کشت خشخاش آزاد نیست

کشت خشخاش یا هر گیاه ممنوعه مخدر در حالی جرم تلقی شده و مطابق قانون مرتکبان آن مجازات می‌شوند که برخی‌ در مناطق صعب‌العبور به دور از چشم ماموران اقدام به این کار می‌کنند؛ اقدامی که قانون مجازات‌های سنگینی را برای مرتکبان آن در نظر رفته است، به طوری که تکرار این جرم، بشدت مجازات را افزایش می‌دهد. 
هر چند به منظور تولید داروهای مخدر، سالانه مقادیر زیاد مواد مخدر خالص به عنوان ماده اولیه در کشور نیاز است که این نیاز از کشفیات تریاک تامین می‌شود تا آسیبی به ذخایر استراتژیک داروهای مخدر وارد نشود اما کاهش قابل توجه ذخایر ماده مخدر برای داروسازی موجب شده دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام کند، برای صنعت داروسازی و تولید‌کنندگان داروهای مخدر کشور باید به صورت قانونی، محدود و کنترل‌شده فکری شود. 
حسین ذوالفقاری، نماینده رئیس‌جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، ماه گذشته در نخستین نشست خبری خود با خبرنگاران اعلام کرد: «با مشکل تامین نیازهای دارویی کشور مواجه شده‌ایم چون در چند دهه اخیر، عمده مواد اولیه مورد نیاز شرکت‌های دارویی از محل کشفیات تریاک و بخشی هم از طریق واردات تامین می‌شده ولی به دلیل تغییر رویکرد در کشور همسایه (بابت کاهش کشت خشخاش و تولید تریاک) پارسال گزارش نیروی انتظامی و پلیس مبارزه با مواد مخدر، حاکی از افزایش کشف شیشه و مواد روانگردان و کاهش شدید کشفیات تریاک بود، به گونه‌ای که میزان کشفیات تریاک به یک‌چهارم کاهش داشته. 
علاوه بر این میزان خلوص همین تریاک مکشوفه بشدت کاهش داشته و ظرف 8 سال اخیر، از خلوص 26 درصدی به خلوص 11 درصدی رسیده است که باید برای تامین ماده اولیه مورد نیاز شرکت‌های دارویی و تولید داروهای مخدر، تصمیم‌گیری کنیم». 
اخیرا نیز ذوالفقاری در حاشیه برگزاری هجدهمین کنگره دانش اعتیاد در پاسخ به سوالی درباره اینکه موضوع کشت قانونی خشخاش برای تامین مواد اولیه مورد نیاز صنعت داروسازی به کجا رسید؟ توضیح داد: این موضوع ۲ بخش دارد. یکی کشت شاهدانه و شقایق الیفرا و دیگری کشت خشخاش است. براساس بررسی‌های انجام‌شده، با توجه به قوانین داخلی و بین‌المللی و ضرورت‌ها، کشت شاهدانه و شقایق الیفرا جمع‌بندی و ارائه شده است تا در جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر در این باره تصمیم‌گیری شود. 
درباره کشت خشخاش هم پیشنهاد شده بررسی شود آیا واردات آن برای کشور مناسب‌تر است یا کشت کنترل‌شده آن. براساس پروتکل‌های بین‌المللی، چون در این زمینه هم باید موافقت‌های بین‌المللی را داشته باشیم و هم قانون داخلی اصلاح شود اما چنین اظهاراتی باعث برداشت غلط برخی‌ از آزاد شدن کشت خشخاش شد که در این میان نماینده رئیس‌جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با رد برخی برداشت‌های نادرست درباره آزاد شدن کشت خشخاش تأکید کرد: موضوع کشت شقایق الیفرا و شاهدانه در چارچوب تأمین نیاز دارویی کشور مطرح است و ارتباطی با آزادسازی مواد مخدر ندارد. 
ذوالفقاری روز گذشته در نشست تخصصی معاونان، مشاوران، مدیران کل و دبیران شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان‌های سراسر کشور که در مجتمع فرهنگی شقایق ستاد مبارزه با مواد مخدر برگزار شد، به مباحث مطرح‌شده درباره کشت شقایق الیفرا واکنش نشان داد و گفت: برخی به‌ اشتباه می‌گویند قصد داریم کشت مواد مخدر را آزاد کنیم؛ در حالی ‌که موضوع صرفاً برای تأمین نیاز دارویی کشور و در چارچوب تصمیمات ستاد مطرح است. 
به گفته وی، در صورت تصویب، کشت شقایق الیفرا و شاهدانه انجام خواهد شد اما این محصولات توسط کشاورزان قابل استحصال نیست و صرفاً به مصرف دارویی اختصاص دارد. نماینده رئیس‌جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در این نشست با اشاره به حضور دکتر امیرحسین یاوری در معاونت پیشگیری و درمان ستاد، ابراز امیدواری کرد با بهره‌گیری از تجارب وی شاهد تحول جدی در حوزه پیشگیری و درمان اعتیاد باشیم. وی همچنین به برگزاری ۲ جلسه با رئیس‌جمهور پس از جنگ ۱۲ روزه اشاره کرد و گفت: این موضوع نشان‌دهنده اهمیت مساله اعتیاد است، چرا که شخص رئیس‌جمهور نیز در این حوزه صاحب‌نظر است. نماینده رئیس‌جمهور و دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه یکی از چالش‌های کشور در حوزه مبارزه با اعتیاد، نبود اجماع نظر است، تأکید کرد: باید در تصمیم‌گیری‌ها به همگرایی برسیم. 
ذوالفقاری اقدامات گذشته در زمینه ایجاد مراکز ماده ۱۶ و جمع‌آوری معتادان متجاهر را مثبت ارزیابی کرد و افزود: نقطه آغاز آن اقدامات مهم و جهادی بود و نباید هنگام ارائه برنامه‌های جدید، اقدامات پیشین را زیر سوال ببریم. وی با اشاره به اینکه طرح تحول درمان قرار بود توسط وزارت بهداشت تدوین شود، تصریح کرد: به دلیل برخی موانع این کار به انجام نرسید و ستاد مبارزه با مواد مخدر خود را موظف به ورود به این حوزه دانست. 
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با تأکید بر اینکه بسته جامع مبارزه، درمان، پیشگیری و مدیریت مصرف باید هماهنگ و در قالب سیاست‌های بالادستی دنبال شود، گفت: دستگاه‌ها موظفند نه بر اساس بودجه‌های تخصیص‌یافته، بلکه طبق وظیفه ذاتی خود در حوزه مقابله با اعتیاد اقدام کرده و برنامه‌های‌شان را در اختیار دبیرخانه ستاد قرار دهند.
 ذوالفقاری در ادامه به ضرورت توجه به مشارکت‌های مردمی و نقش سمن‌ها اشاره کرد و افزود: باید در هر استان یک مسؤول خیران تعیین و جلسات ماهانه با آنان برگزار شود. وی درباره ساماندهی کلینیک‌های ترک اعتیاد با انتقاد از پراکندگی و تعدد این مراکز اظهار کرد: چرا برخی افراد تا ۷ کلینیک ترک اعتیاد دارند اما در مناطق آلوده کلینیکی وجود ندارد؟ ضوابط واگذاری و انحلال این مراکز باید بازنگری شود و مجوزها در کمیته‌های استانی و سپس در مرکز بررسی شود. 
دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به مراکز ماده ۱۶ و مراکز امید و زندگی تأکید کرد: در این مراکز باید تمام مراحل از درمان تا بازتوانی، اشتغال و زندگی عادی پیش‌بینی شود و ساختار آن به گونه‌ای باشد که در صورت کاهش تعداد معتادان متجاهر، بتوان از ظرفیت این مراکز در بخش‌های دیگر استفاده کرد.