طاها سهراب‌پور: تنها 2 هفته وقت لازم بود تا سپاه پاسداران در برابر توقیف نفتکش «گریس ۱»، نفتکش انگلیسی «استنا ایمپرو» را در تنگه هرمز توقیف کند؛ ۲۸ تیر ۱۳۹۸، 2 روز پس از آنکه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، فرمانده کل قوا در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور فرمودند: «عناصر مؤمن در جمهوری اسلامی راهزنی دریایی انگلیس را بی‌جواب نمی‌گذارند و در فرصت و جای مناسب پاسخ خواهند داد». نفتکش ایرانی «گریس ۱» که بیش از 2 میلیون بشکه نفت خام ایران را با خود حمل می‌کرد، روز پنجشنبه ۱۳ تیر به بهانه «نقض تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه سوریه» توسط شناورهای نیروی دریای انگلیس در تنگه جبل‌الطارق توقیف شد. وزیر وقت دفاع، ۱۷ تیر اقدام نیروی دریایی انگلیس در توقیف نفتکش ایرانی در تنگه جبل‌الطارق را «خلاف موازین بین‌المللی» و نوعی «راهزنی دریایی» خواند که تحمل نخواهد شد و بی‌پاسخ نمی‌ماند. این نخستین باری نبود که ایران در برابر یک غارت دریایی می‌ایستاد. تصاویر هلی‌برن پاسداران ایرانی بویژه تصویری از نفتکش انگلیسی در محاصره قایق‌های تندرو نیروی دریایی سپاه به سرعت در رسانه‌های جهان منتشر شد. همان تصاویری که 2 روز پیش، روی نمایشگر روبه‌روی فرمانده کل سپاه در مقر سپاه در یکی از جزایر سه‌گانه به نمایش درآمد. آن تصویر بی‌دلیل انتخاب نشده بود؛ در دورانی که برجام را ترامپ پاره کرده بود و تعهدات هسته‌ای ایران هیچ پاسخ متعهدانه‌ای دریافت نکرده بود. 10 سال پس از امضای برجام در تیر ۱۳۹۴، 3 کشور اروپایی در شهریور ۱۴۰۴ مکانیسم ماشه را فعال کردند تا ایران نتواند از بندهای غروب برجام استفاده کند. بازگشت تحریم‌ها از همان ابتدا حرف و حدیث‌های فراوانی به دنبال داشت؛ از غیرقانونی خواندن این بند توسط چین و روسیه از زبان مقامات سیاسی مختلف تا تحلیل‌های متعددی که آن را یک فضاسازی روانی دانسته بود که فشاری بر اقتصاد ایران وارد نمی‌کند. ریچارد نفیو، هماهنگ‌کننده اصلی سیاست تحریم‌ها در وزارت خارجه آمریکا (۲۰۱۳–۲۰۱۱) و کارشناس اصلی تحریم‌ها در تیم مذاکره‌کننده آمریکا برای توافق برجام در دولت باراک اوباما در مقاله‌ای در وال‌استریت ژورنال هشدار داده بود که بدون اجرای قوی، اسنپ‌بک ممکن است به یک اقدام «کاغذی» تبدیل شود. با خرید نفت ایران توسط چین و شکست اجماع جهانی علیه برنامه هسته‌ای ایران، بویژه با تلاش‌های روسیه، عملاً آنچه نفیو پیش‌بینی می‌کرد، رخ داده. اما نفیو در آن مقاله پیشنهاد خباثت‌بار دیگری هم داده بود: «ردیابی هوشمند محموله‌های نفتی ایران با هدف اختلال در کسب درآمد از فروش نفت». دیروز شبکه خبری المیادین به نقل از منابع خود گزارش داد نشانه‌هایی از آماده‌سازی آمریکا برای ممانعت یا اخلال در حرکت کشتی‌های تجاری متعلق به ایران به بهانه اجرای تحریم‌ها رصد شده است.
بازگشت قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت امکان را برای بازرسی از نفتکش‌های ایرانی فراهم می‌کند اما نکته قابل اعتنا این است که مطابق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، این امکان با 2 مانع روبه‌رو است: «امکان بازرسی محموله‌های مرتبط با جمهوری اسلامی ایران که در قطعنامه‌ها به آن اشاره شده است، چندان محل نگرانی نیست، چراکه 2 عامل محدودکننده حقوقی و میدانی، این امکان را با محدودیت مواجه می‌کند: از لحاظ حقوقی، هرگونه توقیف و بازرسی مشروط به «وجود دلایل معقول» است و در مواردی که یک شناور در آب‌های آزاد در حرکت باشد، منوط به «رضایت کشور صاحب پرچم» شناور است. از این رو امکان تعبیه‌شده در قطعنامه‌ها نه مجوزی برای محاصره دریایی است و نه امکانی برای توقیف سیستماتیک کشتی‌ها. جدای از این، از لحاظ میدانی، هرگونه اقدام خصمانه در رابطه با کشتی‌های ایران مطمئناً با ریسک اقدام متقابل مواجه است؛ اقدامی که در سال‌های اخیر تجربه شده است». مانع میدانی یا همان ریسک اقدام متقابل همان پشتوانه‌ای است که نیروی نظامی ایران در دریا فراهم کرده؛ بهره‌مندی از توان رزمی برای مقابله با هر گونه تنش دریایی که منافع ملی ایران را به خطر بیندازد، به اتکای قابلیت‌های دریایی ایران مانند «استفاده از صدها قایق کوچک و سریع» برای حملات انبوه و غافلگیرانه به کشتی‌های صهیونیستی و «حملات موشکی از سطح و زیر آب». یک هفته پیش رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در بازدید از یگان‌های دریایی ارتش و سپاه در جنوب کشور از «آمادگی فوق‌العاده برای یک درگیری احتمالی» خبر داد.
دیروز فرمانده کل سپاه به مناسبت روز نیروی دریایی سپاه یک پیام مکتوب صادر کرد؛ مناسبتی مهم برای هشداری قطعی برای آنکه خطای محاسباتی دشمن، ماجرای دردسرسازی نسازد. چیزهایی که سردار سرلشکر محمد پاکپور از نیروی دریایی سپاه گفته است، پیش از این در مجلات تحلیلی غربی آمده است: «سرمایه انسانی متعهد و مؤمن، مدیریت جهادی و انقلابی و فناوری‌های بومی و پیشرفته در حوزه‌های نبرد سطحی، زیرسطحی، موشکی، پهپادی، الکترونیک و سایبری». با این همه و با آنکه «پاسخ قاطع، فوری، کوبنده و پشیمان‌کننده» به تعبیر فرمانده کل سپاه در پی هر گونه خطای محاسباتی خواهد آمد اما مسیری که آمریکا در پیش گرفته، به یک پیوست نظامی نیاز دارد. مکانیسم ماشه، آخرین اهرم آمریکا برای تداوم فشار حداکثری است که با اختلاف در شورای امنیت و ناکارآمدی عملیاتی روبه‌رو شده. از سوی دیگر، تلاش برای برپایی جنگ در مهم‌ترین گلوگاه انرژی جهان به تعبیر اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، گزینه مطلوبی برای آمریکا نیست. اندیشکده گروه بین‌المللی بحران در گزارشی در 11 خرداد امسال، با اشاره به عرض کم تنگه هرمز و ترافیک متراکم کشتی‌ها، نفتکش‌ها و قایق‌ها، به صورت ضمنی توصیه کرد مراقبت‌ها در حوزه دریا میان ایران و آمریکا با حساسیت بیشتری دنبال شود. گزارش این اندیشکده اما می‌افزاید توان چریکی ایران در دریا می‌تواند برای نیروی دریایی آمریکا خطرساز باشد. در نتیجه پیشنهاد می‌دهد یک خط تلفن مستقیم بین ایالات متحده و ایران به منظور کاهش تنش و یک سیاست بیمه‌ای در برابر وقوع درگیری‌های احتمالی پدید آید. اجرای چنین پیشنهادی نیاز به هیچ‌گونه امتیازدهی سیاسی یا تغییر در موضع استراتژیک ندارد.
در چنین شرایطی، چه بسا بهتر باشد آمریکا خبر المیادین را تکذیب کند. خلیج فارس و دریای عمان برای آمریکا و متحدانش، تخت روان نظامی‌گری نیست. الگوی ایران از جنگ نفتکش‌ها در دوران دفاع مقدس، توقیف در برابر توقیف به انضمام فراخواندن سفرا و نمایندگان سیاسی و اتکا به مفاد قابل استناد در حقوق بین‌الملل است. پیشینه رویارویی‌ها هر گونه قطعیت در پیروزی غرب را زیر سؤال می‌برد و اتفاقاً ابهامات و پیچیدگی‌های معادله را افزون می‌کند. اختلال در تجارت دریایی ایران، چیزی نیست که اولاً به سادگی باشد و ثانیاً تنها یک طرف یعنی ایران را متضرر کند. 40 درصد نفت جهان از معبری می‌گذرد که ایران بر آن تسلط و اشراف کامل دارد، حتی اگر قرار باشد با نیروی دریایی باسابقه آمریکا روبه‌رو شود. جهان جدید، جهان پیچیدگی‌هاست و در این پیچیدگی‌ها، پیروزی قطعی برای هیچ بازیگری وجود ندارد، بویژه آنکه تجربه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه، ایران را صاحب اراده‌ای سخت‌تر از پیش کرده است. آزمایش این اراده، هزینه هنگفتی دارد؛ بیش از هزینه نفتی که روزانه از تنگه هرمز عبور می‌کند!
سردار پاکپور: هرگونه خطای دشمن در تنگه هرمز با پاسخ قاطع ایران مواجه می‌شود
فرمانده‌کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تأکید کرد: هرگونه خطای محاسباتی دشمنان در خلیج فارس، تنگه هرمز و جزایر ایرانی، با پاسخی قاطع، فوری، کوبنده و پشیمان‌کننده مواجه خواهد شد.
سردار سرلشکر محمد پاکپور در پیامی به مناسبت روز نیروی دریایی سپاه نوشت: خدای بزرگ را شاکریم که امروز نیروی دریایی پرافتخار و راهبردی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با اتکا به سرمایه انسانی متعهد و مؤمن، مدیریت جهادی و انقلابی و فناوری‌های بومی و پیشرفته در حوزه‌های نبرد سطحی، زیرسطحی، موشکی، پهپادی، الکترونیک و سایبری، در جایگاه یک قدرت راهبردی و بازدارنده بلامنازع قرار دارد و با تفهیم اقتدار خود به دشمنان ایران و ایرانی، نویدبخش امنیت پایدار در این منطقه حساس و مهم است.
در ادامه پیام فرمانده کل سپاه آمده است: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با ادامه راه درخشان و تمدن‌ساز شهیدان و تأسی به آموزه‌های مکتب الهام‌بخش مقاومت در چارچوب دکترین دفاعی - تهاجمی جمهوری اسلامی ایران، آمادگی رزمی، اطلاعاتی و عملیاتی خود را در اوج نگاه داشته و با صراحت به دشمنان انقلاب و نظام اسلامی و ایران عزیز و سربلند هشدار می‌دهد هرگونه خطای محاسباتی آنان در خلیج فارس، تنگه هرمز و جزایر ایرانی، با پاسخی قاطع، فوری، کوبنده و پشیمان‌کننده مواجه خواهد شد.