در حالی که جنگ غزه وارد مرحله‌ای سرنوشت‌ساز شده، مصر – میانجی سنتی در بحران فلسطین – این بار از میز مذاکرات کنار گذاشته شده است. منابع اطلاعاتی در قاهره می‌گویند ارتباطات دیپلماتیک میان مصر و اسرائیل به پایین‌ترین سطح چند دهه اخیر رسیده و روند آتش‌بس عملاً تنها در اتاق‌های بسته واشنگتن و تل‌آویو پیگیری می‌شود.
* حذف مصر و نگرانی از «سناریوی سینا»
وب‌سایت «میدل‌ایست آی» گزارش داد مصر در مذاکرات فعلی آتش‌بس هیچ نقشی ندارد؛ امری که برای قاهره نگران‌کننده است، زیرا بیم دارد حمله تمام‌عیار اسرائیل به غزه مقدمه‌ای برای کوچ اجباری فلسطینی‌ها به صحرای سینا باشد. مقامات اطلاعاتی مصر می‌گویند هیأت‌های امنیتی قاهره بارها به تل‌آویو اعزام شدند اما بی‌نتیجه بازگشتند و آخرین گفت‌وگوها تنها با وعده‌های مبهم آمریکایی‌ها خاتمه یافت.
* نتانیاهو؛ جنگ حیثیتی تا اشغال کامل غزه
به گفته یک مقام ارشد مصری، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل مصمم است غزه را تحت اشغال کامل درآورد. حتی پیشنهاد اخیر آمریکا برای آتش‌بس – که حماس آن را پذیرفت – به دستور نتانیاهو کنار گذاشته شد. برای او، تصرف غزه نه فقط هدفی نظامی، بلکه حیثیتی است، حتی اگر به قیمت قربانی شدن اسرای اسرائیلی تمام شود.
* نگرانی‌های امنیتی قاهره
کارشناسان می‌گویند حذف مصر از روند مذاکرات، توازن دیپلماتیک منطقه را برهم زده و خطر بحران انسانی در مرزهای سینا را تشدید می‌کند. قاهره بیم دارد ورود صدها هزار آواره فلسطینی به خاک مصر، امنیت شکننده این منطقه را از بین ببرد. به همین دلیل، مصر ۴۰ هزار نیروی نظامی در امتداد مرز غزه مستقر کرده و هشدار داده است هرگونه تجاوز اسرائیل به خاک سینا با پاسخ نظامی روبه‌رو خواهد شد.
* معاهده صلح در خطر
از زمان اشغال «محور فیلادلفی» توسط اسرائیل در مه ۲۰۲۴، روابط 2 طرف به نقطه بحرانی رسید. قاهره این اقدام را نقض آشکار معاهده صلح ۱۹۷۹ می‌داند. در مقابل، تل‌آویو مدعی است حضور نظامی در این منطقه برای جلوگیری از قاچاق سلاح ضروری است. اکنون بحث «انتقال فلسطینی‌ها به سینا» این تنش را دوچندان کرده و مصر آن را خط قرمز امنیت ملی خود می‌خواند.
* فشارهای آمریکا و رژیم؛ از دیپلماسی تا انرژی
منابع اطلاعاتی مصر می‌گویند واشنگتن در عمل با همه اقدامات اسرائیل همراهی کرده و تلاش‌های قاهره و دوحه برای ورود کمک‌های انسانی و آزادی اسرا را بی‌نتیجه گذاشته است. در همین حال، رسانه‌های صهیونیستی از تهدید تل‌آویو به تعلیق قرارداد گازی ۳۵ میلیارد دلاری با مصر خبر داده‌اند؛ تهدیدی که تحلیلگران آن را بیشتر اهرمی برای فشار سیاسی بر قاهره می‌دانند تا تصمیمی اقتصادی.
* تشدید جنگ لفظی
در روزهای اخیر مصر و رژیم صهیونیستی وارد تقابل رسانه‌ای بی‌سابقه‌ای شده‌اند. وزارت خارجه مصر با صدور بیانیه‌ای شدیداللحن اظهارات نتانیاهو درباره خروج فلسطینی‌ها از طریق رفح را «جنایت‌بار و غیرقابل قبول» دانست و اعلام کرد: «مصر هرگز شریک این ظلم نخواهد شد». در مقابل، دفتر نخست‌وزیری اسرائیل پاسخ داد سخنان نتانیاهو «تأکید بر حق انتخاب فردی در تعیین محل زندگی» است. ضیا رضوان، رئیس سازمان اطلاع‌رسانی مصر، در واکنش گفت: «مصر همواره سد اصلی در برابر پروژه تهییج و برچیده شدن مساله فلسطین بوده و اجازه نخواهد داد غزه به گذرگاهی برای مهاجرت اجباری تبدیل شود». او کابینه نتانیاهو را «جاه‌طلب و غیرواقع‌نگر» توصیف کرد.
* دستور مستقیم سیسی و سناریوی پس از جنگ
با وجود فشارها، عبدالفتاح سیسی رئیس‌جمهور مصر به دستگاه اطلاعات عمومی دستور داده تماس‌های دیپلماتیک با طرف‌های مختلف ادامه یابد. گزارش‌ها نشان می‌دهد قاهره حتی نیروهایی از کرانه باختری را آموزش داده تا در صورت آتش‌بس، وظیفه تأمین امنیت غزه را بر عهده بگیرند؛ اقدامی که نشان‌دهنده تلاش مصر برای حفظ نقش محوری خود در دوران پس از جنگ است. حذف مصر از مذاکرات آتش‌بس غزه نه‌تنها نشانه‌ای از تغییر معادلات دیپلماتیک در خاورمیانه است، بلکه خطر شکل‌گیری بحرانی انسانی و امنیتی در سینا را به دنبال دارد. در حالی که واشنگتن و تل‌آویو روند جنگ را در دست گرفته‌اند، قاهره می‌کوشد با تمام توان از یک‌سو جلوی سناریوی کوچ اجباری فلسطینی‌ها را بگیرد و از سوی دیگر جایگاه تاریخی خود به‌عنوان میانجی اصلی بحران فلسطین را حفظ کند.
اصرار تل‌آویو بر اشغال کامل غزه، تنش با قاهره را به بالاترین سطح از زمان معاهده صلح ۱۹۷۹ کمپ دیوید رسانده است
شکاف بی‌سابقه در روابط قاهره – تل‌آویو
ارسال نظر
پربیننده
تازه ها