زبان ترامپ و نتانیاهو نشوید

گروه سیاسی: دونالد ترامپ بتاز‌گی‌ در حساب شخصی‌اش در شبکه تروث، فیلم یک مصاحبه قدیمی از علی مطهری را بازنشر کرده است. در فیلمی که ترامپ منتشر کرده، مطهری می‌گوید: «ببینید! ما اول که وارد این فعالیت هسته‌ای شدیم، واقعاً هدف‌مان ساخت بمب [اتم] بود که دیگه. تعارف که نداریم». مجری می‌پرسد: «هدف کی این بوده؟» مطهری پاسخ می‌دهد: «کل نظام. آنهایی که این فعالیت را شروع کردند. واقعاً هدف ساخت بمب بود. کار تمام شده بود!» 
این اقدام ترامپ در واقع در راستای ادعای تلاش ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای انجام شده است. ایران بارها اعلام کرده قصدی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد. مدیران کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۲ دهه اخیر نیز اذعان کرده‌اند در بازرسی‌های انجام شده از تاسیسات هسته‌ای ایران، شواهدی مبنی بر تلاش ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای نیافته‌اند. از سوی دیگر آژانس اطلاعات ملی آمریکا نیز در تازه‌ترین گزارش خود درباره برنامه هسته‌ای ایران اذعان کرد ایران قصدی برای ساخت سلاح هسته‌ای ندارد. «تولسی گابارد» رئیس این مرکز نیز در چند نوبت از مفاد این گزارش دفاع کرد و گفت یافته‌های آنان نشان می‌دهد با وجود فشارهای داخلی در ایران برای ساخت سلاح اتمی اما مقامات ارشد جمهوری اسلامی تاکنون چنین تصمیمی نگرفته‌اند.
در چنین شرایطی، ادعای ترامپ مبنی بر تلاش ایران برای ساخت سلاح اتمی، یک ادعای فاقد پشتوانه اطلاعاتی و حقوقی است و در آمریکا، منتقدان ترامپ بارها با استناد به گزارش مرکز اطلاعات ملی آمریکا، ادعای او مبنی بر اینکه ایران در آستانه ساخت سلاح اتمی بود‌ را زیر سوال برده‌اند. در واقع ترامپ با طرح این ادعا، هم تلاش کرد حمله نظامی غیرقانونی آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران را توجیه کند و هم با طرح مجدد این ادعا، بهانه لازم برای تداوم فشار بر ایران و همین‌طور استفاده مجدد از گزینه نظامی را در اختیار داشته باشد. با این حال اما از آنجا که ادعای او، فاقد ادله و مستندات اطلاعاتی و حقوقی متقن است، تلاش می‌کند با طرح موضوعات بی‌اساس، از این ادعای خود، حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران و همین‌طور سیاست فشار و نظامی‌گری علیه تهران دفاع کند.‌ انتشار فیلم صحبت‌های علی مطهری نیز در همین راستا ارزیابی می‌شود. مطهری نیز در‌ واکنش به این اقدام ترامپ توضیح داد: «ترامپ مصاحبه من در ارديبهشت ۱۴۰۱ را در حالی كه نه سمتی در حوزه انرژی هسته‌ای داشتم و نه نماينده مجلس بودم، در صفحه شخصی خود منتشر كرده؛ لابد به عنوان دليل بر تصميم نظام جمهوری اسلامی بر ساخت بمب اتم. معلوم می‌شود دستش خيلی خالی است كه تحليل شخصی یک فرد عادی و نه خبر یک فرد مسؤول را دليل به شمار می‌آورد. بهتر است ترامپ به فكر پرداخت خسارت به ايران باشد و دست از كشتار مردم غزه با بمب و گرسنگی بردارد».
* دستش خالی است؛ مراقب باشید
حمله نظامی آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران، یک اقدام غیرقانونی بود. ایران در واکنش به این اقدام دولت آمریکا، موضوع غرامت را مطرح کرده است. ایران به دنبال پیگیری این موضوع از طریق محاکم بین‌المللی است.‌ در حالی ‌که همه فعالیت‌های هسته‌ای ایران زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است و همین‌طور به واسطه عضویت ایران در پیمان منع اشاعه هسته‌ای (NPT) همه تاسیسات و مراکز هسته‌ای ایران باید از مصونیت کامل قانونی و حقوقی برخوردار می‌بود اما دولت آمریکا بدون ارائه هیچ‌گونه استنادات حقوقی متقن و صرفا بر اساس ادعای دروغ رئیس‌جمهور این کشور، به تاسیسات هسته‌ای ایران حمله و خسارات زیادی به این تأسیسات وارد کرد. به اعتقاد کارشناسان، خسارات وارد شده به این تأسیسات، صدها میلیون دلار برآورد می‌شود. بنابراین در چنین شرایطی، بدیهی است دولت آمریکا دست‌کم در موضوع غرامت، در مخمصه افتاده است. اینکه ترامپ در چنین شرایطی اقدام به انتشار پست علی مطهری می‌کند نیز شاهدی است بر اینکه دست او برای ارائه اسناد و مستندات قانونی و حقوقی برای توجیه حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران خالی است. در این میان، رفتار ترامپ باعث شده یک ضرورت مهم درباره فعالان سیاسی کشور ایجاد شود. در شرایط حساس فعلی، لازم است همه کنشگران و فعالان سیاسی، چه آنهایی که اکنون سمت و جایگاه قانونی در ساختار تصمیم‌گیری دارند و چه آنها که سمت و جایگاهی ندارند، نسبت به اظهارنظرهای خود نهایت مراقبت را انجام دهند، چرا که رفتار ترامپ نشان می‌دهد ممکن است هر نوع سخنی در داخل، دستاویز او شده و حتی زمینه‌ساز اقداماتی علیه ایران شود. جدا از موضوع پیگیری گرفتن غرامت از آمریکا و خالی بودن دست ترامپ برای توجیه حمله به ایران، باید درباره سایر موضوعات نیز ملاحظات مربوط را در اظهارنظرها اعمال کرد تا زمینه سوءاستفاده ترامپ از این اظهارنظرها برای توجیه یا بهانه‌گیری برای تکرار اقدامات ضدایرانی فراهم نشود.
* ولنگاری در اظهارنظر ممنوع!
این ضرورت، درباره مسائلی غیر از برنامه هسته‌ای ایران نیز وجود دارد. متاسفانه شرایط داخلی به گونه‌ای است که فعالان سیاسی نه‌تنها ملاحظات و مراقبت لازم را در اظهارنظرهای خود درباره موضوعات مختلف انجام نمی‌دهند، بلکه بعضا با طرح موضوعات نادرست، غلط و دروغ، هم باعث تشویش اذهان عمومی و هم زمینه‌ساز تحمیل هزینه‌ به کشور می‌شوند. 
به عنوان نمونه، پس از توقف جنگ میان ایران با رژیم صهیونیستی و آمریکا، در حالی ‌که مساله نفوذ به عنوان یکی از مسائل مرتبط با امنیت ملی برجسته شده است، یکی از فعالان سیاسی اصلاح‌طلب، در تلویزیون اظهاراتی درباره نفوذ یک خانم در ایران مطرح کرد و متاسفانه ادعایی گزاف و چرک درباره شیوه‌های این نفوذ ادعایی نیز بر زبان آورد؛ ادعایی که هم تصورات نادرستی درباره مقوله نفوذ ایجاد می‌کند، هم به مثابه یک آدرس غلط درباره مقوله نفوذ است و هم ذهنیت‌های آلوده درباره کشور درست می‌کند. کما اینکه بر اساس اظهارات مقامات قضایی، این فرد نتوانسته مستنداتی درباره این ادعای گزاف خود هم ارائه دهد. یعنی مشخص است بدون داشتن هیچ‌گونه مستنداتی، در یک برنامه زنده تلویزیونی این ادعای گزاف را مطرح کرده است. واقعیتی که نشان‌دهنده ولنگاری در اظهارنظر است. این فرد با آنکه مشخص شد هیچ‌گونه مستنداتی برای طرح این ادعایش نداشته، مجددا در مصاحبه‌های دیگر نیز این ادعا را مطرح کرده است! این اصرار در طرح یک ادعای گزاف هزینه‌ساز، هم عجیب است، هم مشکوک.
در کنار این موضوع، اخیرا یکی از دیپلمات‌های بازنشسته وزارت امور خارجه نیز در یک برنامه اینترنتی، ادعاهای عجیبی درباره شهادت رئیس‌جمهور سابق و اقدامات روسیه در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه علیه ایران مطرح کرده است. در حالی ‌که ستادکل نیروهای مسلح طی بیانیه‌ای، رسما اعلام کرد هیچ‌گونه مستنداتی درباره اینکه سانحه سقوط هلی‌کوپتر رئیس‌جمهور شهید یک اقدام تروریستی بوده باشد، وجود ندارد، این فرد مدعی شده شهید رئیسی توسط رژیم صهیونیستی ترور شده است. جالب اینکه درباره این ادعا گفته است: «این تحلیل من است». این فرد همچنین مدعی شده روسیه در جنگ ۱۲ روزه اطلاعات مربوط به پدافند ایران را به رژیم صهیونیستی داده است. این ادعا بلافاصله با واکنش وزارت امور خارجه مواجه شد و سخنگوی این وزارتخانه تصریح کرد این اظهارنظر صرفا یک موضع شخصی بوده و هیچ ربطی با موضع رسمی ایران ندارد. البته یک نکته تاسف‌آور درباره ادعاهای این دیپلمات بازنشسته این است که او این ادعاها را در برنامه‌ای مطرح کرده که مجری آن برنامه، مشاور وزیر امور خارجه است! یعنی مشاور وزیر امور خارجه عامل و بانی انتشار این ادعاهای هزینه‌ساز است. در حالی که این برنامه اینترنتی، ضبطی بوده است، قاعدتا باید این مشاور، ملاحظات مربوط، هم درباره اقتدار کشور و هم مناسبات کشور با روسیه را درک می‌کرد و این بخش از مصاحبه فرد مزبور را منتشر نمی‌کرد اما در کمال تعجب، این بخش‌های هزینه‌ساز از مصاحبه حذف نشده. به عبارتی، مشاور وزیر امور خارجه عامل و باعث انتشار این ادعاهای هزینه‌ساز و البته خطرناک علیه کشور است. به معنی دقیق‌تر، در شرایط حساس کشور که مناسبات با کشورها، بویژه روسیه، مهم‌تر از هر زمان دیگری است، بخشی از مجموعه وزارت امور خارجه باعث انتشار یکسری ادعاها علیه روسیه می‌شود و بخشی دیگر از وزارت امور خارجه، یعنی سخنگو، ناگزیر به تلاش برای اصلاح و رفع و رجوع این گاف می‌‌شود. بنابراین پیداست هم در سطح فعالان سیاسی و هم در سطحی از مدیران، نوعی ولنگاری در اظهارنظر وجود دارد و فارغ از ملاحظات و مصالح کشور در شرایط حساس فعلی، هر کدام به نوعی برای کشور هزینه می‌تراشند. ضمن اینکه این قبیل مواضع و ادعاهای نادرست و غیرمستند، اثرات مخربی روی افکار عمومی خواهد گذاشت.  یکی از الزامات مربوط به حفظ و تقویت همبستگی و انسجام ملی، آگاهی‌بخشی به جامعه در مسائل مختلف است. قاعدتا قضاوت‌ها و برآوردهای عمومی نسبت به موضوعات مختلف، نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیمات و اقدامات آنها در مواقع مختلف دارد. بنابراین تشویش اذهان عمومی و طرح اطلاعات غلط، قطعا روی برآوردهای عمومی بویژه در قبال مسائل مهم کشور اثر منفی خواهد گذاشت. 
اینکه در شرایط فعلی، بدبینی نسبت به روسیه و متهم کردن مسکو به خیانت علیه ایران، صرفا از سر بی‌ملاحظگی است یا در راستای جا انداختن یک سیاست یا تصمیم در قبال آمریکا، فعلا به صورت قطعی مشخص نیست اما آنچه مشخص است، ضرورت و الزام رعایت مصالح و ملاحظات در اظهارنظرها و موضع‌‌گیری‌هاست. قطعا مسؤولان و افراد منتسب به مقامات، باید بیشتر از سایرین در مواضع و رفتار خود نهایت دقت و ملاحظه را اعمال کنند.