عطر مرگ

اسدالله خسروی: با وجود اینکه خیلی از کشورها مصرف سیگارهای الکترونیک را به دلیل داشتن مواد شیمیایی و عوارض خطرناک آن منع کرده‌اند اما این روزها مصرف این سیگارها حتی در اماکن عمومی نیز به دلیل عطرآگین بودن آن و دود بخارگونه‌ای که دارد عادی‌ شده است. استفاده از سیگارهای الکترونیک متاسفانه به دلیل جذابیتی که این نوع سیگارها به دلیل طعم و بوی خوش و بخاری که به جای دود زننده تنباکو دارد، طرفداران زیادی را بین جوانان و نوجوانان پیدا کرده است. خیلی از نوجوانان چون مصرف این نوع سیگار را راحت و جانمایی آن به دور از چشم والدین را آسان می‌بینند، رو به مصرف آن آورده‌اند به طوری که برخی دانش‌آموزان حتی آن را به کلاس‌های درس هم می‌برند. این در حالی است که کارشناسان بهداشت و پژوهشگران اعتیاد هشدار می‌دهند مصرف سیگارهای الکترونیک به دلیل اثرات نامعلوم شیمیایی بسیار مضر بوده و ممکن است مرگ مصرف‌کننده را نیز رقم زند. از طرفی عده‌ای دیگر فریب تبلیغات اغواکننده‌ای چون مصرف سیگارهای الکترونیک موجب ترک سیگار می‌شود را می‌خورند، در حالی که طبق بررسی‌های به عمل آمده این موضوع هیچ تاثیری بر ترک سیگار ندارد و افرادی که به مصرف سیگار الکترونیک برای ترک سیگار رو آورده‌اند پس از مدتی آن را کنار گذاشته و دوباره به سیگارهای سنتی رو آورده‌اند.
حمیدرضا شاهسون، دبیر اجرایی طرح ملی پیشگیری از استعمال دخانیات کشور در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: ورود سیگارهای الکترونیک به کشور ممنوع است اما به صورت قاچاق وارد می‌شود و اکنون این نوع سیگارها به اشکال مختلف و طعم‌های متفاوت به وفور در جامعه دیده می‌شود. این نوع سیگار که به دلیل برخورداری از مخزن مواد شیمیایی حاوی حجم زیاد نیکوتین، مواد معطر سرطان‌زا  و سایر مواد شیمیایی دیگر است با استعمال آن این مواد به بدن مصرف‌کننده منتقل می‌شود.
وی با بیان اینکه اثرات سیگارهای الکترونیک به دلیل ناشناخته بودن آن به مراتب خطرناک‌تر از سیگارهای معمولی است، افزود: تحقیقات نشان می‌دهد استعمال این نوع سیگارها به دلیل آغشته بودن به مواد شیمیایی حتی می‌تواند خطر مرگ را برای مصرف‌کننده به دنبال داشته باشد، بنابراین نوجوانان نباید فریب این موضوع را بخورند که مصرف ویپ اعتیادآور نیست.
شاهسون تصریح کرد: متاسفانه طبق تحقیقات انجام‌شده از خیلی از مدارس، مدیران اعلام می‌کنند وسایل سیگارهای الکترونیک را از دانش‌آموزان کشف کرده‌اند، بنابراین این معضل زنگ خطری است که والدین باید با هوشیاری، فرزندان‌شان را نسبت به عوارض مصرف هر نوع سیگاری آگاه کنند تا مبادا به سمت این نوع سیگارها یا هر نوع سیگاری بروند. 
دبیر اجرایی طرح ملی پیشگیری از استعمال دخانیات کشور در ادامه افزود: سود سرشار شرکت‌های تولیدکننده سیگارهای الکترونیک موجب شده است آنها به اشکال فریبنده مختلف زمینه مصرف عموم را با تبلیغات کاذب چون ترک سیگار با مصرف ویپ یا عدم اعتیاد به این نوع سیگار فراهم کنند اما طبق تحقیقات و پژوهش‌های به عمل آمده افرادی که برای ترک سیگار رو به مصرف ویپ آورده‌اند نه‌تنها سیگار را ترک نکرده‌اند بلکه این نوع سیگار را در کنار سیگارهای سنتی مصرف می‌کنند.
* سیگارهای الکترونیک، دروازه‌ای جدید به دنیای اعتیاد
متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت‌های بالینی با اشاره به افزایش مصرف سیگارهای الکترونیک در میان جوانان، اظهار داشت: این پدیده نه‌تنها جایگزین مناسبی برای سیگار نیست، بلکه بازار فروش جدیدی برای سودجویان و دروازه‌ای به سوی اعتیاد است. دکتر فرخنده جمشیدی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز گفت: سودجویان مواد مخدر همواره به دنبال ایجاد ذائقه و بازار جدید هستند. همان‌طور که در گذشته ماده مخدر کراک به دلیل عوارض آن بر ظاهر فرد، با شیشه جایگزین شد تا ظاهر فرد مصرف‌کننده حفظ شود، امروز نیز سیگارهای الکترونیک با ایجاد یک ذائقه جدید در جوانان، به نوعی بازار فروش برای این افراد محسوب می‌شوند. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز در ادامه، مهم‌ترین دلایل اعتیاد را وابستگی فرد به مواد دانست و افزود: متاسفانه برخی جوانان به دلیل اختلالات روانی و اجتماعی، مصرف این مواد را نشانه‌ای از موقعیت اجتماعی بالا می‌دانند، در حالی که از نگاه متخصصان، این فرد یک معتاد است؛ هرگونه ماده مخدری، به صورت سنتی یا الکترونیک، نوعی اعتیاد به شمار می‌رود. متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت‌های بالینی با اشاره به مطالعات انجام‌شده، مهم‌ترین گروه سنی در معرض خطر را نوجوانان معرفی کرد و توضیح داد: نوجوانی زمان بحران بلوغ و جست‌وجوی هویت است. فرد در این دوره ممکن است در مقابل خانواده قرار گیرد و به دلیل پنهان‌کاری، خانواده متوجه رفتارهای او نشوند. در چنین شرایطی، کافی است یک فرد سودجو او را برای یک بار به مصرف مواد ترغیب کند. این کنجکاوی، بویژه اگر در جمع دوستان باشد و فرد نگران تمسخر شدن باشد، می‌تواند به وابستگی فوری منجر شود. 
جمشیدی به نقش خانواده در پیشگیری از اعتیاد نوجوانان و جوانان اشاره کرد و گفت: نوجوانانی که در خانواده‌ای صمیمی و با محبت کافی بزرگ می‌شوند و یک دوست صمیمی در میان اعضای خانواده دارند، به ندرت به سمت مواد مخدر گرایش پیدا می‌کنند اما افرادی که در خانواده خود احساس امنیت و محبت نمی‌کنند، جذب محبت‌های کاذب خیابانی می‌شوند و پذیرش پیشنهاد مصرف مواد از سوی هم‌سن‌وسالان  نوجوان بسیار تاثیرگذارتر از بزرگسالان است. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز، سیگار و قلیان را دروازه ورود به اعتیاد دانست و اظهار داشت: یک پک قلیان معادل ۲۰۰ نخ سیگار است و آسیب بسیاری به بدن وارد می‌کند. مصرف یک نخ سیگار در روز نیز ممکن است در ابتدا بی‌ضرر به نظر برسد اما با گذشت زمان وابستگی ایجاد می‌کند. وی با اشاره به مصرف حشیش در میان جوانان، آن را یکی از توهم‌زاترین و آسیب‌زاترین مواد مخدر عنوان کرد و گفت: متاسفانه جوانان استفاده از ماری‌جوانا را نشانه‌ای از باکلاس بودن می‌دانند، در حالی که این مواد به‌شدت به مغز آسیب می‌رساند. این متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت‌های بالینی متادون را به عنوان یک داروی درمانی موثر برای درمان اعتیاد معرفی کرد و گفت: متادون مانند شیشه و حشیش، همان حالت سرخوشی را به معتاد می‌دهد اما تصمیم به ترک را برای او راحت‌تر می‌کند. البته مصرف متادون زیر نظر پزشک و به صورت کنترل‌شده برای برخی افراد می‌تواند تا پایان عمر نیز ادامه یابد. جمشیدی با تاکید بر لزوم مراجعه به مراکز مجاز ترک اعتیاد، افزود: استفاده خودسرانه از داروها، چه از داروخانه‌ها تهیه شوند و چه از عطاری‌ها، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، چرا که می‌تواند منجر به بروز عوارض جبران‌ناپذیر شود. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز با تاکید بر اینکه صحبت کردن و محبت مادرانه برای ترک اعتیاد کافی نیست، به خانواده‌ها توصیه کرد برای درمان اعتیاد، باید به روانپزشک فعال در حیطه مواد مخدر مراجعه کرد. خانواده‌ها باید فرزندان خود را غرق در محبت کنند، نشاط را در خانه رواج دهند تا انرژی آنها در خانه تخلیه شود و با دوستان ناباب ارتباط نگیرند. 
بنا بر اعلام وزارت بهداشت، وی درباره مراکز درمانی ترک اعتیاد گفت: مرکز مشاوره ترک اعتیاد برای افراد زیر ۱۸ سال در بیمارستان گلستان اهواز فعالیت می‌کند. همچنین وجود مراکز درمانی برای افراد بی‌بضاعت و زندانیان، از اقدامات موثر در جمع‌آوری و بازپروری معتادان است.
این افراد پس از طی مراحل درمانی و آموزشی، با کمک نهادهایی همچون سازمان فنی و حرفه‌ای و خیران دوباره به جامعه باز می‌گردند. متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت‌های بالینی اظهار داشت: در کشور به ازای هر ۱۵ هزار نفر یک مرکز ترک اعتیاد وجود دارد. در این مراکز، تیمی از پزشکان و پرستاران پس از انجام آزمایشات اولیه و بررسی مشکلات جسمی، روند درمان را آغاز می‌کنند اما مهم‌ترین شرط موفقیت در درمان، خواست و اراده خود فرد است.