
رضا عمویی: 2 سال پس از آغاز جنگ غزه که به عنوان یکی از خونینترین جنگها در تاریخ کوتاه رژیم صهیونیستی توصیف میشود، هم حماس و هم رژیم صهیونیستی خود را در موقعیتی کاملاً متفاوت میبینند. رهبران تلآویو که جنگ علیه غزه را با هدف نابودی حماس در 2 سال پیش شروع کردند، امروز زیر فشارهای داخلی و بینالمللی و هزینههای گسترده سیاسی و اقتصادی از سر ناچاری به مذاکره با مقاومت فلسطین در مصر رو آوردهاند و در مقابل نیروهای مقاومت حماس خود را در موقعیتی میبینند که همچنان پس از 2 سال جنگ و با وجود ترور گسترده رهبرانشان، برای آتشبس در غزه شروط و پیشزمینههای مورد نظر را تعیین میکنند.
مذاکرات برای آتشبس در غزه که در چارچوب طرح ترامپ از روز دوشنبه در شهر گردشگری شرمالشیخ مصر آغاز شده، روز چهارشنبه در سومین روز خود ادامه یافت و به نظر میرسد برای طرفین دسترسی به آتشبس به عنوان هدف اولیه مذاکرات همچنان محل بحث و بررسی است.
حداقل 3 کشور منطقه شامل مصر، ترکیه و قطر اعلام کردهاند به عنوان کشورهای میانجی مذاکرات غیرمستقیم در این دور از مذاکرات حضور فعالی دارند و به گفته رویترز، این مذاکرات با حضور رئیس اطلاعات مصر، نخستوزیر قطر و رئیس اطلاعات ترکیه برگزار میشود.
با ادامه مذاکرات، شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی گزارش داد: «استیو ویتکاف» و «جرد کوشنر» به عنوان فرستادگان رئیسجمهور آمریکا روز چهارشنبه وارد شهر شرمالشیخ مصر شدند تا به مذاکرات مربوط به غزه بپیوندند.
همچنین روز چهارشنبه «ران درمر» مذاکرهکننده ارشد کابینه نتانیاهو وارد شرمالشیخ مصر شد تا در مذاکرات غیرمستقیم با حماس شرکت کند. ورود درمر به عنوان وزیر امور استراتژیک کابینه نتانیاهو به شرمالشیخ همزمان با ورود هیات آمریکایی بود. این در حالی است که یک منبع آگاه اسرائیلی به خبرگزاری آناتولی ترکیه گفته است: «هنوز نمیتوان گفت واقعاً به چیزی دست یافتهایم».
شبکه عبری آی24 گزارش داد روز چهارشنبه در شرمالشیخ، دیداری میان ویتکاف، کوشنر، ران درمر و رئیس سازمان اطلاعات مصر، رئیس سازمان اطلاعات ترکیه و نخستوزیر و وزیر خارجه قطر برگزار شده است.
* شیوه مذاکراتی حماس
منابع فلسطینی در شرمالشیخ مصر به اسکاینیوز عربی گفتهاند حماس با 2 هیات همزمان و موازی در مذاکرات شرکت میکند: هیات اول به رهبری «خلیل حیه»، از طریق میانجیگران مصری و آمریکایی با صهیونیستها در حال مذاکره است و هیات دوم به صورت همزمان و با اطلاع و هماهنگی هیات اول در حال مذاکره با تشکیلات خودگردان فلسطین درباره ترتیبات پس از جنگ است.
مرکز اطلاعرسانی فلسطین نیز اعلام کرده هیاتی از «جنبش جهاد اسلامی» و «جبهه خلق برای آزادی فلسطین» به عنوان بخش دیگری از گروههای فلسطینی چهارشنبه وارد شرمالشیخ شده تا به مذاکرات غیرمستقیم بپیوندد.
* محتوای سومین روز مذاکرات
در سومین روز مذاکرات مصر، «طاهر نونو» مشاور رسانهای رئیس دفتر سیاسی حماس به خبرگزاری فرانسه اعلام کرد: «مذاکرات بر سازوکارهای پایان جنگ، خروج نیروهای اشغالگر از نوار غزه و تبادل اسرا متمرکز است». وی افزود: «روز چهارشنبه، فهرست زندانیانی که باید آزاد شوند، بر اساس معیارها و تعداد توافقشده، مبادله شد». نونو تأکید کرد حماس «مثبتاندیشی و مسؤولیتپذیری لازم» را نشان داده و میانجیان تلاشهای زیادی برای رفع هرگونه مانع برای اجرای آتشبس انجام دادهاند و روحیه خوشبینی در میان همه غالب است.
تلآویو تخمین میزند حداقل ۴۸ اسیر اسرائیلی در غزه وجود دارد که ۲۰ نفر آنها زندهاند. در همین حال، حداقل 11 هزار و 100 فلسطینی در زندانهای اسرائیل در حال شکنجه، گرسنگی و بیتوجهی پزشکی هستند. طبق گزارشهای سازمان جهانی حقوق بشر و رسانههای فلسطینی و اسرائیلی، بخش زیادی از زندانیان فلسطینی در زندانهای اسرائیل بر اثر شکنجه و شرایط بد زندان جان خود را از دست دادهاند.
سازمان رسمی پخش اسرائیل موسوم به کان گزارش داد: «حماس در مذاکرات خواستار آن شده آزادی اسرای اسرائیلی به خروج کامل ارتش اسرائیل از غزه مشروط شود».
منابع آگاه از مذاکرات همچنین گفتهاند حماس خواستار توقف یک هفتهای حملات هوایی علیه غزه برای جمعآوری اسرا به منظور آمادهسازی برای تبادل با زندانیان فلسطینی است. در این میان برخی کانالهای عربی از جمله قاهرهنیوز گزارش دادهاند حماس در ازای تضمین عدم پیگرد قانونی رهبران مقاومت، برای مدیریت سلاحهای خود از طریق یک نهاد مشترک مصری-فلسطینی چراغ سبز نشان داده اما با پیشنهاد انتصاب «تونی بلر» به عنوان فرماندار نوار غزه بشدت مخالفت کرده است. بر اساس این گزارشها، حماس در این مذاکرات همچنین خواستار «شفافسازی سازوکارها و رویههای لازم برای تضمین عدم تجاوز مجدد اسرائیل به نوار غزه» شده و بخشی از مذاکرات طی روزهای سهشنبه و چهارشنبه نیز حول تعیین این تضمینها دنبال شده است.
شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی نیز به نقل از رسانههای مصری اعلام کرد جنبش حماس نام «مروان برغوثی» را در راس فهرست اسیرانی قرار داده که خواهان آزاد شدن آنها در توافق است. از سوی دیگر، روزنامه والاستریت ژورنال گزارش داد در چارچوب توافق تبادل اسیران، جنبش حماس خواهان دریافت پیکر مطهر شهید یحیی سنوار و برادرش محمد سنوار شده، این در حالی است که صهیونیستها پیشتر با تحویل پیکر شهید یحیی سنوار بعد از انتقال آن به مکانی محرمانه مخالفت کرده بودند.
* موانع پیش رو
طبق گزارش رسانههای صهیونیستی، موانعی که در حال حاضر در مذاکرات مصر درباره آنها گفتوگو میشود، چگونگی عقبنشینی رژیم صهیونیستی از غزه و تعهداتی است که حماس برای تضمین پایان جنگ میخواهد. در همین حال، روزنامه عبری هاآرتص نوشت: موضع حماس در مذاکرات جهت عقبنشینی کامل اسرائیل، از حمایت مصر و قطر برخوردار است.
روزنامه نیویورکپست نیز گزارش داد استیو ویتکاف و جرد کوشنر، فرستادگان آمریکا میگویند مصر را ترک نخواهند کرد تا زمانی که حماس تمام اسیران صهیونیست را آزاد کند.
* دعوت سیسی از ترامپ
در سومین روز مذاکرات، «عبدالفتاح سیسی» رئیسجمهور مصر که کشورش میزبان این مذاکرات است نسبت به نتیجه گفتوگوها در شرمالشیخ ابراز خوشبینی کرد و از «دونالد ترامپ» همتای آمریکایی خود خواست در صورت دستیابی به توافق نهایی، در مراسم امضای توافق آتشبس در مصر شرکت کند. رئیسجمهور مصر دعوت از ترامپ را در مراسم فارغالتحصیلی افسران دانشکده پلیس در شرق قاهره اعلام کرد.
سیسی اظهار کرد: مصر همواره مشتاق تعامل مثبت با آرمان فلسطین بوده است و تأکید کرد اگر جنگ علیه غزه پایان یابد، تشکیل کشور فلسطین امکانپذیرتر خواهد بود. رئیسجمهور مصر ابراز امیدواری کرد مذاکرات جاری به توافقی منجر شود که جنگ غزه را از طریق آزادی زندانیان فلسطینی، ورود کمکهای بشردوستانه، عقبنشینی اسرائیل از نوار غزه و آغاز روند بازسازی پایان دهد.
* بمباران غزه همزمان با گفتوگوها
فشارهای بینالمللی برای پایان دادن به جنگ غزه در حالی افزایش یافته که رژیم صهیونیستی به عملیات نظامی بیوقفه خود در غزه ادامه میدهد. صهیونیستها این منطقه محصور را به ویرانه تبدیل کرده، دهها هزار فلسطینی را به شهادت رسانده و باعث بروز یک بحران فاجعهبار انسانی و قحطی شدهاند. بحران انسانی در غزه تا آنجا شدت دارد که سازمان ملل متحد به صراحت تایید کرده غزه با قحطی بویژه در مناطق شمال روبهرو است.
بعدازظهر چهارشنبه همزمان با مذاکرات آتشبس در مصر، وزارت بهداشت غزه در گزارش آماری روزانه خود اعلام کرد طی ۲۴ ساعت گذشته، ۱۰ شهید (از جمله 2 تن که پیکرشان از زیر آوار بیرون کشیده شد) و ۶۱ زخمی به بیمارستانهای نوار غزه منتقل شدهاند. بر اساس این گزارش، همچنان شماری از قربانیان زیر آوار و در خیابانها باقی ماندهاند و تیمهای امدادی به دلیل شرایط میدانی قادر به رسیدن به آنان نیستند. با این آمار، مجموع شهدای نسلکشی رژیم صهیونیستی علیه غزه از هفتم اکتبر ۲۰۲۳ تاکنون به ۶۷ هزار و ۱۸۳ نفر و شمار مجروحان به ۱۶۹ هزار و ۸۴۱ نفر رسید.
* اعتراضات جهانی برای توقف جنگ
در روزهای اخیر همزمان با ادامه جنگ غزه، بسیاری از شهرهای اروپا و سایر نقاط دنیا، شاهد تظاهراتهای گسترده با درخواست پایان جنگ بودهاند. این تظاهراتها پس از آن تشدید شد که صهیونیستها هفته گذشته یک ناوگان کمکهای بشردوستانه عازم نوار غزه را که تلاش میکرد «محاصره اسرائیل را بشکند» متوقف کردند. موريتانی، تونس، اوکلند نیوزلند، هیروشیمای ژاپن، رباط و کازابلانکای مراکش، دیاربکر ترکیه و برلین آلمان از جمله شهرها و کشورهایی هستند که طی روز چهارشنبه همزمان با مذاکرات آتشبس در مصر شاهد تظاهرات گسترده در حمایت از مردم فلسطین بودند و در همه این اعتراضات معترضان خواستار توقف جنگ غزه شدند.
* اقدامات تحریکآمیز در کرانه باختری
در همین حال همزمان با مذاکرات مصر، سخنگوی وزارت داخلی رژیم صهیونیستی تایید کرد «ایتمار بنگویر» وزیر امنیت قومی راست افراطی کابینه نتانیاهو روز چهارشنبه وارد محوطه مسجدالاقصی شد. حماس این «اقدام عمداً تحریکآمیز» را محکوم کرد و «یورش» به محوطه مسجدالاقصی را منعکسکننده «ذهنیت فاشیستی حاکم بر اشغالگران» دانست و افزود: هتک حرمت مسجدالاقصی، احساسات مسلمانان جهان را جریحهدار میکند.
بر اساس گزارشها، بنگویر به همراه گروه بزرگی از شهرکنشینان صهیونیست به صحنهای مسجدالاقصی تعرض کرده و در آنجا مناسک تلمودی به جا آورد. تعرضها و یورشها به مسجدالاقصی به طور روزانه ادامه دارد و متوقف نمیشود، هرچند به گفته ناظران فلسطین این مساله را نباید امری حاشیهای یا عادی و تکراری تلقی کرد. به نظر میرسد این اقدام بنگویر با هدف به بنبست کشاندن مذاکرات آتشبس جنگ غزه باشد، هرچند مذاکرات در مصر همچنان ادامه دارد و به نظر میرسد تا بدین جا بنگویر در دستیابی به هدف خود برای به بنبست کشاندن مذاکرات توفیقی نداشته است.
* جلسهای برای سرنگونی نتانیاهو
روز چهارشنبه همزمان با برگزاری مذاکرات در مصر، اپوزیسیون رژیم صهیونیستی متشکل از رؤسای همه احزاب مخالف، با هدف سرنگونی «بنیامین نتانیاهو» به عنوان مانع اصلی توافق برای توقف جنگ غزه جلسهای برگزار کردند و با یکدیگر در تشکیل «دولت ترمیم و التیام» به عنوان دولت جایگزین نتانیاهو برای انتخابات آتی متحد شدند.
اپوزیسیون رژیم صهیونیستی متشکل از «یائیر لاپید» رئیس اپوزیسیون، «نفتالی بنت» نخستوزیر اسبق، «یائیر گولان» رئیس حزب دموکراتهای اسرائیل، «آویگدور لیبرمن» رئیس حزب اسرائیل خانه ما، «بنی گانتس» رئیس حزب اردوگاه دولتی و «گادی آیزنکوت» رئیس حزب «صریح و شفاف» پس از برگزاری جلسه، بیانیهای مشترک صادر کردند و گفتند: این جلسه برای هماهنگی اقدامات با هدف سرنگونی نتانیاهو در انتخابات پیش رو (۲۰۲۶) و تشکیل دولت «ترمیم و التیام در اسرائیل» اختصاص داشت. رؤسای احزاب صهیونیست در این جلسه خواستار پایان دادن به جنگ غزه و آزادی هر ۴۸ اسیر زنده و مرده اسرائیلی شدند.