تخلف قانونی؟!

با آنکه مطابق اصل 30 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تحصیل در مدارس دولتی تا پایان دوره متوسطه برای همه رایگان است اما اغلب مدارس دولتی به بهانه‌های مختلف و تحت عناوین مشارکت یا مدیریت خوب، همچنین تامین نیازهای ضروری مدرسه، والدین دانش‌آموزان را مجبور به پرداخت پول در ازای ثبت‌نام دانش‌آموزان یا ارائه کارنامه آنها می‌کنند. رقم دریافتی پول زور از والدین در مدارس متفاوت است و کمترین رقم برای ثبت‌نام دانش‌آموزان یا ارائه کارنامه در مدارس دولتی که تحصیل در آنها کاملا رایگان است یک میلیون تومان است. هر چند کمک‌های مالی والدین به مدارس باید صرفاً داوطلبانه و با مدیریت انجمن اولیا و مربیان باشد و هیچ مدرسه‌ای نباید خانواده‌ها را برای پرداخت پول تحت فشار قرار دهد اما خانواده‌هایی که فرزند دانش‌آموز دارند بخوبی می‌دانند اینگونه نیست. دریافت پول زور از والدین برای ثبت‌نام دانش‌آموزان در حالی است که وزیر آموزش‌و‌پرورش بارها اعلام کرده است، هیچ مدیر مدرسه دولتی حق ندارد برای ثبت‌نام یا صدور کارنامه از والدین دانش‌آموزان وجهی دریافت کند. هرچند مسؤولان وزارت آموزش و پرورش بر این موضوع تاکید دارند اما اغلب مدارس دولتی نسبت به این موضوع بی‌توجهند؛ مساله‌ای که هر سال تکرار می‌شود و هیچ برخوردی با مدیران متخلف صورت نمی‌گیرد. اصرار سفت و سخت مدیران مدارس دولتی برای ثبت‌نام دانش‌آموزان در ازای پول به گونه‌ای است که گویا آنها با خاطری آسوده اقدام به این کار می‌کنند، چرا که حتی در مواجهه با برخی والدین که توانایی پرداخت پول برای ثبت‌نام فرزندان‌شان را ندارند به صراحت می‌گویند بابت این قضیه می‌توانید شکایت کنید. 
به همین دلیل مردم نسبت به مدیریت آموزش‌ و پرورش و اینکه هر سال اعلام می‌کنند دریافت پول برای ثبت‌نام تخلف است و با متخلفان برخورد می‌شود اما اقدامی انجام نمی‌شود به آنها بدبین شده‌اند. به گفته برخی والدین، مدیران مدارس دولتی می‌دانند دریافت پول برای ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس دولتی تخلف است اما مبادرت به این امر می‌کنند، بنابراین اگر برخوردی باید انجام شود چرا وزارت آموزش و پرورش مدارس را ملزم به بازپرداخت پول به والدین نمی‌کند؟
* دریافت پول برای ثبت‌نام بیشترین تخلف مدارس
دیروز نیز مدیرکل آموزش‌و‌پرورش شهر تهران با اشاره به اینکه دریافت وجه مهم‌ترین تخلف در مدارس است، گفت: با مدیران مدارسی که از دانش‌آموزان به دلیل نمرات ضعیف ثبت‌نام نکنند برخورد خواهد شد.
مجید پارسا درباره نظارت بر فرآیند ثبت‌نام‌ها تصریح کرد: مدیران مدارس را توجیه کرده‌ایم و جلسات توجیهی برگزار شده است. اینکه بگوییم هیچ تخلفی نیست، منطبق بر واقعیت نیست اما تخلفات گسترده نیست. خانواده‌ها می‌توانند از طریق سامانه شکایات آموزش‌و‌پرورش گزارش دهند تا برخورد شود. تیم‌هایی برای بازدید مستمر از مدارس تشکیل شده و در ماه گذشته از بیش از 400 مدرسه دولتی و غیردولتی بازدید و با متخلفان برخورد شده است.
پارسا درباره نحوه برخورد با تخلفات مدارس گفت: نحوه برخورد به این صورت نیست که مدیر یا بازرس وارد مدرسه شود و در صورت مشاهده تخلف بلافاصله ابلاغ مدیر لغو شود، بلکه اگر تخلف محرز شود، پرونده در مدارس دولتی به هیات رسیدگی به تخلفات و در مدارس غیردولتی به شورای نظارت ارجاع و برای آنها رأی صادر می‌شود.
وی افزود: در مدارس دولتی اصرار داریم پرونده حتماً به هیات تخلفات ارجاع شود و همین موضوع موجب طولانی ‌شدن روند رسیدگی می‌شود، در شورای نظارت بر مدارس غیردولتی نیز امروز ۲ رأی عزل مدیر و یک رأی بازگشت شهریه مازاد به اولیا صادر شد.
مدیرکل آموزش‌و‌پرورش شهر تهران تأکید کرد: بیشترین تخلف در مدارس دولتی، اخذ وجه هنگام ثبت‌نام و در مدارس غیردولتی، دریافت وجه مازاد است. برخی مدیران این اقدام را به مصوبه انجمن اولیا و مربیان مستند می‌کنند اما قانون اجازه نمی‌دهد در ایام ثبت‌نام در مدارس دولتی شهریه دریافت شود.
مدیرکل آموزش‌و‌پرورش شهر تهران گفت: بیشترین تخلف در مدارس دولتی، اخذ وجه در زمان ثبت‌نام و در مدارس غیردولتی، دریافت شهریه مازاد است. قانون اجازه دریافت وجه هنگام ثبت‌نام در مدارس دولتی را نمی‌دهد.
وی در ادامه متذکر شد: مدیران مدارس نمی‌توانند به دلیل نمره پایین از دانش‌آموزان میان‌پایه ثبت‌نام نکنند اما برای پایه‌های ورودی در مدارس هیات امنایی برای ثبت‌نام خارج از محدوده می‌توانند شرط معدل را اعمال کنند اما هیچ مدرسه‌ای حق ندارد اگر دانش‌آموزی در محدوده است به دلیل نمرات پایین وی را ثبت‌نام نکند.
* 60 هزار دانش‌آموز اتباع در مدارس تهران
وی با اشاره به ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع گفت: حدود 60 هزار دانش‌آموز اتباع تحت پوشش آموزش‌و‌پرورش تهران هستند. ثبت‌نام طبق دستورالعمل ابلاغ‌شده از 15 مرداد آغاز و تا پایان شهریور ادامه دارد و فقط دانش‌آموزانی که مدارک هویتی معتبر مورد تأیید وزارت کشور را ارائه دهند، ثبت‌نام می‌شوند. 
کاهش تعداد این دانش‌آموزان نسبت به سال گذشته می‌تواند تراکم کلاس‌ها را کاهش دهد، هرچند تعداد کل کلاس‌ها تقریباً ثابت خواهد ماند. پارسا با تأکید بر لزوم ثبت‌نام زودهنگام دانش‌آموزان پایه‌های ورودی گفت: حتی اگر خانواده‌ها در اواخر شهریور مراجعه کنند، ثبت‌نام انجام می‌شود اما در دریافت کتاب درسی با مشکل مواجه خواهند شد.
وی افزود: 804 مدرسه نیازمند تخریب و بازسازی هستند و برای رسیدن به میانگین استاندارد، به 7 هزار کلاس درس نیاز داریم. مهر امسال 22 مدرسه و 315 کلاس درس جدید به مجموعه اضافه خواهد شد. میانگین تراکم دانش‌آموزی در تهران 33 نفر است که از میانگین کشوری بالاتر است. 
پارسا با اشاره به برنامه‌های ساخت مدرسه گفت: 5 منطقه در تهران با کمبود مدرسه مواجه هستند. شهرداری پای کار آمده و 80 نقطه جانمایی شده است که کار ساخت 23 مدرسه نهایی و در مرحله تعیین پیمانکار است. این مدارس به سال تحصیلی جدید نمی‌رسند اما سال آینده 54 مدرسه به ظرفیت تهران افزوده خواهد شد.
حال از آنجا که والدین از سر ناچاری مجبور هستند در قبال ثبت‌نام فرزندان‌شان در مدارس دولتی، همچنین دریافت کارنامه آنها بالاجبار پول بپردازند، این سوال در ذهن آنها متبادر می‌شود چرا برخوردی با این مدیران از سوی وزارت آموزش و پرورش انجام نمی‌شود. بی‌تردید اگر تاکنون برخورد‌های بازدارنده‌ای صورت می‌گرفت، باید امروز تعداد مدارس دولتی که از والدین شهریه می‌گیرند، به حداقل می‌رسید، نه اینکه روز به روز گلایه اولیای محصلان از این ماجرا، بیشتر و بیشتر شود. متأسفانه عمده والدینی که با امید ثبت‌نام فرزندشان در یک مدرسه مناسب قدم در این مسیر می‌گذارند، خیلی زود با واقعیتی تلخ روبه‌رو می‌شوند؛ شهریه‌ای که گفته می‌شود اختیاری است اما باید اجباری آن را بپردازند، قصه‌ای که سر درازی دارد و والدین امیدی به اصلاح این موضوع ندارند.
محمدرضا سلیمانی، کارشناس آموزش‌و‌پرورش در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: متاسفانه برخی مدیران مدارس در ثبت‌نام دانش‌آموزان در مدارس دولتی اقدام به دریافت وجه می‌کنند که این رویکرد از لحاظ قانونی اقدامی نادرست است و باید با متخلفان برخورد جدی شود، چرا که طبق قانون، تحصیل در مدارس دولتی کاملا رایگان است. 
در چنین شرایطی مدیران نباید با دریافت اجباری پول در قبال ثبت‌نام دانش‌آموزان یا ارائه کارنامه آنها، قانون را زیر پا بگذارند و اقدام به گروکشی کنند و وزارت آموزش و پرورش نیز نباید نسبت به این مساله مهم بی‌تفاوت باشد.
وی افزود: متاسفانه برخی مدیران از روی ناتوانی در برقرار کردن ارتباط با اولیای دانش‌آموزان در کمک اختیاری به مدارس کاری می‌کنند که زیبنده نیست و بعضا کار به حراست و شکایت بازی می‌انجامد در حالی که باید طوری با والدین برخورد شود که آنها خودشان در صورت توان مالی به مدارس کمک کنند.
سلیمانی بحث دریافت پول از والدین در ازای ثبت‌نام دانش‌آموزان و کمک اجباری به مدارس را قانون نانوشته‌ای دانست که وزارت آموزش و پرورش باید برای همیشه این قضیه را فیصله دهد، زیرا به نارضایتی جامعه منجر می‌شود و مردم نسبت به عملکرد دولت در بحث آموزش رایگان که اکنون تا حدی پولی شده است، بدبین می‌شوند.
وی در ادامه اظهار داشت: وزارت آموزش و پرورش اعلام می‌کند دریافت پول برای ثبت‌نام خلاف قانون است اما می‌داند مدارس نیز برای پویایی نیازمند منابع هستند، در چنین شرایطی چون در تامین منابع مورد نیاز مدارس ناتوان است بنابراین برخوردی با مدیران مدارسی که برای ثبت‌نام از والدین پول دریافت می‌کنند، نمی‌کند؛ این مساله باعث می‌شود اعتماد مردم به اظهارات آموزش‌و‌پرورش به صفر برسد.