دموکراسی آمریکایی در سراشیبی سقوط

مهدی حسنی: وضعیت دموکراسی و درگیری‌های سیاسی و البته اجتماعی در آمریکا به چنان مرحله‌ای رسیده که حتی اروپایی‌ها را نیز به فکر ارائه راه‌حل انداخته. بر همین اساس، تیموتی گارتن، تاریخ‌نگار، نویسنده و استاد دانشگاه بریتانیایی که نویسنده آثار مهمی در سال‌های اخیر محسوب می‌شود، در متنی که در سایت شورای روابط خارجی اتحادیه اروپایی منتشر شد، نسبت به آینده سیاسی آمریکا و احتمال درگیری در این کشور هشدار داد. وضعیت دموکراسی آمریکایی از نظر او چنان وخیم است که به باورش، مردم آمریکا زمان محدودی برای نجات نظام سیاسی خود دارند: «تمام کسانی که خود را در سنت دموکراسی تعریف می‌کنند، تنها ۴۰۰ روز فرصت دارند نجات دموکراسی آمریکا را آغاز کنند. اگر در انتخابات میان‌دوره‌ای پاییز آینده، کنگره‌ای پدید آورند که بتواند دونالد ترامپ را مهار کند، آنگاه ۷۰۰ روز دیگر فرصت خواهند داشت تا مقدمات انتقال مسالمت‌آمیز قدرت اجرایی را هم فراهم کنند؛ انتقالی که تنها تضمین‌کننده آینده این جمهوری است. این کار می‌تواند عملیات نجات دموکراسی آمریکایی در 2 مرحله نام گیرد». به باور او وضعیت دموکراسی در آمریکا با وجود ترامپ چنان وخیم است که «در طول 7 هفته‌ای که تابستان امسال در آمریکا گذراندم، از سرعت و خشونت اجرایی حملات ترامپ به آنچه پیش‌تر هنجارهای تثبیت‌شده دموکراسی آمریکا به نظر می‌رسید و از ضعف نومیدانه مقاومت در برابر آن، بهت‌زده شدم. شواهد بین‌المللی فزاینده‌ای نشان می‌دهد وقتی یک دموکراسی لیبرال تضعیف شود، بازسازی آن بسیار دشوار است. تخریب به ‌مراتب آسان‌تر از ساختن است». به باور او، وضعیت مرعوب شدن دموکراسی و نهادهای سیاسی در آمریکا تا زمانی که ترامپ چنین بی‌محابا در حال ترک‌ تازی است، ادامه خواهد داشت: «دموکراسی آمریکا نیاز دارد کنگره، یعنی همان ابزاری که در قانون اساسی برای مهار قدرت رئیس‌جمهور پیش‌بینی شده، دوباره کارکرد واقعی‌اش را از سر بگیرد. این اتفاق تا وقتی جمهوری‌خواهان که زیر سلطه و ارعاب ترامپ هستند، هر 2 مجلس را در دست دارند، رخ نخواهد داد». او در عین حال با مشاهده وضعیت آمریکا، دست به یک پیش‌بینی متهورانه می‌زند؛ پیش‌بینی‌ای که به باور او، به خشونت در کف خیابان‌های آمریکا منتهی خواهد شد، چرا که آمریکا درحال تجربه سطحی از خشونت است که در همه جای جهان بی‌سابقه محسوب می‌شود: «هیچ جامعه اروپایی قابل مقایسه با آمریکا از نظر گستردگی خشونت نیست. 
تابستان امسال تقریباً روزی نبود که اخبار شبانه از وقوع یک جرم خشن نگوید؛ از جمله یک تیراندازی مرگبار دیگر در مدرسه. آمریکا بیشتر از جمعیتش تفنگ دارد. حالا فعال راست‌گرا چارلی کرک هدف گلوله قرار گرفته است و پیش از آنکه هویت قاتل مشخص شود، ایلان ماسک گفت «چپ حزب قتل است» و ترامپ «چپ رادیکال» را مقصر دامن ‌زدن به نفرت خواند. معجزه خواهد بود اگر آمریکا به سراشیبی خشونت سیاسی نیفتد، شبیه آنچه دهه ۱۹۶۰ رخ داد و همین می‌تواند بهانه‌ای برای ترامپ شود تا با استناد به قانون قیام ۱۸۰۷ ارتش را به خیابان‌ها بیاورد و وضعیت فوق‌العاده اعلام کند». 
به باور گارتن‌، وضعیت نهادهای مدنی آمریکا در برابر این خشونت و خودکامگی هم شرم‌آور است و نشان‌دهنده ترس فراگیر در این کشور محسوب می‌شود: «در همین حال دانشگاه‌ها، رهبران اقتصادی، شرکت‌های حقوقی، رسانه‌ها و بزرگان فناوری هیچ‌گونه اقدام جمعی در برابر این روند نکرده‌اند. یا سرشان را پایین انداخته‌اند و تحقیرآمیز تسلیم شده‌اند (مثل دانشگاه کلمبیا یا شرکت حقوقی پاول وایس)، یا برای خوشایند رئیس‌جمهور، چاپلوسی کرده‌اند (مثل مارک زاکربرگ)، چرا؟ چون همه در منطق رقابت شدید بازار آزاد غرقند و از انتقام هدفمند ترامپ می‌ترسند. هرگز فکر نمی‌کردم ترس به این سرعت و گستردگی در آمریکا پخش شود». 
گارتن‌ چنان از وضعیت آمریکا در هراس است که حتی تردید دارد انتخابات نوامبر سال آینده آمریکا نیز در عدالت و صحت برگزار شود: «به این موارد اضافه کنید تلاش‌ها برای ردصلاحیت یا ارعاب رأی‌دهندگان، به‌علاوه تهدید ترامپ به ممنوع کردن رأی‌گیری پستی را. حالا این تردید جدی وجود دارد که انتخابات میان‌دوره‌ای سال آینده تا چه حد آزاد و عادلانه خواهد بود. وظیفه همه کسانی که به اصول دموکراسی باور دارند، این است که تا جای ممکن، سلامت انتخابات را تضمین کنند. وظیفه حزب دموکرات هم این است که با وجود این موانع، پیروز شود». 
به باور گارتن، تنها راهی که برای پایین کشیدن ترامپ و اخلال در قدرت ترک‌ تازانه او باقی مانده، برجسته کردن آثار سوء اقتصادی ریاست جمهوری او است: «کلید ماجرا احتمالاً همچنان مسائل معیشتی است. اینجاست که امید متناقضی پدید می‌آید. ما هم‌اکنون شاهد آن هستیم که تعرفه‌های ترامپ به افزایش قیمت‌ها منجر شده. آمار اشتغال همچنان ضعیف است. «لایحه بزرگ و زیبا»ی ترامپ بدهی ملی آمریکا را که همین حالا هم به رقم حیرت‌آور ۳۷ تریلیون دلار رسیده (31.8 تریلیون یورو) بیشتر خواهد کرد. همین حالا در سال مالی ۲۰۲۴ هزینه بهره این بدهی از کل بودجه ۸۵۰ میلیارد دلاری دفاعی هم بیشتر است اما تا زمانی که بحران بدهی به ‌طور مستقیم رخ ندهد، ریسک‌های کلان برای اغلب رأی‌دهندگان انتزاعی و دور از ذهن باقی می‌ماند؛ درست مثل پیش‌بینی‌های کاهش رشد اقتصادی که در کارزار برگزیت هیچ تأثیری بر رأی مردم نگذاشت. بنابراین مهم‌ترین کار حزب دموکرات در ۴۰۰ روز آینده این است که هزینه‌های اقتصادی سیاست‌های ترامپ را به‌شکلی غیرقابل انکار به رأی‌دهندگان نشان دهد».