گروه سیاسی: شنبه شب، وزیر امور خارجه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری سیما حاضر شد و به پرسش‌های بسیاری پاسخ گفت؛ از نظر ایران درباره آتش‌بس در غزه تا درگیری افغانستان و پاکستان و در این میان به موضوعات مهم روزها و ماه‌های اخیر حوزه دیپلماسی نیز پرداخت. از نظر سیدعباس عراقچی، ایران همیشه از هر طرح و اقدامی که منجر به توقف جنایات علیه مردم غزه شود، حمایت کرده و توجه به این نکته ضروری است که مقاومت خود نسبت به آتش‌بس تصمیم گرفته و فعلاً در مرحله اول اجرای طرح هستیم. وی تأکید دارد این آتش‌بس، نافی مسؤولیت جامعه جهانی در مجازات جنایتکاران در غزه نیست و در نتیجه باید در موضعی جامع، هم هشدار داد و هم حمایت کرد. او البته ادعای ترامپ درباره حمایت ایران از این طرح را نیز تکذیب و تصریح کرد ایران از بخش‌هایی از آتش‌بس حمایت کرده که مربوط به توقف جنایت می‌شود.
عراقچی همچنین هر گونه گفت‌وگوی ایران و آمریکا درباره طرح آتش‌بس یا پیوستن به توافق آبراهام را رد کرد. وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسشی درباره تمایل اروپایی‌ها برای دستیابی به توافق جامع گفت: «ما همواره گفته‌ایم توافق جامع را اصلاً قبول نداریم، چون توافق جامع، نتیجه مذاکره جامع است و ما مذاکره جامع هیچ وقت نداشتیم؛ چه با ۱+۵ در گذشته و چه با ۳ کشور اروپایی و چه با آمریکا. ما فقط در موضوع هسته‌ای مذاکره کردیم و مذاکره خواهیم کرد؛ اگر لازم باشد در آینده و اگر منافع کشور اقتضا کند». بر همین مبنا عراقچی تماس تلفنی با ویتکاف را تکذیب و البته تصریح کرد تبادل پیام‌ها میان ایران و آمریکا از طریق واسطه‌ها ادامه دارد؛ تا جایی که آمریکایی‌ها هم مانند اروپایی‌ها خواهان مذاکره هستند که به گفته عراقچی «به علت آنچه در نیویورک اتفاق افتاد و مسائل بعد، واقعا زمینه‌ای برای مذاکره با آمریکا نمی‌بینیم؛ مگر طرحی که بتواند منافع ما را تامین کند».
وی درباره آخرین رفت و برگشت‌ها درباره فعال نشدن اسنپ‌بک در نیویورک نیز گفت: «موضع آمریکایی‌ها این بود که اگر ایران اورانیوم ۶۰ درصدش را تحویل دهد، آنها اسنپ‌بک را ۶ ماه عقب می‌اندازند که واقعاً موضع زیاده‌خواهانه و کاملاً غیرمنطقی و ۱۰۰ درصد غیرقابل قبولی بود و ما هم این را به آنها گفتیم و به همین علت بود که مذاکراتی که در نیویورک انجام شد، به نتیجه نرسید».
* ماجرای بدقولی ویتکاف در قرار نیویورک
عراقچی در پاسخ به پرسشی درباره پیشنهاد مذاکره به آمریکا و خلف وعده ویتکاف که از زبان سخنگوی دولت گفته شد، تصریح کرد تعبیر به‌کاررفته از سوی فاطمه مهاجرانی درست نبود و این آقای ویتکاف بود که پیام داد آمادگی دارد با ایران مذاکره مستقیم کند و البته پاسخ ایران از زبان عراقچی این بوده است که «ما مثل گذشته که دور یک میز با مجموعه کشور‌ها مذاکره می‌کردیم، آمادگی داریم، به شرط اینکه ۳ کشور اروپایی هم ملحق شوند. آقای گروسی هم، چون بحث‌های فنی وجود دارد، حضور داشته باشد. ایشان بود که نپذیرفت و حاضر نشد در این جمع حضور پیدا کند، بنابراین درخواست از ایشان بود و ما بودیم که شرط گذاشتیم و ایشان نپذیرفت و شرکت نکرد». عراقچی تصریح کرد: «علت آن هم این بود که ایشان اصرار داشت قبل از چنین جلسه‌ای، ما درخواست آنها را قبول کنیم و بعد وارد مذاکره شویم که من گفتم همه جا برعکس است؛ اول مذاکره می‌کنند، بعد توافق! تو انتظار داری من اول توافق کنم و بعد بیایم پشت میز مذاکره بنشینم، اینکه دیگر مذاکره نیست؛ این دیکته‌ای است که تو می‌خواهی بگویی».
مذاکره با آمریکا همان‌طور که آخرین بار رهبر معظم انقلاب فرمودند، واقعاً بن‌بست محض است.
وی همچنین ماجرای توافق قاهره را اینگونه تفسیر کرد و توضیح داد: «ما در نیویورک برای اینکه هیچ بهانه‌ای دست کسی نباشد و اتمام حجتی هم برای خودمان و هم برای مردم خودمان و هم برای جامعه جهانی باشد که اگر این اقدام را انجام دادند، هیچ بهانه‌ای جز زیاده‌خواهی نداشتند، همکاری با آژانس را انجام دادیم. توافق قاهره را رفتم امضا کردم. چارچوب جدید تعریف کردیم. برای مذاکره مستقیم در قالب جمعی اعلام آمادگی کردیم که هیچ بهانه‌ای باقی نماند و پیشنهادات معقول دادیم».
* اروپایی‌ها را مسخره می‌کردم
عراقچی در پاسخ به این پرسش که اگر اروپا و آمریکا خواستار مذاکره باشند، واکنش ایران چیست؟ گفت «اگر آمریکایی‌ها بخواهند، مجدد به مذاکره برگردند، چون اروپایی‌ها که واقعاً از تنها ابزار خودشان استفاده کردند و نشان دادند هیچ اختیاری ندارند. جالب است که اروپایی‌ها برای اینکه از ابزار خودشان استفاده نکنند، از ما خواسته بودند برویم با آمریکا مذاکره کنیم که من همیشه در ملاقات‌ها مسخره‌شان می‌کردم که شما می‌خواهید مذاکره کنیم ولی نه با شما. این واقعاً نشان می‌دهد خودشان هم می‌دانستند مذاکره با اروپا فایده‌ای ندارد، مذاکره باید با جای دیگری شود. الان هم اگر به ما پیشنهادی شود که متوازن، منصفانه، معقول و منطقی، از موضع برابر و بر اساس احترام متقابل باشد و منافع ایران را در بر گیرد، همیشه اهل گفتوگو بوده‌ایم».
وزیر امور خارجه همچنین درباره کارآیی توافق قاهره چنین توضیح داد: «با اقدامی که ۳ کشور اروپایی در شورای امنیت انجام دادند، از نظر ما دیگر این توافق کارآیی خودش را از دست داده. آیا ممکن است مجدداً کارآیی پیدا کند؟ در صورتی که پیشنهادات منصفانه‌ای باشد که حقوق مردم ایران تأمین شود و در آن، راه‌حلی وجود داشته باشد که بخواهیم به آن برسیم و نقشی برای آژانس تعریف شود، مجدداً ما برمی‌گردیم به همین توافقی که وجود دارد». با این همه، وی تأکید دارد: «نمی‌توانیم بگوییم روابط ما با آژانس به طور کامل قطع شده و توافق قاهره کنار گذاشته شده». هرچند از سوی دیگر عراقچی تصریح کرد: «ما فعلاً درخواستی برای مذاکره از هیچ‌کس نداریم. به هر حال تجربیات یک سال گذشته ما، تجربه مذاکره با آمریکا، تجربه مذاکره با اروپایی‌ها، همه روشن است که چیست و روشن می‌کند برای ما که مذاکره با آمریکا و اروپایی‌ها به چه سرنوشتی دچار می‌شود».
* موضع اروپایی‌ها درباره جزایر سه‌گانه مغشوش است
وزیر امور خارجه درباره بیانیه مشترک شورای همکاری خلیج‌فارس و اتحادیه اروپایی که به شکل رسمی به ایران نسبت اشغال جزایر سه‌گانه داده بودند، این موضع را «غیرقابل‌قبول» دانست و اضافه کرد: «فرانسه و آلمان به طور مشخص سال گذشته بیانیه‌هایی دادند یا در مصاحبه با خبرنگار‌ها اعلام کردند موضع ما تغییر نکرده و قائل به اشغال نیستند»، البته «قائل به یک اختلافی بین ایران و امارات عربی متحده هستند که از طریق مسالمت‌آمیز باید حل و فصل شود». وی تأکید دارد: «موضوع کاملاً مغشوشی است. از یک طرف می‌گویند اشغال جزایر، از آن طرف می‌گویند ما می‌خواهیم ایران و امارات برای حل این اختلاف با هم مذاکره کنند».
عراقچی همچنین ارسال پیام نتانیاهو از طریق پوتین را تأیید و اضافه کرد: «وقتی این خبر را شنیدیم، تغییری در ارزیابی‌های میدانی ما انجام نشد و نیرو‌های مسلح ما همچنان آماده هستند. آمادگی خودشان را حفظ کرده‌اند و روز به روز هم در حال تقویت هستند. امکان فریب و فریبکاری خیلی زیاد است در رژیم صهیونیستی و شاید اینکه آقای پوتین تصمیم گرفتند این را علنی کنند. در جهت همین بود که اجازه فریبکاری داده نشود». وی اخبار و تحلیل‌های روزهای اخیر درباره نزدیک بودن جنگ را جنگ روانی خواند و گفت: «این فضاسازی که در روزهای اخیر شکل گرفت، بیشتر جنگ روانی بود تا جنگ واقعی. باز تکرار می‌کنم نیرو‌های مسلح ما باید وظیفه خودشان را بدرستی انجام دهند و کاری به فضاسازی‌ها و مسائل روانی فریبکاری‌ها نداشته باشند. آنها الحمدلله آمادگی خودشان را دارند ولی به نظرم مقدار زیادی جنگ روانی بیشتر از واقعیت، الان وجود دارد». از نظر وی این جنگ روانی درباره اسنپ‌بک هم در جریان است: «فریب جنگ روانی دشمن را نباید خورد؛ هم در حوزه عملیات نظامی و هم در حوزه اقتصادی. بار‌ها قبل از اسنپ‌بک گفتم اگر قطعنامه‌های گذشته برگردند، اصلاً چیز خوبی نیست برای ما؛ خسارات سیاسی و راهبردی حتی دارد ولی خسارت اقتصادی بیشتر از آن چیزی که الان هست، ندارد».
* احتمال کم بازرسی کشتی‌ها و کاهش تجارت نفت
وزیر امور خارجه احتمال بازرسی کشتی‌های ایران بر اساس قطعنامه 1929 را رد نکرد اما تأکید کرد این بازرسی‌ها زمانی که این قطعنامه جاری بود نیز انجام نشد: «ممکن است به خاطر بازگشت قطعنامه‌های گذشته بگوییم این اختیار الان برای برخی کشور‌ها وجود دارد ولی هنوز ما گزارشی نداریم. در موقعی هم که قبلاً این قطعنامه‌ها اجرا می‌شد، هیچ اتفاقی از این جهت نیفتاد. قطعاً اگر برخوردی با کشتی‌های ما شود، همیشه بنای‌مان بر مقابله به مثل یا یک اقدام متقابل است. امیدواریم در جهت کاهش تنش کار کنند». عراقچی همچنین در پایان، ویژگی مهم توافق راهبردی ایران و روسیه را بلندمدت بودن آن دانست: «مهم‌ترین ویژگی این سند این است که به روابط ایران و روسیه، چشم‌انداز درازمدت می‌دهد و اطمینانی را ایجاد می‌کند برای اینکه هر قدر هم در محیط بیرون روابط دوجانبه، تحولاتی رخ دهد ولی ۲ کشور عنایت دارند روابط راهبردی خودشان را ادامه دهند». وی همچنین تأکید کرد روابط ایران با چین هم از استحکام برخوردار است و جنبه‌های راهبردی دارد.