نصف شدن آمار سقط جنین

رئیس کمیته جمعیت، زنان و خانواده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت: مطابق بررسی‌ها و پژوهش‌های انجام‌شده، آمار سقط جنین در کشور پس از اجرای قانون جوانی جمعیت هم‌اکنون به نصف تقلیل یافته است. 
با آنکه طبق اسناد موجود آمار سقط جنین در کشور طی سالیان گذشته روزانه بیش از 1000 مورد گزارش می‌شد اما طی 3-2 سال اخیر و به دنبال اجرای «طرح نفس»، همچنین آگاهی‌بخشی خانواده‌ها از تبعات سخت روحی و جسمی نسبت به قتل جنین‌ها، خوشبختانه آمار سقط جنین اکنون در ایران به نصف کاهش یافته است؛ رویکردی که تداوم آن نه‌تنها بر رشد میزان جوانی جمعیت کشور تاثیر بسزایی بر جا می‌گذارد، بلکه از چنین رفتار قبیحی جلوگیری می‌شود؛ سقط‌جنینی که بخش عمده آن عمدی است و اغلب خانواده‌ها دلایلی چون عدم برخورداری از شرایط مناسب مالی، بیم از آینده فرزندشان یا بعضا راحتی زندگی خود با فرزند کمتر عنوان می‌کنند ولی در مقابل کارشناسان می‌گویند هر چه جمعیت خانوار بیشتر باشد آن خانواده از لحاظ روحی شرایط بهتر و پرنشاط‌تری نسبت به خانواده‌هایی که ‌دارای تک فرزند هستند یا اصلا نمی‌خواهند صاحب فرزند باشند دارند. 
امیرحسین بانکی‌پور، رئیس کمیته  جمعیت، زنان و خانواده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «وطن امروز» اظهار داشت: طبق اسناد موجود از وزارت بهداشت و سایر نهادهای مرتبط، همچنین تحقیقات و پژوهش‌هایی که به همت محمداسماعیل اکبری، استاد برجسته دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده است، برای اولین ‌بار پس از 2 دهه، روند سقط عمدی جنین در کشور به ‌طور معناداری کاهش یافته است. 
این تحقیق نشان می‌دهد در این چند ساله یعنی پس از عملیاتی شدن قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده که 9 بند از احکام آن به حوزه سقط جنین از جمله فرهنگ‌سازی، حمایت مالی و معنوی از خانوارها، برخورد جدی با کاسبان سقط جنین و نظارت‌های قوه قضائیه و دستگاه‌های امنینی نسبت به چرخه تجارت قبیح و... موجب شده است تا سقط جنین روند نزولی با شیبی تند را بپیماید. وی افزود: تیمی پژوهشی که با سرپرستی پروفسور محمداسماعیل اکبری در دانشگاه شهید بهشتی از سال 98 به منظور تحقیق و پژوهش چگونگی تعداد سقط جنین در کشور و راهکارهایی که باعث شده است تا سقط جنین روند کاهشی را بپیماید وارد عمل شد که نتیجه آن بیانگر آن است که طی این مدت از تعداد حدود 1200 مورد سقط جنین در روز در کشور اکنون این تعداد به نصف آن رسیده است.
بانکی‌پور افزود: اقداماتی چون اجرای «طرح نفس» و حمایت‌های مالی و مشاوره‌های تاثیرگذار موجب شده بخش عمده‌ای از کسانی که قصد سقط جنین داشته‌اند از این عمل قبیح منصرف شوند به طوری که در دهه‌های گذشته به جنین به عنوان شیء‌انگاری نگاه می‌شد و آن را تا قبل از 4 ماهگی بدون روح عنوان می‌کردند اما با ارائه مشاوره‌ به خانواده‌ها در طرح نفس آنها آگاه شدند هر نطفه‌ای یک فرزند است و از بین بردن آن قتل‌نفس محسوب می‌شود.
رئیس کمیته  جمعیت، زنان و خانواده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: همین عامل باعث شده است بسیاری که ناخواسته صاحب فرزند می‌شوند اقدام به سقط آن نکنند. از طرفی نیز برای جلوگیری از سقط جنین خیران پای کار آمدند و اعلام کردند هر خانواده‌ای که به دلیل ناتوانی مالی قصد سقط جنین دارد آنها را مورد حمایت قرار می‌دهند. این مسائل در کنار حمایت‌های دولت از فرزندآوری موجب شده آمار سقط جنین در کشور طی چند سال اخیر کاهشی شود.
وی ادامه داد: از طرفی قرار است از فروردین‌ماه سال آینده به منظور حمایت از خانواده‌هایی که صاحب فرزند می‌شوند طی 2 سال، ماهانه 2 میلیون تومان به کارت مادران واریز شود. همچنین طی سال‌های اخیر خانواده‌هایی که صاحب فرند سوم شدند به بیش از 120 هزار از آنها زمین اعطا شد و کسانی که صاحب فرزند دوم شدند 500 هزار فقره جواز خودرو به آنها داده شده است.
* تأثیر پویش فرهنگی نفس بر کاهش سقط جنین
با کاهشی شدن آمار سقط جنین، اخیرا در مراسمی رسمی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، نتایج جامع‌ترین پژوهش شیوع‌شناسی سقط جنین در ایران رونمایی شد. این تحقیق ملی که به هدایت محمداسماعیل اکبری، استاد برجسته دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده است، نشان می‌دهد برای اولین ‌بار پس از ۲۰ سال، روند سقط عمدی جنین در کشور به ‌طور معناداری کاهش یافته است. 
بر اساس یافته‌های این پژوهش، در سال ۱۴۰۳ میانگین روزانه سقط جنین در ایران حدود ۱۲۰۰ مورد بوده است اما با آغاز پویش فرهنگی «نفس» و ادامه آن در سال جدید، این رقم به طور قابل توجهی کاهش یافته و روزانه ۵۰۰ مورد کمتر گزارش شده است. این پژوهش با حجم نمونه‌ای بالغ بر ۱۶,۰۴۴ نفر از زنان در سن باروری (۱۵ تا ۴۹ سال) در سراسر ۳۱ استان کشور انجام شده و نتایج آن در سطح ملی و استانی قابل استناد است. 
پویش «نفس» که با هدف ارتقای آگاهی عمومی، تقویت ارزش‌های فرهنگی و حمایت از مادران طراحی شده، در موج سوم خود از ۲۲ مهرماه با پخش برنامه‌های تلویزیونی و مستندهای تأثیرگذار از شبکه‌های مختلف، توانسته نقش مؤثری در تغییر نگرش عمومی نسبت به سقط جنین ایفا کند. 
پژوهشگران و مسؤولان حوزه سلامت، این تحول را نقطه عطفی در سیاست‌گذاری‌های جمعیتی و فرهنگی کشور دانسته و بر ادامه‌دار بودن پویش‌هایی از جنس «نفس» تأکید کرده‌اند.
با آنکه تلاش می‌شود آمار سقط جنین در کشور بیش از پیش کاهشی شود اما همچنان یکی از مسائل پیچیده و حساس در حوزه سلامت و جمعیت ایران است که ابعاد پزشکی، اجتماعی و فرهنگی را همزمان در بر می‌گیرد. در حالی که برخی سقط‌ها به دلایل پزشکی و قانونی انجام می‌شوند، بخش زیادی از آنها به صورت غیرمجاز و پنهان اتفاق می‌افتد و سلامت جسمی و روانی زنان را تهدید می‌کند.  چالش‌های مرتبط با سقط جنین تنها محدود به بعد پزشکی نیست. 
عوامل اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی نگرش‌های خانواده‌ها به فرزندآوری می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم مادران داشته باشد. دسترسی آسان به اطلاعات نادرست یا داروهای سقط در فضای مجازی، نبود مشاوره و حمایت مناسب و ضعف آموزش‌های پیشگیرانه، بر پیچیدگی این موضوع افزوده و راهکارهای مقابله با آن را دشوار کرده است. اهمیت پرداختن به مساله سقط جنین فراتر از بعد فردی است و با سیاست‌های جمعیتی، حفظ نسل و ارتقای سلامت جامعه پیوند خورده است. 
توسعه مراکز مشاوره‌ای، آموزش فرهنگی و اجتماعی و حمایت از مادران در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه می‌تواند نقش موثری در کاهش سقط‌های غیرمجاز و حفظ سلامت جامعه ایفا کند و به طور همزمان زمینه‌ساز سیاست‌های جمعیتی پایدار باشد. اکنون اجرای طرح نفس در نجات فرزندان سقط، با کمک گروه‌های مردمی و فرهنگ‌سازی عمومی سبب جلوگیری از وقوع هزاران سقط جنین می‌شود. 
از طرفی برای رشد جمعیت در کشور با پیگیری‌های انجام‌شده از سوی وزارت بهداشت، در حال حاضر در سراسر کشور مراکز سطح ۲ و ۳ درمان ناباروری فعال شده‌اند، همچنین حمایت‌های بیمه‌ای از مادران باردار و شیرده انجام می‌شود. رایگان شدن زایمان در بیمارستان‌های دولتی، افزایش ۳۰ درصدی خوابگاه‌های دانشجویی متاهلی، تقسیم‌بندی نیروی انسانی در دوران طرح و دیگر مشوق‌ها در وزارت بهداشت، از جمله اقدامات این وزارتخانه در راستای ترویج فرزندآوری و جوانی جمعیت است.
* پیامدهای سخت سقط جنین برای مادر
به گفته کارشناسان دینی، سقط جنین از منظر شرعی در هر دینی، بویژه دین اسلام نهی شده است و از آن به عنوان قتل یک انسان که می‌تواند حیات داشته باشد یاد می‌شود. از منظر دیگر سقط جنین، تاثیر منفی بر جوانی جمعیت دارد و چنانچه دیدگاه‌ها درباره سقط اصلاح شود، تاثیر بسزایی در بحث فرزندآوری خواهد داشت. 
کارشناسان بهداشت می‌گویند عدم تمایل به داشتن فرزند بیشتر و کافی دانستن تعداد فرزند عامل اول سقط جنین است، موارد دیگری از جمله بارداری در زمان نامناسب، اشتغال و تحصیل مادر و... نیز در انجام سقط‌های غیرقانونی تاثیرگذار است. 
هر چند سقط جنین بر عدم تحقق جوانی جمعیت بسیار اثرگذار است اما پیامدهای مهم دیگری از جمله تهدید سلامت مادر را نیز به همراه دارد. ناباروری، عفونت، عوارض روانپزشکی و... از دیگر پیامدهای سقط جنین است به طوری که آمارها بیانگر آن است که خودکشی در مادرانی که سقط انجام داده‌اند، 6 برابر بیشتر است.