افزایش خطر تابش پرتو فرابنفش
اغلب استانهای کشور در حالی با دمای هوای 40 درجهای مواجهند که در برخی مناطق کشور دمای هوا از50 درجه نیز فراتر رفته است؛ گرمای سوزانی که طبق پیشبینی سازمان هواشناسی تا 4 روز آینده غالب مناطق کشور با آن روبهرو خواهند شد.
افزایش دمای هوا طی روزهای اخیر به نقطهای رسیده که کارشناسان نسبت به پرتو اشعه فرابنفش در این روزهای بسیار گرم هشدار میدهند. نمودارهایی از میزان تابش پرتو فرابنفش طی این روزها در فضای مجازی دست به دست میشود؛ اشعهای که مقدار اندکی از آن برای بدن انسان لازم و بیش از مقدار مشخص، آسیبزاست. در این باره رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور میگوید: در ساعات خاصی از روزهای تابستان، شاخص پرتو فرابنفش در تهران به عدد ۱۰ تا ۱۱ نیز میرسد که بیشترین حد تابش است، البته تابش اشعه فرابنفش نه قطعا اما تقریبا مانند روال طبیعی است و از آنجا که ناپیداست، تاکنون به آن بیتوجهی شده است.
به گفته مهدی رهنما، شاخص فرابنفش بر اساس استانداردهای بینالمللی در ۱۱ طبقه دستهبندی میشود. مقادیر بین صفر تا ۳ در محدوده ایمن یا «سبز» قرار دارد و قرار گرفتن در معرض تابش در این بازه، حتی برای تولید ویتامین D نیز مفید است اما از عدد ۴ به بالا، توصیه میشود افراد از کرم ضدآفتاب، عینک آفتابی و کلاه لبهدار استفاده کنند. شاخصهای ۶ و ۷ تابشی شدید را نشان میدهند که میتواند موجب آفتابسوختگی و آسیب پوستی شود و از شاخص ۸ به بالا خطرات جدی برای سلامت انسان به همراه دارد و عدد ۱۱ نیز خطرناکترین میزان برای سلامت انسان است. وی افزود: در تهران، در اغلب روزهای تابستان و بویژه حوالی ساعت ۱۲ تا ۱۴:۳۰ شاخص پرتو فرابنفش بین ۱۰ تا ۱۱ است که بالاترین سطح هشدار محسوب میشود.
به ندرت پیش میآید که در این بازه زمانی، شرایط تابش تضعیف شود، البته در ساعات ابتدایی روز مانند ۶ صبح، شاخص اشعه فرابنفش معمولا در محدوده سبز است اما بتدریج از حوالی ساعت ۹ به بعد افزایش مییابد و ظهر به اوج خود میرسد. رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو تأکید کرد: شاخص پرتو فرابنفش از پارامترهایی همچون ارتفاع از سطح زمین، زاویه تابش خورشیدی، میزان ابرناکی، آلایندگی و... متاثر میشود. در حال حاضر بالاترین مقداری که برای تهران در ماه تیر ثبت شده، شاخص حدود ۱۱ بوده که خطرناکترین حد استاندارد جهانی است.
رهنما با اشاره به سابقه اندازهگیری تابش پرتو فرابنفش در ایران تأکید کرد: در حالی که این شاخص به دلیل تغییر اقلیم و آلایندههای جوی، با تغییراتی روبهرو شده است اما این پدیده همواره به صورت طبیعی وجود داشته و معمولا در تمام نقاط دنیا به این شکل است که در ساعتی از روز، بیشترین مقدار اشعه خورشید در سطح زمین دریافت میشود و شاخص آن افزایش مییابد، با این وجود از آنجا که این شاخص تنها حدود ۱۰ سال یا کمی بیشتر است که در تهران و ایران اندازهگیری میشود، برای عموم مردم همچنان ناآشنا و سوالبرانگیز است.
رئیس پژوهشگاه هواشناسی درباره خطرات تماس با اشعه فرابنفش به ایسنا گفت: قرار گرفتن در معرض تابش شدید فرابنفش میتواند باعث آفتابسوختگی، التهاب پوستی و در موارد بسیار شدیدتر سرطان پوست شود. اگر این تماس به صورت مزمن و بدون مراقبت باشد، خطرات جدیتری ایجاد میکند اما این مخاطرات با رعایت توصیههایی نظیر استفاده از کرم ضدآفتاب، عینک آفتابی و اجتناب از حضور مستقیم در زیر نور خورشید در ساعات اوج تابش خورشید تا حد زیادی کاهش مییابد. رهنما با تأکید بر اهمیت سلامت عمومی گفت: از خطر تابش پرتو فرابنفش نباید غافل شد، چرا که قابل رویت نیست. پایش تابش پرتو فرابنفش نه یک گزارش عملکرد که به صورت مستقیم با سلامت مردم در ارتباط است و تصمیمگیران حتما باید آن را مد نظر قرار دهند. به گفته وی، اگرچه پیشبینی اشعه فرابنفش در ۴ فصل سال انجام میشود اما معمولا روزهایی که سطح تابش پرتو فرابنفش خطرآفرین است، در ماههای گرم سال است که از اواخر فصل بهار آغاز میشود و در طول تابستان ادامه دارد اما در سالهای گذشته با افزایش دمای جهانی و بر اثر تغییرات اقلیمی، تعداد روزهای گرم افزایش یافته است.