
رمان مشهور «آمریکایی زشت» که سال ۱۹۵۸ منتشر شد، تصویری هشداردهنده از دیپلماسی متکبرانه و ناآگاهانه ایالات متحده در آسیا ارائه میداد. نویسندگان کتاب نشان دادند چگونه دیپلماتها و مأموران آمریکایی با ظاهری پر زرق و برق اما بیارتباط با واقعیت مردم محلی، نهتنها نفوذی به دست نمیآورند، بلکه زمینه شکست سیاست خارجی آمریکا را فراهم میکنند. تنها استثنا در داستان، شخصیتی بود که ظاهری ناخوشایند اما رفتاری صادقانه و فروتنانه داشت و به همین دلیل توانست اعتماد مردم را جلب کند.
اکنون، دههها پس از انتشار آن رمان، همان الگوی «آمریکایی زشت» را میتوان در رفتار برخی چهرههای سیاسی و اقتصادی معاصر آمریکا در لبنان دید. برخوردهای توماس باراک و مورگان اورتگاس با جامعه لبنانی، نمونهای روشن از همان نگاه از بالا به پایین، بیتوجهی به حساسیتهای محلی و تلاش برای قالبکردن نسخههای آماده واشنگتن بر شرایط پیچیده لبنان است. درست همانگونه که لدرر و بردیک هشدار داده بودند، چنین رفتاری نهتنها به بهبود روابط نمیانجامد، بلکه شکاف بیاعتمادی را عمیقتر میکند. پیش از این مورگان اورتگاس با پاسخی زننده و خارج از ادب دیپلماتیک به موضعگیری ولید جنبلاط در قبال طرح دولت ترامپ برای خلع سلاح حزبالله، وی را به اعتیاد و مصرف مواد مخدر متهم کرده بود و جنبلاط نیز در پاسخ، وی را «آمریکایی زشت» خطاب کرد که اشاره به همین رمان داشت.
اخیرا نیز توماس باراک، فرستاده ویژه ایالات متحده در خاورمیانه و سفیر آمریکا در ترکیه، در نشست مطبوعاتی در لبنان رفتار جنجالبرانگیزی با خبرنگاران لبنانی داشت که واکنشهای گستردهای را در این کشور به دنبال داشت. در این نشست که پس از دیدار وی با جوزف عون، رئیسجمهور لبنان برگزار شد، باراک از خبرنگاران خواست «رفتار متمدنانه» داشته باشند و حتی از آنها خواست «حیوانصفت» رفتار نکنند. وی هشدار داد اگر جلسه تبدیل به هرج و مرج شود، آنها (تیم دیپلماتیک آمریکا) جلسه را ترک خواهند کرد.
این اظهارات باراک با واکنش تند اتحادیه خبرنگاران لبنان و سایر نهادهای رسانهای مواجه شد. اتحادیه خبرنگاران این صحبتها را «نماد تکبر غیرقابل قبول» در برخورد با رسانهها و نوعی «بیاحترامی ضمنی به ذات کار خبرنگاری» توصیف کرد و خواستار عذرخواهی رسمی از سوی باراک و وزارت خارجه آمریکا شد. آنها هشدار دادند در صورت عدم عذرخواهی، امکان تحریم جلسات و ملاقاتهای وی توسط رسانههای لبنان و جهان عرب وجود خواهد داشت. دفتر ریاست جمهوری لبنان نیز بیانیهای صادر کرد و ضمن ابراز تاسف از این اظهارات که «از سوی یکی از میهمانان آنها» مطرح شده است، از خبرنگاران فعال در کاخ ریاست جمهوری قدردانی کرد. همچنین پل مورکوس، وزیر اطلاعرسانی لبنان این اظهارات را نامناسب دانست و ابراز نگرانی کرد. از سوی دیگر، برخی شخصیتهای سیاسی لبنان از جمله ابراهیم موسوی، رئیس کمیته رسانه پارلمان و نماینده حزبالله، این سخنان را «بیاحترامی آشکار» به رسانههای لبنان خواندند و خواستند دولت واکنش نشان داده و باراک را احضار و توبیخ کند. محتوای بحث در این نشست عمدتاً پیرامون برنامه دولت لبنان برای خلع سلاح حزبالله لبنان بود که این گروه آن را رد و تهدید به حفظ تسلیحات خود کرده است. باراک همچنین از آمادگی سعودیها و قطریها برای سرمایهگذاری در مناطق جنوبی لبنان به منظور ایجاد اشتغال برای اعضای حزبالله پس از خلع سلاح خبر داد؛ پیشنهادی مضحک که نشان از عدم شناخت وی از ساخت اجتماعی مقاومت در جنوب لبنان دارد. به طور کلی، رفتار تام باراک با خبرنگاران لبنانی به عنوان نمونهای از برخورد متکبرانه، تحقیرآمیز و خارج از چارچوبهای دیپلماتیک و حرفهای در تعامل با رسانهها در لبنان بازتاب گستردهای داشت و بشدت توسط احزاب، نهادهای رسانهای و مسؤولان رسمی این کشور محکوم شد و خواستار عذرخواهی رسمی از سوی او شدند؛ رفتاری که نشاندهنده سطح شناخت و دیپلماسی متکبرانه متکی بر زور و سلاح دولت آمریکا در منطقه است.
بسیاری از کاربران لبنانی نیز با مقایسه پاسخ مودبانه و روشنگرانه علی لاریجانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی کشورمان به سوال خبرنگار مخالف ایران با رفتار تام باراک به این اختلاف رفتاری پرداختهاند و سیاست خارجی دستوری و استعمارگونه آمریکا در منطقه را نقد کردهاند.
لغو سفر فرستاده آمریکا به جنوب لبنان در پی اعتراضات مردمی
فرستاده آمریکا، «توماس باراک» سفر خود به شهرهای الخیام و صور در جنوب لبنان را به دلیل اعتراضات علیه وی لغو کرد. خبرگزاری لبنان گزارش داد ساکنان منطقه الخیام در جنوب لبنان تجمع اعتراضی علیه سفر فرستاده آمریکا به این منطقه برگزار کرده و سیاستهای جانبدارانه آمریکا را محکوم کردند. ساکنان این منطقه پرچمهای حزبالله و تصاویری از قربانیان حملات رژیم صهیونیستی را در دست گرفته و عبارتهایی روی خیابان همچون «اسرائیل شر مطلق است» و «آمریکا شیطان بزرگ است»، نوشتند. منابع خبری گزارش داده بودند توماس باراک وارد یک پادگان نظامی ارتش لبنان در مرجعیون واقع در جنوب لبنان شده بود و قرار بود از روستاهای منطقه بازدید کند اما به دلیل اعتراضات سفرش به ۲ شهر الخیام و صور لغو شد.