با اتکا به توان داخلی و تلاش متخصصان، هم‌اکنون بیش از ۹۰ درصد خدمات پزشکی هسته‌ای در کشور ارائه می‌شود؛ دستاورد قابل توجهی که موجب شده است ایران در میان کشورهای منطقه و حتی فراتر از آن، به سطح ممتازی در عرصه پزشکی هسته‌ای برسد به طوری که در حال حاضر اغلب رادیوداروها در داخل کشور تولید می‌شود. نمونه آن تولید کیت‌های تشخیصی و پرتوداروهای درمانی است که در زمینه تشخیص و درمان سرطان، نقش بسزایی ایفا کرده است. یکی از دستاوردهای ایران در تولید رادیوداروها تولید انبوه رادیوداروی ید ۱۲۳ است. معاون پژوهشکده کاربردی پرتوهای پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای، در تشریح جزئیات بومی‌سازی و تولید این دارو می‌گوید: خانواده رادیوداروها عمر چندانی در دنیا نداشته و عمدتاً به آخرین دهه قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم بازمی‌گردند. در این میان، خانواده ید شامل ایزوتوپ‌هایی چون ید ۱۳۱، ید ۱۲۴، ید ۱۲۵ و مهم‌تر از همه ید ۱۲۳ یکی از پرکاربردترین گروه‌ها در زمینه درمان و تشخیص بیماری‌ها به شمار می‌رود که امروز تولید آن به طور کامل در داخل کشور ممکن شده است. در همین باره بهروز علیرضاپور گفت: «تا اواسط دهه ۱۳۷۰ رادیوداروی ید ۱۳۱ به کشور وارد می‌شد تا اینکه تولید بومی آن به همت دانشمندان ایرانی آغاز شد اما کاربرد ید ۱۳۱ به دلیل ماهیت تشعشعاتش محدودیت‌هایی بویژه برای کودکان ایجاد می‌کرد. همین امر موجب شد از اوایل دهه ۱۳۹۰ تمرکز بخش پژوهشی پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای معطوف به تولید ید ۱۲۳ شود؛ رادیودارویی با قابلیت تصویربرداری دقیق، عارضه کمتر و امکان استفاده ایمن برای کودکان و بیماران خاص». وی با اشاره به پیچیدگی بالای فرآیند تولید این دارو توضیح داد: منشأ تولید ید ۱۲۳، گاز زنون است که به سختی تهیه می‌شود و فرآیند بالینی و کنترل کیفی آن بالغ بر 6 سال زمان برد، تا جایی که سرانجام سال ۱۳۹۳ خط تولید این داروی راهبردی به بهره‌برداری رسید. عضو هیات علمی با بیان اینکه مطالعات آزمایشگاهی و بالینی با همکاری پزشکان هسته‌ای و انکولوژیست‌های کشور بر اساس استانداردهای جهانی و با موفقیت انجام شد، افزود: مستندات نهایی تولید ید ۱۲۳ با نمونه‌های کشورهای پیشرفته منطبق بوده و مورد تأیید سازمان غذا و دارو قرار گرفت و امروز بیماران ایرانی، خصوصاً کودکان مبتلا به بیماری‌های تیروئیدی و سرطان‌های نادر، به این داروی تشخیصی دسترسی دارند. علیرضاپور اظهار کرد: «امروز قیمت جهانی هر دوز ید ۱۲۳ در کشورهای پیشرفته بین 3 تا 5 هزار دلار برآورد می‌شود و اگر به ریال تبدیل شود، هزینه هر بیمار به ۲۵۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان می‌رسد اما بیماران ایرانی این داروی حیاتی را با کمتر از یک میلیون تومان دریافت می‌کنند، در حالی که بعضاً فقط هزینه تصویربرداری مجزا محاسبه می‌شود و هزینه خود رادیودارو حتی کمتر از ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تومان است». به گفته معاون پژوهشکده کاربردی پرتوها، پروژه تولید مشتقات ید ۱۲۳ مانند داروی ید ۱۲۳ MIBG نیز با موفقیت در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای انجام شده و پس از تأیید مطالعات بالینی در بیمارستان‌های معتبر کشور، آماده ورود به چرخه درمان بیماران است به طوری که این دارو نقش حساسی در تشخیص سرطان‌های نوروآندوکراین ایفا خواهد کرد. وی اشاره کرد: چندین شاخه دیگر از رادیوداروی ید ۱۲۳ نیز در فاز مطالعات پژوهشی قرار دارد و بزودی در دسترس مراکز درمانی کشور خواهد بود.
ارسال نظر
پربیننده
تازه ها