با وجود اینکه سیاست‌های تشویقی برای رشد جوانی جمعیت به اشکال مختلف در کشور درحال اجراست اما قرار است از ابتدای سال آینده هر مادری که صاحب فرزند جدید شود از حمایت‌های ویژه برخوردار شود، نمونه این حمایت ارائه کارت امید مادر است که ماهانه 2 میلیون تومان تا ۲ سالگی به این کارت واریز می‌شود تا بخشی از نیازهای ضروری کودک از این طریق تامین شود. اقدامی که به گفته کارشناسان می‌تواند زمینه‌ساز ترغیب بسیاری از خانواده‌ها به فرزندآوری شود.
در این باره دبیر ستاد ملی جمعیت با بیان اینکه کارت امید مادر حمایت مالی هدفمند و همه‌جانبه ارائه می‌دهد، گفت: این طرح بدون محدودیت به همه مادران و فرزندان تعلق می‌گیرد.
مرضیه وحیددستجردی در نشست خبری‌ای که در ساختمان کوثر نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، درباره شکل‌گیری کارت امید مادر و برنامه ستاد برای اجرای آن، اظهار کرد: 29 اردیبهشت که روز ملی جمعیت با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و دکتر مخبر، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد و گزارشی از وضعیت ملی جمعیت و چالش‌ها و راهکارها ارائه کردم، گزارش اسفباری از وضعیت جمعیت کشور بود، زیرا به مدت ربع قرن است که از نظر فرزندآوری زیر سطح جایگزینی یعنی کمتر از 2.1 فرزند حرکت می‌کنیم، لذا جمعیت ما رو به کاهش است. از این گزارش استقبال و به صحن علنی شورای انقلاب فرهنگی داده شد. این گزارش در حضور رئیس‌جمهور ارائه و مقرر شد بنده آن را به اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کنم. وی با اشاره به افزایش قیمت پوشک در سال گذشته ادامه داد: سال گذشته ۳ بار قیمت پوشک گران شد و این در حالی است که پوشک یکی از ملزومات مورد نیاز آشکار کودک است. شکایات فراوانی از مردم داشتیم و به دنبال این موضوع برای وزیر صمت نامه نوشتیم و خواستیم به این قضیه رسیدگی شود.
دبیر ستاد ملی جمعیت تصریح کرد: در نهایت در شورای اندیشه‌ورزی جمعیت به این نتیجه رسیدیم که با توجه به مشکلات اقتصادی مردم و هزینه‌های شیر و پوشک، فکری برای هزینه‌های زندگی کنیم. از همین رو به دنبال کارت امید مادر رفتیم که البته تجربه اجرای این کارت در کشورهایی مانند روسیه و اسکاندیناوی و نروژ را دارند.
وی با بیان اینکه هدف کارت امید مادر یک حمایت مالیِ هدفمند و زمان‌بندی‌شده از مادر و کودک است، گفت: این کارت برای همه فرزندان به همه مادران بدون محدودیت محل سکونت و یک اقدام عدالت‌محور، برای کاهش دغدغه اقتصادی خانواده‌ها در ۲ سال اول زندگی است تا ملزومات موردنیاز اساسی کودک را تامین کند. در طرح کارت امید مادر تقسیم‌بندی‌های دهک‌ها و آزمون وسع برداشته شده و این طرح به همه مادران تعلق می‌گیرد.
وحیددستجردی با اشاره به توجه به شأن بالای مادر گفت: این کارت را به دست مادر می‌دهیم، زیرا مادر کودک را 9 ماه در بدن خود حفظ می‌کند و همه زحمات بر عهده مادر است و 90 درصد مراقبت‌ها بر دوش مادر است، لذا شأن بالای مادر و نقش راهبردی کودک مورد توجه است. رویکرد این کارت، انسان‌محور و آینده‌نگرانه است. به گفته دبیر ستاد ملی جمعیت، تمام مطالبات علمی امروز ثابت کرده است سال‌های آغازین کودک سال‌هایی است که نقش اساسی در رشد کودک دارد. 80 درصد هوش کودک در ۲ سال اول زندگی شکل می‌گیرد. پایه سلامت جسمی و فیزیکی و مهارت‌های بنیادی، شناختی، حرکتی، زبانی و اجتماعی کودک در ۲ سال اول شکل می‌گیرد و همچنین تحکیم خانواده را در پی دارد.
وحیددستجردی با اشاره به جزئیات این کارت گفت: کارت امید مادر به عنوان یکی از پیشنهادها ارائه شد که براساس آن ماهانه ۲ میلیون تومان به مادران از تولد نوزاد تا پایان ۲ سالگی پرداخت شود. باتوجه به بحث بودجه‌ای قرار شد این کارت در سال آینده دیده شود، بنابراین همه مادرانی که از اول فروردین 1405 فرزندشان متولد می‌شود تا 24 ماه، ماهانه ۲ میلیون تومان، کارت‌شان شارژ می‌شود. وی درپاسخ به این سوال «وطن امروز» که چه تضمینی وجود دارد که این پول صرف ملزومات مورد نیاز کودک شود و در جایی دیگر صرف نشود گفت: از آنجا که کارت امید مادر هدفمند بوده و به صورت نقدی نیست، بنابراین فقط با آن می‌توان ملزومات مورد نیاز کودک را تهیه کرد، از طرفی بعید است مادری که دلسوزترین فرد نسبت به فرزندش است در حق کودک خود جفا کند، بنابراین این پول بی‌تردید صرف نیازهای کودک خواهد شد.
دبیر ستاد ملی جمعیت در بخش دیگری از این نشست در پاسخ به سوالی درباره توقف اجرای غربالگری در دوران بارداری گفت: به غلط در جامعه باب شده که می‌گویند غربالگری ممنوع شده است. غربالگری اکنون در ۲ مرحله اجرا می‌شود و مرتب برای بیماران نسخه می‌کنیم. غربالگری مرحله اول در هفته 12 بارداری و مرحله دوم در بارداری 40 هفته انجام می‌شود، بنابراین اکنون هیچ محدودیت و ممانعتی برای غربالگری وجود ندارد.
وی ادامه داد: اتفاقی که می‌افتد این است که وقتی خانمی آزمایش و سونوگرافی انجام می‌دهد اکثرا جواب آزمایشات خوب است اما گاهی ممکن است جواب آزمایش مشکوک باشد و نیازمند آزمایش دقیق‌تری باشد و فرد را به آزمایشگاه‌های معتبر می‌فرستیم. در مواردی مثل سندروم داون ممکن است آزمایش نشان دهد دچار سندروم داون است که اگر تایید شود قانون پیش‌بینی کرده که خانم به سازمان پزشکی قانونی توسط متخصص مربوط مراجعه کند. سازمان دارای کمیسیون است که با بررسی مدارک و صحت آن، اجازه سقط درمانی به علت اندیکاسیون جنینی داده می‌شود.
وی گفت: در نهایت 24 شهریور 1404 رئیس‌جمهور مصوبه الزامات و راهکارهای بهبود وضعیت جمعیت کشور را امضا کردند که در بند ج آن به این موضوع اشاره شده است که به منظور حمایت مادی و فرهنگی از خانواده و ارتقای سلامت مادر و کودک تمام مادرانی که از یکم فروردین‌ماه 1405 فرزند خود را متولد می‌کنند، مشمول دریافت کارت امید مادر خواهند بود. دبیر ستاد ملی جمعیت در بخش دیگری از سخنان خود به برگزاری سومین رویداد جایزه ملی جوانی جمعیت اشاره کرد و گفت: این رویداد با هدف فرهنگ‌سازی برای مساله فرزندآوری برگزار می‌شود. همچنین در این نشست مهدی مالمیر، معاون دبیرخانه ستاد ملی جمعیت درباره جایزه ملی جوانی جمعیت گفت: در قانون حمایت از خانواده، دبیرخانه ستاد موظف است این رویداد را سالانه برگزار کند. امسال سومین دوره است و پیش‌تر نیز ۲ دوره برگزار شده است. این رویداد در 7 بخش اصلی و یک بخش جانبی برگزار می‌شود.
به گفته وی، قریب به هزار و 993 مورد ثبت‌نام برای این رویداد ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد 128 مورد مربوط به سمن‌ها، 1306 مورد مربوط به خانواده، 145 مورد دستگاه اجرایی، 184 رسانه، 43 شرکت خصوصی، 101 نخبه و 86 مدیر هستند، البته ثبت‌نام تا 10 مهر ادامه دارد.
ضرورت توجه ویژه به اجرای قانون رشد جوانی جمعیت
دبیر مركز مطالعات راهبردی جمعیت كشور در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره سیاست‌های تشویقی برای ترغیب خانواده‌ها به فرزندآوری گفت: هر چند این سیاست‌ها کمک می‌کند خانوارها تمایل بیشتری به داشتن فرزند بیشتر داشته باشند اما به نظر می‌رسد در کنار برنامه‌های تشویقی و امتیازهایی که برای این خانوارها در نظر گرفته می‌شود این برنامه‌ها باید یک پیوست فرهنگی نیز داشته باشد. صالح قاسمی به ارائه «کارت امید مادران» به مادرانی که می‌خواهند از سال آینده صاحب فرزند شوند و طی 2 سال از امتیازاتی برای تامین نیاز ملزومات کودک برخوردار شوند، اشاره کرد و افزود: بنده موافق هر اقدام تشویقی برای رشد جوانی جمعیت کشور هستم، چرا که ایران در شرایطی قرار دارد که چنانچه به بحث رشد جوانی جمعیت بی‌توجه باشد بزودی به جرگه کشورهای پیر دنیا می‌پیوندد که این پدیده تبعات منفی زیادی را در پی دارد. در چنین شرایطی سیاست‌گذاری‌ها در این زمینه باید به‌گونه‌ای باشد که منابع این طرح یعنی ارائه کارت امید به مادران بخوبی دیده شود. دبیر مركز مطالعات راهبردی جمعیت كشور در ادامه افزود: به طور مثال این طرح ماهانه حدود 4هزار میلیارد تومان هزینه دارد که دولت باید توان پرداخت آن را داشته باشد؛ این طرح در صورتی می‌تواند در بحث افزایش فرزندآوری در کشور موثر و امیدبخش شود که دست‌اندرکاران آن چنین طرحی را با جدیت برای اجرای دقیق پیگیری کنند.