عمومی اسرائیل به حدود ۳۸۰ میلیارد دلار رسیده و با افزایش نرخ بهره و کسری بودجه فزاینده، فشار مضاعفی بر منابع مالی دولت وارد شده است. تحلیلگران هشدار داده‌اند در صورت ادامه جنگ، کسری بودجه می‌تواند از سطح ۸,۳ درصد تولید ناخالص داخلی نیز فراتر رود و به یکی از شدیدترین شکاف‌های مالی اسرائیل در دهه‌های اخیر تبدیل شود.
* بحران در تجارت خارجی و از دست رفتن اعتبار بین‌المللی
بندر حیفا به عنوان اصلی‌ترین دروازه تجاری اسرائیل، هدف مستقیم حملات موشکی قرار گرفته و بر اثر آن از روز جمعه ۳۰ خرداد شرکت کشتیرانی بین‌المللی «مرسک» فعالیت خود را در این بندر متوقف کرده است. این رخداد نه‌تنها باعث اختلال در واردات و صادرات شده، بلکه به شکل ملموسی اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی را نسبت به ثبات اقتصادی اسرائیل کاهش داده است. در کنار آن، مؤسسات رتبه‌بندی جهانی همچون مودیز، رتبه اعتباری اسرائیل را کاهش داده‌اند و چشم‌انداز اقتصادی آن را در وضعیت منفی قرار داده‌اند. این مساله ضمن افزایش هزینه استقراض، خروج سرمایه از بانک‌های اسرائیلی را نیز سرعت بخشیده و شرکت‌های حوزه فناوری بخشی از فعالیت‌های خود را به کشورهای دیگر منتقل کرده‌اند.
* فشار بی‌سابقه بر بودجه نظامی و توان پدافندی
بر اساس گزارش روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست، تنها هزینه روزانه پدافند هوایی اسرائیل حدود ۲۸۵ میلیون دلار است که با احتساب سایر هزینه‌های نظامی از جمله عملیات‌های تهاجمی، پروازهای رزمی و تدارکات، مجموع هزینه‌های رژیم صهیونی به ۷۲۵ میلیون دلار در روز می‌رسد. در نتیجه، تنها در ۹ روز نخست جنگ، بیش از ۶,۵ میلیارد دلار صرف فعالیت‌های نظامی شده است. سامانه‌های دفاعی پیشرفته‌ای مانند «دیویدز اسلینگ» و «ارو ۲ و ۳» هر کدام بین ۷۰۰ هزار تا ۴ میلیون دلار برای رهگیری هر موشک هزینه دارند. همچنین جنگنده‌های «اف 35» با هزینه عملیاتی تقریباً ۱۰ هزار دلار در هر ساعت پرواز، به همراه بمب‌های JDAM و ۸۴‑MK، هزینه بالایی بر دوش ارتش اسرائیل گذاشته‌اند. در عین حال، منابع دولت برای بازسازی سریع مناطق غیرنظامی آسیب‌دیده حداقل هفته‌ای به ۴۰۰ میلیون دلار نیاز دارد؛ رقمی که تنها بخشی از هزینه‌های ناشی از آسیب‌های فیزیکی و خدماتی است.
* انهدام پالایشگاه حیفا و اختلال در زنجیره سوخت
یکی از ضربات راهبردی واردشده به زیرساخت‌های اسرائیل، تخریب پالایشگاه حیفا بود؛ مرکزی که روزانه نزدیک ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام فرآوری می‌کرد و حدود ۶۰ درصد گازوئیل و ۴۰ درصد بنزین مصرفی اسرائیل را تأمین می‌کرد. آسیب به این پالایشگاه باعث شد زنجیره سوخت‌رسانی دچار اختلال شده و رژیم صهیونیستی به طور فوری واردات سوخت را از کشورهایی نظیر قبرس، یونان، پرتغال، مصر و آمریکا افزایش دهد. طبق داده‌های بازار انرژی، سطح واردات نفت و بنزین رژیم در ماه ژوئن به بالاترین میزان از ژوئیه ۲۰۲۲ رسیده است. همچنین با افزایش تقاضای فصلی برای برق و کاهش عرضه گاز طبیعی، نیروگاه‌ها به طور اضطراری به مصرف نفت سیاه و دیزل رو آورده‌اند؛ امری که بر ذخایر استراتژیک فشار آورده و خطر کمبود سوخت در بخش حمل‌ونقل، بیمارستان‌ها و شبکه توزیع برق رژیم صهیونی را افزایش داده است. افزون بر این، پالایشگاه حیفا یکی از صادرکنندگان اصلی محصولات پتروشیمی به کشورهای حوزه مدیترانه بود، بنابراین توقف فعالیت این مرکز نه‌تنها بازار داخلی، بلکه جایگاه تجاری منطقه‌ای رژیم در صنعت انرژی را نیز تضعیف کرده است.
* هزینه‌بر، زمانبر و فرسایشی بودن بازسازی
طبق گزارش روزنامه اقتصادی «گلوبس»، هزینه بازسازی هر مترمربع ساختمان در شهرهای آسیب‌دیده‌ای مانند پتاح تیکوا، حدود 000/6 شِکِل برآورد شده است. با توجه به وسعت و تنوع خسارات ناشی از حملات موشکی، تخمین زده می‌شود بازسازی کامل زیرساخت‌ها، سال‌ها به طول انجامد. کمبود منابع مالی، کاهش سرعت خدمات عمرانی و فشارهای اجتماعی ناشی از جابه‌جایی‌های جمعیتی نیز بر دشواری این روند افزوده است.
* افق پیش روی رژیم؛ بحران ترکیبی امنیت، اقتصاد و انرژی
روزنامه وال‌استریت ژورنال هزینه ماهانه جنگ را برای اسرائیل حدود ۱۲ میلیارد دلار تخمین زده و تحلیلگران هشدار داده‌اند در صورت ادامه جنگ برای بیش از 2 هفته، فشارهای مالی و ساختاری از کنترل دولت خارج خواهد شد. اثرات زنجیره‌ای این بحران در حوزه‌های اعتباری، انرژی، سلامت عمومی، زیرساخت‌های مدنی و سرمایه‌گذاری خصوصی به‌گونه‌ای است که بازگشت به وضعیت پیش از جنگ حتی در میان‌مدت نیز دشوار به نظر می‌رسد. در مجموع، جنگ اخیر نه‌تنها بنیان‌های دفاعی و اقتصادی اسرائیل را به لرزه درآورده، بلکه باعث فعال‌شدن بحران‌های همزمان در 3 جبهه کلیدی یعنی امنیت ملی، پایداری اقتصادی و ثبات انرژی شده است. برای عبور از این بحران، این رژیم نیازمند تغییرات اساسی در ساختار سیاست‌گذاری، تأمین مالی و بازتعریف راهبردهای ملی خواهد بود.