بانک‌ها رفتند گل بچینند!
در شرایطی که رشد جمعیت کشور به دنبال کاهش موالید مناسب نیست و پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد که تا سال 1420 چنانچه توجهی به افزایش رشد جمعیت نشود، ایران به جرگه کشورهای پیر دنیا می‌پیوندد اما متاسفانه اقدامات خاصی در این زمینه به چشم نمی‌خورد. توجه به ترغیب جوانان به ازدواج با ارائه وام به‌موقع و پرداخت وام و تسهیلات فرزندآوری نمونه‌ای از بی‌توجهی مسؤولان در این راستاست به طوری که هم‌اکنون 700 هزار زوج جوان برای تشکیل زندگی، معطل وام ازدواج هستند و خیلی‌ها ماه‌هاست صاحب فرزند شده‌اند ولی بانک‌ها در تسهیل فرآیند پرداخت این نوع وام‌ها به اشکال مختلف چون کمبود منابع سنگ‌اندازی می‌کنند. به گفته معاون جوانان وزیر ورزش و جوانان با آنکه ۶۱۳ هزار فقره وام ازدواج در سال گذشته پرداخت شده است ولی ۴۵۸ هزار و ۴۲۳ نفر در صف وام ازدواج باقی مانده‌اند که به طور کلی ۵۷ درصد از متقاضیان، موفق به دریافت وام ازدواج شده‌اند. این درحالی است که با توجه به اضافه شدن متقاضیان جدید طی امسال و در نظر گرفتن ۲۷۵ همت سهمیه برای پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه و همچنین روند پرداخت‌های سال گذشته، پیش‌بینی می‌شود حدود ۶۰۰ الی ۷۰۰ هزار فقره وام ازدواج تا پایان امسال پرداخت شود که با ادامه روند فعلی در ثبت‌نام‌ها و پرداخت‌ها تا پایان سال، به احتمال زیاد حدود ۷۰۰ هزار نفر در صف وام ازدواج خواهند بود. علیرضا رحیمی در پاسخ به این سوال که میانگین زمان انتظار برای دریافت وام ازدواج در کشور چقدر است و در کدام استان‌ها این صف طولانی‌تر است؟ یادآور شد: میانگین زمان انتظار، بستگی زیادی به شعبه بانکی معرفی شده و آماده شدن مدارک و تضامین بانکی و... دارد و میانگین مدت انتظار طبق پرونده‌های وام‌های اعطایی توسط بانک مرکزی قابل احصا است اما طبق آمار ارائه‌شده توسط بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳، ۴۵۸ هزار و ۴۲۳ نفر در صف وام ازدواج قرار دارند. همچنین سال گذشته استان‌های قزوین، قم، بوشهر، البرز و یزد به ترتیب، بهترین عملکرد در پرداخت وام ازدواج را با پرداخت میانگین ۷۰ درصد از متقاضیان داشتند و استان‌های خوزستان، سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان، ضعیف‌ترین عملکرد را با میانگین ۴۵ درصدی داشتند. معاون جوانان وزیر ورزش و جوانان افزود: در حال حاضر، پرداخت تسهیلات ازدواج و فرزندآوری با چالش‌هایی مواجه شده که مهم‌ترین آن انباشت صف‌های چند صد هزار نفری برای دریافت وام است. با توجه به منابع درنظرگرفته شده بودجه ۱۴۰۴، در سال جاری این صف طولانی‌تر شده و به مساله و بحرانی قابل توجه تبدیل خواهد شد. رحیمی ادامه داد: بررسی‌های میدانی و گزارش‌های رسانه‌ای نیز نشان می‌دهد عمده مشکلات متقاضیان وام ازدواج به نبود منابع در بانک‌ها برمی‌گردد؛ به عبارتی می‌توان گفت کمبود منابع بانکی و سهمیه محدود هر بانک، الزام به معرفی ضامن معتبر و بعضاً دشوار، عدم پاسخگویی منسجم در برخی شعب بانکی و همزمانی تقاضای بالا و تخصیص قطره‌چکانی منابع و عدم نظارت دقیق بر روند پرداخت بانک‌ها، جزء دلایل اصلی طولانی شدن صف وام ازدواج است. معاون جوانان وزارت ورزش و جوانان تصریح کرد: با آنکه بانک مرکزی در سال‌های اخیر با صدور بخشنامه‌هایی بانک‌ها را ملزم به تسهیل در پرداخت وام و آسان‌گیری بانک‌ها در اخذ ضمانت کرده است ولی با این حال، گزارش‌هایی از سخت‌گیری بانک‌ها همچنان وجود دارد که آمار هم همین را نشان می‌دهد و حتی برخی نمایندگان مجلس خواستار نظارت بیشتر یا اعمال جریمه برای بانک‌های متخلف شده‌اند.
عدم همراهی بانک‌ها در پرداخت وام ازدواج
جعفر قادری، نایب رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات کشور مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره علت طولانی شدن فرآیند پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه ازدواج و مورد نیاز فرزندآوری از سوی بانک‌ها به این افراد گفت: طولانی شدن فرآیند پرداخت وام ازدواج به این دلیل است که بانک‌ها منابع زیادی ندارند که آن را به صورت قرض‌الحسنه پرداخت کنند، بنابراین محدودیت منابع باعث شده تا صف دریافت وام ازدواج و فرزندآوری روز به روز طولانی‌تر شود.
وی خاطرنشان کرد: وقتی عرضه و تقاضا با هم همخوانی نداشته باشد شاهد تاخیر در پرداخت این نوع وام‌ها هستیم، بنابراین اقداماتی برای تهیه کالاهای ایرانی به عنوان جهیزیه انجام شده است تا مراکز تولید پای کار بیایند و از این طریق بخشی از نیاز زوجین به صورت غیرنقدی تامین شود.
قادری در ادامه افزود: بانک مرکزی نیز خط اعتباری برای پرداخت وام ازدواج به بانک‌ها نمی‌دهد. توجیه این بانک این است که در صورت ایجاد خط اعتباری برای بانک‌ها، در پرداخت وام‌های تکلیفی تورم تشدید می‌شود به همین دلیل بانک‌ها همراهی لازم را با متقاضیان وام ازدواج و فرزندآوری به دلایلی که اعلام می‌کنند ندارند.
در چنین شرایطی همان‌طور که گفته شد بهترین راهکار این است که از ظرفیت‌های بخش تولید برای تامین کالاهای ایرانی مورد نیاز زوجین استفاده شود. این رویکرد مورد توجه قرار گرفته است.