میهمان‌ ناخوانده به سلامت!

گروه اجتماعی: اجرای فاز دوم طرد اتباع غیرمجاز در حالی از روز گذشته در تهران آغاز شد که به گفته استاندار تهران نیمی از اتباع کشور در این استان حضور دارند و از ابتدای امسال تاکنون یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر آنها از کشور طرد شده‌اند که از این تعداد، ۴۵۰ هزار نفر مربوط به این کلانشهر بوده‌اند. خروج اتباع غیرمجاز که در طرح نخست موجب آزادسازی فضای آموزشی، افزایش واحدهای استیجاری، کاهش هزینه‌های دولت در پی افت تقاضا برای کالاهای اساسی و نیز افزایش میزان اشتغال و... شده است. طبق اظهارات معاون هماهنگی امور اقتصادی وزارت کشور، با خروج اتباع غیرمجاز حدود ۶ درصد مصرف نان در کشور کاهش یافته است. در بحث مدرسه نیز استاندار تهران اعلام کرده است در سال تحصیلی جدید با خروج اتباع غیرمجاز در دور نخست این طرح، بیش از 3000 کلاس درس آزاد شده است. اکنون نیز فاز دوم طرد اتباع بدون هویت و غیرمجاز در تهران از روز گذشته کلید خورده است؛ اقدامی که به گفته کارشناسان می‌تواند بر کاهش بیشتر هزینه‌های دولت، تامین امنیت و نیز افزایش میزان اشتغالزایی تاثیرگذار شود، چرا که طبق گزارش‌های موجود هنور بخش عمده‌ای از اتباع غیرمجاز در کشور وجود دارند که باید شناسایی و به کشورشان بازگردانده شوند.
* آغاز مرحله دوم طرح ساماندهی اتباع غیرمجاز
روز گذشته جلسه کمیسیون ساماندهی اتباع و مهاجران خارجی و بازگشت اتباع به ریاست سیدکمال سادات، معاون امنیتی و انتظامی استاندار تهران و با دبیری وحید گلی‌کانی، سرپرست اداره‌کل امور اتباع و مهاجران خارجی استانداری تهران و حضور نمایندگان فراجا و سایر دستگاه‌های مسؤول برگزار شد. در ابتدای جلسه، گلی‌کانی گزارشی از اقدامات مرحله نخست طرح ساماندهی اتباع ارائه کرد و با اشاره به تأثیرات مثبت کاهش جمعیت اتباع غیرمجاز بر کیفیت زندگی شهروندان، بر همکاری همه دستگاه‌ها برای اجرای مرحله دوم تأکید کرد. سادات نیز در این نشست با تبریک هفته دفاع‌مقدس، اظهار داشت: مطابق دستور استاندار تهران، از امروز مرحله دوم طرح ساماندهی و بازگشت اتباع غیرمجاز آغاز شده و استان تهران باید در این زمینه الگو و پیش‌قدم در کشور باشد. وی با بیان اینکه هدف طرح تنها بازگرداندن اتباع غیرمجاز نیست، افزود: ساماندهی و حمایت از اتباع مجاز نیز با رعایت کرامت انسانی دنبال می‌شود و مراکز خدمات اداری و اردوگاه‌های اتباع با تجهیزات جدید و ارتقای کیفیت خدمات آماده خدمت‌رسانی هستند. معاون امنیتی و انتظامی استاندار تهران، بازگشت اتباع غیرمجاز را دارای آثار مثبت اقتصادی، آموزشی و معیشتی دانست و گفت: باید شرایطی فراهم شود تا اتباع مجاز با آرامش و احترام در کنار مردم زندگی کنند. وی همچنین بر ضرورت اطلاع‌رسانی عمومی و همراهی شهروندان تأکید و خاطرنشان کرد: مردم می‌توانند با خودداری از به‌کارگیری و اسکان اتباع غیرمجاز و همچنین معرفی محل‌های اقامت آنان به اداره‌کل امور اتباع، در اجرای دقیق این طرح مشارکت کنند. سادات در پایان با تقدیر از دستگاه‌های مسؤول در شناسایی‌های اخیر، بر اجرای مؤثر مرحله دوم ساماندهی و بازگشت اتباع غیرمجاز تأکید کرد.
* تعیین مجازات برای متخلفان اسکان و اشتغال اتباع غیرمجاز
به دنبال شناسایی و طرد اتباع غیرمجاز در فاز دوم، محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران گفت: برای افرادی که به اتباع غیرمجاز اسکان یا اشتغال می‌دهند، مجازات‌هایی تعیین شده است. تاکنون یک میلیون و 400 هزار نفر از اتباع غیرمجاز از کشور خارج شده‌اند که 70 درصد آنها به‌صورت خودمعرف و بر اساس فراخوان‌ها به مراکز مربوط مراجعه کرده‌اند. البته شرایط بازگشت این افراد به کشور با شیوه قانونی نیز فراهم شده است. به گفته معتمدیان با خروج اتباع غیرمجاز از کشور حدود 30 تا 35 درصد در شهرستان‌هایی که بیشترین جمعیت مهاجران را دارند، کاهش اجاره‌بها را شاهد بوده‌ایم. در بحث مدرسه، اگر کاهش تراکم کلاس‌ها را در نظر بگیریم، تقریباً بیش از 3000 کلاس درس فقط در استان تهران کاهش پیدا کرده که عدد واقعاً قابل‌توجهی است. در شرایطی که استان تهران 13000 کلاس درس کمبود دارد تا به شرایط مطلوب آموزشی و تأمین فضای آموزشی برسد، این عدد قابل توجه است که بحمدالله با اجرای این طرح حاصل شده است. نکته بعدی درباره مایحتاج عمومی است؛ خروج اتباع غیرمجاز تاکنون باعث شده سطح تقاضا برای بعضی از کالاها در مناطق به‌شدت کاهش یابد. به طور مثال در بحث آرد، حدوداً بیش از 5500 تن کاهش مصرف داشته‌ایم و اثرات آن هم کاملاً مشهود است؛ از طرفی در شهرستان‌های مهاجر‌پذیر که اتباع بیشتر در آنجا بودند، صفوفی که قبلاً فشردگی داشت، به‌شدت کاهش پیدا کرده است. استاندار تهران در ادامه گفت: در جرائم عمومی نیز با خروج اتباع غیرمجاز از کشور شاهد کاهش ملموسی هستیم؛ هم در تهران بزرگ و هم در شرق تهران، البته این به‌معنای آن نیست که مهاجرانی که در کشور حضور دارند، مشکلی داشته باشند، بلکه آمار مربوط به افرادی است که غیرقانونی وارد کشور شده‌اند و همچنان به قانون تمکین نمی‌کنند و به فراخوان‌ها توجهی ندارند. 
معتمدیان بیان کرد: درباره به‌کارگیری اتباع خارجی بدون مجوز در حوزه‌های مختلف، مجازات‌هایی لحاظ شده است و قطعاً کسانی که بخواهند اتباع غیرمجاز را بکارگیری کنند، با برخورد قانونی مواجه خواهند شد. وزارت کار با گشت‌های مشترک روزانه این موارد را رصد و پیگیری می‌کند و قطعاً با کسانی که شرایط اسکان و اشتغال اتباع خارجی غیرمجاز را فراهم کنند، برخورد قانونی انجام می‌گیرد. 
استاندار تهران گفت: با خروج گسترده اتباع  از کشور در بحث تأمین نیروی کار هم تدابیری اندیشیده شده است. به طور مثال وزارت کار موظف است نیروی کار مورد نیاز را از استان‌های دیگر تأمین کند و اگر از داخل کشور امکان‌پذیر نباشد، با همکاری وزارت امور خارجه نیروی کار از طریق ویزای کار تأمین خواهد شد. 
وی اضافه کرد: یکی از دلایل اجرای این طرح این است که حدود 50 درصد مهاجران خارجی کشور در استان تهران هستند. تهران به ‌عنوان پایتخت و با توجه به پارامترها و شاخص‌های امنیتی نقش مهمی دارد. بخش قابل‌توجهی از این افراد اتباع غیرمجاز هستند که به‌دلایل مختلف وارد کشور شده‌اند. معتمدیان ادامه داد: طی یک سال گذشته خدمت‌گزاری به مردم یکی از مهم‌ترین مطالبات آنها، خروج اتباع غیرمجاز از کشور بوده است. البته عزیزانی که به ‌عنوان اتباع مجاز در کشور هستند تحت حمایت قرار دارند و مخاطب ما در این مرحله نیستند؛ مخاطب ما کسانی هستند که غیرقانونی وارد کشور شده‌اند و در استان تهران سکونت دارند. خوشبختانه با بسیج همه امکانات و ظرفیت‌ها، بویژه عزیزان ما در فراجا که زحمت اصلی اجرای این طرح بر ‌عهده آنها بود، یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از کشور خارج شدند، حدود 70 درصد از این افراد خودمعرف بودند و 30 درصد کسانی بودند که به قانون تمکین نکردند و بر اساس وظایف قانونی توسط فراجا شناسایی و دستگیر شدند و با رعایت پروتکل‌ها و حفظ کرامت انسانی به اردوگاه‌ها منتقل شدند.
* هیچ فرد بی‌هویتی نباید در ایران باشد
دکترابراهیم فیاض، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره تبعات اجرای طرح خروج اتباع خارجی بدون مجوز از ایران گفت: شناسایی و طرد اتباع خارجی غیرمجاز مساله مهمی است و باید در اولویت برنامه‌های دولت باشد تا هیچ فرد غیرمجاز و بی‌هویتی جرأت ورود به ایران را نداشته باشد. همین افرادی که طی سال‌ها بدون مجوز در ایران بودند هزینه‌های زیادی را بردولت و حتی ملت تحمیل کردند. استفاده از انرژی ارزان، اشغال فرصت‌های شغلی جوانان، مسائلی چون قاچاق مواد مخدر و... نمونه‌ای از مصائبی است که اتباع غیرمجاز در ایران به وجود آوردند.
وی اقدام دولت در شناسایی و اخراج این افراد را درست، بجا و ضروری عنوان کرد و اظهار داشت: اکنون که دولت در حال ساماندهی اتباع در کشور است نظارت‌ها برای ورود نیز باید قوی صورت گیرد و فقط به افراد دارای مجوز رسمی که یا تخصص دارند و کشور نیاز به آنها دارد یا افرادی که برای تحصیل می‌خواهند به ایران بیایند اجازه ورود داده شود. 
استاد دانشگاه تهران اضافه کرد: اتباع غیرمجاز در ایران چون شناسایی نمی‌شدند دست به هر کاری می‌زدند؛ به طور مثال قاچاق مواد مخدر، قاچاق موبایل بویژه انتقال گوشی‌های سرقتی اغلب از طریق آنها انجام می‌شد. از طرفی نیز حضور گسترده این افراد در کشور و فعالیت آنها در بخش‌های مختلف عمرانی، خدماتی و... بخش عمده‌ای از فرصت‌های شغلی جوانان کشور را گرفته بود.