گروه سیاسی: روسیه و چین همچنان سعی دارند در‌های دیپلماسی باز بماند و ماشه بازگشت تحریم‌ها چکانده نشود. این بار مسکو پیشنهاد تمدید ۶ ماهه قطعنامه ۲۲۳۱ را به شورای امنیت ارائه داده. قطعنامه ۲۲۳۱ همان قطعنامه ماحصل توافق سیاسی ایران و ۱+۵ یا برجام است که ۲۹ تیر ۱۳۹۴ در شورای امنیت به رأی گذاشته شد و ۶ قطعنامه پیشین تحریمی علیه برنامه هسته‌ای ایران را ملغی کرد. تمدید ۶ ماهه قطعنامه ۲۲۳۱، در واقع راهی میانجی برای طرفین فراهم می‌کند که همچنان در پی راه‌های جایگزین برای عدم فعال‌سازی مکانیسم ماشه باشند. در سند ارائه شده توسط روسیه آمده «تصمیم گرفته می‌شود برای دوره تمدید مشخص‌شده در بند اول این قطعنامه، هرگونه بررسی محتوایی مسائل مرتبط با اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به حالت تعلیق درآید». پیش از این، ایران صلاحیت حقوقی اروپایی‌ها برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه را زیر سوال برده و تصریح کرده بود ۳ کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و انگلیس) به دلیل قصور در اجرای تعهدات برجامی و همراهی با آمریکا در حمله به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، صلاحیت قانونی و اخلاقی برای توسل به سازوکار «اسنپ‌بک» را ندارند. در مقابل، اروپایی‌ها معتقدند مکانیزم ماشه را سال ۲۰۲۰ در واکنش به اقدام ایران به کاهش تعهداتش پس از یک دوره خویشتنداری بعد از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و ناموفق بودن اروپا در عمل به تعهدات خود فعال کرده‌اند، لیکن ادامه فرآیند به سمت ارجاع اختلاف به شورای امنیت را تا امروز متوقف کرده‌اند. ایران، روسیه و چین با استدلال‌های حقوقی می‌گویند مکانیزم ماشه نه‌تنها در سال ۲۰۲۰ توسط اروپا فعال نشده، بلکه از این به بعد نیز ۳ کشور اروپایی امکان استفاده از این ابزار پیش‌بینی‌شده در برجام را نخواهند داشت. نکته قابل توجه دیگری که پیشنهاد روسیه را از طرح اولیه اروپایی‌ها برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ متفاوت می‌کند، این است که بر اساس برخی ارزیابی‌ها، پیشنهاد جدید روسیه، بندی دارد که به موجب آن امکان استفاده از اسنپ‌بک در دوره تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ از بین می‌رود.
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال بر همین اساس می‌گوید اروپا و آمریکا این پیش‌نویس را رد می‌کنند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز دیروز در نشست خبری اعلام کرد: «در جریان پیش‌نویس این قطعنامه و در حال بررسی متن آن هستیم و مواضع خود را در این ارتباط اعلام می‌کنیم». پیش از این هم وزیر امور خارجه و هم دبیر شورای عالی امنیت ملی در گفت‌وگوهایی تصریح کرده بودند اسنپ‌بک، تبعات و نتایج خسارت‌باری برای ایران دارد اما در مقابل، دست ایران هم بسته نیست. سخنگوی وزارت خارجه نیز تأکید دارد ضمن آنکه «در صدد تخفیف اهمیت اسنپ‌بک نیستیم و به تبعات نامطلوب چنین اتفاقی بخوبی واقف هستیم»، وزارت امور خارجه در پی آن است اجازه ندهد این موضوع تبدیل به یک ابزار جنگ روانی علیه شهروندان ایرانی شود و در نتیجه باید به اندازه بدان پرداخت و دچار افراط و تفریط در این زمینه نشد.
نورمن می‌گوید: اروپا و آمریکا معتقدند مفاد پیش‌نویس طرح روسیه به گونه‌ای نوشته شده که امکان استفاده از مکانیسم ماشه در دوره تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ را از بین می‌برد.
* همه چیز به مذاکرات ژنو وابسته است
در شرایطی که پیش‌نویس طرح تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ توسط روسیه مورد توجه قرار گرفته، معاونان وزارت امور خارجه ایران و همتایان‌شان در انگلیس، فرانسه و آلمان، بعدازظهر دیروز در ژنو گفت‌وگو کردند؛ مذاکراتی که به صورت مشخص به موضوع ادامه بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران گره خورده است. قبل از برگزاری این مذاکرات، برخی رسانه‌های غربی از فراهم شدن امکان بازرسی‌ها از تاسیسات هسته‌ای ایران خبر دادند؛ موضوعی که البته تایید نشد. ۳ کشور اروپایی پیش از این اعلام کرده بودند برای عدم فعال‌سازی مکانیسم ماشه و تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ باید ایران بازرسی از تاسیسات هسته‌ای خود را بپذیرد.
کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر امور خارجه دیروز پس از پایان مذاکره با همتایان اروپایی گفت: ایران همچنان به دیپلماسی و یک راه‌حل دیپلماتیک سودمند برای هر ۲ طرف متعهد است. زمان آن است که ۳ کشور اروپایی و شورای امنیت سازمان ملل انتخاب درستی انجام دهند و به دیپلماسی زمان و فضا بدهند.
اظهارات غریب‌آبادی احتمال ادامه مذاکرات را تقویت می‌کند؛ موضوعی که وضعیت بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران، سرنوشت آن را مشخص می‌کند.