تزویر پانزی!

با وجود هشدارهای پلیس به مردم برای نیفتادن به دام کلاهبرداری‌های شبکه‌ای که این روزها در فضای مجازی زیاد شده‌اند ولی همچنان خیلی‌ها فریب سودآوری‌های سوری و توخالی را می‌خورند و به امید پولدار شدن وارد چنین شبکه‌هایی می‌شوند اما سرمایه‌های خود را از دست می‌دهند. 
به طور مثال طرح پانزی یک مدل کلاهبرداری ساختاریافته است که در آن به سرمایه‌گذاران وعده سودهای بالا داده می‌شود اما سودها نه از محل فعالیت اقتصادی، بلکه از پول سرمایه‌گذاران جدید پرداخت می‌شود. 
این چرخه تا زمانی که ورودی سرمایه جدید وجود دارد، به ‌ظاهر کار می‌کند و در ابتدا برای کسب اعتماد حتی سودهای خوبی هم به حساب کیف پول سرمایه‌گذار واریز می‌شود اما با تجمیع سرمایه‌های هنگفت پس از مدتی، کل سیستم از هم فرو می‌پاشد و سرمایه‌گذارانی که به انتظار پولدار شدن، سرمایه‌های خود را به دست تبهکاران و شیادان اینترنتی سپرده‌اند به خاک سیاه می‌نشینند. 
طرح پانزی به‌گونه‌ای طراحی شده که در ابتدا سودآور و وسوسه‌انگیز به نظر می‌رسد اما در واقعیت، پایه‌های آن بر هیچ فعالیت اقتصادی واقعی بنا نشده است به همین دلیل فریب‌خوردگانی که به طمع پولدار شدن بدون زحمت وارد چنین بازارهای بی‌اساسی می‌شوند سرمایه‌های خود را از دست می‌دهند. 
هر چند کلاهبرداری‌های اینترنتی اکنون با گسترده شدن فعالیت شیادان در فضای مجازی بیشتر شده است اما سرمایه‌گذاری در دنیای واقعی نیز اکنون طوری است که کارشناسان و پلیس همواره هشدار می‌دهند، پیشنهاد سود بالا همیشه با ریسک بالا همراه است و اگر شرکت، موسسه یا فردی در سرمایه‌گذاری‌ها به شما وعده بازدهی بالا بدون هیچ‌گونه ریسکی را می‌دهد، احتمال کلاهبرداری در آن بسیار زیاد است. نمونه آن سرمایه‌گذاری خیلی‌ها در موسسات مالی با پرداخت سود بالا طی دهه‌های گذشته بود که مشکلات فراوانی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرد. 
کوچ کلاهبرداران به دنیای مجازی و نیز بهره‌گیری آنها از هوش مصنوعی برای شناسایی طعمه‌ها اکنون به گونه‌ای است که کلاهبرداران با شگردهای مختلف و ارتباط گرفتن با کاربران، آنها را شناسایی و فریب می‌دهند. هوش مصنوعی در کنار مزایایی که دارد، دردسرهایی هم به‌ دنبال داشته و خیلی‌ها را در معرض کلاهبرداری‌های متعددی قرار می‌دهد، چرا که این فن‌آوری نوین مولد متن، امکان ارسال ایمیل‌های انبوه سفارشی‌شده را برای هر فردی فراهم می‌آورد. 
از سوی دیگر با توجه ‌به اینکه نقض داده‌ها به ‌طور مرتب در سراسر جهان اتفاق می‌افتد، بسیاری از داده‌ها و حتی شماره تلفن‌ها و... در دسترس کلاهبرداران اینترنتی قرار دارد و آنها به طرق مختلف براحتی می‌توانند با دسترسی به داده‌ها طعمه‌های خود را شناسایی و فریب دهند؛ ترغیب آنها به سرمایه‌گذاری‌های پوچ با نیت خالی کردن جیب‌شان نمونه‌ای از این کلاهبرداری‌ها است که در این راستا هوشیاری کامل و بی‌توجهی به پیشنهادهای سرمایه‌گذاری‌های سودآور بهترین سلاح برای مقابله با آنها در فضای مجازی است.
* افزایش کلاهبرداری‌های پانزی در فضای مجازی
رئیس پلیس فتا اعلام کرد: کلاهبرداری‌های پانزی با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و وعده سودهای غیرواقعی، قربانیان زیادی در ایران و جهان می‌گیرد و آگاهی مردم بهترین راه پیشگیری است. 
سرهنگ رامین پاشایی، رئیس مرکز امداد و فوریت‌های سایبری پلیس فتا، به تشریح جزئیات کلاهبرداری‌های پانزی و روش‌های جدید این نوع کلاهبرداری‌ها پرداخت. وی با بیان اینکه کلاهبرداری‌های پانزی یکی از معضلات جدی در فضای مجازی است، تأکید کرد: این پدیده نه‌تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان در حال گسترش است. 
پاشایی در ابتدا به تاریخچه کلاهبرداری‌های پانزی اشاره کرد و گفت: کلاهبرداری پانزی تقریباً معادل کلاهبرداری‌های هرمی است که از دهه ۸۰ در ایران دیده شد. مثال بارز آن طرح گلد کوئست بود که بسیاری از مردم را با وعده‌های میلیونی فریب داد. متأسفانه بسیاری از قربانیان این طرح‌ها همچنان هیچ تغییر مثبتی در زندگی خود ندیده‌اند و حتی برخی دچار ضررهای جبران‌ناپذیر شده‌اند. وی افزود: کلاهبرداری پانزی تنها به ناآگاهی مردم محدود نمی‌شود، بلکه طمع نیز نقش مهمی در جذب قربانیان ایفا می‌کند. 
وعده‌های افزایش چندین برابری سرمایه بدون تلاش، بسیاری را به سمت این طرح‌ها جذب می‌کند، در حالی که در نهایت تنها کلاهبرداران هستند که سود می‌برند. رئیس مرکز امداد و فوریت‌های سایبری پلیس فتا با اشاره به نقش هوش مصنوعی در هدایت این کلاهبرداری‌ها گفت: در بسیاری از موارد، کانال‌های تلگرامی و سایت‌های مرتبط با کلاهبرداری‌های پانزی توسط هوش مصنوعی هدایت می‌شوند. این سیستم‌ها با ترغیب کاربران به سرمایه‌گذاری بیشتر و اعطای جایزه‌های صوری، آنها را در چرخه کلاهبرداری نگه می‌دارند. در نهایت، زمانی که قربانیان متوجه می‌شوند نمی‌توانند سود خود را برداشت کنند، ارتباط آنها قطع شده و حساب‌های بانکی‌شان تاراج می‌شود. 
پاشایی با تأکید بر لزوم آگاهی مردم، گفت: کلید اصلی پیشگیری از این کلاهبرداری‌ها، آگاهی است. مردم باید بدانند هیچ سرمایه‌گذاری بدون ریسک و تلاش، سود چندین برابری به همراه ندارد. همچنین باید مراقب وعده‌های غیرواقعی در فضای مجازی باشند و قبل از هرگونه سرمایه‌گذاری، تحقیقات کافی انجام دهند. 
وی به پرونده‌های اخیر کلاهبرداری پانزی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر چندین پرونده کلاهبرداری پانزی در حال رسیدگی است. این پرونده‌ها با همکاری پلیس فتا و پلیس امنیت اقتصادی در حال پیگیری است و امیدواریم با افزایش آگاهی مردم، تعداد این پرونده‌ها کاهش یابد.
 در بخش دیگری از برنامه، پاشایی به روش‌های شناسایی کلاهبرداری‌های پانزی پرداخت و گفت: یکی از نشانه‌های بارز این کلاهبرداری‌ها، وعده‌های غیرواقعی و سودهای بالا است. همچنین عدم شفافیت در نحوه سرمایه‌گذاری و عدم امکان برداشت سود نیز می‌تواند نشانه‌ای از کلاهبرداری باشد. مردم باید مراقب باشند و در صورت مواجهه با چنین طرح‌هایی، بلافاصله به پلیس فتا گزارش دهند. 
رئیس مرکز امداد و فوریت‌های سایبری پلیس فتا تأکید کرد: کلاهبرداری‌های پانزی نه‌تنها باعث ضرر مالی می‌شود، بلکه می‌تواند اعتماد مردم به سیستم‌های مالی و سرمایه‌گذاری را نیز خدشه‌دار کند. بنابراین، آگاهی و هوشیاری مردم نقش کلیدی در پیشگیری از این کلاهبرداری‌ها دارد. 
وی افزود: کلاهبرداری‌های پانزی، که نام خود را از چارلز پانزی کلاهبردار مشهور آمریکایی گرفته‌اند، یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال خطرناک‌ترین روش‌های کلاهبرداری است. با گسترش فناوری و فضای مجازی، این کلاهبرداری‌ها شکل‌های جدیدی به خود گرفته‌اند و هوش مصنوعی نیز نقش مهمی در هدایت و گسترش آنها ایفا می‌کند. 
سرهنگ پاشایی از مردم خواست در صورت مواجهه با هرگونه کلاهبرداری در فضای مجازی، بلافاصله به پلیس فتا گزارش دهند و تأکید کرد: همکاری مردم با نیروهای انتظامی، نقش مهمی در شناسایی و دستگیری کلاهبرداران دارد.
* سرمایه‌گذاران فریب کلاهبرداران اینترنتی را نخورند
دکتر رحمان معصوم‌پورامیرآبادی، تحلیلگر بازار رمزارز و فارکس در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: سرمایه‌گذاری اینترنتی و در فضای مجازی برای افراد ناآگاه ریسک بزرگی است که ممکن است سرمایه‌های‌شان به فنا برود. به طور مثال خیلی‌ها فریب طرح پانزی را می‌خورند. این در حالی است که زمانی که شخصی از طریق فضایی مجازی با کسی برای انجام سرمایه‌گذاری ارتباط برقرار می‌کند و به وی پیشنهاد می‌دهد در صورت دعوت از دیگران و اضافه کردن مشتری جدید سودآوری‌اش افزایش می‌یابد، بی‌شک این موضوع کلاهبرداری است و هیچ کس نباید فریب این ترفند را بخورد.
وی با بیان اینکه اصولا هر نوع سرمایه‌گذاری با پیشنهاد به دعوت دیگران برای ورود سرمایه‌گذاران جدید، پانزی است که سرمایه‌گذار نه‌تنها هیچ سودی از این سرمایه‌گذاری نمی‌برد بلکه سرمایه خود را از دست می‌دهد، اظهار داشت: سرمایه‌گذاران اولا باید علم اقتصادی داشته باشند و از آن مهم‌تر طرف مقابل خود را نیز بشناسند تا با اطمینان وارد چنین بازی‌هایی شوند، چرا که اغلب سرمایه‌گذاران در فضای مجازی هیچ نوع مجوز رسمی فعالیتی ندارند.
معصوم‌پورامیرآبادی تصریح کرد: طرح‌های مختلف سرمایه‌گذاری در دنیا وجود دارد که اکنون در فضای مجازی خیلی‌ها در کمین سرمایه افراد ناآگاه نشسته‌اند. بنابراین سرمایه‌گذاران باید هوشیار باشند به دام برخی‌ها چون گردانندگان طرح پانزی نیفتند. 
در کازینوها هم اینگونه است که فرد با علم و آگاهی وارد این بازی می‌شود و به امید برد همه سرمایه‌های خود را می‌بازد.
وی افزود: اکنون خیلی‌ها برای فریب سرمایه‌گذاران ناشی دان‌پاشی می‌کنند و با فرستادن لینک و برقراری ارتباط، آنها را با وعده‌های دروغین سودآوری بالا به طمع می‌اندازند اما انتهای آن پوچ از آب درمی‌آید و سرمایه‌گذار سرمایه‌اش را از دست می‌دهد؛ بدون اینکه بتواند به حقوق خود برسد، چرا که طرف مقابل هیچ سند رسمی فعالیت یا جایگاه مشخصی ندارد.