رئیسجمهور آمریکا بار دیگر روسیه را به اعمال «تحریمهای سنگین» تهدید کرد و گفت: «اگر ظرف 2 هفته آینده توافقی درباره جنگ اوکراین حاصل نشود، واشنگتن ممکن است سراغ اعمال مجازاتهای شدید اقتصادی برود». این موضع تازه پس از دیداری بینتیجه با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در آلاسکا مطرح شد؛ دیداری که بار دیگر نوسان همیشگی سیاست ترامپ در قبال مسکو را آشکار کرد.
دونالد ترامپ روز جمعه در جمع خبرنگاران در دفتر بیضی تأکید کرد: «من از هیچ چیز مربوط به آن جنگ راضی نیستم؛ هیچ چیز. اصلاً خوشحال نیستم. فکر میکنم طی 2 هفته آینده روشن خواهد شد اوضاع به چه سمت میرود و من باید خیلی خوشحال باشم».
وی افزود تصمیم نهاییاش میتواند شامل «تحریمهای گسترده، تعرفههای سنگین یا هر دو» باشد؛ هرچند احتمال «انجام ندادن هیچ اقدامی» و واگذار کردن جنگ به طرفین هم مطرح است. این تغییر لحن، تازهترین نمونه از رویکرد متناقض ترامپ در قبال جنگ اوکراین است. او پیش از دیدارش با پوتین در آلاسکا، خواستار آتشبس فوری شده بود و پس از آن نیز با لحنی امیدوارانه از امکان توافق صلح سخن گفت اما گذشت یک هفته کافی بود تا چشمانداز آتشبس دوباره رنگ ببازد. مقامات کرملین با موضعی محتاطانه به پیشنهاد دیدار احتمالی میان ولادیمیر پوتین و ولودیمیر زلنسکی واکنش نشان دادند و در عین حال بر لزوم نقشآفرینی روسیه در هرگونه ترتیبات امنیتی مربوط به اوکراین تأکید کردند.
در همین حال، زلنسکی روز جمعه در نشست خبری مشترک با مارک روته، دبیرکل ناتو در کییف بار دیگر بر آمادگی خود برای گفتوگوی مستقیم با پوتین ـ چه به صورت دوجانبه و چه در قالب دیداری سهجانبه با حضور ترامپ ـ تأکید کرد. وی صریح گفت: «او (ترامپ) در حال حاضر تنها فردی است که میتواند پوتین را متوقف کند».
با این حال، بسیاری در واشنگتن جدیت تهدید تازه ترامپ را زیر سؤال بردهاند. رئیسجمهور آمریکا بارها برای خرید زمان، وعده داده «طی 2 هفته آینده» تصمیمی سرنوشتساز خواهد گرفت. وی ماه گذشته تهدید کرده بود در صورت عدم پذیرش آتشبس از سوی روسیه، تعرفه ۱۰۰ درصد علیه این کشور اعمال خواهد کرد. همچنین ۲۸ ژوئیه ضربالاجلی ۱۰ روزه برای دستیابی به توافق آتشبس تعیین کرد اما آن موعد سپری شد و اقدامی عملی از جانب کاخ سفید نشد. اختلاف نظر در درون دولت ترامپ نیز بر ابهامات افزوده است. مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا هفته گذشته در گفتوگو با شبکه انبیسی اظهار داشت بعید است تحریمهای جدید بتواند پوتین را به پذیرش آتشبس وادار کند.
جالب آنکه در همان روزی که ترامپ با لحنی تند علیه روسیه سخن میگفت، عکسی از خود در کنار پوتین در نشست آلاسکا را بالا گرفت و اعلام کرد آن را برای رهبر روسیه امضا خواهد کرد. وی همچنین از احتمال حضور پوتین در جامجهانی ۲۰۲۶ ـ که قرار است در آمریکا، مکزیک و کانادا برگزار شود ـ سخن به میان آورد و گفت: «او نسبت به من و کشور ما بسیار محترمانه رفتار کرده است اما [رفتارش] نسبت به دیگران چندان محترمانه نبوده است».
از سوی دیگر پوتین نیز در سخنانی متقابل رئیسجمهور آمریکا را ستود و دیدار آلاسکا را «تنها آغاز احیای کامل روابط» 2 کشور توصیف کرد. وی با اشاره به تعهدات واشنگتن در قبال ناتو و سایر شرکای غربی گفت آینده روابط به عوامل متعددی بستگی دارد اما «ویژگیهای رهبری رئیسجمهور ترامپ تضمین خوبی است برای آنکه روابط احیا شود».
سرگئی لاوروف: غرب مانع مذاکرات اوکراین و روسیه است
وزیر خارجه روسیه اعلام کرد ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین شروط پیشنهادی دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا برای توافق صلح با روسیه را رد کرده است. سرگئی لاوروف روز جمعه در گفتوگو با شبکه «NBC» گفت: «پوتین آماده دیدار با زلنسکی است اما تنها زمانی که دستور کار مشخصی برای نشست آماده باشد. در حال حاضر چنین دستور کاری وجود ندارد». به گفته لاوروف، اوکراین مانع اصلی پیشرفت در مسیر توافق صلح است. وی افزود: «ترامپ پس از نشست آلاسکا چندین پیشنهاد ارائه داد که روسیه با برخی از آنها موافق بود و حتی انعطاف نشان داد. در نشست واشنگتن مشخص شد آمریکا چند اصل کلیدی را الزامی میداند؛ از جمله عدم عضویت اوکراین در ناتو و بحث درباره مسائل ارضی. زلنسکی به همه این موارد نه گفت». وزیر خارجه روسیه همچنین تاکید کرد زلنسکی حتی با لغو قوانینی که محدودیتهایی برای زبان روسی ایجاد کردهاند نیز مخالفت کرده است و افزود: «چطور میشود با فردی که صرفاً تظاهر به رهبری دارد، مذاکره کرد؟» لاوروف روز یکشنبه نیز کشورهای غرب را متهم کرد تلاش میکنند مذاکرات صلح برای پایان دادن به جنگ اوکراین را «مسدود» کنند. وی گفت: «آنها فقط به دنبال بهانهای هستند تا مذاکرات را متوقف کنند». لاوروف، زلنسکی را به «اصرار سرسختانه، شرطگذاری و درخواست یک دیدار فوری به هر قیمتی» با پوتین متهم کرد و مدعی شد مقامات اوکراین در تلاشند روندی که توسط پوتین و ترامپ پایهگذاری شده و نتایج مثبتی به بار آورده است، برهم زده شود. زلنسکی هفته جاری اعلام کرده بود مسکو «سعی دارد از برگزاری دیدار شانه خالی کند». رئیسجمهور اوکراین ابراز امیدواری کرد دیدار با پوتین تنها پس از توافق با متحدانش درباره تضمینهای امنیتی انجام شود تا در صورت توقف جنگ، مانع حملات آینده روسیه شود. مسکو نیز اعلام کرد هیچ بحثی درباره چنین تضمینهایی بدون حضور روسیه ممکن نیست و حضور هرگونه نیروی اروپایی در اوکراین را «کاملاً غیرقابل قبول» خواند.