رئیس‌جمهور ایالات متحده عصر جمعه به وقت محلی در اقدامی جنجالی و بی‌سابقه، با امضای یک فرمان اجرایی در دفتر بیضی شکل کاخ سفید، دستور داد عنوان «وزارت جنگ» به عنوان نام دوم وزارت دفاع ایالات متحده احیا شود. این اقدام، بازگشت به نام تاریخی وزارتخانه‌ای است که از زمان استقلال آمریکا در سال ۱۷۸۹ تا پایان جنگ دوم جهانی به همین نام شناخته می‌شد و پس از آن، با تغییرات اداری و تصویب قانون امنیت ملی ۱۹۴۷، به «وزارت دفاع» تبدیل شد.
دونالد ترامپ پیش از امضای فرمان در سخنانی که به طور زنده از کاخ سفید پخش شد، اعلام کرد: «به نظر من، این نام بسیار مناسب‌تر است، بویژه با توجه به شرایط کنونی جهان. ما قوی‌ترین ارتش جهان را داریم». وی با اشاره به دستاوردهای نظامی و جنگ‌طلبی‌های ارتش آمریکا در قرن گذشته، تصریح کرد این تغییر، نماد پیروزی، قدرت و روحیه هجومی ارتش آمریکا خواهد بود و پیام روشنی به دشمنان و متحدان فرستاده می‌شود: «پیام تغییر نام وزارت دفاع به وزارت جنگ پیام پیروزی بر دشمنان است. آمریکا بسیار قدرتمند است، قدرتمندتر از آنچه دیگران بتوانند واقعا درک کنند».
رئیس‌جمهور آمریکا همچنین پس از رجزخوانی با اشاره به عملیات نظامی اخیر علیه ایران، ادعا کرد این مأموریت کاملاً موفق و بدون نقص اجرا شد و فراتر از یک حمله صرف بود. وی افزود: «فرماندهی عملیات علیه ایران موفق و بدون نقص بود. این عملیات مطابق گزارش شرکت سازنده بمب‌افکن 2B بدون حتی کوچک‌ترین ایراد انجام شد».
* تاریخچه «وزارت جنگ» و تغییرات پس از جنگ دوم جهانی
وزارت جنگ آمریکا ابتدا سال ۱۷۸۹ با فرمان جورج واشنگتن به منظور نظارت بر نیروهای نظامی تازه‌تأسیس کشور ایجاد شد. «هنری ناکس» نخستین وزیر جنگ ایالات متحده، پیش از این نیز در دوران انقلاب فرماندهی نظامی را بر عهده داشت و از سال ۱۷۸۵ وزیر جنگ کنفدراسیون بود. این وزارتخانه تا پایان جنگ دوم جهانی با همین عنوان شناخته می‌شد و در طول بیش از ۱۵۰ سال، ایالات متحده را در جنگ‌های متعدد داخلی و خارجی، از جمله جنگ با بریتانیا، اسپانیا، مکزیک و فیلیپین هدایت کرد. پس از پایان جنگ دوم جهانی و در دوران آغاز جنگ سرد، هری ترومن، رئیس‌جمهور وقت با تصویب قانون امنیت ملی ۱۹۴۷ وزارت‌های نیروی دریایی، جنگ و نیروی هوایی مستقل را در یک سازمان واحد به نام «نهاد نظامی ملی» ادغام کرد. هدف این اقدام، تمرکز بر دفاع جمعی و جلوگیری از جنگ در دوران نوپای سلاح‌های هسته‌ای بود. ۲ سال بعد، این نهاد به «وزارت دفاع» تغییر نام داد و از آن زمان، این وزارتخانه بر جنگ‌ها و عملیات نظامی در شبه‌جزیره کره، ویتنام، افغانستان و عراق نظارت داشته است. ریچارد کان، استاد ممتاز تاریخ نظامی دانشگاه کارولینای شمالی در این باره می‌گوید: «تغییر نام در سال ۱۹۴۹ نشان‌دهنده وظایف گسترده‌تر وزارتخانه بود که شامل جنگ، سیاست خارجی، اطلاعات و امنیت ملی می‌شد و تأکید بر اجتناب از جنگ را در عصر نوپای هسته‌ای نشان می‌داد».
* دلایل ترامپ برای بازگشت به نام تاریخی
رئیس‌جمهور آمریکا در ماه‌های اخیر بارها تأکید کرده بود عنوان «وزارت دفاع» بیش از حد تدافعی و کم‌رمق است و نمی‌تواند توان هجومی و قدرت نظامی آمریکا را بخوبی منتقل کند. به گفته وی، نام «وزارت جنگ» صدای قدرت، آمادگی و روحیه پیروزی را بهتر بازتاب می‌دهد و یادآور دوران پیروزی‌های تاریخی آمریکا در جنگ‌های اول و دوم جهانی است. ترامپ معتقد است این تغییر نه صرفاً نامگذاری، بلکه نمادی از استراتژی نظامی جدید آمریکاست: «این تغییر، نه فقط برای دفاع، بلکه برای حمله و پیروزی است». وزیر دفاع حال حاضر این وزارتخانه، پیت هگست نیز پس از تغییر نام وزارتخانه متبوعش اعلام کرد وزارت جنگ آمریکا از این پس با روحیه تهاجمی‌تر فعالیت خواهد کرد: «وزارت جنگ قرار است قاطعانه بجنگد اما نه اینکه وارد جنگ‌های بی‌پایان شود. هدف ما پیروزی است، نه فقط جلوگیری از شکست. ما به جای دفاع صرف، به حمله رو خواهیم آورد و از حداکثر توان رزمی و قدرت تخریبی خود استفاده خواهیم کرد».
* جزئیات فرمان اجرایی و تغییرات عملیاتی
بر اساس فرمان اجرایی ترامپ، وزارتخانه و مقامات آن می‌توانند عناوین «وزارت جنگ»، «وزیر جنگ» و «معاون وزیر جنگ» را در مکاتبات رسمی و ارتباطات عمومی استفاده کنند، بدون آنکه نیاز به تصویب کنگره باشد. همچنین رئیس پنتاگون موظف است پیشنهادهای قانونی و اجرایی لازم برای تبدیل دائم نام وزارتخانه به جنگ را ارائه دهد. کاخ سفید اعلام کرد تغییر نام ثانویه می‌تواند اجرا شود و اجرای آن نیازمند تغییر قوانین موجود نخواهد بود. با این حال، اجرای این تغییر در سطح عملیاتی چالش‌های قابل توجهی به همراه دارد. طبق گزارش‌ها، بیش از ۷۰۰ هزار تأسیسات دولتی در ۴۰ کشور جهان و تمام ۵۰ ایالت آمریکا ممکن است مجبور شوند نشانه‌ها، مهرها، سربرگ‌ها، تابلوها و حتی دستمال‌ها و جاکلیدی‌ها را تغییر دهند. یک مقام پیشین وزارت دفاع این اقدام را «نمادی برای مخاطب داخلی سیاسی» توصیف کرد و هشدار داد میلیاردها دلار هزینه خواهد داشت و تأثیر قابل توجهی هم بر محاسبات راهبردی رقبای آمریکا نخواهد گذاشت.
* واکنش‌ها در واشنگتن و پنتاگون
تغییر نام وزارتخانه، بازخوردهای گسترده‌ای در میان سیاستمداران و مقامات نظامی ایجاد کرد. برخی جمهوری‌خواهان از این اقدام حمایت کرده و آن را احیای روحیه جنگجویانه و احترام به تاریخ نظامی آمریکا دانسته‌اند. در مقابل، برخی دموکرات‌ها این اقدام را نمایشی و پرت کردن تمرکز از مسائل واقعی امنیتی و آمادگی نیروهای آمریکا دانسته‌اند. جین شاهین، سناتور دموکرات ارشد کمیته روابط خارجی سنا اعلام کرد: «صرف زمان و انرژی رئیس‌جمهور و وزیر دفاع روی حواس‌پرتی از آنچه باید انجام شود، چیزی جز تلاش برای منحرف کردن تمرکز از مسائل اصلی کشور نیست».
رهبران ارشد جمهوری‌خواه نیز واکنش‌های متفاوتی داشتند. سناتور میچ مک‌کانل، رهبر اکثریت سابق سنا و ناظر بودجه پنتاگون، ضمن انتقاد از بودجه‌های پیشنهادی نوشت: «اگر آن را وزارت جنگ بنامیم، باید ارتش را واقعا برای پیشگیری و پیروزی در جنگ‌ها تجهیز کنیم. نمی‌توان برتری آمریکا را حفظ کرد، اگر حاضر نباشیم سرمایه‌گذاری زیادی روی ارتش کنیم».
همچنین کارکنان پنتاگون از این تغییر بشدت ناراضی و سردرگم هستند. بسیاری از مهرها، تابلوها و اسناد وزارت دفاع باید اصلاح شوند و پاکسازی سایت‌ها و صفحات رسمی شبکه‌های اجتماعی وزارتخانه، هفته‌ها طول خواهد کشید. حساب رسمی پنتاگون در شبکه ایکس به «وزارت جنگ» تغییر نام داد اما هنوز بسیاری از لوگوها و بنرها به حالت قبلی باقی مانده‌اند.
* پیامدهای استراتژیک و نمادین
تغییر نام وزارت دفاع به وزارت جنگ، پیام نمادینی از بازگشت به رویکرد هجومی‌تر و تأکید بر پیروزی در میادین نبرد دارد. اما کارشناسان هشدار می‌دهند این پیام ممکن است آن کشور را به عنوان تهدیدی جنگ‌طلب در سطح بین‌الملل معرفی کند. یکی از مقامات پیشین دفاعی آمریکا گفت: «این تغییر به دشمنان ما فرصت می‌دهد آمریکا را به عنوان کشوری جنگ‌طلب نشان دهند و هیچ تأثیری بر محاسبات چین یا روسیه نخواهد داشت». از نظر داخلی، این اقدام برای دانشگاه‌ها، سازمان‌های غیرانتفاعی و پیمانکارانی که با وزارت دفاع همکاری دارند، چالش‌های بزرگی ایجاد خواهد کرد. بازسازی حجم عظیمی از اسناد قراردادها، توسعه کسب‌وکار، بازاریابی و تمام موارد دیجیتال مرتبط با وزارتخانه، نیازمند زمان و منابع قابل توجه است.
* قــابلیت قــانونی و محدودیت‌ها
هرچند ترامپ از اکثریت جمهوری‌خواهان در کنگره برای پیشبرد این دستور بهره می‌برد، کارشناسان حقوقی معتقدند تغییر رسمی نام وزارتخانه نیازمند تصویب کنگره است. جمال گرین، استاد حقوق دانشگاه کلمبیا گفته است مشخص نیست رئیس‌جمهور بتواند یک‌جانبه نام وزارتخانه را تغییر دهد، چرا که وزارت دفاع و عنوان وزیر دفاع توسط کنگره تأسیس شده است. با این حال، ترامپ با اطمینان گفته است حتی در صورت نیاز به تصویب کنگره، همراهی آن را دریافت خواهد کرد.
تجربه قبلی ترامپ در تغییر نام‌های جغرافیایی، از جمله تغییر نام خلیج مکزیک به «خلیج آمریکا» نشان داده وی قادر است با استفاده از فرمان اجرایی و بازی با جنبه‌های ملی‌گرایانه، مخالفت‌ها را به حداقل برساند و تغییرات نمادین را جلو ببرد. فرمان اجرایی ترامپ برای بازگرداندن نام «وزارت جنگ» پس از ۷۸ سال، نه فقط یک تغییر نمادین، بلکه نمایانگر بازگشت به رویکرد نظامی تهاجمی و تأکید بر شعار پیروزی در ارتش آمریکاست. این اقدام با وجود برخورداری از جنبه تاریخی و نمادین، با چالش‌های عملی، حقوقی و مالی گسترده‌ای در سطح داخلی و بین‌المللی مواجه است.
بازخوردهای متفاوت سیاسی و نظامی در واشنگتن، نگرانی‌هایی درباره هزینه‌ها، سردرگمی عملیاتی و پیامدهای استراتژیک ایجاد کرده است اما از نظر ترامپ و حامیانش، این گامی برای بازسازی هویت نظامی و اعلام قدرت آمریکا به جهان است. با این اقدام، آمریکا رسماً وارد دوره‌ای شده که نه‌تنها بر دفاع، بلکه بر حمله، پیروزی و نمایش قدرت جهانی تأکید دارد. این سیاست می‌تواند زمینه‌ای برای اقدامات تهاجمی و وحشیانه مشابه حمله به عراق فراهم کند؛ اقداماتی آشوب‌طلبانه در سطح بین‌المللی که با هدف حفظ هژمونی آمریکا و اعمال فشار بر کشورهای دیگر دنبال می‌شود.
این تغییر نمادین، هشداری است به جهان مبنی بر اینکه آمریکا ممکن است بار دیگر با رویکردهای نظامی تهاجمی، نقش خود را به عنوان بازیگر اصلی و غالب در نظم بین‌المللی تثبیت کند، حتی اگر این به معنای ایجاد بی‌ثباتی گسترده و بحران‌های جهانی باشد. البته برخی نیز درباره این اقدام معتقدند بیشتر شبیه یک نمایش نمادین است.
آمریکا در آستانه حمله به ونزوئلا
شبکه خبری سی‌ان‌ان به نقل از منابع آمریکایی گزارش داد رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، در حال بررسی گزینه‌های حمله نظامی علیه باندهای مواد مخدر در ونزوئلا است. بر اساس این گزارش، این عملیات ممکن است اهدافی در داخل خاک ونزوئلا را نیز شامل شود. مقامات ونزوئلا اما بارها تأکید کرده‌اند ادعای «مبارزه با مواد مخدر» صرفاً بهانه‌ای برای مداخله و توطئه علیه دولت نیکولاس مادورو است و واشنگتن با هدف تضعیف حاکمیت ملی ونزوئلا و اعمال فشار سیاسی - نظامی بر آن کشور عمل می‌کند. تحلیلگران ونزوئلایی هشدار داده‌اند تمرکز آمریکا بر گزینه نظامی نه‌تنها تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی کاراکاس است، بلکه می‌تواند ثبات منطقه را نیز به خطر اندازد. سی‌ان‌ان همچنین گزارش داد این طرح بخشی از استراتژی گسترده برای تضعیف مادورو و افزایش نفوذ آمریکا در آمریکای لاتین است. کارشناسان ونزوئلایی تاکید می‌کنند چنین سیاستی می‌تواند زمینه‌ساز یک بحران جدی بین‌المللی و تشدید تنش‌ها شود و هشدار می‌دهند ونزوئلا برای مقابله با هرگونه تجاوز خارجی آمادگی کامل دارد.
در ادامه تحولات نظامی، منابع ونزوئلایی تأیید کردند روزهای ۴ و ۵ سپتامبر، ۲ فروند جنگنده F-16 نیروی هوایی ونزوئلا بر فراز ناوشکن آمریکایی USS Jason Dunham در آب‌های بین‌المللی پرواز کردند. مقامات ونزوئلا تأکید کردند این پروازها کاملاً قانونی بوده و مطابق قوانین بین‌المللی انجام شده است و نشان‌دهنده توانایی کشور در دفاع از حریم هوایی و دریایی خود و پاسخ به حضور نظامی آمریکا در منطقه است. یک فرمانده ارشد ونزوئلا در این باره گفت: «ما در حریم قانونی خود عمل می‌کنیم و اقدامات ما پاسخی به حضور فزاینده آمریکا در منطقه است. پرواز جنگنده‌ها بر فراز ناوشکن آمریکایی صرفاً نمایش قدرت دفاعی کشور ما است و هیچ هدف تجاوزکارانه‌ای ندارد». کارشناسان نظامی نیز بر این باورند این اقدام، پیامی روشن به واشنگتن است تا درک کند ونزوئلا آماده دفاع از منافع و امنیت ملی خود است. همزمان، ارتش آمریکا اعلام کرد قصد دارد حداقل ۱۰ فروند جنگنده پیشرفته F-35A را به پایگاه هوایی سن خوآن در پورتوریکو منتقل کند تا حضور نظامی خود در منطقه را تقویت کند. کارشناسان هشدار داده‌اند این اقدامات، در کنار پروازهای قانونی ونزوئلا، می‌تواند خطر تنش و تشدید رقابت‌های نظامی در منطقه را افزایش دهد و زمینه‌ساز برخوردهای ناخواسته شود. کارشناسان نظامی ونزوئلا معتقدند اقدام اخیر آمریکا، از جمله انتقال جنگنده‌های پیشرفته به پورتوریکو، نمادی از فشار نظامی و تلاش برای اعمال سلطه در منطقه است، در حالی که حضور جنگنده‌های F-16 ونزوئلا پیام روشنی است که کشور حاضر به دفاع از خود و منافع منطقه‌ای است و اجازه نمی‌دهد تهدیدات خارجی بدون پاسخ بماند.