آب سد طالقان در راه تهران
کاهش بی‌سابقه میزان بارش‌ها در کشور و به دنبال آن خالی شدن ذخایر اغلب سدهای کشور بویژه 4 سد تامین‌کننده آب شرب تهران، موجب شد برای تامین آب مورد نیاز ساکنان کلانشهر تهران اقداماتی چون انتقال آب از سد طالقان به تهران در دستور کار قرار گیرد. در همین باره محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران گفت: پروژه انتقال آب از سد طالقان طی روزهای آینده افتتاح می‌شود که 2.5 مترمکعب در ثانیه آب تأمین می‌کند.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست نیز درباره حل چالش آب در کشور بویژه تهران گفته است: تا زمانی که مدیریت درست مصرف آب در کشور را نداشته باشیم، پروژه‌هایی از جمله انتقال آب طالقان به تهران، ریختن آب در ظرف سوراخ است. تهران این روزها درگیر یکی از حادترین بحران‌های آبی دهه‌های اخیر است. کاهش بی‌سابقه بارش‌ها طی ۵ سال اخیر و وضعیت بحرانی ذخیره مخازن آب در سدهای تأمین‌کننده شرب، شرایطی اضطراری را رقم زده و ضرورت اقدام فوری را به‌وضوح آشکار ساخته است. در پاسخ به این وضعیت، پروژه انتقال آب از سد طالقان به پایتخت در دستور کار قرار گرفته تا بخشی از کمبود منابع آب شرب تهران را جبران کند.
به گفته مقامات ارشد وزارت نیرو، این طرح که شامل ساخت خط انتقال جدید و تسریع در اجرای آن است، تا پایان مرداد فاز اول انتقال آب به کرج را عملیاتی و تا نیمه مهرماه کل ظرفیت سهم تهران را فعال خواهد ساخت.
در رابطه با این موضوع، دکتر صدیقه ترابی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: به طور کلی، موضوع طرح‌های انتقال بین‌حوزه‌ای با هر هدفی که باشد، جزو طرح‌های بزرگ محسوب می‌شود که می‌تواند اثرات غیرقابل جبرانی بر محیط زیست داشته باشد، بنابراین این طرح‌ها مشمول رده 7 هستند و حتماً نیاز به مجوز زیست‌محیطی دارند. این پروژه نیز مجوز زیست‌محیطی دریافت کرده است و مجوز آن سال‌ها توسط وزارت نیرو پیگیری می‌شده است.
وی بیان کرد: درباره تهران، باز هم می‌بینیم که یک طرح جدید تعریف می‌شود، البته این پروژه جدید نیست و جزو برنامه‌ریزی‌های قبلی برای تأمین آب تهران بوده، فقط در شرایط کم‌آبی اخیر، اجرای آن تسریع شده است. شاید هیچ‌کس فکر نمی‌کرد ۵ سال پیاپی خشکسالی اتفاق بیفتد و وضعیت منابع آب تهران به این حد برسد، در واقع این شرایط همه را غافلگیر کرد.
معاون سازمان حفاظت محیط زیست با انتقاد از این رویه که «آب را می‌آوریم، جمعیت اضافه می‌کنیم و هیچ راهکار دیگری نداریم»، گفت: ۲ کار اساسی باید درباره تهران و تمام کلانشهرهایی که سهم آب شرب در آنها رو به افزایش است، انجام شود. یکی از این کارها، مربوط به کاهش نشتی در طرح‌های آبرسانی و شبکه توزیع آب شرب است، هرچند درصد نشتی در تهران نسبتاً پایین‌تر است اما باز هم وجود دارد و باید کاهش یابد.
ترابی افزود: این هدررفت در سایر کشورها نیز وجود دارد و تا حدودی اجتناب‌ناپذیر است، تا حدی نیز می‌توان این مشکل را با اقداماتی برطرف کرد اما از یک جایی به بعد، ناگزیر باید سرمایه‌گذاری جدی در این حوزه انجام شود. کاهش نشت و تلفات در شبکه آبرسانی باید جزو اولویت‌های اصلی وزارت نیرو باشد و با تأمین اعتبار و برنامه زمان‌بندی مشخص انجام شود. در غیر این صورت، هرچقدر آب بیاوریم، مانند ریختن آب در ظرف سوراخ است و دوباره همان وضعیت ادامه پیدا می‌کند که به نوعی نقض غرض است.
وی اضافه کرد: نکته دوم که حتی مهم‌تر از نکته اول است، مربوط به الگوی مصرف در کلانشهرهاست. در تهران، مشهد و سایر شهرهای بزرگ، چرا باید به همان اندازه گذشته کشاورزی داشته باشیم؟ ما در تهران حدود 1.5 تا 1.65 میلیارد مترمکعب آب برای کشاورزی مصرف می‌کنیم.
در سال‌هایی که شرایط بحرانی و منابع محدود است، چرا این میزان را کاهش نمی‌دهیم تا حداقل پایداری منابع آب برای مردم حفظ شود؟ معاون محیط زیست انسان سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با تسنیم خاطرنشان کرد: به‌نظر من، باید نگاه اساسی به این موضوع داشت و حتماً باید سهم آب کشاورزی را با روش‌های مختلف کاهش داد.
* آغاز انتقال آب از طالقان در روزهای آینده
استاندار تهران نیز روز گذشته با اشاره به چالش بارگذاری جمعیت در تهران گفت: تراکم جمعیت تهران 21 برابر میانگین کشور است و این مساله حاصل چند دهه ساخت‌وساز غیرمجاز است. سال 1345 ظرفیت جمعیتی تهران 4.5 میلیون نفر پیش‌بینی شده بود اما امروز جمعیت آن ۴ برابر ظرفیت اکولوژیک شده است.
محمدصادق معتمدیان افزود: تغییرات اقلیمی و خشکسالی، چالش آب را تشدید کرده است. امسال پنجمین سال خشکسالی است و با ادامه آن وارد سال ششم خواهیم شد، 42 درصد از منابع آبی استان تحت تأثیر این مساله قرار گرفته است و نسبت به سال قبل 31 درصد کاهش بارندگی داشته‌ایم.
وی گفت: 70 درصد منابع آبی استان از سفره‌های زیرزمینی تأمین می‌شود که این امر مناسب نیست و 30 درصد دیگر از طریق سدهاست، حفر بی‌رویه چاه‌ها نیز این وضعیت را بدتر کرده است. معتمدیان ادامه داد: انتقال آب از سد طالقان طی روزهای آینده افتتاح می‌شود و 2.5 مترمکعب در ثانیه آب تأمین می‌کند. علاج‌بخشی سد لار و اتمام رینگ قمر بنی‌هاشم نیز از دیگر برنامه‌های مهم ما است که کیفیت آب تهران را بهبود خواهد داد.