گروه سیاسی: 11 بار در 4 ماه! تقریباً ماهی 3 بار دونالد ترامپ ادعا کرده است بمب‌افکن‌های آمریکا نیمه شب 22 ژوئن، تأسیسات هسته‌ای ایران را در فردو، نطنز و اصفهان نابود کرده‌اند. آخری همین هفته پیش بود؛ در کنست رژیم صهیونیستی. با این همه، تردیدها درباره ادعای ترامپ همچنان زیاد است. تشکیک اول را رسانه دموکرات‌ها مطرح کرد. «سی‌ان‌ان» همان فردای ادعای ترامپ در گزارشی به استناد مصاحبه با 2 منبع مطلع، یافته‌های اولیه را با ادعاهای ترامپ، مبنی بر اینکه حملات، تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای ایران را «به طور کامل و مطلق نابود کرده است» در تضاد دانست. 48 ساعت نگذشته از حملات، دن کین، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا گفت در حالی که ارزیابی خسارات هنوز در حال انجام است، اظهارنظر درباره اینکه آیا ایران هنوز برخی قابلیت‌های هسته‌ای خود را حفظ کرده است یا خیر، «خیلی زود» است. جفری لوئیس، متخصص تسلیحات و استاد موسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری نیز براساس تصاویر ماهواره‌ای از محل‌های حمله تأکید کرد: «به نظر نمی‌رسد این حملات به برنامه هسته‌ای ایران پایان داده باشد». گزارش سی‌ان‌ان رابطه این رسانه با دفتر مطبوعاتی کاخ سفید را شکرآب کرد.
* ارزیابی‌های اطلاعاتی چه می‌گوید؟
تشکیک‌های بعد دردناک‌تر بود، از جمله ارزیابی آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا تصریح کرد گرچه حملات روز شنبه به سایت‌های هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان خسارات قابل توجهی وارد کرده اما آنها به طور کامل تخریب نشده‌اند. همچنین این ارزیابی نشان داد حداقل بخشی از اورانیوم غنی‌شده با خلوص بالای ایران قبل از حملات آمریکا از چندین سایت خارج شده و به گفته منابع، سالم مانده و سانتریفیوژهای ایران نیز تا حد زیادی سالم هستند. کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، در واکنش به این ارزیابی برآشفته شد و گفت: «افشای این ارزیابی ادعایی، تلاشی آشکار برای تحقیر رئیس‌جمهور ترامپ و بی‌اعتبار کردن خلبانان شجاع جنگنده‌هایی است که مأموریتی بی‌نقص را برای نابودی برنامه هسته‌ای ایران انجام دادند». ترامپ در ادعایش تنها مانده بود. در نتیجه اصرارش را بیشتر و بیشتر کرد. از جمله در ادامه پست‌هایش در شبکه اجتماعی تروث و در نشست خبری کاخ سفید، 3 روز بعد از بمباران. رئیس‌جمهور آمریکا در این نشست بشدت از روزنامه‌نگارانی که برای نخستین‌بار ارزیابی اولیه آژانس اطلاعات دفاعی مبنی بر اینکه حملات آمریکا اهداف را به طور کامل نابود نکرده است گزارش دادند، انتقاد کرد. وزیر جنگ آمریکا نیز که در کنفرانس خبری ناتو در کنار ترامپ صحبت می‌کرد، از «اخبار جعلی» انتقاد و از حملات هوایی دفاع کرد. او در این نشست آنقدر خشمگین بود که گفت: «اگر می‌خواهید ارزیابی کنید در فردو چه اتفاقی افتاده، بهتر است یک بیل بزرگ بردارید و به اعماق زمین بروید، چون برنامه هسته‌ای ایران کاملاً نابود شده است». خطاب او و ترامپ به نیویورک‌تایمز، واشنگتن‌پست و سی‌ان‌ان بود که به نقل از گزارش اطلاعات نظامی آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا گزارش داده بودند ارزیابی اولیه اطلاعاتی نشان می‌دهد بمباران آمریکا نتوانسته تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران را نابود کند.
* تصاویر ماهواره‌ای علیه رئیس‌جمهور آمریکا
ترامپ اما همچنان راضی نشده بود. ۲۹ ژوئن ۲۰۲۵ ترامپ در مصاحبه با فاکس‌نیوز باز هم ادعا کرد سایت‌های هسته‌ای ایران نابود شده‌اند و گفت «فقط چند هفته مانده بود تا سلاح بسازند، حالا سال‌ها عقب افتاده‌اند». وی 21 ژوئیه، 7 آگوست، 23 سپتامبر و 14 اکتبر باز هم از تعابیر «کاملاً نابودشده»، «ویران‌شده» و «از بین رفته» استفاده کرد. در مقابل، رسانه‌ها همچنان با کارشناسان نظامی و متخصصان هسته‌ای گفت‌وگو می‌کردند. 17 ژوئیه، ان‌بی‌سی در گزارشی در گفت‌وگو با 5 مقام فعلی و سابق آمریکا نوشت: «یکی از 3 سایت غنی‌سازی هسته‌ای در ایران که ماه گذشته توسط ایالات متحده مورد حمله قرار گرفت، عمدتاً تخریب شده و فعالیت در آنجا را به میزان قابل توجهی به عقب انداخته است. اما 2 سایت دیگر بشدت آسیب ندیده‌اند و ممکن است فقط تا حدی تخریب شده باشند که در صورت تمایل ایران، غنی‌سازی هسته‌ای می‌تواند در چند ماه آینده از سر گرفته شود». در ادامه بی‌بی‌سی هم گزارشی از طرفین روایت نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران نوشت اما تصریح کرد منابع آگاه از ارزیابی اطلاعاتی پنتاگون می‌گویند «آسیب، فقط به سازه‌های روی زمین محدود بوده است».
* اندیشکده‌ها چطور؟
غیر از ترامپ و نتانیاهو و هگست، وزیر جنگ آمریکا، کسی به موفقیت حملات آمریکا در نابودی برنامه هسته‌ای ایران تن نمی‌داد. حتی اندیشکده‌ها هم مقابل ترامپ صف‌آرایی کردند. اندیشکده بروکینگز در گزارشی 3 روز پس از حمله نوشت: «بدون تصاویر باکیفیت یا بازرسی‌های واقعی در محل، ما نمی‌دانیم آیا ایران موفق شده است مواد هسته‌ای کافی را پنهان کند تا هرگونه عقب‌گرد در برنامه هسته‌ای خود را محدود کند یا خیر». این جملات را مارا کارلین، پژوهشگر میهمان در بروکینگز و دستیار سابق وزیر جنگ ایالات متحده در امور استراتژیک به بروکینگز گفت و اضافه کرد: «مؤثرترین ابزار برای مهار برنامه تسلیحات هسته‌ای ایران، نیروی نظامی نبوده است، بلکه برجام که سال ۲۰۱۵ منعقد شد و دولت اول ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، مؤثرترین ابزار بود». اوضاع برای ترامپ اصلاً خوب پیش نمی‌رفت. ششم آگوست، مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک CSIS با تحلیل دقیق تصاویر ماهواره‌ای تصریح کرد اگرچه هیچ نشانه قابل توجهی از ازسرگیری فعالیت غنی‌سازی در سایت‌های اصلی وجود ندارد اما هنوز مشخص نیست ذخایر موجود سانتریفیوژها و تجهیزات مرتبط ایران چقدر است یا این دارایی‌ها کجا ذخیره می‌شوند. گزارش این اندیشکده تأکید کرد ظرفیت بازسازی برنامه هسته‌ای ایران همچنان وجود دارد؛ اگرچه در مقیاس قبلی نیست.
2 هفته پس از حملات، انجمن کنترل تسلیحات که یک بنیاد غیرانتفاعی مستقر در آمریکاست، در گزارشی اولاً تأکید کرد: «به‌رغم ادعای رئیس‌جمهور آمریکا، مبنی بر اینکه برنامه هسته‌ای ایران توسط حملات آمریکا و اسرائیل «نابود» شده است، ایران توانایی ساخت تسلیحات هسته‌ای و مواد حیاتی خود را برای بازسازی برنامه‌اش حفظ کرده است» و ثانیاً نوشت: «ارزیابی‌های مقامات ارشد دولت ترامپ، تأثیرات حملات ایالات متحده در عقب راندن برنامه ایران را بیش از حد بزرگ‌نمایی کرده است. با توجه به برگشت‌ناپذیری دانشی که ایران درباره چرخه سوخت و تلاش‌های تسلیحات هسته‌ای خود قبل از سال ۲۰۰۳ به دست آورده است، نابودی برنامه هسته‌ای ایران غیرممکن است». یک هفته بعد، مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک که در لندن مستقر است، در گزارشی به قلم 2 کارشناس هسته‌ای نوشت: «مواد و زیرساخت‌های موجود ایران آسیب دیده اما از بین نرفته است. با این حال، عدم قطعیت زیادی درباره میزان و ماهیت دقیق خسارات، بویژه درباره زیرساخت‌های وسیع زیرزمینی آن، وجود دارد».
* دلیل خیال‌بافی ترامپ
سردبیر «سی‌ان‌ان» در همان روزهایی که دعوایش با ترامپ بالا گرفته بود، در مطلبی نوشت: ترامپ اصرار دارد جهان باور کند تأسیسات هسته‌ای ایران نابود شده، چرا که اولاً او می‌خواهد خود را یک شخصیت قاطع، بی‌نظیر و شکست‌ناپذیر نشان دهد؛ ثانیا اگر خدشه‌ای به ادعای او وارد شود، آن وقت جهان خواهد پرسید اگر تاسیسات هسته‌ای ایران آنگونه که ترامپ ادعا می‌کند ضربه نخورده، پس چه نیازی به دخالت نظامی برای چنین کاری بود؟
11 بار اصرار بر نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران در 4 ماه، در واقع تلاشی است تا ترامپ این اقدامش را در ادامه کارهایش، بی‌نظیر و فوق‌العاده تصویر و ترسیم کند، حتی اگر تصاویر ماهواره‌ای، گزارش‌های اطلاعاتی و ارزیابی‌های فنی علیه او باشد. علاوه بر این، نباید فراموش کرد مسأله ایران همچنان یکی از مهم‌ترین موضوعات سیاست خارجی ترامپ است. اگر ادعای اولیه او یعنی موفقیت‌آمیز بودن حمله به تأسیسات هسته‌ای آن هم با سروصدا و تبلیغاتی که مختص اوست، زیر سؤال برود؛ اعتبار ترامپ در مواجهه با ایران به شکلی جدی‌تر از آنچه امروز واقعیت دارد، خدشه می‌یابد. اگر قرار باشد «صلح از طریق قدرت» اعتبار یابد، ترامپ به «معتبرسازی دروغ» نیاز دارد تا واقعاً یکی از متجاوزترین سیاستمدارانی که تاریخ به خود دیده، شایسته برنده شدن جایزه نوبل صلح به نظر آید.
چرایی اصرار ترامپ بر تصریح به نابودی تأسیسات هسته‌ای ایران
خیالات ترامپ، اعترافات دیگران
ارسال نظر
پربیننده
تازه ها