دکتر حمیدرضا مقدم‌فر: جنگ تحمیلی 12 روزه (23 خرداد تا ۲ تیر 1404) که با تهاجم رژیم صهیونیستی و حمایت مستقیم آمریکا علیه ایران آغاز شد، بار دیگر نقش بی‌بدیل مدیریت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی را در حفظ کیان کشور و ناکام گذاشتن دشمن به نمایش گذاشت. دکتر حمیدرضا مقدم‌فر، استاد دانشگاه در پیش‌نشست همایش «ما و غرب» که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد جامع مستقل نجف‌آباد برگزار شد، در یک سخنرانی با عنوان «نگاهی به ابعاد مدیریت رهبر معظم انقلاب اسلامی در جنگ 12 روزه» به بررسی ابعاد مدیریتی ایشان در ۳ مرحله پیش از جنگ، حین جنگ و پس از توقف درگیری‌ها پرداخت و تدابیر حکیمانه ایشان برای حفظ کشور از مخاطرات و به شکست کشاندن دشمن صهیونی را تشریح کرد. آنچه در ادامه می‌آید خلاصه‌ای از سخنرانی آقای مقدم‌فر در این همایش است.
***
*پیش از جنگ: آماده‌سازی برای مقابله با تهدیدات
رهبر معظم انقلاب با درک عمیق جنگ شناختی و ترکیبی دشمنان، از سال‌ها پیش با تدابیر راهبردی کشور را برای مقابله با تهدیدات در حوزه‌های مختلف آماده کردند.
* افزایش توان دفاعی و بازدارندگی
ایشان با تحلیل دقیق دشمنی‌های دشمنان بویژه پس از حملات به جبهه مقاومت و سفارت ایران در سوریه بر تقویت توان دفاعی کشور تأکید کردند. 24 فروردین 1404 در دیدار فرماندهان نیروهای مسلح فرمودند: «نیروهای مسلح حصار کشور و پناهگاه ملت در برابر متجاوزان هستند».
رهبر معظم انقلاب اسلامی آمادگی‌های سخت‌افزاری مانند تقویت تسلیحات و سازماندهی و نرم‌افزاری مانند ایمان به هدف و حقانیت مسیر را ضروری دانستند و هشدار دادند دشمن برای مخدوش کردن این آمادگی‌ها تلاش می‌کند. این تدابیر با پیشرفت در صنایع موشکی و هسته‌ای، هزینه هرگونه تعرض دشمن را بشدت افزایش داد و در جنگ 12 روزه، اقتدار نظامی ایران را به رخ کشید.
* تقویت پیوند مردم و نظام
دشمن همواره با ایجاد شکاف بین مردم و نظام، به دنبال تضعیف ایران بوده است. رهبر معظم انقلاب در مراحل پیش از جنگ نمودها و نمادهای پیوند مردم با نظام اسلامی را برجسته کردند. در سخنرانی اول فروردین 1404، با اشاره به راهپیمایی 22 بهمن 1403 و تشییع رئیس‌جمهور فقید فرمودند: «قدرت معنوی ملت ایران آشکار شد؛ صبوری ملت ایران، ایستادگی ملت ایران، شهامت ملت ایران، رشادت ملت ایران آشکار شد». ایشان افزودند: «مردم ما با همه این مشکلات وارد میدان شدند، از نظام دفاع کردند. دشمنان نظام به کوری چشم‌شان دیدند ملت ایران به نظام جمهوری اسلامی علاقه‌مند است».
این سخنان، اعتماد به نفس ملی را تقویت کرد و نقشه دشمن برای القای جدایی مردم از نظام را نقش بر آب کرد.
* خنثی‌سازی دیپلماسی التماسی
با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا، جریان‌های غرب‌گرا با ترسیم چهره‌ای متفاوت از او، مذاکره با آمریکا را تنها راه‌حل مشکلات معرفی کردند. آیت‌الله خامنه‌ای با تدبیری هوشمندانه، مذاکره غیرمستقیم با آمریکا را تحت شرایط ایران پذیرفتند. این تصمیم که ۲ ماه پیش از تهاجم رژیم صهیونیستی در 23 خرداد 1404 اجرایی شد، دست غرب‌گرایان را خالی کرد. 25 تیر 1404 ایشان فرمودند: «حمله دشمن نشان داد محاسبات برخی در زمینه‌های سیاسی درست نیست. چهره دشمن آشکار شد». این تدبیر، بطلان ادعاهای مذاکره‌طلبان را اثبات کرد و نشان داد آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال تسلیم ایران هستند، نه حل اختلافات. این اقدام، از اتهام‌زنی به نظام در برابر مذاکره جلوگیری و دشمن را نزد ملت رسوا کرد.
* تأکید بر خیزش علمی
رهبر معظم انقلاب با درک ماهیت جنگ‌های آینده، بر «خیزش علمی»، «جهاد علمی» و «اقتدار علمی» تأکید کردند. ایشان 11 مهر 1403 در دیدار نخبگان علمی فرمودند: «یک وظیفه مهمی امروز در کشور وجود دارد و آن، خیزش جدید علمی است... ما یک خیزش جدید نیاز داریم، یک حرکت جدید نیاز داریم، یک نهضت جدید علمی نیاز داریم. این کار را چه کسی باید بکند؟ شما نخبگان». رهبر انقلاب افزودند: «برتری علمی و فناوری گاهی می‌تواند دست دشمن را از ضربه وارد کردن به جمعیت‌های بزرگی مثل غزه و ضاحیه کوتاه کند».
26 خرداد 1403 در دیدار مدال‌آوران المپیادهای علمی تأکید کردند: «کشور ما از حدود سال 1380 یک حرکت علمی را، یک جهش علمی را شروع کرده...
منتها این حرکت کافی نیست؛ احتیاج داریم به یک خیزش علمی».
امروز که به صحنه جنگ تحمیلی 12 روزه نگاه می‌کنیم، آثار اتخاذ چنین تدابیر ارزشمندی را بخوبی مشاهده می‌کنیم. صنعت هسته‌ای و صنایع دفاعی، بویژه صنعت موشکی نمادها و نمودهایی از خیزش علمی دانشمندان انقلابی و جوانان نخبه‌ای که زیر دست آنها پرورش یافتند است که جمهوری اسلامی با ثمره جهاد علمی آنها توانسته ابهت دشمنان را بشکند و سیلی محکم به صورت متجاوزان بزند.
* تبیین اصول استقلال ملی
رهبر معظم انقلاب با تشریح و تبیین اصول «استقلال ملی» زمینه‌های اتحاد و همبستگی ملت ایران را در مقابل جنایات دشمنان فراهم کردند. در سالگرد ارتحال امام خمینی(ره) ایشان فرمودند: «استقلال به معنای قطع رابطه با محیط پیرامون و دنیا نیست... معنای استقلال این است که کشور ایران، ملت ایران، روی پای خودش بایستد، به این و آن تکیه نکند، خودش تشخیص بدهد، خودش تصمیم بگیرد، خودش عمل کند».
رهبر معظم انقلاب ۵ اصل را پایه‌های استقلال ملی دانسته‌اند: 1- اصل «ما می‌توانیم» 2- اصل مقاومت 3- اصل قدرت دفاعی کشور 4- اصل تبیین و 5- اصل استقامت.
* حین جنگ: هدایت مدبرانه در کوران بحران
رهبر انقلاب در طول جنگ با تدابیر زیر، کشور را از گردنه‌های خطرناک عبور دادند.
* مشخص کردن مقصر جنگ
رهبر معظم انقلاب ترفند دشمنان برای توجیه اقدامات تجاوزگرانه و معرفی جمهوری اسلامی به عنوان عامل اصلی جنگ را خنثی کردند. ایشان 23 خرداد 1404 فرمودند: «کار را آنها شروع کردند و جنگ به راه انداختند».
28 خرداد 1404 تأکید کردند: «ما تعرض به کسی نکردیم و به هیچ‌وجه تعرض احدی را هم قبول نمی‌کنیم».
ایشان همچنین 25 تیر 1404 فرمودند: «در حادثه اخیر، ما از جنگ استقبال نکردیم... ولی وقتی دشمن حمله کرد، پاسخ ما کوبنده بود».
به این ترتیب نگذاشتند دشمن و حامیانش از زیر بار این جنایت‌ها شانه خالی کنند و در پیشگاه ملت ایران و ملل دنیا این لکه ننگ از دامان‌شان پاک شود. این موضع‌گیری، تلاش دشمن برای متهم کردن ایران را خنثی و جنایات رژیم صهیونیستی و آمریکا را در پیشگاه ملت‌ها رسوا کرد.
* واقع‌بینی و صداقت
رهبر انقلاب نه جنگ را انکار کردند و نه آن را بزرگنمایی کردند. ایشان همچنین در بازنمایی جنگ برای مردم صادقانه عمل و با تبیین دقیق وضعیت، از سستی یا هراس جامعه جلوگیری کردند. واقع‌بینی رهبر معظم انقلاب اسلامی و صداقت ایشان در تبیین آنچه بر کشور حادث شده است، نقش مهمی در نگهداشت جامعه و بسیج انگیزه‌ها و اراده‌ها برای مقابله با خواست و اراده دشمن داشت.
* برملا کردن خطای محاسباتی دشمن
رهبر معظم انقلاب با مشخص کردن خطای محاسباتی دشمن زمینه‌های بر هم خوردن آن را فراهم کردند. ایشان ۵ آبان 1403 فرمودند: «یک غلطی کردند... باید خطای محاسباتی رژیم صهیونیستی به هم بخورد؛ اینها ایران را نمی‌شناسند، جوانان ایران را نمی‌شناسند، قدرت و توانایی و ابتکار و اراده ملت ایران را هنوز نتوانسته‌اند درست بفهمند».
23 خرداد 1404 تأکید کردند: «رژیم صهیونیستی اشتباه بزرگی کرد، خطای بزرگی کرد، غلطی کرد و عواقب آن، او را بیچاره خواهد کرد». پاسخ کوبنده نیروهای مسلح، دشمن را وادار به درخواست توقف درگیری‌ها کرد.
* بازنمایی اقتدار ملت
رهبر معظم انقلاب اسلامی در کوران جنگ تحمیلی 12 روزه تلاش کردند ابعاد شخصیت ملت ایران را برجسته کنند و آن را هم به رخ دشمنان بکشانند و هم ملت ایران را برای حفظ و حراست از این شخصیت، انگیزه‌مند کنند و نگذارند دشمن با زیرپا گذاشتن عزت و عظمت ملت قهرمان و شجاع و مقاوم ایران اسلامی آنها را به تسلیم و سازش بکشاند.
در 28 خرداد 1404 فرمودند: «ملت ایران نشان داد هم متین است، هم شجاع است، هم وقت‌شناس است... ملت ایران در مقابل تحمیل، تسلیم هیچ‌کس نمی‌شود». ایشان با اشاره به اجتماعات مردمی در جشن غدیر و راهپیمایی‌های پس از نماز جمعه، عزت ملت را به رخ دشمن کشیدند.
* فراخوان به اتحاد
یکی از مهم‌ترین ابعاد کنشگری رهبر معظم انقلاب اسلامی در مقابله با دشمن در جنگ تحمیلی 12 روزه دعوت به اتحاد و انگیزه‌مند کردن ملت برای حضور در صحنه و نشان دادن قدرت خود به دشمنان بود. ایشان 23 خرداد 1404 فرمودند: «مسلم، نیروی مسلح جمهوری اسلامی ضربه‌های سنگینی بر این دشمن خبیث وارد خواهد آورد. ملت هم پشتیبان ما است، پشتیبان نیروهای مسلح است».
* مقابله با تهدیدات علیه ملت ایران
رهبر حکیم انقلاب اسلامی تلاش کردند نیرو و اراده ملت ایران را در مسیر عقلانیت و تقابل با دشمن سوق دهند. ایشان مردم را از تلاش دشمن برای به تسلیم کشاندن ملت آگاه کردند و فرمودند: «ملت ایران در مقابل جنگ تحمیلی محکم می‌ایستد ــ همچنان که تا حالا ایستاده ـ در مقابل صلح تحمیلی [هم] محکم می‌ایستد. ملت ایران در مقابل تحمیل، تسلیم هیچ‌کس نمی‌شود».
یکی دیگر از ترفندهای دشمن که با تبیین روشنگرانه رهبر معظم انقلاب اسلامی خنثی شد، تهدیدی بود که دشمن با بزرگنمایی قدرت خود و بزرگنمایی و القای ضعف توان نظام اسلامی انجام می‌داد تا بدین وسیله ملت ایران را منفعل و دچار رعب و هراس کند.
* حفظ ساختار رزم
پس از شهادت فرماندهان ارشد، ایشان با انتصاب سریع فرماندهان عملیاتی، مانند سرلشکر محمد پاکپور و سرلشکر حاتمی، سازمان رزم را حفظ کردند. در حکم سرلشکر حاتمی (23 خرداد 1404) فرمودند: «انتظار می‌رود در دوران فرماندهی شما با رویکرد تحولی و انقلابی، ارتقای توان و آمادگی‌های رزمی و تعالی معنوی و بصیرتی و تأمین نیازهای معیشتی و هم‌افزایی با سایر نیروهای مسلح، شتاب گیرد». تأکید بر تقویت هم‌افزایی، دشمن را ناکام گذاشت.
* تبدیل سوگ به حماسه
با وجود رابطه عاطفی عمیق با فرماندهان شهید، رهبر انقلاب با صبر و اقتدار، فضای عزا را به حماسه مقاومت تبدیل کردند. در حقیقت ایشان با تبدیل «سوگ» به «حماسه» جامعه و حتی نیروهای مسلح را از آنچنان اعتماد به نفسی برخوردار کردند که بتوانند پاسخ‌های دندان‌شکنی به دشمن متجاوز بدهند و دشمن را از خواب پیروزی با سیلی سخت خود بیدار کنند.
* دعوت مردم به زندگی عادی
رهبر معظم انقلاب اسلامی با هوشیاری تمام جلوی این ترفند دشمن که قصد داشت با اخلال در زندگی مردم، نظام را در مدیریت جنگ دچار مشکل کرده و نارضایتی‌های اجتماعی را افزایش دهد، گرفتند.
28 خرداد 1404 فرمودند: «زندگی بحمدالله به طور عادی در جریان است. نگذارید دشمن احساس کند شما در مقابل او می‌ترسید، احساس ضعف می‌کنید».
* اتحاد حول ایده ایران
رهبر معظم انقلاب اسلامی با احاطه‌ای که نسبت به تاریخ سرزمین ایران و شناخت عمیقی که از خصوصیات ایرانیان در طول تاریخ دارند، توانستند ملت و آحاد مردم کشور عزیزمان را حول ایده ایران، متحد و منسجم کنند.
ایرانیان 2 خصوصیت دارند که آنها را همواره گرد ایران متحد و یکپارچه نگاه داشته است: «علاقه به اقتدار» و «بیگانه‌ستیزی». در حقیقت رهبر معظم انقلاب اسلامی با درک این 2 خصوصیت مهم در ملت سلحشور ایران، آنها را متحد و منسجم و ترفند دشمنان برای ایجاد شکاف در صفوف ملت و رخنه در سد مستحکم پیوند عاطفی آنان با مسؤولان را خنثی کردند.
* پس از جنگ: تثبیت پیروزی و هدایت آینده
پس از توقف درگیری‌ها، رهبر انقلاب با اقدامات زیر پیروزی را تثبیت کردند.
* ابتکار عمل در روایت پیروزی
دشمن پس از شکست در جنگ و دریافت پاسخ کوبنده نیروهای مسلح تلاش کرد با تبلیغات، خود را پیروز معرفی کند. رهبر انقلاب با سخنرانی سریع در 5 تیر 1404 این ترفند را خنثی کردند و فرمودند: «لازم می‌دانم به ملت بزرگ ایران تبریک عرض بکنم... رژیم صهیونیستی با آن همه هیاهو، با آن همه ادعا، در زیر ضربات جمهوری اسلامی تقریباً از پا درآمد و له شد... جمهوری اسلامی سیلی سختی به گونه آمریکا نواخت».
* تبیین مؤلفه‌های قدرت و حراست از آنها
از جمله مولفه‌های مهم کنشگری رهبر انقلاب بعد از توقف درگیری‌ها تبیین، حفظ و حراست از مولفه‌های قدرت جمهوری اسلامی که منجر به پیروزی در جنگ 12 روزه شد، بود. ایشان با تحلیل دقیق عوامل پیروزی، بر حفظ «دین» و «دانش» به عنوان ارکان ایران قوی تأکید کردند.
7 تیر 1404 فرمودند: «ایران اسلامی بر اساس دین و دانش بنا شده و به وجود آمده... آنچه استکبار جهانی و در رأس آن، آمریکای جنایتکار با آن مخالف است، همین دین شما و دانش شماست». ایشان با این تبیین، به نخبگان و مردم هشدار دادند دشمن به دنبال تضعیف این 2 رکن است و از آنها خواستند با تقویت ایمان و پیشرفت علمی، قدرت ایران را حفظ کنند. این اقدام، مسیر آینده کشور را روشن کرد و مانع غفلت از عوامل پیروزی شد.
ایشان همچنین لوازمی را برای تحقق ایران قوی مطرح و همگان را مکلف به انجام وظایفی که در این باره بر عهده دارند کرده‌اند. 3 تیر 1404 در پیام به مناسبت چهلمین روز شهادت هم‌میهنان و سرداران فرمودند: «ایران اسلامی به توفیق الهی روز به روز قوی‌تر خواهد شد باذن‌الله. مهم آن است که ما از این حقیقت و از تکلیفی که از سوی آن بر دوش ماست غفلت نکنیم. حفظ اتحاد ملی وظیفه یکایک ما است. شتاب لازم در پیشرفت دانش و فناوری در همه بخش‌ها وظیفه نخبگان علمی است. حفظ عزت و آبروی کشور و ملت، تکلیف بی‌اغماض گویندگان و قلم‌زنان است. مجهز کردن روزافزون کشور به ابزارهای حراست از امنیت و استقلال ملی، وظیفه فرماندهان نظامی است. جدیت و پیگیری و به نتیجه رساندن کارهای کشور وظیفه همه دستگاه‌های مسؤول اجرایی است. هدایت معنوی و نورانی کردن دل‌ها و توصیه به صبر و سکینه و ثبات مردمی وظیفه حضرات روحانی است و حفظ شور و شوق و شعور انقلابی وظیفه یکایک ما بویژه جوانان است».
* هشدار نسبت به مخاطرات «نه جنگ، نه صلح»
دشمن با تحمیل سایه جنگ، قصد داشت جامعه را در حالت ترس و انتظار نگه دارد تا تاب‌آوری ملت کاهش یابد. رهبر انقلاب این ترفند را شناسایی کردند و 16 تیر 1404 فرمودند: «روحیه کار و تلاش را غلبه بدهیم بر حالت نه جنگ، نه صلح که دشمن می‌خواهد بر ما تحمیل کند. یعنی یکی از ضررها و خطرهای کشور همین حالت نه جنگ، نه صلح است که خب! خوب نیست؛ فضای خوبی نیست».
ایشان با دعوت مردم و مسؤولان به تداوم کار و تلاش و عادی‌سازی زندگی، از فلج شدن کشور جلوگیری کردند. این تدبیر، با خنثی‌سازی فشار روانی دشمن، مانع کاهش انگیزه و افزایش نارضایتی شد و جامعه را مقاوم ساخت.
* نتیجه‌گیری
مدیریت رهبر معظم انقلاب در جنگ 12 روزه، با تقویت توان دفاعی، اتحاد ملی، خنثی‌سازی ترفندهای دشمن و تبیین مؤلفه‌های قدرت، ایران را به پیروزی رساند. این مدیریت، مصداق سخن امام خمینی(ره) است که فرمودند: «ولایت فقیه برای مسلمین یک هدیه است که خدای تبارک و تعالی داده است». ملت ایران، با هدایت رهبر انقلاب، بار دیگر ثابت کرد حول محور ولایت، شکست‌ناپذیر است.