نگاهی به افزایش روابط ترکیه و مصر در بخش‌های مختلف
رویدادهای سالیان گذشته، تغییرات بسیاری در روابط ترکیه و مصر به وجود آورد. با آن که رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، مواضع سفت و سختی در برابر مصر گرفته بود و به مدت چندین سال، مداوماً از عبارت «سیسیِ دیکتاتور» و «سیسیِ کودتاگر» استفاده می‌کرد، حالا ورق برگشته و قرار است مصر به عنوان مهمترین دروازه آفریقایی ترکیه، در لیست مهمترین شرکای اقتصادی این کشور قرار بگیرد.
روند عادیسازی روابط ترکیه و مصر با وساطت قطر و دیگران، در دوران وزارت سامح الشکری پیش رفت. اما به نظر می‌رسد حالا و در دوران وزارت بدر عبدالعاطی وزیر امور کابینه سیسی، افزایش سطح روابط آنکارا – قاهره، شتاب بیشتری پیدا کرده است.
عبدالعاطی جدیداً اعلام کرده که طرفین بر اساس توافق‌نامه‌ای که قبلاً بین اردوغان و سیسی حاصل شده می‌خواهند در یک بازه زمانی 5 ساله، حجم تجارت خود را به 15 میلیارد دلار افزایش دهند.
این در حالی است که در این رابطه دوجانبه، تراز تجاری به شکل معنی داری به نفع ترکیه است و میزان سرمایه‌گذاری شرکت‌های ترکیه‌ای تنها در چند ماه اخیر سال جاری میلادی، نسبت به مدت مشابه در سال 2024 میلادی، افزایش 23 درصدی نشان داده است.
نکته مهم در روابط تجاری ترکیه و مصر، این است که علاوه بر دستگاه دیپلماسی و وزارت بازرگانی، نهادهای بخش خصوصی ترکیه هم به میدان آمده‌اند و به ویژه بخشی از تجار و پیشه وران ترکیه‌ای محافظه کار نزدیک به حزب حاکم، نقش مهمی را بر عهده گرفته‌اند.
یکی از این چهره‌ها، رفعت حصارجیکلی اوغلو، رئیس اتحادیه اتاق‌ها و بورس‌های کالای ترکیه (TOBB) است که در دفتر اصلی خود در آنکارا پذیرای بدر عبدالعاطی وزیر امور خارجه مصر شد.
عبدالعاظی از نقش ویژه این چهره اقتصادی مشهور ترکیه در ارتقای روابط تجاری بین ترکیه و مصر قدردانی و اعلام کرد: «ما به سرمایه‌گذاری شرکت‌های ترکیه‌ای در مصر افتخار می‌کنیم. ما تمام امکانات لازم را فراهم می‌کنیم. ما می‌خواهیم شرکت‌های ترک بیشتری به مصر بیایند و در آنجا سرمایه‌گذاری کنند و محصولات خود را عرضه کنند. دروازه آفریقا در مصر است و ما در گفتگویمان با آقای رفعت، تصمیم گرفتیم در قاره آفریقا همکاری کنیم. می‌توانیم یک جنبش سرمایه‌گذاری مشترک در این صنعت داشته باشیم. ما می‌خواهیم همکاری در زمینه‌های امنیت غذایی، انواع انرژی و منسوجات را افزایش دهیم. ما به این همکاری ادامه خواهیم داد و سعی خواهیم کرد به گونه‌ای که منافع هر دو کشور را تأمین کند، به این هدف دست یابیم.»
رفعت حصارجیکلی اوغلو نیز با اشاره به عدم اثرگذاری تنش سیاسی بر روابط تجاری گفت: «حتی در دوران سخت، به عنوان نمایندگان دنیای تجارت، همیشه عادت داشته‌ایم که سیاست و اقتصاد را از هم جدا نگه داریم. در نتیجه در حال حاضر نزدیک به 200 شرکت ما در مصر سرمایه‌گذاری کرده‌اند».
همکاری در بخش انرژی
ترکیه در یک دهه اخیر نشان داده که به منظور نقش آفرینی در دنیای ترانزیت انرژی، نگاه ویژه‌ای به شرق مدیترانه دارد و به دنبال تحکیم روابط خود با مصر، رژیم صهیونیستی و دیگران است. آن هم در شرایطی که ترکیه برای مدتی طولانی، از اتحادیه گازی شرق مدیترانه بیرون نگه داشته شد.
در ماه مه، ترکیه و مصر گام مهمی برای تقویت همکاری‌های خود در حوزه انرژی برداشتند. در چارچوب توافق بین شرکت خطوط لوله نفت (BOTAŞ) و شرکت انرژی دولتی مصر (EGEA)، یک واحد شناور ذخیره‌سازی و گازسازی مجدد LNG (FSRU) متعلق به BOTAŞ با ارائه خدمات در مصر در تابستان 2025، مشغول فعالیت شده است.
اخیراً محمد فواد، دبیرکل انجمن گاز و انرژی مصر اعلام کرده که قاهره خواهان افزایش همکاری با آنکارا در حوزه انرژی است.
فواد با ابراز حمایت خود از هدف ترکیه برای تبدیل شدن به یک قطب انرژی، گفته است: «مصر آماده است تا شریکی قوی و قابل اعتماد در مسیر تبدیل شدن ترکیه به یک قطب انرژی باشد، به خصوص در دوره‌هایی که تقاضای انرژی در اروپا بالا است. حالا ترکیه و مصر وارد دوران جدیدی شده‌اند و همکاری در حوزه انرژی را افزایش خواهند داد و این روند، طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاری‌ها و مشارکت‌ها را از اکتشاف گرفته تا تولید، از انرژی سبز گرفته تا فناوری، به همراه خواهد داشت. چرا که دو کشور نقش مهمی در مدیترانه ایفا می‌کنند و دانش و تخصص گسترده‌ای دارند. ما همچنین شاهد همکاری‌های جدید در حوزه فناوری خواهیم بود.»
فواد با بیان اینکه موقعیت استراتژیک مصر و افزایش ظرفیت تولید و صادرات انرژی، این کشور را از نظر امنیت تأمین انرژی منطقه‌ای ممتاز می‌کند، گفت که استفاده کارآمد از منابع موجود و همکاری در زمینه‌هایی مانند زیرساخت‌ها و حمل و نقل مشترک می‌تواند بازار انرژی پایدارتری ایجاد کند.
فواد با اشاره به فرصت‌های روزافزون در بخش‌های هیدروکربن و به ویژه گاز مصر، از سرمایه‌گذاران انرژی ترکیه و سرمایه‌گذاران مصری علاقه‌مند به ترکیه دعوت کرد.
قاهره، نیروی کار ارزان
اخیراً یک هیئت تجاری از ترکیه به مصر رفت تا فرصت‌های همکاری را ارزیابی کند. این اتفاق در شرایطی روی داده که مصر اوضاع و احوال اقتصادی خوبی ندارد و نیروی کار ارزان قیمت در این کشور، می‌تواند در تولید قطعات فلزی برای شرکت‌های ترک یاری‌گر باشد.
در نتیجه بخشی از قطعات خودروهای مونتاژی ترکیه در داخل مصر تولید خواهند شد و در عین حال، تلاش برای فروش خودروهای تولید شده در بازار مصر نیز در دستور کار قرار گرفته است.
حجم تجارت بین این دو کشور که در سال 2022 میلادی 7 میلیارد و 108 میلیون دلار بود، در سال 2023 به 7 میلیارد دلار کاهش یافت. این میزان در سال 2024 میلادی و در جریان مذاکرات عادی سازی روابط، به 8 میلیارد و 608 میلیون دلار افزایش یافت.
در آخرین دیدار بین اردوغان و سیسی، هدف افزایش این مبلغ به 15 میلیارد دلار مورد تأکید قرار گرفت.
این در حالی است که همزمان، سرمایه‌گذاری ترکیه در چند شهر مصر افزایش یافته و مصطفی دنیزر رئیس شورای بازرگانی ترکیه - مصر از هیئت روابط اقتصادی خارجی (DEİK) گفته است: «سرمایه‌گذاری‌های ترکیه در مصر به سطح 3.5 میلیارد دلار رسیده است. حداقل 500 میلیون دلار سرمایه‌گذاری جدید برای امسال و سال آینده برنامه‌ریزی شده است. بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری‌ها در بخش‌های نساجی و پوشاک متمرکز بوده‌اند. همچنین در بخش‌های لوازم خانگی، گردشگری، خرده‌فروشی و پلاستیک نیز سرمایه‌گذاری‌هایی در کشور مصر انجام شده و تقریباً 100 هزار نفر از این طریق در مصر مشغول به کار شده‌اند».
ترکیه از مصر خواسته تا تعرفه ورود کالا را کاهش دهد، اما مصر هنوز هم زیر بار پذیرش این پیشنهاد نرفته، چرا که نمی‌خواهد بازار خود را به تمامی به ترک‌ها بسپارد.
عثمان اورن آریکان، نماینده شورای جهانی کسب و کار ترکیه (DTİK) در مصر، درباره این موضوع گفته است: «اگر مصر تبعیض مثبتی نسبت به تعرفه واردات کالاهای ترکیه داشت، امروز رسیدن به حجم مبادلات 15 میلیارد دلار تجارت خارجی بسیار آسان بود. چرا که پتانسیل همکاری تجاری و صنعتی بین دو کشور بالاست و تجارت در طول دوره 10 ساله مستقل از روابط سیاسی ادامه داشته است. صادرکنندگان ترکیه، مصر را نه تنها به عنوان بازاری که می‌توانند محصولات خود را در آن بفروشند، بلکه به عنوان پایگاه تولیدی و دروازه‌ای به بازار آفریقا نیز در نظر می‌گیرند.»
آریکان به این نیز اشاره کرده که تأکید کرد که با توجه به امکانات لجستیکی، مصر یک پایگاه توسعه‌ای برای صنعت ترکیه است.
در پایان باید به این نکته نیز اشاره کرد که حضور افسران و سربازان مصری در رزمایش نظامی قونیه ترکیه و همکاری در حوزه صنایع دفاعی و همچنین همکاری در حوزه امنیت دریایی، از دیگر محورهای مهم در روابط کنونی بین آنکارا و قاهره است.
انتهای پیام/