ثمانه اکوان: از روزهای ابتدایی مطرح شدن نام دونالد ترامپ در پرونده جفری اپستین، او تلاش زیادی انجام داد با خبرسازی و فضاسازی‌های گوناگون، افکار عمومی را از این خبرها دور و به سوی اخبار داغ دیگری منحرف کند. سیاست‌های ترامپ در این زمینه با ایجاد دعواهای ساختگی، پرونده‌های جدید علیه دموکرات‌ها و حتی تلاش برای تغییر نام تیم‌های ورزشی آمریکا و انتشار خبر بیماری مرموزش همراه شد.
* ارتباط ترامپ با اپستین از کجا آغاز شد؟
پرونده جفری اپستین، میلیاردر آمریکایی، به قاچاق جنسی دختران نوجوان و شبکه گسترده‌ای از سوءاستفاده جنسی در سطوح بالای قدرت سیاسی، مالی و فرهنگی بازمی‌گردد. رسیدگی رسمی و قضایی به پرونده جفری اپستین از سال 2005 در ایالت فلوریدا آغاز شد؛ زمانی که چند دختر نوجوان شکایت‌هایی درباره سوءاستفاده جنسی از سوی او مطرح کردند. با این حال، رسیدگی اولیه بشدت بحث‌برانگیز بود، زیرا سال 2008 اپستین با دادستان‌های فدرال توافقی به نام «مجوز منع تعقیب» امضا کرد که به او امکان داد تنها به 13 ماه زندان در ازای پذیرش یک اتهام جزئی (تشویق به فحشا) محکوم شود، در حالی که بسیاری از قربانیان از روند دادرسی کنار گذاشته شدند. این توافق در زمان ریاست‌جمهوری جرج دبلیوبوش و با نظارت الکساندر آکوستا (که بعداً وزیر کار دولت ترامپ شد) انجام شد اما پرونده دوباره در فاصله سال‌های 2019 - 2018 با موجی از افشاگری‌های رسانه‌ای، فشار افکار عمومی و مستندهای تحقیقاتی به جریان افتاد. ژوئیه 2019 اپستین در نیویورک به اتهام قاچاق جنسی بازداشت شد اما تنها یک ماه بعد، 10 آگوست 2019، در سلول خود در زندان فدرال در منهتن به طرز مشکوکی جان باخت. مرگ او رسماً خودکشی اعلام شد اما بسیاری این روایت را زیر سؤال بردند و معتقدند امکان دارد مشتریان او که بسیاری از آنها را سیاستمداران و افراد بانفوذ در واشنگتن تشکیل می‌دهند، به دنبال مرگ او بوده و در نهایت در زندان او را کشته‌اند. پس از مرگ اپستین، تمرکز روی شبکه همکاران او، از جمله گیسلین مکسول (شریک عاطفی و دستیار کلیدی‌اش) ادامه یافت. مکسول سال 2020 بازداشت و سال 2022 به 20 سال زندان محکوم شد. او در جریان محاکمه از افشای نام بسیاری از افراد قدرتمند خودداری کرد. در سال‌های بعد، فهرست‌های پرواز با جت خصوصی اپستین، دفترچه تماس‌ها و اسناد مالی، توجهات را به سوی چهره‌های سرشناس جلب کرد؛ از جمله بیل کلینتون، پرنس اندرو و دونالد ترامپ. ترامپ هرگونه ارتباط با جرائم اپستین را انکار کرد اما وجود نامش در اسناد جدیدی که در سال‌های 2024 و 2025 در دادگاه‌های آمریکا منتشر شد، جنجال‌برانگیز شده است. هر چند ترامپ ارتباط مستقیم با جرائم اپستین را انکار کرده، وجود نام او در فهرست پروازها، عکس‌های مشترک و اظهارات گذشته‌اش، این پرونده را به چالشی جدی برای مشروعیت سیاسی‌اش تبدیل کرده است.
ترامپ بارها اعلام کرده ارتباط چندانی با اپستین نداشته است اما از 2 هفته پیش، هر روز یک نشریه و شبکه خبری عکسی از او به همراه اپستین منتشر می‌کنند و روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز در خبری مدعی شد ترامپ برای تبریک تولد اپستین، نامهای برای او فرستاده که سرشار از ادبیات جنسی است. در طول 2 هفته گذشته بسیاری از قربانیان اپستین نیز دوباره شجاعت پیدا کرده‌اند که از تجربه خود و ارتباطاتی که او با افراد بانفوذ و سیاستمداران واشنگتن داشته است، پرده بردارند.
نکته مهم‌تر اما اظهارات جدید «تاکر کارلسون» مجری سابق شبکه فاکس‌نیوز و از طرفداران ترامپ است که معتقد است اپستین، مأمور موساد بوده و مأموریت داشته با آلوده کردن سیاستمداران آمریکایی، کاری کند که اسرائیل بتواند منافع خود را در واشنگتن با تهدید و اخاذی از این سیاستمداران به پیش ببرد.
* طرفداران ترامپ در انتظار یک پاسخ
اهمیت این پرونده برای مخالفان ترامپ در امکان افشای همدستی یا بی‌تفاوتی او نسبت به جرائم سیستماتیک علیه زنان و کودکان نهفته است اما برای برخی هوادارانش نیز آزمونی است از صداقت و پاکدستی کسی که خود را «منجی اخلاقی ملت» معرفی می‌کند. روی گرداندن حامیان سرسخت ترامپ از او در گروه «کیو انان» (QAnon) نشان‌می‌دهد ترامپ راه سختی برای قانع کردن حامیانش در این خصوص دارد. کیو انان همان گروهی از طرفداران ترامپ هستند که معتقدند ایالات متحده – بویژه نهادهای نخبگان سیاسی، مالی، فرهنگی و رسانه‌ای – در کنترل یک شبکه جهانی از افراد فاسد، کودک‌آزار و شیطان‌پرست قرار دارد. در قلب این نظریه، ادعایی قرار دارد مبنی بر اینکه یک حلقه مخفی از نخبگان لیبرال (مانند بیل و هیلاری کلینتون، باراک اوباما، جرج سوروس و هالیوود) در قاچاق کودکان، بهره‌کشی جنسی و آیین‌های مخفی دخیلند. از نظر آنان، دونالد ترامپ (در دوره اول ریاست‌جمهوری) قهرمانی بود که در حال مبارزه با این شبکه شیطانی بود و نقشی کلیدی در افشا و نابودی آن دارد. با این حال مطرح شدن نام ترامپ در فهرست اسامی سیاستمدارانی که با اپستین در ارتباط بوده‌اند – و احتمالاً از مشتریان او بوده‌اند – طرفداران نظریه کیو انان را از او ناامید کرده است.
* فرار به جلوی ترامپ
ترامپ در روزهای انتخابات ریاست‌جمهوری گمان می‌کرد می‌تواند با نام بردن از پرونده اپستین و سیاستمدارانی که در این پرونده نام‌شان برده شده بود، دموکرات‌ها را به باد انتقاد گرفته و آنها را فاسد بخواند. با این حال آنطور که وال‌استریت ژورنال خبر داده، او همین چند هفته پیش متوجه شد نام خودش هم در این پرونده وجود دارد!
انتشار این خبر به همراه اخبار دیگری مبنی بر اینکه «اف‌بی‌آی» به ترامپ برای از بین بردن نامش در این پرونده کمک کرده است، نشان داد ماجرا از فضاسازی تبلیغاتی علیه تارمپ فراتر رفته و واقعا باید به دنبال ردپای ترامپ در کارنامه سیاه اپستین نیز بود. با این حال شواهد زیاد و فزاینده‌ای نشان می‌دهد رئیس‌جمهور آمریکا با بهره‌گیری از یک راهبرد چندلایه، تلاش کرده روایت عمومی را از این پرونده منحرف کند و توجه افکار عمومی را به موضوعاتی به مراتب حاشیه‌ای‌تر سوق دهد. از حمله به دموکرات‌ها و شخص اوباما گرفته تا حمله‌های سازمان‌یافته به فدرال رزرو آمریکا و حتی تهدید اتمی روسیه و تند شدن لحنش علیه ایران و حماس و در مواردی تبلیغ کتاب‌های دوستانش یا حمایت از کوکاکولا برای ساخت نوشابه با نیشکر آمریکایی، همه اقدامات چندلایه و ترکیبی ترامپ برای رویارویی با این بحران و رسوایی اخلاقی بوده است. رسانه‌های آمریکایی این روزها هر اقدام و صحبتی از جانب ترامپ را در راستای انحراف افکار عمومی از ماجرای وجود نامش در پرونده‌های اپستین می‌دانند. نشریه پلیتیکو نیز با جمع‌آوری همه این اقدامات گزارشی منتشر کرده که در ادامه مسیر به روز می‌شود و تاکنون به 47 اقدام پرداخته که ترامپ در همین راستا انجام داده است.
گزارش تحلیلی نشریه پلیتیکو تحت عنوان «۴۷ موضوعی که ترامپ ترجیح می‌دهد به جای اپستین درباره‌شان حرف بزند» تصویر دقیق‌تری از حجم و گستره این عملیات انحرافی ارائه می‌دهد. بر اساس این گزارش، ترامپ در هفته‌های اخیر صدها پست در شبکه اجتماعی خود با نام «تروث» منتشر کرده که تنها درصد ناچیزی از آنها به پرونده اپستین مربوط بوده و حتی همان معدود پیام‌ها نیز صرفاً در مقام دفاع از خود یا حمله به رسانه‌ها منتشر شده است.
اقدامات انحرافی ترامپ بر اساس گزارش رسانه‌های آمریکایی، شامل طیف گسترده‌ای از رفتارهای سیاسی، فرهنگی و رسانه‌ای است که در اینجا در 6 محور به آنها اشاره می‌شود.
۱- حمله به جروم پاول و فدرال رزرو
ترامپ که از همان روزهای ابتدایی ورود دوباره به کاخ سفید، بنا داشت با حمله به جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، بنای استقلال این نهاد اقتصادی در ایالات متحده را از بین برده و به عنوان رئیس دولت، راهی برای اخراج او پیدا کند، به بهانه بازدید از تعمیرات و نوسازی ساختمان فدرال رزرو به دیدار پاول رفت و در آنجا با فهرستی بلندبالا از هزینه‌های این بازسازی، پاول را مورد عتاب قرار داد که این هزینه‌ها بسیار بیشتر از چیزی است که در واقعیت باید باشد. وی سپس از پاول خواست نرخ بهره را در آمریکا ثابت نگه دارد و به فکر افزایش نرخ بهره نباشد. چند روز پس از این بازدید و درگیری لفظی رئیس‌جمهور آمریکا با رئیس فدرال رزرو، در نهایت این نهاد اعلام کرد فعلا نرخ بهره را افزایش نمی‌دهد.
۲- احیای تقابل با دموکرات‌ها و اوباما
در ماجرای حمله به ایران، تولسی گابارد، رئیس سازمان اطلاعات ملی آمریکا بر اساس گزارش‌های سازمان‌های اطلاعاتی اعلام کرده بود نشانی از فعالیت ایران یا عزم نظام جمهوری اسلامی برای ساخت سلاح هسته‌ای دیده نمی‌شود. ترامپ که بشدت به دنبال توجیه حملات نظامی‌اش به ایران در همکاری با صهیونیست‌ها بود، با عصبانیت با گابارد برخورد کرد و در جلسه‌ای به او گفت اطلاعاتش غلط است! ترامپ در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره مواضع گابارد نیز گفت: «من به صحبت‌های او اهمیتی نمی‌دهم. فکر می‌کنم ایران خیلی نزدیک به ساخت یکی از اون‌ها (سلاح‌های اتمی) است».
رسانه‌های آمریکایی اعتقاد دارند گابارد برای جبران این اقدامش در مخالفت با نظر ترامپ، پرونده‌ای به او داد که بتواند در روزهای پرآشوب پیوند خوردن نام ترامپ با اپستین، به او کمک کند از این مخمصه رهایی یابد.
ماجرا از جایی آغاز شد که تولسی گابارد با انتشار بیش از 100 صفحه از اسناد اطلاعاتی از دوران دولت اوباما مدعی شد این اسناد نشان‌دهنده «توطئه خیانت‌آمیز» برای خدشه‌دار کردن پیروزی ترامپ در انتخابات 2016 بوده است. گابارد با انتشار این اسناد مدعی شد این اسناد که شامل ایمیل‌ها و یادداشت‌های روزانه ریاست جمهوری و گزارش‌های کمیته امنیت ملی است، نشان می‌دهد دولت اوباما اطلاعات اولیه به دست آمده درباره دخالت روسیه در انتخابات 2016 را به یک روایت غلط و سیاست تبدیل کرد تا ترامپ و کمپین انتخاباتی‌اش را به روسیه متصل کند و پیروزی او را زیر سوال ببرد.
نکته جالب توجه در این ادعا این است که سال 2019، پس از چندین سال بررسی و تحقیق، کمیته اطلاعات سنا و رابرت مالی (مشاور ویژه وزارت دادگستری یالات متحده) در گزارش‌هایی اعلام کردند دولت روسیه به صورت سیستماتیک در انتخابات سال 2016 آمریکا دخالت کرده است اما شواهدی مبنی بر اینکه ترامپ یا کمپین انتخاباتی‌اش با روس‌ها همکاری می‌کرده‌اند وجود ندارد. دموکرات‌ها در واقع با تایید دخالت روسیه در انتخابات آمریکا، از اینکه این دخالت به نفع ترامپ بوده، استفاده کرده و گفتند سندی برای محکومیت او ندارند اما می‌دانند این کار به نفع او بوده و می‌تواند «مجرم» باشد!
بعد از انتشار این گزارش، ترامپ رسما از گابارد و عملکردش حمایت کرد و باراک اوباما و دیگر مقامات ارشد دولت او را به خیانت و هدایت یک توطئه انتخاباتی متهم کرد. وی آنها را «بلندپایه‌ترین جنایتکاران تاریخ» خواند و خواستار پیگرد قضایی آنان شد. ترامپ برای اینکه این اخبار باعث انحراف بیشتر افکار عمومی از مساله اپستین شود، پیام‌ها و ویدئوهای تولیدشده با هوش مصنوعی را منتشر کرد که اوباما را به صورت نمادین در حال بازداشت نشان می‌داد. همچنین پست‌هایی با اتهامات شدید علیه او و برخی دیگر از دموکرات‌ها در پلتفرم تروث سوشال منتشر کرد. او باز هم پا را فراتر از این گذاشت و در دیدار با رئیس جمهور فیلیپین و در جلسه‌ای که هیچ ربطی به اوباما و این مساله نداشت، رسما او را متهم به «مشارکت در کودتا» کرد و از احتمال مجازات جدی او خبر داد. اوباما اما ضمن رد اتهامات، آنها را «خارج از اعتبار قانونی» و «تلاش ضعیف برای انحراف توجه از مسائل اپستین» خواند.
۳- افزودن بر شکاف‌های اجتماعی و فرهنگی
دونالد ترامپ در مواجهه با مساله جنجالی و تهدیدآمیز پرونده جفری اپستین از تاکتیکی کلاسیک بهره گرفت: تغییر میدان بازی به عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی قطبی‌شده. این روش به او اجازه داد با برانگیختن احساسات عمومی، توجه افکار عمومی و رسانه‌ها را از موضوعات حساس منحرف کند. حمله به سیاست‌های جنسیتی و آموزشی و پرداختن ویژه به مساله مهاجرت، ۲ مورد از این اقدامات بود. وی دقیقا می‌دانست با این اقدامات براحتی به تیتر یک رسانه‌های لیبرال و دموکرات تبدیل می‌شود و آنها را چنان به واکنش می‌اندازد که دیگر مساله اپستین از اذهان دور می‌شود. رئیس‌جمهور آمریکا در اقدام عجیب دیگری به اختلافات بر سر نام یک تیم فوتبال آمریکایی نیز ورود کرد و بشدت با تغییر نام تیم فوتبال واشنگتن (از «ردسکینز» که واژه‌ای توهین‌آمیز برای بومیان آمریکا تلقی می‌شد) مخالفت کرد و آن را نشانه‌ای از «بیداری افراطی» و «حمله به تاریخ آمریکا» دانست.
در بحث مهاجرت نیز اقدامات رادیکال در نهایت باعث اعزام گارد ملی به مرز مکزیک و دستگیری گسترده مهاجران غیرقانونی شد.
۴- رونمایی از اسناد جنجالی
یکی دیگر از اقدامات ترامپ، رونمایی از اسناد جنجالی بود. وی در حالی دستور انتشار 230 هزار سند «اف‌بی‌آی» درباره مارتین لوترکینگ را صادر کرد که خانواده دکتر کینگ با این اقدام مخالف بودند. ترامپ در کمپین انتخاباتی خود قول داده بود اسناد پرونده‌های جنجالی و محرمانه مانند پرونده مارتین لوترکینگ یا ترور جان اف کندی و حتی نامهای موجود در پرونده اپستین را به محض رسیدن به کاخ سفید منتشر کند. ترامپ چندی قبل از ماجرای اپستین، دستور انتشار پرونده‌های مربوط به قتل جان اف کندی را صادر کرد اما زمان درخواست برای انتشار اسناد کشته شدن دکتر کینگ، به روزهای پرالتهاب رسانه و کاخ سفید در ماجرای اپستین رسید و به جای دستور برای انتشار پرونده اپستین، پرونده لوترکینگ منتشر شد تا شاید از میزان حساسیت به ماجرای اپستین کاسته شود اما چنین اتفاقی نیفتاد.
در هر صورت وی بعد از مدتی دستور انتشار اسناد پرونده اپستین را داد اما زمانی این دستور را داد که رسانه‌ها اعلام کردند «اف‌بی‌آی» از چندی قبل به دستور رئیس‌جمهور آمریکا نام او و چند تن دیگر از افراد بانفوذ را از این پرونده پاک کرده است. رسانه‌ها همچنین گفتند دستور ترامپ برای انتشار این اسناد با قید «در صورت امکان» همراه بوده است که می‌تواند باعث شود «اف‌بی‌آی» و دادستانی آمریکا برخی اسناد را با دلایل مختلف منتشر نکنند.
۵- فضاسازی رسانه‌ای برای آزادی گیسلین مکسول
نکته جالب توجه در ادامه ماجرای ترامپ و پرونده اپستین این است که قرار بود تیمی از کنگره آمریکا با فراخواندن گیسلین مکسول، شریک عاطفی و همکار اپستین درباره این ماجرا از او سوالاتی داشته باشند. قبل از اینکه این کار مراحل اداری خود را طی کند و مکسول از زندان فلوریدا که دوران محکومیت 20 ساله‌اش را می‌گذراند، به واشنگتن برود، تیمی حقوقی از وزارت دادگستری آمریکا (همان وزارتخانه‌ای که گفته می‌شود با همکاری «اف‌بی‌آی» نام ترامپ را از پرونده اپستین پاک کرده) به دیدار او رفتند. معاون دادستان کل ایالات متحده جلسه‌ای ۲ روزه با مکسول برگزار کرد. از جزئیات این جلسه خبری بیرون نیامد و رسانه‌ها تنها به گفتن این نکته بسنده کردند که مکسول با دریافت مصونیت قضایی محدود، پرسش‌های مربوط به حدود 100 فرد مرتبط با شبکه اپستین را پاسخ داده و چیزی را پنهان نکرده است.
خبر جالب توجه در این زمان اما انتقال مکسول از زندان امنیتی فلوریدا به زندان غیرامنیتی تگزاس بود. این خبر باعث شد این شایعات در فضای مجازی داغ شود که او علاوه بر مصونیت قضایی، احتمالا معامله‌ای با دادگستری یا حتی کاخ سفید انجام داده است. از همین جا بود که به ناگهان خبری درباره عفو احتمالی مکسول نیز توسط ترامپ مطرح شد. ترامپ البته ضمن اذعان به قدرت قانونی خود برای انجام این اقدام، گفت فعلا زمان مناسبی برای این کار نیست. این در حالی است که هنوز شرایط برای حضور مکسول در کنگره فراهم نشده و معلوم نیست در صورت حضور در کنگره اصولا دیگر حرفی برای گفتن درباره نام افراد شاخص موجود در پرونده‌اش داشته باشد! او حالا در زندانی در تگزاس به سر می‌برد که گفته می‌شود زندان سلبریتی‌ها و افراد بانفوذ است و امکانات رفاهی به مراتب بالاتری نسبت به زندان فلوریدا دارد!
۶- درگیری لفظی در حوزه سیاست خارجی
یک هفته قبل از تصمیم برای حمله به ایران، ایلان ماسک در پستی در شبکه اجتماعی ایکس بیان کرد نام ترامپ هم در اسناد اپستین وجود دارد. این مساله هنوز چندان توجه رسانه‌ها را به خود جذب نکرده بود و با عنوان دعوای رسانه‌ای بین ترامپ و ایلان ماسک روایت می‌شد اما در روزهای اخیر برخی رسانه‌های غیر رسمی در ایالات متحده حتی حمله به ایران را نیز در راستای تلاش ترامپ برای انحراف افکار عمومی از ماجرای پرونده اپستین می‌دانند! البته هنوز سند متقن و درستی در این باره وجود ندارد اما درگیری لفظی اخیر ترامپ با مدودف در روسیه و فرستادن زیردریایی‌های اتمی آمریکا به نزدیکی آب‌های روسیه، این گمانه را تقویت کرده که ترامپ برای فرار از رسوایی این پرونده به درگیری در حوزه سیاست خارجی نیز ممکن است رو بیاورد. وی طی یک هفته گذشته، با مدودف وارد درگیری لفظی شده، دوباره با لحنی تند و عصبانی به اظهارات عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان درباره ادامه غنی‌سازی در ایران واکنش نشان داده و با متحد دیرینه خود مودی نیز وارد درگیری لفظی شده است. وی در ادامه با اظهار نظرهای سخیف و بی‌منطق درباره ایجاد عمدی قحطی در غزه برای نسل‌کشی در این منطقه، تلاش زیادی کرده همچنان با جنجال‌های بزرگ در رسانه‌ها مطرح باشد تا دیگر نامی از اپستین در رسانه‌ها باقی نماند. نامه نوشتن به بولسونارو در برزیل و حمایت از او در دادگاهی که برایش برگزار شده، جنجال دیگری در عرصه سیاست خارجی ایجاد کرد. بولسونارو که رسانه‌ها از او با عنوان «ترامپ برزیل» یاد می‌کردند، بعد از شکست در انتخابات سال 2022، تلاش زیادی انجام داد تا همچنان در قدرت باقی بماند و به زمینه‌سازی کودتا متهم شد. وی این روزها باید در دادگاه حضور یابد و ترامپ تهدید کرده اگر با او خوب برخورد نشود، برای تجارت با برزیل تعرفه 50 درصدی تعیین می‌کند!