آش شور شام

استان سویدا در جنوب سوریه، این روزها به مرکز توجه بین‌المللی تبدیل شده است؛ جایی که نزاع خونین میان گروه‌های دروزی و نیروهای وابسته به  ابومحمد جولانی، سرکرده دولت شورشیان، با حملات اسرائیل به مواضع نیروهای جولانی و دمشق، به بحرانی پیچیده‌تر از گذشته بدل شده است. این درگیری‌ها که از ماه‌های گذشته آغاز شده، اکنون به یک جنگ داخلی نیابتی تبدیل شده است؛ جنگی که در آن عوامل محلی و دخالت‌های خارجی بشدت در هم تنیده‌اند.
آغاز این درگیری‌ها به زمانی بازمی‌گردد که گروه‌های دروزی علیه نیروهای جولانی شورش کردند. منابع سوری گزارش داده‌اند نخستین جرقه‌های این نزاع در محله مقوس‌ زده شد؛ جایی که گروه‌های دروزی و قبایل بادیه‌نشین مسلح - که طرفدار جولانی‌اند - با یکدیگر درگیر شدند. این نزاع‌ها با تشدید تنش‌های قومی - سیاسی همراه شد، چرا که دروزی‌های سوریه به ‌طور سنتی خود را از دخالت در جنگ داخلی سوریه دور نگه داشته بودند اما اکنون با ظهور نیروهای شورشی محلی مانند «حرکه المقاومه السوریه» به مبارزه با حکومت جولانی در دمشق روی آورده‌اند.
در این میان، رژیم صهیونیستی نیز نقش خود را در بحران سویدا افزایش داده است. رژیم از طریق حملات هوایی به مواضع نیروهای جولانی در نزدیکی سویدا، حمایت خود از شورشیان دروزی را آغاز کرده است. 
منابع مختلف اشاره می‌کنند اسرائیل با تقویت دروزی‌های سوریه تلاش دارد یک منطقه حائل در مرزهای خود با سوریه ایجاد کند. پس از حملات شدید رژیم صهیونیستی به ساختمان وزارت دفاع، ریاست جمهوری و برخی مراکز و تاسیسات سوریه، جولانی روز پنجشنبه فرمان عقب‌نشینی از سویدا را صادر کرد.
با این حال از شامگاه پنجشنبه گروه‌های وابسته به دولت شورشیان دمشق توانسته‌اند برخی محله‌ها در شهر سویدا را باز پس‌ گیرند اما هنوز هیچ گروهی کنترل کامل بر این منطقه ندارد. طبق اعلام دولت موقت سوریه، نیروهای دولتی سوریه تا حد زیادی از استان جنوبی سویدا عقب‌نشینی کرده‌اند، با این وجود درگیری‌های پراکنده همچنان ادامه دارد.
پس از عقب‌نشینی نیروهای وابسته به جولانی از سویدا، این بار عشایر و قبایل بادیه‌ای سوریه به جنگ دروزی‌های سویدا رفتند. به عبارتی این اقدام با هماهنگی جولانی انجام شده تا ضمن پذیرش شروط اسرائیل، مساله دروز‌ی‌های سویدا را از طریق برخی عوامل خود در میان عشایر دنبال کند.
در همین حال ابومحمد جولانی، رهبر شورشیان سوریه، در نخستین سخنان تلویزیونی خود پس از حملات سنگین اسرائیل به دمشق اعلام کرد دولت او امنیت دروزی‌ها را «اولویت خود قرار داده»، هرچند این به معنای هراس از جنگ نیست. او همچنین اعلام کرد مسؤولیت تأمین امنیت مناطق دروزی به بزرگان و گروه‌های محلی واگذار شده است. با این حال، تنها یک روز پس از این سخنان، «نورالدین بابا» سخنگوی وزارت کشور سوریه تاکید کرد نیروهای امنیتی حکومت موقت برای استقرار مجدد در شهر سویدا آماده می‌شوند تا به درگیری‌ها میان عشایر و گروه‌های دروزی پایان دهند. منابع خبری سوریه نیز گزارش داده‌اند ستون‌هایی از نیروهای امنیت داخلی این کشور در حال حاضر در اطراف شهر سویدا مستقر شده‌اند و برای ورود به شهر به‌منظور «پایان دادن به درگیری» میان عشایر و دروزی‌ها آماده می‌شوند.
شبکه الجزیره نیز به نقل از یک منبع امنیتی گزارش داد وزارت کشور سوریه فراخوانی را برای مداخله و مهار وضعیت در استان سویدا و برقراری امنیت و ثبات در آن اعلام کرده است. این منبع امنیتی افزود: وزارت کشور آماده‌سازی نیروهایی را برای ورود به سویدا با هدف برقراری ثبات و حفاظت از شهروندان آغاز کرده است.
در همین حال «گدعون سعر» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی اعلام کرد دستور ارسال فوری «کمک‌های بشردوستانه» برای دروزی‌های استان سویدا در جنوب سوریه صادر شده است. وزارت خارجه رژیم اشغالگر در بیانیه‌ای تاکید کرد با توجه به حملات اخیر علیه دروزی‌ها در سویدا و وضعیت وخیم انسانی در منطقه و در راستای نیازهای میدانی، وزیر خارجه دستور ارسال کمک‌های فوری بشردوستانه به دروزی‌های سویدا را صادر کرد. بر اساس این بیانیه، بسته کمک‌ها به ارزش ۲ میلیون شِکِل شامل بسته‌های غذایی، تجهیزات پزشکی، مجموعه‌ کمک‌های اولیه و داروها است و این کمک‌ها از بودجه وزارت خارجه رژیم اشغالگر تأمین خواهد شد.
امروز سویدا به نمادی از پیچیدگی بحران سوریه تبدیل شده است؛ جایی که درگیری‌های قومی، دخالت‌های خارجی و رقابت‌های منطقه‌ای به‌ هم گره خورده است؛  بحرانی که هزینه‌های آن تنها به مردم و شهروندان سوریه تحمیل خواهدشد.
وضعیت فعلی جنوب سوریه، تداوم جنگ داخلی این کشور است که از سال 2012 با دخالت کشورهای خارجی آغاز شد؛ جنگی که هم‌اکنون دولت دمشق تلاش دارد خود را درگیر آن نشان ندهد اما با حمایت مستقیم و غیرمستقیم از قبایل عرب حاشیه سویدا علیه دروزی‌ها درگیر آن است. در مقابل نیز رژیم صهیونیستی با حمایت از دروزی‌ها بر آتش اختلافات داخلی سوریه دمیده و نهایت سوءاستفاده از خلأ قدرت را در این کشور جنگ‌زده می‌برد. جنگ داخلی سوریه پس از کنار‌زده شدن دولتی ملی مبتنی بر ناسیونالیسم عرب، ابعاد قومی و مذهبی جدیدی پیدا کرده که در طول جنگ تکفیری‌ها علیه دولت و ارتش بشار اسد نیز نشانه‌های آن به وضوح قابل مشاهده بود اما اکنون این ابعاد بسیار گسترده‌تر از قبل شده است. کشتار گسترده علویان در سال گذشته و حمله به دروزی‌ها در روزهای اخیر تنها بخشی از این جنگ قومی - مذهبی داخلی است که شورشیان حاکم بر دمشق برای سوریه به ارمغان آورده‌اند.
به هر حال سوریه اکنون در شرایطی قرار دارد که از یک سو جنگ داخلی در آن تشدید شده و هر بار ستون تروریست‌های وابسته به جولانی عازم یک منطقه و استان می‌شوند تا دست به سرکوب و کشتار بزنند و از سوی دیگر حالا با دخالت مستقیم رژیم صهیونیستی دست و پنجه نرم می‌کند. به اعتقاد کارشناسان نحوه حملات رژیم صهیونیستی به سوریه نشان می‌دهد نتانیاهو اهداف بلندپروازانه‌ای را در سوریه دنبال می‌کند و هدف او احتمالا فراتر از تضعیف دولت جولانی، یعنی براندازی، روی کار آوردن گروه‌های کاملا وابسته و پس از آن تجزیه سوریه است. همین حالا بخش‌های مهمی از جنوب سوریه از گستره اعمال حاکمیت دمشق خارج شده است.

***
پیام تلویزیونی جولانی

احمد شرع[ابومحمد جولانی] حاکم موقت سوریه، در نخستین واکنش خود به تجاوزات اخیر رژیم صهیونیستی به سوریه تأکید کرد: مردم سوریه در طول تاریخ خود با هرگونه تجزیه‌طلبی مخالفت کرده‌اند. وی گفت: «ما فرزندان این سرزمین هستیم و بیش از هر کس دیگری توان عبور از توطئه‌های اسرائیل برای تفرقه‌افکنی را داریم». شرع افزود: «سوریه میدان آزمایش توطئه‌های خارجی و طمع‌ورزی دیگران نیست. ساختن سوریه‌ای نو نیازمند آن است که همگی حول منافع کشور متحد شویم». وی با اشاره به وضعیت استان سویدا گفت: «مردم دروزی بخشی اساسی از بافت ملی کشور هستند و حفاظت از آنان برای ما اولویت دارد. تصمیم گرفته‌ایم برخی گروه‌های محلی و شیوخ را مأمور بازگرداندن امنیت کنیم. میان گزینه جنگ با اسرائیل یا واگذاری امکان توافق به شیوخ دروزی قرار داشتیم و ما، حفظ میهن را برگزیدیم. ما هرگونه تلاشی برای کشاندن دروزی‌ها به سمت یک طرف خارجی یا ایجاد تفرقه در داخل کشور را رد می‌کنیم». جولانی همچنین اظهار داشت: « اسرائیل از زمان سقوط نظام سابق، در تلاش است سرزمین ما را به عرصه نزاع تبدیل کرده و ملت ما را تجزیه کند. جایی برای تحقق طمع‌ورزی دیگران در سرزمین ما وجود ندارد؛ هیبت سوریه را بازخواهیم گرداند و باید منافع ملی را بر هر چیز مقدم بداریم». وی در ادامه گفت: «دولت سوریه با تمام نهادهای خود برای متوقف کردن درگیری داخلی در سویدا وارد عمل شد و در برقراری امنیت موفق بود. اگر میانجی‌گری آمریکا، کشورهای عرب و ترکیه نبود، اسرائیل تلاش‌های امنیتی در سویدا را تضعیف می‌کرد». شرع در پایان تأکید کرد: «ما از جنگ نمی‌ترسیم اما منافع مردم را بر هرج ‌و مرج ترجیح می‌دهیم و بهترین انتخاب ما، محافظت از وحدت میهن بود». 

***
 درخواست دروزی‌ها برای بررسی جنایات جنگی نیروهای جولانی

شورای نظامی سویدا (استانی در جنوب سوریه با اکثریت دروزی‌نشین) از شورای امنیت سازمان ملل خواست منطقه‌ای امن در این استان و مناطق اطراف آن تحت نظر نیروهای بین‌المللی بی‌طرف ایجاد کند. شورای نظامی سویدا با اعلام حمایت کامل از بیانیه اخیر شیخ حکمت هجری، رهبر معنوی دروزی‌های سوریه اعلام کرد: ما از سازمان ملل می‌خواهیم فورا تیم تحقیقاتی برای مستندسازی جنایات و محاکمه بین‌المللی عاملان آن اعزام کند. شورای وابسته به دروزی‌های سوریه افزود: ما به کشورهای حامی هیات تحریر شام نسبت به تداوم حمایت مالی از گروه‌های تروریستی که دست به پاکسازی فرقه‌ای در سوریه می‌زنند، هشدار می‌دهیم. بر اساس بیانیه صادره این شورای دروزی، منابع میدانی تاکید کردند هیات تحریر شام (جبهه ‌النصره‌ سابق) که اکنون قدرت را در دست دارد، مرتکب جنایات جنگی علیه غیرنظامیان دروزی در شهر صحنایا شده است؛ از جمله کشتار کورکورانه، بازداشت‌های ظالمانه، توهین به شیوخ و شخصیت‌های دروزی و نابود کردن بافت اجتماعی. 
شورای نظامی سویدا با تاکید بر آمادگی خود برای تقویت هماهنگی امنیتی با هر گروه بین‌المللی برای حفاظت از غیرنظامیان، اعلام کرد: ما به هیچ عنوان اجازه نخواهیم داد گروه تروریستی تحریر شام و نیروهای موسوم به اداره امنیت عمومی وارد جبل‌العرب شوند. 
این شورای نظامی تاکید کرد: ما با تمام قدرت با هرگونه تجاوزات آتی بر اساس مفاد قوانین بین‌المللی برخورد خواهیم کرد. شورای نظامی سویدا در پایان عنوان کرد: سکوت جهانی در قبال جنایات در صحنایا و تجاوزات روی داده در سویدا موجب تشویق تروریست‌ها به تکرار جنایات می‌شود.