همه چیز از تجمع ۲۲ بهمن ۱۴۰۱ خورشیدی، ۴۴ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی و انحلال ساواک، دوباره به جریان افتاد. در بحبوحه تجمع اپوزیسیون خارج‌نشین در لس‌آنجلس آمریکا، دختر پرویز ثابتی، تصویری از پدرش منتشر کرد که جنایات هولناک ثابتی و ساواک را برای مردم ایران تداعی کرد. این عکس که ثابتی را در جمع حامیان شورش «زن، زندگی، آزادی» علیه جمهوری اسلامی نشان می‌داد، نه‌تنها زنده بودن او را تایید کرد، بلکه دریچه‌ای به گذشته‌ای تاریک گشود؛ گذشته‌ای پر از شکنجه، سرکوب و نقض حقوق بشر. این اتفاق، نقطه عطفی بود در مسیری که به شکایتی مدنی به ارزش ۲۲۵ میلیون دلار در دادگاه فلوریدا منجر شد و اکنون، در سپتامبر ۲۰۲۵ پرونده به مرحله‌ای حساس رسیده است.
حالا ۶ ماه پس از طرح این شکایت، روزنامه انگلیسی گاردین، هویت جعلی پرویز ثابتی و همسرش نسرین را افشا کرده و پرده از زندگی مخفیانه آنها در محله لوکس وینترمیر فلوریدا برداشته است. گاردین گزارش می‌دهد ثابتی که در ایران به عنوان رئیس اداره سوم ساواک و یکی از قدرتمندترین چهره‌های رژیم پهلوی شناخته می‌شد، سال ۱۹۷۸ تحت نام مستعار «پیتر» و همسرش تحت نام «نانسی» زندگی جدیدی را در آمریکا آغاز کردند. آنها که در عمارتی 3.6 میلیون دلاری کنار دریاچه‌ای در فلوریدا ساکن هستند، به عنوان بازنشستگانی دوست‌داشتنی در میان همسایگان شناخته می‌شوند اما این تصویر آرام و بی‌حاشیه، با واقعیتی تاریک در تضاد است: اتهامات سنگینی که ثابتی را به نظارت بر شکنجه‌های وحشیانه در زندان‌های ساواک مرتبط می‌کند.
* شناسایی تا محاکمه
شکایت ۲۲۵ میلیون دلاری علیه پرویز ثابتی که فوریه ۲۰۲۵ در دادگاه ناحیه‌ای فلوریدا مطرح شد، نتیجه مستقیم افشاگری هویت او توسط دخترش در سال 1401 بود. ۳ شاکی این پرونده تاکید دارند در دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ توسط ساواک در تهران ربوده شده، مورد ضرب و جرح قرار گرفته، با شکنجه‌هایی چون تجاوز، شوک الکتریکی، غرق مصنوعی و کشیدن ناخن‌ها وادار به اعترافات دروغین شده و سال‌ها در زندان‌های رژیم پهلوی محبوس بوده‌اند.
این شکایت، مستقیماً ثابتی را مسؤول این جنایات می‌داند، چرا که او به عنوان رئیس اداره سوم ساواک، دستور مستقیم این شکنجه‌ها را صادر کرده است. شاکیان که هویت‌شان به دلیل تهدیدهای مرگ و ارعاب پس از طرح شکایت محفوظ مانده، از طریق وکیل خود، سارا کلون، به دنبال دریافت غرامت مالی و اجرای عدالت هستند.
گاردین گزارش می‌دهد وکلای ثابتی در تلاش برای رد پرونده با استدلال مرور زمان بودند اما یک قاضی دادگاه ناحیه‌ای فلوریدا در تاریخ ۱۲ آگوست ۲۰۲۵ این درخواست را رد کرد و حکم داد اتهامات شاکیان «حقایق کافی» برای پیشبرد پرونده به سمت محاکمه را دارد. این تصمیم که گاردین آن را «نتیجه‌ای مثبت برای بازماندگان شکنجه» توصیف می‌کند، راه را برای محاکمه‌ای احتمالی در اوایل سال ۲۰۲۶ هموار کرده است. کلون به گاردین گفته است: «این پرونده نه‌تنها درباره پایان دادن به مصونیت است، بلکه درباره تأیید حق بازماندگان برای پیگیری عدالت و بازپس‌گیری کرامت‌شان بدون ترس است».
* پرویز ثابتی؛ معمار سرکوب در رژیم پهلوی
پرویز ثابتی، یکی از کلیدی‌ترین چهره‌های ساواک بود که سال ۱۳۳۵ (۱۹۵۷) با همکاری سازمان سیا و موساد تأسیس شد. گاردین به نقل از تحلیل محرمانه سیا در سال ۱۹۷۸ که تا سال ۲۰۱۸ منتشر نشد، ثابتی را «متحد وفادار شاه» و «یکی از قدرتمندترین و ترسناک‌ترین مردان رژیم پهلوی» توصیف می‌کند که از اختیارات گسترده‌ای برای دستگیری، بازجویی و پیگرد قضایی مخالفان شاه در سراسر کشور برخوردار بود.
تخمین‌ها از تعداد قربانیان ساواک بین سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۷ متفاوت است اما گاردین گزارش می‌دهد هزاران نفر دستگیر و شکنجه و حداقل چند صد نفر کشته شدند. این آماری است که رسانه‌ای مثل گاردین به آن اذعان دارد ولی به احتمال بسیار، آمار کشته‌شده‌ها توسط ساواک در کمیته مشترک ضدخرابکاری بیش از اینهاست.
* فرار به آمریکا و زندگی در سایه
گاردین گزارش می‌دهد پرویز ثابتی سال ۱۳۵۷ (۱۹۷۸)، تنها چند هفته پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، با انتقال مبلغی بیش از ۲۰ میلیون دلار(با محاسبه تورم، معادل نزدیک به ۸۵ میلیون دلار فعلی) - طبق اسناد لورفته وزارت خارجه آمریکا - از ایران فرار کرد.
او و همسرش نسرین، با تغییر نام‌های‌شان به «پیتر» و «نانسی»، در فلوریدا مستقر شدند و زندگی جدیدی را آغاز کردند. ثابتی شرکتی در زمینه توسعه املاک و مستغلات تأسیس کرد و او، همسرش و ۲ دخترشان به عنوان مدیران چندین شرکت فعال در پایگاه داده تجاری ایالت فلوریدا ثبت شده‌اند. گاردین به اسناد عمومی‌ای اشاره می‌کند که نشان می‌دهد خانواده ثابتی حداقل ۸ ملک در شهر اورنج فلوریدا دارند، از جمله عمارت پنج‌خوابه و ۶ حمامی در وینترمیر که سال ۲۰۰۵ به قیمت ۳.۵ میلیون دلار خریداری شد. همه این ولخرجی‌ها از جیب مردم ایران پرداخت شده است. نکته جالب توجه آنکه طبق اسنادی که به دست گاردین رسیده، هم ثابتی و هم همسرش، دارای ثبت‌نام فعال رای‌دهنده در ایالت فلوریدا هستند و سوابق نشان می‌دهد در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ نیز رأی داده‌اند؛ به این معنا که هر ۲ شهروند آمریکا محسوب می‌شوند.
این زندگی مرفه و مخفیانه که بیش از ۴ دهه ادامه داشت، تنها به دلیل توئیتی در فوریه ۲۰۲۳ توسط یکی از دختران ثابتی برملا شد. گاردین گزارش می‌دهد این توئیت که ثابتی را در تجمع ضد جمهوری اسلامی در لس‌آنجلس نشان می‌داد، به وکلای شاکیان امکان شناسایی محل اقامت او را داد. اما این افشاگری، فراتر از یک اشتباه ساده بود. برخی تحلیلگران که گاردین به آنها اشاره کرده، معتقدند این اقدام بخشی از یک طرح برنامه‌ریزی‌شده برای تأثیرگذاری بر فضای اپوزیسیون خارج‌نشین و تغییر ذهنیت نسل جدید درباره سلطنت محمدرضا پهلوی بود. به عبارت ساده‌تر، رونمایی از پرویز ثابتی، بخشی از پروژه سفیدشویی رژیم پهلوی بود. این پروژه، کمتر از یک سال بعد، دسامبر ۲۰۲۳ (آذر ۱۴۰۲) در برابر دوربین شبکه سلطنت‌طلب منوتو به اوج رسید. آذر 1402، شبه‌رسانه منوتو، یک مستند ۵ قسمتی از گفت‌وگو با پرویز ثابتی پخش کرد. این مستند که ظاهراً به بررسی تحولات سیاسی و امنیتی ایران تا انقلاب ۱۳۵۷ می‌پرداخت، در عمل هدفی فراتر داشت: تخریب طیف‌های مخالف دیکتاتوری پهلوی و تلاش برای سفیدشویی گذشته تاریک ساواک، به عنوان دستگاه سرکوب. ثابتی در این گفت‌وگوها کوشید چهره‌ای موجه از ساواک ارائه دهد و اقدامات آن را توجیه کند. او با بازنویسی و تحریف روایات تاریخی، ساواک را نه به عنوان دستگاهی سرکوبگر، بلکه به عنوان نهادی معرفی کرد که برای حفظ امنیت ملی ضروری بود. به باور تحلیلگران، این اقدام بخشی از پروژه‌ای بزرگ‌تر بود که هدفش زدودن لکه‌های استبداد، سرکوب و شکنجه از کارنامه رژیم پهلوی بود تا راه برای بازگشت سلطنت پهلوی هموار شود.
با همه اینها، پرونده پرویز ثابتی تنها یک دعوای حقوقی نیست، بلکه تقابلی است بین حافظه تاریخی و تلاش برای فراموشی. این پرونده که از دل یک توئیت در لس‌آنجلس دوباره به جریان افتاد، حالا با گزارش گاردین و افشای هویت جعلی رئیس اداره سوم ساواک ابعاد تازه‌ای پیدا کرده است.