جولان زودهنگام ویروس‌ها

ویروس‌های تنفسی امسال در حالی زودتر از سال‌های گذشته به گردش درآمده‌اند که گزارش‌ها حکایت از افزایش تعداد مراجعه‌کنندگان با علائم مشابه سرماخوردگی و آنفلوآنزا به مراکز درمانی و بیمارستانی دارد؛ ویروس‌هایی که به سرعت از بیماران به دیگران منتقل می‌شوند. این در حال است که فقط چند روز از فصل پاییز سپری شده اما بسیاری از کودکان و افراد مسن، همچنین کسانی که دارای نقض ایمنی یا بیماری ریوی هستند به دلیل عفونت‌های تنفسی ناشی از ویروس‌ها نظیر آنفلوآنزا، کرونا و سرماخوردگی بستری شده‌اند. طبق اظهارات مدیر مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، یافته‌های دیده‌وری بیانگر این است که 11.3 درصد مراجعان سرپایی طی هفته پایانی شهریور به پزشکان، علائمی شبیه آنفلوآنزا و عفونت‌های تنفسی دارند و همچنین 8.7 درصد افراد بستری‌شده نیز علائم عفونت‌های تنفسی شدید را تجربه کرده‌اند. 
به گفته دکتر قباد مرادی، نتایج بررسی‌ پایگاه‌های دیده‌وری تست تنفسی از مرجعه‌کنندگان دارای علائم عفونت تنفسی شدید و سرپایی به مراکز درمانی بیانگر این است که 0.9 درصد از این افراد به آنفلوآنزا و 8.9 درصد نیز به «کووید-۱۹» مبتلا هستند. این آمار و ارقام به صورت طبیعی مشابه روندهای معمول فصلی است و غیرطبیعی نیست.
 وی درباره اثرگذاری واکسن آنفلوآنزا و بهترین زمان تزریق آن نیز اظهار کرد: میزان اثربخشی واکسن آنفلوآنزا بین ۴۰ تا ۶۰ درصد و بهترین زمان تزریق از شهریور تا اواخر مهرماه و در صورت امکان اواسط آبان است. البته در صورت ایجاد موج‌های آنفلوآنزا توصیه می‌شود افراد آسیب‌پذیری که واکسن تزریق نکرده‌اند،  به شرط رعایت احتیاط پیشگیرانه بعد از این زمان هم واکسن را دریافت کنند. همچنین افراد آسیب‌پذیر مانند سالمندان، افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای، افراد دارای ضعف سیستم ایمنی، زنان باردار بویژه زنانی که ۳ ماهه دوم و سوم بارداری آنان در پاییز و زمستان است، واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. کارکنان بهداشتی - درمانی بویژه گروهی که با گروه‌های پرخطر در تماس هستند برای پیشگیری از انتقال بیماری به بیماران پرخطر توصیه می‌شود واکسینه شوند.
دکتر شروین شکوهی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری همچنین فلوشیپ فوق‌تخصصی نقص ایمنی، سرطان و پیوند در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: با آنکه در اوایل فصل پاییز قرار داریم اما امسال نسبت به سال گذشته با بیماران تنفسی و ریوی بیشتری  نسبت به سال گذشته مواجه هستیم، به طوری که اغلب مراجعه‌کنندگان حامل ویروس‌های تنفسی هستند؛ ویروس‌هایی که اگر چه با ورود به فصول فصل سرد فعالیت آنها بیشتر می‌شود اما طی این روزها بیماران بسیاری به این ویروس‌ها مبتلا شده‌اند.
وی با بیان اینکه فعالیت زودهنگام ویروس‌هایی نظیر آنفلوآنزا، کرونا و سرماخوردگی به دلیل بازگشایی مدارس و مراکز علمی، همچنین تجمع افراد در امکان سربسته و مسافرانی که از خارج از کشور به ایران می‌آیند زیاد شده است، افزود: مردم نباید ویروس‌های تنفسی را بیماری سبکی بدانند و نسبت به پیشگیری از آن با خودمراقبتی یا درمان به‌موقع بی‌توجه باشند، چرا که  همین ویروس می‌تواند تهدید‌کننده سلامت باشد. به طور مثال افراد با ریسک بالا و دارای نقص ایمنی، همچنین کودکان، افراد مسن و زنان باردار جزو گروه‌های پرخطری هستند که باید بیشتر مراقب باشند، زیرا چنین ویروس‌هایی ممکن است برخی‌ را با مشکل جدی مواجه کند.
شکوهی افزود: عوارض تنفسی و غیرتنفسی چون ایجاد مشکلات قلبی، مغزی و ریوی برای برخی که به ویروس‌های تنفسی دچار می‌شوند، محتمل است؛ با این وجود بیمارانی که به چنین ویروس‌هایی مبتلا می‌شوند نباید اینگونه فکر کنند که یک سرماخوردگی ساده است و پس از چند روز بهبود می‌یابند، چرا که عوارض برخی ویروس‌ها به دلیل ناشناخته بودن آنها زیاد است.
وی در ادامه اظهار داشت: به نظر می‌رسد مردم، بویژه افراد دارای ضعف سیستم ایمنی علاوه بر حفظ خودمراقبتی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی، بهتر است در صورت امکان واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند و در صورت کمیاب بودن واکسن خارجی در بازار از تزریق واکسن ایرانی آنفلوآنزا ممانعت نکنند، زیرا این نوع واکسن مورد تایید سازمان غذا و دارو است و اثر‌گذاری مناسبی دارد.
* آنتی‌بیوتیک برای درمان سرماخوردگی نیست
با ورود به فصول سرد سال و افزایش فعالیت ویروس‌های تنفسی بویژه آنفلوآنزا، کرونا و سرماخوردگی، بسیاری اقدام به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌کنند؛ اقدامی که به گفته پزشکان راهکاری نادرست است، چرا که آنتی‌بیوتیک‌ها هیچ تاثیری بر بهبود ویروس‌های تنفسی ندارد. سرپرست گروه ارزیابی فناوری سلامت و مطالعات اقتصادی سازمان غذا و دارو، نسبت به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها در فصل سرما هشدار داد. آزیتا نبی‌زاده گفت: بیشتر بیماری‌های تنفسی در پاییز و زمستان مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا منشأ ویروسی دارند و مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان آنها هیچ جایگاهی ندارد. این بیماری‌ها معمولاً پس از طی یک دوره مشخص، بدون نیاز به داروی آنتی‌بیوتیک بهبود می‌یابند. وی افزود: مصرف بدون نسخه آنتی‌بیوتیک می‌تواند موجب بروز عوارضی مانند اسهال، تهوع، واکنش‌های آلرژیک و در برخی موارد آسیب به کبد و کلیه شود. نبی‌زاده تصریح کرد: باور عمومی مبنی بر اینکه آنتی‌بیوتیک روند بهبودی را تسریع می‌کند، اشتباه است و این تصور به دلیل همزمانی بهبود طبیعی بیماری با مصرف دارو ایجاد می‌شود.